Micaías anuncia la derrota de Ajab
(2~Cr 18.1-34)
1 Pasaron tres años sin que hubiera guerra entre sirios e israelitas. 2 Pero al tercer año, Josafat, rey de Judá, fue a visitar al rey de Israel, 3 y el rey de Israel dijo a sus funcionarios:
—Como ustedes bien saben, la ciudad de Ramot, en la región de Galaad, nos pertenece. ¿Qué les parece si hacemos algo para rescatarla del dominio del rey sirio?
4 Y a Josafat le preguntó:
—¿Quieres acompañarme a atacar a Ramot de Galaad?
Josafat le respondió:
—Yo, lo mismo que mi ejército y mi caballería, estamos contigo y con tu gente. 5 Pero antes consulta la voluntad del Señor.
6 El rey de Israel reunió a los profetas, que eran cerca de cuatrocientos, y les preguntó:
—¿Debo o no atacar la ciudad de Ramot en Galaad?
Y ellos respondieron:
—Atácala, porque el Señor te la va a entregar.
7 Pero Josafat preguntó:
—¿No hay por aquí algún otro profeta del Señor, a quien también podamos consultar?
8 El rey de Israel contestó a Josafat:
—Hay uno más, que es Micaías hijo de Imla, y por medio de él podemos consultar al Señor. Pero lo aborrezco, porque nunca me anuncia cosas buenas, sino solamente cosas malas.
Josafat le dijo:
—No digas eso.
9 Pero el rey de Israel en seguida llamó a un oficial, y le ordenó:
—¡Que venga pronto Micaías hijo de Imla!
10 Tanto el rey de Israel como Josafat, el rey de Judá, estaban en la explanada a la entrada de Samaria, sentados en sus tronos y con su armadura puesta. Delante de ellos, todos los profetas caían en trance profético. 11 Sedequías hijo de Quenaná se había hecho unos cuernos de hierro, y gritaba: «¡Así ha dicho el Señor: “Con estos cuernos atacarás a los sirios hasta exterminarlos!”»
12 Todos los profetas anunciaban lo mismo. Decían al rey: «Ataca a Ramot de Galaad, que vas a obtener la victoria. El Señor te va a entregar la ciudad.»
13 El mensajero que había ido a llamar a Micaías, le dijo a este:
—Todos los profetas, sin excepción, han dado una respuesta favorable al rey. Así pues, te ruego que hables como todos ellos y anuncies algo favorable.
14 Micaías le contestó:
—¡Juro por el Señor que solo diré lo que el Señor me ordene decir!
15 Luego se presentó ante el rey, y el rey le preguntó:
—Micaías, ¿debemos atacar a Ramot de Galaad o no?
Y Micaías dijo:
—Atácala, y obtendrás la victoria, pues el Señor te la va a entregar.
16 Pero el rey le respondió:
—¿Cuántas veces tengo que decirte que, bajo juramento, me declares solo la verdad en el nombre del Señor?
17 Entonces Micaías dijo:

«He visto a todos los israelitas
desparramados por los montes,
como ovejas sin pastor.
Y el Señor ha dicho:
“Estos no tienen dueño;
que cada uno vuelva en paz a su casa.”»

18 El rey de Israel dijo a Josafat:
—¿No te he dicho que este hombre nunca me anuncia cosas buenas, sino solo cosas malas?
19 Micaías añadió:
—Por eso que has dicho, escucha la palabra del Señor: Vi al Señor sentado en su trono. Junto a él, a su derecha y a su izquierda, todo el ejército del cielo estaba de pie. 20 Entonces el Señor preguntó quién iría a incitar a Ajab para que atacara a Ramot de Galaad y cayera allí. Unos decían una cosa y otros otra. 21 Pero un espíritu se presentó delante del Señor y dijo que él lo haría. El Señor le preguntó cómo lo iba a hacer, 22 y el espíritu respondió que iba a inspirar mentiras en todos los profetas del rey. Entonces el Señor le dijo que, en efecto, conseguiría engañarlo, y que fuera a hacerlo. 23 Y ahora ya sabes que el Señor ha puesto un espíritu mentiroso en labios de todos estos profetas tuyos, y que ha determinado tu ruina.
24 Entonces Sedequías hijo de Quenaná se acercó a Micaías, le dio una bofetada y dijo:
—¿Por dónde se me fue el espíritu del Señor para hablarte a ti?
25 Y Micaías le respondió:
—Lo sabrás el día que andes escondiéndote de habitación en habitación.
26 Entonces el rey de Israel ordenó:
—¡Agarren a Micaías y llévenlo preso ante Amón, el gobernador de la ciudad, y ante Joás, mi hijo! 27 Díganles que yo ordeno que lo metan en la cárcel y lo tengan a ración escasa de pan y agua, hasta que yo regrese sano y salvo.
28 Todavía añadió Micaías:

«Si tú vuelves sano y salvo,
el Señor no ha hablado por medio de mí.»

29 Así pues, el rey de Israel, y Josafat, el rey de Judá, avanzaron contra Ramot de Galaad. 30 Y el rey de Israel dijo a Josafat:
—Yo voy a entrar en la batalla disfrazado, y tú te pondrás mi ropa.
Así el rey de Israel se disfrazó y entró en combate. 31 Pero el rey de Siria había ordenado a los treinta y dos capitanes de sus carros de combate que no atacaran a nadie que no fuera el rey de Israel. 32 Y cuando los capitanes de los carros vieron a Josafat, pensaron que él era el rey de Israel y lo rodearon para atacarlo. Entonces Josafat gritó pidiendo ayuda, 33 y al ver ellos que no era el rey de Israel, dejaron de perseguirlo. 34 Pero un soldado disparó su arco al azar, e hirió de muerte al rey de Israel por entre las juntas de la armadura. Entonces este le ordenó al conductor de su carro:
—Da la vuelta y sácame del combate, porque estoy gravemente herido.
35 La batalla fue dura aquel día, y al rey se le mantuvo en pie en su carro, haciendo frente a los sirios. Pero a la tarde murió, pues la sangre de su herida corría por la plataforma del carro. 36 Cuando ya el sol se ponía, corrió la voz entre las filas del ejército: «¡Cada cual a su pueblo y a su tierra, 37 porque el rey ha muerto!»
Entonces el rey fue llevado a Samaria, y allí lo enterraron. 38 Después lavaron el carro en el estanque de Samaria, donde se bañaban las prostitutas, y los perros lamieron la sangre de Ajab, conforme a lo que el Señor había anunciado.
39 El resto de la historia de Ajab y de todo lo que hizo, y del palacio de marfil y las ciudades que construyó, está escrito en el libro de las crónicas de los reyes de Israel. 40 Cuando murió Ajab, en su lugar reinó su hijo Ocozías.
Reinado de Josafat en Judá
(2~Cr 20.31-37)
41 En el cuarto año del reinado de Ajab en Israel, Josafat hijo de Asa comenzó a reinar en Judá. 42 Tenía entonces treinta y cinco años, y veinticinco años reinó en Jerusalén. Su madre se llamaba Azura, y era hija de Siljí.
43a 43a (43) Josafat se condujo en todo con rectitud, como Asa, su padre. Sus hechos fueron rectos a los ojos del Señor. 43b 43b (44) Sin embargo, los santuarios paganos, donde el pueblo ofrecía sacrificios y quemaba incienso a los ídolos, no fueron quitados.
44 44 (45) Josafat hizo un tratado de paz con el rey de Israel. 45 45 (46) El resto de su historia y de sus hazañas, y de las guerras en que tomó parte, está escrito en el libro de las crónicas de los reyes de Judá. 46 46 (47) Josafat fue quien desterró del país a los que aún practicaban la prostitución como un culto, y que habían quedado desde el tiempo de Asa, su padre. 47 47 (48) (En Edom no había entonces rey, sino solo un intendente.)
48 48 (49) Josafat construyó también barcos como los de Tarsis, para traer oro de Ofir; pero no pudieron ir porque se hicieron pedazos en Ezión Guéber. 49 49 (50) Entonces Ocozías hijo de Ajab dijo a Josafat que permitiera a sus marinos acompañar a los suyos en los barcos, pero Josafat no lo permitió.
50 50 (51) Josafat murió y fue enterrado en la Ciudad de David, su antepasado. Después, en su lugar reinó su hijo Jorán.
Reinado de Ocozías en Israel
51 51 (52) En el año diecisiete del reinado de Josafat en Judá, Ocozías hijo de Ajab comenzó a reinar sobre Israel en Samaria, y reinó durante dos años. 52 52 (53) Pero sus hechos fueron malos a los ojos del Señor, pues siguió el mal camino de su padre y de su madre, y de Jeroboán hijo de Nabat, que hizo pecar a Israel. 53 53 (54) Además, rindió culto a Baal y lo adoró, como antes lo había hecho su padre, con lo que provocó la ira del Señor, el Dios de Israel.
Apmatnam apvisqui Acab
(2~Cr 18.1-34)
1 Invocmec nic nat tres años mepqui apquilnapomap co Siria najan co Israel. 2 Invocmec nic nat tres años aptimem maycaa Josafat, apvisqui co Judá apnaclha apvisqui co Israel.
3 Aptomjac nic nat apvisqui co Israel apquilanya apnaymacoc apquilyimtalhnamo: —Tingma Ramot de Galaad apquilmam alhta singilpilhtetemo co Siria. ¿Tasi ya ongilmoc mocjam, ontimjic inganco as tingma? — nic nat aptomjac apvisqui Acab.
4 Aptomjac nic nat Acab apcanya Josafat: —¿Lhip ya najan jingilpasmoc ningimpocjay, ongilmoc sat tingma Ramot de Galaad? — nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat Josafat: —Opasmoc sat coo, najan siclhalhmaa najan nolhing apcapaoc. 5 Ilmalhna sat siclho Dios yavamlha etnejic — nic nat aptomjac Josafat.
6 Apcansaclhec nic nat apvisqui Israel malha cuatrocientos profetas. Aptomjac nic nat apquilanya: —¿Evanqui ya onaliclha siclhalhmaa ongilmoc Ramot de Galaad? — nic nat aptomjac.
Apquilatingmavoc nic nat: —Ilana sat apquimpocjay. Epasmoc sat Dios emoc as tingma — nic nat apquiltomjac.
7 Aptomjac nic nat Josafat apquilanya: —¿Apne ya mocjam poc profeta jingiltimnacsic apmayjayoclha Dios? — nic nat aptomjac.
8 Aptomjac nic nat Acab apcanya Josafat: —Apnec mocjam lhama profeta. Elmalhnac sat Dios jingilanic sat yavamlha ontimjic. Apvisay Micaías, Imla apquitca. Actanovquic coo aptemaclha profeta. Paj jeltimnasac mataa asoc altamila, eltimnasquic mataa asoc acmasom — nic nat aptomjac.
Aptomjac nic nat Josafat apcanya: —Vamlha itne — nic nat aptomjac.
9 Apcapajasquic nic nat apvisqui Acab lhama apquilancam, aptomja apcanya: —Ingyimpojo, iyantementa sat profeta Micaías, Imla apquitca — ilhnic nat aptomjac.
10 Apnec nic nat netin apvisqui aptajanem Acab, apvisqui co Israel najan poc Josafat, apvisqui co Judá. Acyiplomo ilhnic nat apquilmaycam, apnam payjoc apatong tingma Samaria. Apnam nic nat maa apyovoclhojo profetas. Yitnec nic nat maa apquiltemaclha apancaoc profetas. 11 Apnec nic nat Sedequías, Quenana apquitca. Apyipitcasquic nic nat apcatic apquipitaoc tava ápac. Apyimnatesquic nic nat apayvam: Eycaso Dios appayvam: Colhojoc apquipitaoc apquilmaycam lhip elnapacpoc co Siria. Elsovjacpoc sat apticyovam — alhta aptomjac Dios — nic nat aptomjac profeta Sedequías.
12 Apno poc apquillhanma nic nat apquilpayvam, apquiltomjac apquilanya: Ilana quimpocjacme tingma Ramot de Galaad. Elmoc sat apyovoclhojo tingma, ayinyema appasmom Dios — nic nat apquiltomjac.
13 Aptomjac nic nat soycam amyaa apnaclha Micaías apcanya: —Apquillhenquic lhac actamila appayvam napato apvisqui co Israel, yoyam epasmoc Dios. Ilhnasojo sat lhip lha eltimnacsic altamila appayvam — nic nat aptomjac.
14 Apcatingmavoc nic nat profeta Micaías: —Oltimnacsic sat coo seyanya alhta Dios, yavamlha oltimnacsic. Nasoc sicpayvam mepqui sicyeycajascaoc — nic nat aptomjac.
15 Apvoctac nic nat apnaclha apvisqui. Aptomjac nic nat apcanyacpo Micaías: —Lhip Micaías. ¿Ingvanqui ya ongilmoc Ramot de Galaad? — nic nat aptomjac.
Aptomjac nic nat Micaías apcanya: —Elimpocja sat maa. Epasmoc sat Dios elmoc as tingma — nic nat aptomjac.
16 Apcatingmavoc nic nat apvisqui Acab: —Eyastinquic coo lhip aptemaclha apanco. Jeltimnas sat amyaa actomja nasoc anco. ¿Yitne ya lhquip acvitay apvanmoncama? — nic nat aptomjac.
17 Aptomjac nic nat Micaías apcanya Acab:
Invitac alhta sicvanmoncama apyovoclhojo
enlhitaoc Israel apquilhpaneycam alhta inquilhe.
Malha ninatoscama nipquesic apquilhpanyam mepqui apquilancam.
Aptomjac alhta Dios mocjam:
Mepqui mocjam apvisqui apancaoc.
Incaymalhquic eltajiclha tingma apancaoc
—alhta aptomjac Dios — intomjac acvitay sicvanmoncama — nic nat aptomjac Micaías.
18 Aptomjac nic nat apvisqui Acab apcanya apvisqui Josafat: —Altimnasquic lhac inyicje. Aptemaclha as profeta seltimnascama amyaa acmasom. Am jeltimnasac mataa amyaa actamila — ilhnic nat aptomjac Acab.
19 Aptomjac nic nat mocjam profeta Micaías: —Invitac alhta sicvanmoncama, ingyeylhojo sat lhip amyaa ayinyema Dios. Apnec alhta Dios netin apvisqui aptajanem. Apcanam alhta apnaclha apyovoclhojo apquilasinancama, lhama nicja najan moc nicja. 20 Aptomjac alhta apcanya Dios: ¿Soc sat ingyanic Acab ellanac quimpocjacme tingma Ramot de Galaad, yoyam ematong? — alhta aptomjac. Lhama aplhanma yavamlha etnejic, poc aplhanma moc actemaclha yavamlha etnejic. 21 Apyocmec alhta lhama enlhit apnaclha Dios, aplhanma eltimnacsic apvisqui Acab. Jalhco sat etnejic lhip — alhta aptomjac Dios. 22 Apcatingmavoc alhta enlhit netin: Opayecsic sat movan amyaa, colmoc sat apquilvalhoc profetas apcanaycam apnaclha apvisqui — alhta aptomjac. Apcapajasquic alhta Dios epayecsic movan amyaa, colmoc apquilvalhoc profetas — alhta intomjac acvitay sicvanmoncama. 23 Quip ilanojo Dios ayinyema aplhinganimquiscama apquilvalhoc profetas, ellhenic movan amyaa. Inlhenquic apvalhoc Dios comascoc sat aptiyascam lhip — nic nat aptomjac profeta.
24 Apmiyacmec nic nat Sedequías, Quenana apquitca, apnaclha Micaías, apticponga apmic napaat, aptomja apcanya: —¿Apcanayqui ya lhquip mepqui sepasmom Dios? ¿Apvamlha ya lhquip, yoyam elngacsic amyaa? — nic nat aptomjac.
25 Apcatingmavoc nic nat profeta Micaías: —Eyasingvomoc sat lhip acvocmo sat acnim, yoyam eyilhacpojoc apanco lhip lhama tingma najan poc tingma — nic nat aptomjac.
26 Aptomjac nic nat apvisqui Acab apquilanya: —Elpatjit sat Micaías. Elyantemiclha apnaclha apvisqui tingma Amón. Najan apnaclha sictamongvoyam Joas. 27 Eliltimnas sat maa sicpayvam: Elalhimquis singilpilhtetomaclha as enlhit. Mayic sat cajic maa. Elantipquis sat mocjam, sicvactama sat mepqui sicmatnam — nic nat aptomjac apvisqui Acab.
28 Aptomjac nic nat mocjam Micaías:
Nasoc sat ancoc ongvitac lhip mepqui apmatnam,
am conyemac lhac Dios siclingascama coo — nic nat aptomjac profeta.
29 Apquilquimpaclhec nic nat co Israel najan co Judá, elanac quimpocjacme tingma Ramot de Galaad.
30 Aptomjac nic nat apvisqui co Israel apcanya Josafat: —Otingyac sat poc apava sictalhnama naysicsa ningimpocjay, notingya nasa lhip poc apava — nic nat aptomjac.
Aptalhneclhec nic nat poc apava aptalhnama Acab naysicsa apquilimpocjay. 31 Yitnec nic nat apcanama apvisqui co Siria. Apquilanyacpec nic nat treinta y dos capitanes apquilviscaa apquillhinquiscama carros, elmoc sat apvamlha apvisqui co Israel. 32 Pilapcasquic nic nat capitanes apquilviscaa apquilvita Josafat. Apquilvocjac nic nat yoyam elmoc. Apyimnatasquic nic nat appayvam Josafat, apcanama elpasingvota apnaymacoc. 33 Pilapcasquic nic nat melvita apvisqui co Israel. Apquilvatsamquic nic nat elya'macsic Josafat. 34 Apyinjac nic nat yanca pac lhama co Siria. Apyimsasquic nic nat yanca actalhna apvalhoc Acab, payjoc coning apcajapsomap.
Aptomjac nic nat Acab apcanya aplhinquiscama carro: —Ipayquim siclho. Ongyinyoc siclho ningilnapomalhca, ayinyema acyivey sicyimsem — nic nat aptomjac.
35 Yimtilhec nic nat apquilnapomap as acnim. Am nic nat etepac carro pac apvisqui Acab napatavo co Siria. Apquitsepquic nic nat Acab actalhnacmo. Yitnec nic nat acyivey em'pac avalhoc carro. 36 Intalhnec nic nat acnim, aclingalhco amyaa nipyesicsa apnaymacoc apquilnapomap: ¡Vamlha! ¡Eltajiclha tingma apancaoc! 37 ¡Apquitsepquic visqui ingac! — nic nat intomjac amyaa.
Apquilpatmaoclhec nic nat apquitsepma tingma Samaria, yoyam elatoynic maa. 38 Apquilmiyaclhec nic nat carro pac acyitnamaclha yingmin tingma Samaria. Inquilyapasquic nic nat yingmin quilvanaa alanatama. Inquilyamilam nic nat simjing em'pac apvisqui Acab, acyipitcay avalhoc carro. Acno ilhnic nat aplhanma siclho Dios appayvam aplingascama profeta.
39 Yitnec mocjam amyaa aplhenamap apvisqui Acab, aptemaclha aptamjaycam, najan apquilanomap tingma acyiplomo apquilnatanma marfil, najan aplhamoclhojo apquilanomap tingma apquilvanyam. Actalhesamalhca as amyaa vaycajac crónicas apquilviscaa co Israel. 40 Apquitsepmec nic nat apvisqui Acab. Apquitca niptamin apvisay nic nat Ocozías, aptimec nic nat apvisqui apya'monquiscama apyap.
Apvisqui Josafat nipyesicsa co Judá
(2~Cr 20.31-37)
41 Aptimec nic nat cuatro años Acab apvisqui co Israel. Nipyesicsa co Judá aptimesacpo apvisqui Josafat, Asa apquitca. 42 Treinta y cinco años aptiyascam nic nat Josafat aptimesacpo apvisqui. Aptimec nic nat apvisqui tingma Jerusalén acvaycmo veinticinco años. Acvisay nic nat inquin Azuba, Silhi apquitca.
43 Impeyvoc nic nat aptemaclha Josafat, apno ilhnic nat apyap ninga Asa. Impeyvoc nic nat apquiltomjaclha napato Dios Visqui ingac. Am nic nat conatovasalhcac quilaycmasquiscama najan alvatnamaclha macmescama quilaycmasquiscama. Am nic nat enatovasacpoc tingma acyitnamaclha quilaycmasquiscama.
44 Am nic nat elnapacpoc mataa nipyesicsa co Israel, am nic nat ingyinmelham apvisqui co Israel. 45 Yitnec nic nat mocjam acnatalhesomalhca amyaa Josafat apquiltemaclha apquilimpocjay cotnaja ingmoc. Acvisay vaycajac crónicas apquilviscaa co Judá. 46 Apquilvatescasquic nic nat Josafat apquiltemaclha apquilanatama, acyitsomalhca apquilayoclha quilaycmasquiscama. Ayenmo siclhoc nic nat aptimem apvisqui apyap ninga Asa. 47 (Mepqui ilhnic nat apvisqui co Edom, apnec nic nat apquimja apmamyi mayayo.)
48 Apquillanac nic nat Josafat barcos tiyascam nayingmin co Tarsis, alpatmeyquinta oro alyinmom ayinyema yoclhilhma Ofir. Inquilintec nic nat barcos naysicsa allhingam, alvayvamco payjoc Ezión-Geber. 49 Apquiltamjoc nic nat apvisqui Ocozías, Acab apquitca, eltimjic apquillhalhmaa barcos apancaoc Josafat. Apmiyovquic nic nat Josafat.
50 Apquitsepquic nic nat Josafat, apcatoynacpo payjoc Tingma David apquilatoynamacpilha apquilyeyjamcaa. Aptimesacpec nic nat apvisqui co Judá apquitca Joram, apya'monquiscama apyap ninga.
Apvisqui Ocozías nipyesicsa co Israel
51 Diecisiete años nic nat aptimem apvisqui co Judá Josafat. Aptimesacpec nic nat apvisqui co Israel Ocozías, Acab apquitca, payjoc tingma Samaria, acvaycmo dos años aptimem apvisqui. 52 Somcoc nic nat aptemaclha apanco napato Dios Visqui ingac. Apvajanamquic nic nat aptemaclha apanco apyap ninga, najan actemaclha anco inquin ninga, najan aptemaclha apanco ilhnic nat apvisqui Jeroboam, Nabat apquitca. Aptomja ilhnic nat apsilhnanoncama enlhitaoc Israel. 53 Aptomjac nic nat apcayo quilaycmasquiscama Baal, apno ilhnic nat siclho apyap ninga. Yiplovcoc nic nat aplom pac Dios Visqui ingac, eyanmongsiclha apquiltemaclha enlhitaoc Israel.