Juan el Bautista en el desierto
(Mt 3.1-12Mc 1.1-8Jn 1.19-28)
1 Era el año decimoquinto del gobierno del emperador Tiberio cuando Poncio Pilato era gobernador de Judea. Herodes era tetrarca de Galilea, su hermano Filipo era tetrarca de Iturea y de Traconite, y Lisanias era tetrarca de Abilinia. 2 Anás y Caifás eran los sumos sacerdotes. Por aquel tiempo, Dios habló a Juan hijo de Zacarías, en el desierto, 3 y Juan recorrió todos los lugares cercanos al río Jordán, y predicaba a la gente que se volvieran a Dios y que se bautizaran para que Dios les perdonara sus pecados. 4 Esto sucedió como está escrito en el libro del profeta Isaías:
«Una voz grita en el desierto:
“¡Preparen el camino del Señor!
¡Ábranle un camino recto!
5 Todo valle será rellenado,
todo cerro y colina será nivelado;
los caminos torcidos serán enderezados,
y los caminos disparejos serán allanados.
6 ¡Todo el mundo verá la salvación de Dios!”»
7 Cuando la gente salía para que Juan los bautizara, él decía: «¡Raza de víboras! ¿Quién les dijo que van a escapar del terrible castigo que se acerca? 8 Demuestren con sus hechos que verdaderamente se han vuelto al Señor, y no presuman diciéndose a sí mismos: “¡Nosotros somos descendientes de Abrahán!”; porque les aseguro que incluso a estas piedras Dios puede convertirlas en descendientes de Abrahán. 9 Además, el hacha ya está lista para cortar los árboles de raíz. Todo árbol que no da buen fruto se corta y se echa al fuego.»
10 Entonces la gente le preguntó:
—¿Qué debemos hacer?
11 Juan les contestó:
—El que tenga dos mantos dele uno al que no tiene; y el que tenga comida compártala igualmente.
12 Se acercaron también para ser bautizados algunos de los cobradores de impuestos, y le preguntaron a Juan:
—Maestro, ¿qué debemos hacer nosotros?
13 Juan les dijo:
—No cobren más de lo que deben cobrar.
14 También algunos soldados le preguntaron:
—Y nosotros, ¿qué debemos hacer?
Les contestó:
—No amenacen ni acusen a nadie de algo que no haya hecho; y confórmense con su salario.
15 Con gran expectativa el pueblo se preguntaba ¿será que Juan es el Mesías? 16 Pero Juan les dijo a todos: «Yo, en verdad, los bautizo con agua; pero viene uno que los bautizará con el Espíritu Santo y con fuego. Él es más poderoso que yo; ni siquiera soy digno de desatarle la correa de sus sandalias. 17 Trae su pala en la mano, para limpiar el trigo y separarlo de la paja. Guardará el trigo en su granero, pero quemará la paja en un fuego que nunca se apagará.»
18 De este modo, y con otros muchos consejos, Juan anunciaba al pueblo la buena noticia. 19 Además reprendió a Herodes, el gobernante, porque tenía por mujer a Herodías, la esposa de su hermano, y también por todo lo malo que había hecho. 20 Herodes, a todas esas malas acciones, añadió otra: metió a Juan en la cárcel.
Jesús es bautizado
(Mt 3.13-17Mc 1.9-11)
21 Cierto día, cuando Juan estaba bautizando a la gente, también Jesús fue bautizado; y mientras oraba, el cielo se abrió, 22 y el Espíritu Santo bajó sobre él en forma visible, como una paloma, y se oyó una voz del cielo, que decía:
—Tú eres mi Hijo amado, en quien me complazco.
Los antepasados de Jesús
(Mt 1.1-17)
23 Jesús tenía unos treinta años cuando comenzó su actividad. Según se creía, fue hijo de José. José fue hijo de Elí, 24 que a su vez fue hijo de Matat, que fue hijo de Leví, que fue hijo de Melqui, que fue hijo de Janaí, que fue hijo de José, 25 que fue hijo de Matatías, que fue hijo de Amós, que fue hijo de Nahúm, que fue hijo de Esli, que fue hijo de Nagay, 26 que fue hijo de Mat, que fue hijo de Matatías, que fue hijo de Semei, que fue hijo de José, que fue hijo de Joyadá, 27 que fue hijo de Joana, que fue hijo de Resa, que fue hijo de Zorobabel, que fue hijo de Salatiel, que fue hijo de Nerí, 28 que fue hijo de Melqui, que fue hijo de Adi, que fue hijo de Cosán, que fue hijo de Elmodán, que fue hijo de Er, 29 que fue hijo de Josué, que fue hijo de Eliezer, que fue hijo de Jorín, que fue hijo de Matat, 30 que fue hijo de Leví, que fue hijo de Simeón, que fue hijo de Judá, que fue hijo de José, que fue hijo de Jonán, que fue hijo de Eliaquín, 31 que fue hijo de Melea, que fue hijo de Mainán, que fue hijo de Matata, que fue hijo de Natán, 32 que fue hijo de David, que fue hijo de Yesé, que fue hijo de Obed, que fue hijo de Booz, que fue hijo de Salmón, que fue hijo de Nasón, 33 que fue hijo de Aminadab, que fue hijo de Aram, que fue hijo de Arní, que fue hijo de Esrón, que fue hijo de Fares, que fue hijo de Judá, 34 que fue hijo de Jacob, que fue hijo de Isaac, que fue hijo de Abrahán, que fue hijo de Téraj, que fue hijo de Najor, 35 que fue hijo de Serug, que fue hijo de Ragau, que fue hijo de Peleg, que fue hijo de Éber, que fue hijo de Sala, 36 que fue hijo de Cainán, que fue hijo de Arfaxad, que fue hijo de Sem, que fue hijo de Noé, que fue hijo de Lamec, 37 que fue hijo de Matusalén, que fue hijo de Enoc, que fue hijo de Yared, que fue hijo de Malalel, que fue hijo de Cainán, 38 que fue hijo de Enós, que fue hijo de Set, que fue hijo de Adán, que fue hijo de Dios.
Apquiltimnaycam Juan yapasquiscama inyap yoclhilhma actamopeycaoc
(Mt 3.1-12Mr 1.1-8Jn 1.19-28)
1 Quince años alhta invocmoc aptimem apvisqui César Tiberio. Poncio Pilato eyca aptomja alhta yatapvisqui yoclhilhma Judea. Herodes aptomja alhta apvisqui yoclhilhma Galilea. Herodes apyalhing Felipe aptomja alhta apvisqui yoclhilhma Iturea najan yoclhilhma Traconite. Lisanías aptomja alhta apvisqui yoclhilhma Abilinia. 2 Apquilimja apmamyi sacerdotes alhta Anás najan Caifás. Aplingac alhta Dios appayvam Juan, Zacarías apquitca. Apnaycmo alhta yoclhilhma actamopeycaoc. 3 Aptiyasam alhta Juan yoclhilhma tacjalhit vatsam Jordán. Aptomjac alhta apquilanya enlhitaoc:
—Elyanmonquis siclho apquilvalhoc. Natamin colmascosalhcac sat melyascalhma. Eltingya sat yapasquiscama yingmin —alhta aptomjac Juan.
4 Innoc actomja vaycajac appayvam ilhnic nat Isaías, profeta Dios aplingascama:

Appameteycam enlhit apquilpalhamaycam yoclhilhma actamopeycaoc:
“Elanesquis amay, yoyam eyacsic Visqui ingac.
Elpeyvacsojo amay pac.
5 Colapeclhac sat moclhama alvoyam congne.
Colhic sat alvayvesantamo moclhama inquilhe.
Colhic sat alpeyvaseclho amay altajaycaoc.
Colhic sat alpayesaclha amay lhop alyipjaycaoc.
6 Aplhamoclhojo enlhitaoc elvitac sat singvomquiscama tap ayinyema Dios”

—nic nat aptomjac Isaías.
7 Apquicjingvocmec alhta enlhitaoc apnaclha Juan. Apquililtamjoc alhta colhic acyapascasamco yingmin. Aptomjac alhta apquilanya Juan:
—Yitnec quellhip apquilvalhoc malha yamacyeyva ayitcaoc. ¿Soc ayinyema altimnascama elinyejic quellhip acyanmongayclha ayinyema Dios, yoyam covac sat? 8 Eltamilsojo sat apquiltemaclha, yoyam cotnatsalhquejec sat actomja apquilyanmonquiscama apquilvalhoc. Nocoltime nasa apquilvalhoc: “Abraham ingyapam nincoo”. Actomjac coo siyanya quellhip: Apvanquic Dios Ingyapam etnesquisic apquitquic Abraham as mataymong. 9 Inyitnec quilhvo tava quipmenaoc yamit. Am sat ancoc cotamilac acyilhna moclhama yamit, colyatemenalhcac sat, cotlhalhcac sat natilh —alhta aptomjac.
10 Yejemoc alhta apquilmalhnacpo Juan:
—¿Jalhco sat ontimjic nincoo?
11 Apcatingmavoc alhta Juan:
—Apyitnec sat ancoc apcanit apquilantalhnama quellhip, imques sat lhama poc enlhit mepqui appava. Yitnec sat ancoc aptoycaoc quellhip, imques sat poc mepqui aptom —alhta aptomjac.
12 Apquilvaac alhta enlhit apquilmam solyayem. Apquililtamjoc alhta, yoyam elyapasquisic yingmin Juan, apquilpamejitsa:
—Singillhicmoscama, ¿jalhco sat ontimjic nincoo? —alhta apquiltomjac.
13 Apcatingmavoc alhta Juan:
—Noelma nasa solyayem acyeycajangvaycmo —alhta aptomjac.
14 Apquilmalhningvaac alhta najan singilpilhtetemo:
—¿Jalhco sat ontimjic nincoo lha? —alhta apquiltomjac.
Apcatingmavoc alhta Juan:
—Noellatim nasa enlhit asoc apanco. Noelyamnam nasa enlhit. Noelvanamcojo nasa acyanmongam apquiltamjaycam —alhta aptomjac.
15 Aplhenacpec alhta Juan apcanyacpo Cristo. Ayinyemaclha apquiljalhnomacpec alhta mataa Cristo najan allhanma mataa apquilvalhoc. 16 Apcatingmavoc alhta Juan:
—Acyapascasamqui inyicje quellhip yingmin. Elhingmac sat lhama enlhit. Apmeyjec apanco, molhno coo. Acyaponcanalhquic oljalhyovasquisic alhataoc tiyayipeoc. Sat eyquima elyapasquisamcoc quellhip Espíritu Santo najan talha. 17 Apmaycam pala acpayjem apmic. Ingyimpocsic sat motajap apyimpeoc. Ingyicjecsic sat motajap apactic congne tingma. Evatniclhac sat apyimpeoc talha ma incasponejec sat —alhta aptomjac.
18 Inlhamoc alhta apquiltimnaycam apquiltimnasamcaa mataa apnaymacoc tasic amyaa. 19 Apcasquic alhta Juan apvisqui Herodes, ayinyemaclha apmaclho apyalhing aptava acvisay Herodías. Ayinyema najan aptemaclha acmasom Herodes. 20 Am alhta elyajaclhoc apvisqui. Apyanquiscacmoc alhta mocjam aptemaclha. Apnesquic alhta Juan singilpilhtetomaclha.
Macyapasquiscama yingmin Jesús
(Mt 3.13-17Mr 1.9-11)
21 Yicpintama apmomap Juan apsovjacpoc alhta enlhit apquilyapascasamco yingmin. Innec alhta acyapasquisa yingmin Jesús. Naysicsa apquilmalhnancama acyaptalhco netin. 22 Apvayventamo alhta Espíritu Santo tacjaplhit Jesús. Malha valhaay intomjac. Ayinyema alhta netin appayvam:
—Lhip nac sictamongvoyam siyasicjayo, acyispaquic lhip —alhta intomjac appayvam.
Apquictingam apmamyi apquinyemayaclha Jesús
(Mt 1.1-17)
23 Apvocmec alhta treinta años Jesús apquenmo siclho apquillhicmoscama. Apcanyacpec alhta apquitca apanco José, Elí alhta apquitca. 24 Matat nic nat apquitca, Jana nic nat apquitca, José nic nat apquitca, 25 Matatías nic nat apquitca, Amós nic nat apquitca, Nahum nic nat apquitca, Esli nic nat apquitca, Nagai nic nat apquitca, 26 Maat nic nat apquitca, Matatías nic nat apquitca, Semei nic nat apquitca, José nic nat apquitca, Judá nic nat apquitca, 27 Joana nic nat apquitca, Resa nic nat apquitca, Zorobabel nic nat apquitca, Salatiel nic nat apquitca, Neri nic nat apquitca, 28 Melqui nic nat apquitca, Adi nic nat apquitca, Cosam nic nat apquitca, Elmodam nic nat apquitca, Er nic nat apquitca, 29 Josué nic nat apquitca, Eliezer nic nat apquitca, Jorim nic nat apquitca, Matat nic nat apquitca, 30 Leví nic nat apquitca, Simeón nic nat apquitca, Judá nic nat apquitca, José nic nat apquitca, Jonán nic nat apquitca, Eliaquim nic nat apquitca, 31 Melea nic nat apquitca, Mainán nic nat apquitca, Matata nic nat apquitca, Natán nic nat apquitca, 32 David nic nat apquitca, Isaí nic nat, Obed nic nat apquitca, Booz nic nat apquitca, Salmón nic nat apquitca, Naasón nic nat apquitca, 33 Aminadab nic nat apquitca, Abram nic nat apquitca, Esrom nic nat apquitca, Fares nic nat apquitca, Judá nic nat apquitca, 34 Jacob nic nat apquitca, Isaac nic nat apquitca, Abraham nic nat apquitca, Taré nic nat apquitca, Nacor nic nat apquitca, 35 Serug nic nat apquitca, Ragau nic nat apquitca, Peleg nic nat apquitca, Heber nic nat apquitca, 36 Sala nic nat apquitca, Cainán nic nat apquitca, Arfaxad nic nat apquitca, Sem nic nat apquitca, Noé nic nat apquitca, Lamec nic nat apquitca, 37 Metusalén nic nat apquitca, Enoc nic nat apquitca, Jared nic nat apquitca, Mahalaleel nic nat apquitca, Cainán nic nat apquitca, 38 Enós nic nat apquitca, Set nic nat apquitca, Adán nic nat apquitca, apquinyema nic nat Dios.