Fidelidad del Señor, único Dios
1 »Escúchame ahora, Israel, pueblo de Jacob,
mi siervo, mi elegido.
2 Yo, el Señor, soy tu creador y tu ayuda;
yo te formé desde antes de que nacieras,
y ahora te digo:
No temas, Jesurún, pueblo de Jacob,
mi siervo, mi elegido.
3 Yo voy a hacer que corra agua en el desierto
y arroyos en la tierra seca.
Yo voy a dar nueva vida a tus descendientes,
y los voy a bendecir.
4 Crecerán como hierba bien regada,
como álamos a la orilla de los ríos.
5 Unos dirán: “Yo soy del Señor”,
otros afirmarán ser descendientes de Jacob,
y otros grabarán en su mano: “Pertenezco al Señor”,
y al nombre de Israel añadirán sus propios nombres.»

6 El Señor, el rey y redentor de Israel,
el Señor todopoderoso, dice:
«Yo soy el primero y el último;
yo soy el único Dios. No hay otro.
7 ¿Quién puede compararse a mí?
¡Que hable y me lo explique!
¿Quién desde el principio ha anunciado el futuro,
y predice lo que está por suceder?
8 Pero, ¡ánimo, no tengan miedo!
Yo así lo dije y lo anuncié desde hace mucho,
y ustedes son mis testigos.
¿Hay acaso otro dios fuera de mí?
No hay otro refugio; no conozco ningún otro.»
Insensatez de la idolatría
9 Los que hacen ídolos no sirven para nada, pues para nada sirven los ídolos que ellos tanto estiman. Rendir culto a los ídolos es necedad y ceguera; por eso, quienes los hacen quedan en ridículo. 10 El que funde una estatua para adorarla como si ella fuera un dios pierde su tiempo, 11 y todos los que la adoren quedarán avergonzados. Los que fabrican ídolos son simples hombres, y si todos juntos se presentaran a juicio, quedarían humillados y llenos de miedo.
12 Veamos qué hace el herrero: toma sus herramientas y, después de calentar el metal entre las brasas, le da forma a golpes de martillo. Lo trabaja con la fuerza de su brazo. Pero si el herrero no come, se le acaba la fuerza, y si no bebe agua, se cansa.
13 O veamos al escultor: toma las medidas con su regla, traza el dibujo con ayuda del compás, y luego le da forma con sus cuchillas; así hace una estatua dándole la figura de una persona e imitando la belleza humana, y luego la instala en un templo.
14 Otro planta cedros, y la lluvia los hace crecer, y más tarde tendrá cedros para cortar. O si prefiere cipreses o robles, los cuida en el bosque hasta que están bien gruesos. 15 Luego la gente los usa para hacer fuego; se llevan unos pedazos para calentarse con ellos; se llevan otros para cocer pan; y otros pedazos los usan para hacer la estatua de un dios, y se inclinan ante ella para adorarla.
16 Hay otros que usan la mitad de la madera para hacer fuego y asar carne, y se comen el asado y quedan satisfechos. También se calientan y dicen: «¡Qué bueno es estar junto al fuego; ya estoy entrando en calor!» 17 Y de la madera sobrante hacen la estatua de un dios, se inclinan ante ella para adorarla, y suplicando le dicen: «¡Sálvame, porque tú eres mi dios!»
18 Esa gente no sabe ni entiende; tienen tan cegados los ojos que no pueden ver, y tan cerrado el entendimiento que no pueden comprender. 19 No se ponen a pensar, les falta entendimiento para comprender y decir: «La mitad de la madera la puse a arder y en las brasas cocí pan, asé carne y me la comí; del resto hice esta cosa detestable, ¡y lo que estoy adorando no es más que un pedazo de palo!» 20 En realidad, es como si comiera ceniza: es dejarse engañar por ideas sin fundamento que no podrán salvarlos. No son capaces de entender que lo que tienen en sus manos es pura mentira.
El Señor perdona y salva a Israel
21 «Israel, pueblo de Jacob,
recuerda que tú eres mi siervo;
tú eres mi siervo, pues yo te formé,
no te olvides de mí, Israel.
22 Yo he borrado tus faltas y pecados,
como si desvaneciera las nubes.
Vuélvete a mí, pues yo te he liberado.»

23 ¡Cielo, grita de alegría por lo que ha hecho el Señor!
¡Den voces de júbilo, profundidades de la tierra!
¡Montañas y bosques con todos sus árboles,
griten llenos de alegría,
porque el Señor ha mostrado su gloria,
ha liberado a Israel, el pueblo de Jacob!

24 Esto dice el Señor, tu redentor,
el que te formó desde antes de que nacieras:
«Yo soy el Señor, creador de todas las cosas,
yo extendí el cielo y afirmé la tierra
sin que nadie me ayudara.
25 Yo no dejo que se cumplan
las predicciones de los falsos profetas;
yo hago que los adivinos pierdan la razón.
Yo hago que los sabios se contradigan
y que sus conocimientos resulten puras tonterías.
26 Pero hago que se cumplan las palabras de mis siervos
y que salgan bien los planes de mis enviados.
Yo declaro que Jerusalén volverá a ser habitada
y que las ciudades de Judá serán reconstruidas.
Yo haré que se levanten de sus ruinas.
27 Yo puedo ordenar que el mar se seque
y que los ríos se queden sin agua.
28 Yo le digo a Ciro: “Tú eres mi pastor,
tú harás todo lo que yo quiero”;
a Jerusalén le digo: “Tú serás reconstruida”;
y al templo: “Se pondrán tus cimientos.”»
Apvamlha apanco Dios
1 Eycaso sicpayvam Dios:
Quip elaylhojo quellhip Jacob apquilmolhama sictomja selancam. Najan quellhip enlhitaoc Israel sictomja silyacyescama.
2 Coo sictomja silantipquiscama quellhip. Malha sicaa sictimesquiscama avalhoc inquin. Coo sat opasmoc quellhip. Noela nasa Jacob apmolhama sictomja selancam quellhip. Noela nasa quellhip enlhitaoc Israel (Jesurún) sictomja silyacyescama.
3 Oyanquincajac sat yingmin yoclhilhma acyamacoclhilhma. Otipsic sat vatsam acyamayo lhopactic. Opquinic sat Espíritu ajanco apquilvalhoc apquitquic. Ovaticjapsic sat aptovana quilhvoc appaliyam.
4 Elvanac sat apquitquic, malha paat ayictingam acyitnamaclha yingmin.
5 Etnejic sat ingyanic poc: —Coo sictomja Dios apmolhama — sat etnejic. Poc sat etnejic ingyanic: —Coo sictomja Jacob apmolhama — sat etnejic. Poc sat etalhocsic avalhoc apmic: —Coo sictomja Dios apanco — sat cotnejic aptalhescama. Iltamjacpoc sat apvisay Israel — alhta aptomjac Dios.

6 Eycaso sicpayvam Dios: —Sictimem Apvisqui nipyesicsa enlhitaoc Israel. Sictomja silvomquiscama tap sictomja Apvisqui sicyimtalhnamo. Coo sictomja siyimja emamyi najan siyimja alhayi. Paj poc Dios, sicvamlha coo.
7 ¿Soc enlhit selhno coo? Itnimiclha netin, jeltimnas siclho. ¿Soc enlhit aptomja ilhnic nat aplingascama asoc yoyam colvac sat? ¿Soc nic nat enlhit apvitasquiscama asoc yoyam colvac sat?
8 Noncotyim nasa apquilvalhoc quellhip. Noela nasa. Coo alhta siclingascama siclhoc anco. Coo alhta siltimnascama aclhamoclhojo asoc. Quellhip apquiltomja apquilvitaycamco. Paj poc Dios, sicvamlha coo. Paj poc apyimnatem, paj lhama, sicvamlha coo — alhta aptomjac Dios.
Quilaycmasquiscama acyitsomalhca Dios
9 Eycaso sicpayvam Dios: —Paj apancoc enlhit apquillanay quilaycmasquiscama. Paj apancoc enlhit apquilasicjayo quilaycmasquiscama. Am elyasamcoc apquiltomja apquilvitaycamco yoyam enatovasacpoc. 10 ¿Soc enlhit aptomja apyitquiscama Dios, aptomja apquillanay quilaycmasquiscama acyitsomalhca Dios? Casicjalhquejec sat mataa quilaycmasquiscama. 11 Elvennacpoc sat apnaymacoc. Enlhit aptomja apquillanay quilaycmasquiscama. Ingyaniclhac sat aplhamoclhojo yoyam elvitacpoc. Cotlapsic sat maa, elvennacpoc sat maa.
12 Apliquic natilh tava ápac enlhit apquillanay quilaycmasquiscama. Apticponquic martillo. Apmopvan mataa apmaycam martillo. Inyiplovcoc mataa ayajem mayic, masquec apyimnaa. Am eynac mataa yingmin, apjalhacpec maa.
13 Apquilyipsatamquic mataa yamit aptomja apquillanay quilaycmasquiscama. Apcaycmasquic siclho lápiz aptalhescama. Apcalhnasquic yamit apquillanay apyitquiscama enlhit apyovoclhojo. Malha enlhit apanco aptomjac yoyam elhic congne tingma.
14 Aptingyac mataa yamit ayimja nalhma. Aptingyac mataa yamit ciprés najan yamit encina. Apquinaclhec mataa yamit acpeyvomo. Inquictinquic mataa ayinyema acmamay. 15 Eyca as yamit actomja actamila alhpongja. Apquilhtec mataa enlhit. Apquilvatnec najan malhic apquillanay pan. Apquillanac quilaycmasquiscama acyitsomalhca Dios yoyam epayicsojo, yoyam elticlhoc aptapnaoc acyitnaclha.
16 Apquilvatnec mocjam talha alhpongja yoyam ellanac pan najan emocjitsic apitic. Apyalhaquic mataa apitic yoyam etoc. Apquilhtec mocjam talha. Inyiplovcoc aplhanma: Acmelhne, atsic siyilhta talha — aptomjac mataa. 17 Apquillanac mataa quilaycmasquiscama yamit aymomalhca yoyam epayicsojo. Apquilticlhiquic mataa aptapnaoc acyitnaclha. Apquilpolintac mataa yoyam epayicsojo. Aptomjac mataa appamejitsa: —Visqui ajac, jevomquis mataa tap — aptomjac appamejitsa.
18 Am elyasingvocmoc mataa as enlhitaoc. Apquiltomjac malha mepqui apataoc. Am coyasingvocmoc mataa apquilvalhoc. 19 Am colyipsatac mataa apquilvalhoc. Mepqui acyascamco apquilvalhoc. Inquilvoncacmec mataa actemaclha yamit. Am cotnajac mataa apvalhoc: Nicja yamit silvatnama talha, silanay pan, sicmocjitquiscama apitic. Incaymalhquic cotnejic apvalhoc: —¿Evanqui ya omoc yamit ayaymomalhca yoyam ollanac quilaycmasquiscama? ¿Evanqui ya olticlhoc etapnaoc acyitnaclha as yamit silanay coo? — sat cotne apvalhoc. 20 Aptingyac mataa asoc comomalhca, malha tajap aptingyey. Acmovan amyaa intomjac. Copvanquejec evomsacpoc tap. Incaymalhquic cotnejic apvalhoc: —Acmovan amyaa intomjac. Copvanquejec evomsacpoc tap. Incaymalhquic cotnejic apvalhoc: —Acmovan amyaa actomja quilaycmasquiscama sicmaycam coo — sat cotne apvalhoc — alhta aptomjac Dios.
Apmasma enlhitaoc Israel
21 Eycaso sicpayvam Dios:
Quellhip Jacob apquilmolhama, enlhitaoc Israel. Selancam quellhip actomjac. Elyasingvoclhojo quellhip. Alantipcasquic nat quellhip otnejic selancam ajancaoc. Nojelvonquim nasa coo.
22 Ayasicjaclhec mocjam quellhip. Acmascosquic melyascalhma quellhip najan apquiltemaclha apancaoc. Mongviticlhejec mocjam, malha yipjopay aclhingam intomjac. Najan malha tiyam etin acmasquem intomjac. Eltajingvom sat quellhip, jelyota sat mocjam. Coo sictomja sicyinyovquiscama quilaycmasquiscama quellhip.

23 Elpayjiclha apquilvalhoc quellhip apnaycam netin. Eycaso ayinyema Dios. Elitsovacsojo quellhip apnaycam ayaptovnilha congne lhop. Elitsovacsojo quellhip apnaycam netin inquilhe najan nalhma. Coo sictomja Dios sicyamasma acyanmongam sicyinyovquiscama quilaycmasquiscama quellhip. Innec seyaco nipyesicsa enlhitaoc Israel — alhta aptomjac Dios.

24 Eycaso sicpayvam Dios, sicvomquiscama tap quellhip. Malha sicaa sictimesquiscama avalhoc inquin. Coo sicvisay Dios, silanay nat netin najan nalhpop. Coo sicvamlha silanay.
25 Omascocsic sat asoc monquinatquiscama ayinyema apyojolhma. Acmovan amyaa intomjac apquilyascamco. Olvatesquisic sat apquiltemaclha apyojolhma. Acmovan amyaa intomjac apquilyascamco.
26 Oviscomoc sat nelha sicpayvam apquillhanma mataa selancam najan apquiltomja apquillingascama sicvisay coo. Actomjac coo silanya quellhip apnaycam tingma Jerusalén: —Elhniclha sat mocjam — actomjac coo. Najan silanya tingma yoclhilhma Judá: —Ellaniclha sat mocjam tingma aptovasomap — actomjac coo. Olaniclhac sat mocjam tingma apyaninma alhta.
27 Actomjac coo siyanya vatsam: —Coyma — actomjac coo. Yejemoc sat coyma vatsam — alhta aptomjac Dios.
Apvisqui Ciro
28 Eycaso sicpayvam Dios, siyanya apvisqui Ciro:
Selancam aptomjac lhip. Eviscomoc sat lhip sicpayvam siclhanma coo. Etnejic sat lhip ingyanic enlhitaoc tingma Jerusalén: —Ellaniclha sat mocjam tingma. Ellana sat mocjam tingma apponquinomap — sat itne ingyanic — alhta aptomjac Dios.