Guerra contra los filisteos
1 Saúl tenía treinta años cuando comenzó a reinar en Israel; y cuando llevaba ya algunos años de reinar, 2 escogió tres mil soldados entre los israelitas. Dos mil se quedaron con él en Micmas y en los montes de Betel, y los otros mil se quedaron con Jonatán en Gabaa de Benjamín. Al resto de la gente, Saúl le ordenó volver a su casa. 3 Jonatán hijo de Saúl acabó con la guarnición filistea que estaba en Gabaa, y los filisteos lo supieron. Entonces Saúl mandó tocar la trompeta en todo el país para poner sobre aviso a los hebreos.
4 Todos los israelitas supieron que Saúl había acabado con la guarnición filistea, y que por eso los filisteos aborrecían a los israelitas, así que el ejército se reunió con Saúl en Gilgal. 5 Los filisteos, a su vez, se juntaron para luchar contra los israelitas. Tenían treinta mil carros de combate, seis mil soldados de caballería y una infantería tan numerosa como la arena del mar. Luego se dirigieron a Micmas y establecieron su campamento allí, al oriente de Bet Avén.
6 Los israelitas se vieron en grave aprieto, pues de tal manera fueron atacados por los filisteos que tuvieron que esconderse en cuevas y hoyos, y entre las peñas, y en zanjas y pozos. 7 Muchos de ellos cruzaron el Jordán, hacia la región de Gad y de Galaad; pero Saúl se quedó todavía en Gilgal, y todo su ejército lo seguía lleno de miedo. 8 Allí esperó Saúl siete días, según el plazo que le había indicado Samuel; pero Samuel no llegaba a Gilgal, y la gente comenzaba a irse. 9 Entonces Saúl ordenó:
—Tráiganme animales para presentarlos como ofrenda quemada y los sacrificios de reconciliación.
Y él mismo ofreció ofrendas quemadas.
10 En el momento en que Saúl terminaba de ofrecer la ofrenda quemada, llegó Samuel. Entonces Saúl salió para recibirlo y saludarlo, 11 pero Samuel le dijo:
—¿Por qué has hecho eso?
Saúl respondió:
—Cuando vi que la gente comenzaba a irse, y que tú no llegabas en la fecha indicada, y que los filisteos estaban reunidos en Micmas, 12 pensé que ellos bajarían a atacarme en Gilgal, sin que yo me hubiera encomendado al Señor; por eso me vi en la necesidad de ofrecer yo mismo la ofrenda quemada.
13 Samuel le contestó:
—¡Lo que has hecho es una locura! Si hubieras obedecido la orden que el Señor te dio, él habría confirmado para siempre tu reinado en Israel. 14 Pero ahora, tu reinado no permanecerá. El Señor buscará un hombre de su agrado y lo nombrará jefe de su pueblo, porque tú has desobedecido la orden que él te dio.
15 En seguida Samuel se fue de Gilgal para seguir su camino. El resto del ejército siguió a Saúl para entablar combate, y de Gilgal llegaron a Gabaa de Benjamín. Allí contó Saúl las tropas que lo acompañaban, y eran unos seiscientos hombres. 16 Saúl y su hijo Jonatán, y las tropas que iban con ellos se quedaron en Gabaa de Benjamín, mientras que los filisteos acamparon en Micmas, 17 desde donde enviaron tres grupos de guerrilleros; uno de ellos se dirigió hacia Ofrá, en la región de Sual, 18 otro fue hacia Bet Jorón, y el tercero hacia la colina que se eleva sobre el valle de Zeboyin, hacia el desierto.
19 En todo el territorio de Israel no había un solo herrero, porque los filisteos pensaban que de esa manera los hebreos no podrían fabricar espadas ni lanzas. 20 Todos los israelitas tenían que recurrir a los filisteos para afilar cada cual su reja de arado, su azadón, su hacha o su pico. 21 Se cobraban dos tercios de siclo por afilar rejas y azadones, y un tercio de siclo por afilar las hachas y arreglar las aguijadas. 22 Por lo tanto, el día de la batalla ninguno de los que acompañaban a Saúl y Jonatán tenía espada o lanza. Solo ellos dos las tenían. 23 Mientras tanto, un destacamento filisteo avanzó hacia el paso de Micmas.
Apquilimpocjay nipyesicsa filisteos
1 Am nic nat etnajac apquitcoc Saúl, aptimesomap apvisqui nipyesicsa apnaymacoc israelitas. Dos años nic nat aptimem apvisqui. 2 Apquilyacyesquic nic nat Saúl tres mil apnaymacoc israelitas. Apquilnaclhec nic nat tingma Micmas dos mil enlhitaoc, najan payjoc Betel. Poc nic nat mil enlhitaoc apquilnaclho tingma Gabaa, tribu Benjamín. Aplhalhma ilhnic nat Jonatán. Poc apquilaymomap nic nat apquilapajasa eltajiclha, apcanama ilhnic nat Saúl. 3 Apcajac nic nat Jonatán filisteo apna tingma Gabaa. Inlingalhquic nic nat amyaa nipyesicsa filisteos. Apcanayquic nic nat Saúl colhic acpayvasa trompeta, elyasamcojo amyaa enlhitaoc hebreos.
4 Apquillingac nic nat israelitas aptomjaclha Saúl tingma Gabaa. Apquillovquic nic nat filisteos, apquillinga. Apcaneclhec nic nat tingma Gilgal apyovoclhojo apnaymacoc Saúl. 5 Apcaneclhec nic nat filisteos elnapacpoc sat israelitas. Inquilyipsatalhquic nic nat treinta mil carros najan seis mil nolhing apcapaoc. Najan enlhit nalhapaoc mongmovan ongilyipsitic. Apquilmiyaclhec nic nat tingma Micmas. Apquillanac nic nat carpa tingma payjoc Bet-aven, nicja actiyapmaclha acnim.
6 Avanjec nic nat ayay apquilvalhoc israelitas. Apquilacac nic nat apquilimpocjay cotnaja ingmoc. Apquilyilhanmec nic nat avalhoc mataymong, najan congne malhic, najan mataymong alvinatem, najan alvata najan yamyamilquit. 7 Apquinyajamquic nic nat poc, apquilmilanem vatsam Jordán, payjoc Gad najan Galaad. Apnec nic nat mocjam Saúl tingma Gilgal. Avanjec nic nat apquilay apnaymacoc israelitas. 8 Apquiljalhnec nic nat siete acnim Saúl, acno ilhnic nat apcanama Samuel. Am nic nat emyaclha Gilgal Samuel. Apquilhpanec nic nat apnaymacoc Saúl.
9 Aptomjac nic nat Saúl apquilanya: —Jeltingyasquis apnatoscama, yoyam ongillana asoc macmescama Dios, najan macmescama Dios actemaclha singasicjayclha mocjam — nic nat aptomjac.
Apquillanac nic nat Saúl asoc macmescama Dios acyanmongam melyascalhma.
10 Pilapcasquic nic nat apvitacpo Samuel, appenesa Saúl asoc macmescama Dios. Apquilamyilhamquic nic nat Saúl epayvacsic Samuel.
11 Aptomjac nic nat Samuel apcanya Saúl: —¿So actomja yi apquillana nac lhip? — nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat Saúl: —Acvitac lhac apquilhpaneycam enlhitaoc, naysicsa mevactamo lhip. Apcaneclhec filisteos tingma Micmas, ellanac apquilimpocjay. 12 Incacoc enquenyic jingilnajapvotac tingma Gilgal, yicpintama ningillanay asoc macmescama Dios. Eycaso ayinyema coo ajanco silanay asoc macmescama Dios acyanmongam mongilyascalhma — nic nat aptomjac Saúl.
13 Apcatingmavoc nic nat Samuel: —¡Lhip aptomjayclho malha ayanem! Yitnec sat ancoc lhip apquilyajayquiclho Dios apcanamaclha. Cotningvomejec sat nelha lhip aptimem apvisqui nipyesicsa enlhitaoc Israel. 14 Paj inyicje. Copvanquejec lhip etnejic mataa apvisqui. Etingyac sat Dios poc, aptomja apyisponcama. Etnejic sat apyimtalhnamo nipyesicsa apnaymacoc. Am alhta elyajaclhoc lhip apcanamaclha Dios.
15 Apquimpaclhec nic nat Samuel tingma Gilgal, aptajaclho mocjam. Apquilyiplaclhec nic nat Saúl enlhit apquilaymomap, yoyam elimpocjac maa. Apquilyinyovquic nic nat tingma Gilgal, apquilvoclho tingma Gabaa, tribu Benjamín. Apquilyipsatacpec nic nat seiscientos apquillhalhmaa enlhitaoc. 16 Apquicjingvocmec nic nat apquillhalhmaa najan Saúl najan apquitca Jonatán, payjoc tingma Gabaa apquilmolhama tribu Benjamín. Apquicjingvocmec nic nat filisteos tingma Micmas. 17 Innec nic nat alapajasa apnatqui grupos filisteos apquilminyilhma. Lhama grupo apquilmiyaclho ilhnic nat tingma Ofra yoclhilhma Sual. 18 Poc grupo apquilmiyaclho ilhnic nat Bet-horón. Mocjam poc grupo apquilmiyaclho ilhnic nat inquilhe payjoc Zeboím, nicja yoclhilhma actamopeycaoc.
19 Am nic nat elhnac enlhit apmopvan ticpamaclha tava apac nipyesicsa israelitas. Apquilmiyovquic nic nat filisteos, yoyam colhic allaná apquilmaycam nipyesicsa hebreos, sovjeva najan sovo alvinatem. 20 Apquiltingyac nic nat israelitas nipyesicsa filisteos ticpamaclha tava apac. Apquilltingyac nic nat apquilmalhnaycam acmajamtic vayqui alhpejic, najan yamsovo, najan tava, najan aptaclheycaoc. 21 Apquilyinyovquic nic nat mataa acyanmongam solyayem siclho, apquilvita inlhojo acmajamtic apquilmaycam vayqui alhpejic, najan yamsovo, najan tava, najan aptaclheycaoc. 22 Am nic nat coyitnac apquilmaycam enlhit apquillhalhmaa Saúl najan Jonatán. Mepqui ilhnic nat sovo acvinatem mepqui najan sovjeva, yoyam elnapacpoc. Yitnec nic nat apquilmaycam apquilvamlha apcanit, Saúl najan Jonatán. 23 Apquilapajasacpec nic nat grupos filisteos, payjoc paso de Micmas.