Salomón dedica el templo
(1~R 8.12-66)1 Entonces Salomón dijo:
«Tú, Señor, has dicho
que vives en la oscuridad.
2 Pero yo te he construido
un templo para que lo habites,
un lugar donde vivas para siempre.»
3 Luego el rey se volvió, de frente a toda la comunidad israelita, que estaba de pie, y la bendijo 4 con estas palabras: «Bendito sea el Señor, Dios de Israel, que ha cumplido lo que prometió a David, mi padre, cuando le dijo: 5 “Desde el día en que saqué de Egipto a mi pueblo, no había escogido yo ninguna ciudad entre todas las tribus de Israel para que en ella se construyera un templo donde residiera mi nombre, ni había escogido a ningún hombre para que fuera el guía de mi pueblo Israel, 6 pero escogí a Jerusalén para que mi nombre resida allí, y escogí a David para que gobernara a mi pueblo Israel.” 7 Y David, mi padre, tuvo el deseo de construir un templo en honor del Señor, Dios de Israel. 8 Sin embargo, el Señor le dijo: “Haces bien en querer construirme un templo; 9 pero no serás tú quien lo construya, sino el hijo que tendrás. Él será quien me construya el templo.”
10 »Pues bien, el Señor ha cumplido su promesa y, tal como lo dijo, yo he tomado el lugar de David, mi padre, y me he sentado en el trono de Israel y he construido un templo al Señor, el Dios de Israel. 11 Además he puesto allí el arca donde está la alianza que el Señor hizo con los israelitas.»
12 Después, y en presencia de toda la comunidad israelita, Salomón se puso delante del altar del Señor y extendió sus manos. 13 Se había subido a una plataforma de bronce de dos metros y veinticinco centímetros de largo, otro tanto de ancho, y un metro treinta y cinco centímetros de alto, la cual había construido y colocado en medio del atrio, y allí mismo se arrodilló, delante de toda la comunidad israelita, y extendiendo sus manos al cielo 14 exclamó: «Señor, Dios de Israel, ni en el cielo ni en la tierra hay un Dios como tú, que cumples tu alianza y muestras tu bondad para con los que te sirven de todo corazón; 15 que has cumplido lo que prometiste a David, mi padre. En este día has unido la acción a la palabra. 16 Por lo tanto, Señor, Dios de Israel, cumple también tu promesa a tu siervo David, mi padre, de que no le faltaría un descendiente que, con tu favor, subiera al trono de Israel, con tal de que sus hijos cuiden su conducta y cumplan tu ley como él la cumplió. 17 Así pues, Señor, Dios de Israel, haz que se cumpla la promesa que hiciste a mi padre, tu servidor David.
18 »Pero ¿será verdad que Dios puede vivir en la tierra con la humanidad? Si el cielo, en toda su inmensidad, no puede contenerte, ¡cuánto menos este templo que he construido para ti! 19 No obstante, Señor y Dios mío, atiende mi ruego y mi súplica; escucha el clamor y la oración que este siervo tuyo te dirige. 20 No dejes de mirar ni de día ni de noche este templo, lugar donde tú has dicho que estarás presente. Escucha la oración que aquí te dirige este siervo tuyo. 21 Cuando oremos hacia este lugar, escucha mis súplicas y las de tu pueblo Israel. Escúchalas en el cielo, lugar donde vives, y concédenos tu perdón.
22 »Cuando alguien cometa una falta contra su prójimo, y en este templo lo obliguen a jurar ante tu altar, 23 escucha tú desde el cielo y actúa, haz justicia a tus siervos. Da su merecido al culpable. Haz recaer sobre él el castigo por sus malas acciones, y haz justicia al inocente, según le corresponda.
24 »Cuando el enemigo derrote a tu pueblo Israel por haber pecado contra ti, si luego tu pueblo vuelve y alaba tu nombre, y en sus oraciones te suplica en este templo, 25 escúchalo tú desde el cielo, perdona su pecado, y hazlo volver al país que les diste a ellos y a sus antepasados.
26 »Cuando haya una sequía, y no llueva porque el pueblo pecó contra ti, si luego ora hacia este lugar, y alaba tu nombre, y se arrepiente de su pecado a causa de tu castigo, 27 escúchalo tú desde el cielo y perdona el pecado de tus siervos, de tu pueblo Israel, y enséñales el buen camino que deben seguir. Envía entonces tu lluvia a esta tierra que diste en herencia a tu pueblo.
28 »Cuando por el calor haya en el país hambre, o peste, o las plantas se sequen, o vengan plagas de hongos, langostas o pulgón; o cuando el enemigo rodee nuestras ciudades y las ataque, o venga cualquier otra desgracia o enfermedad, 29-30 escucha entonces toda oración o súplica hecha por cualquier persona, o por todo tu pueblo Israel, que al ver su desgracia y dolor extienda sus manos en oración hacia este templo. Escucha tú desde el cielo, desde el lugar donde habitas, y concede tu perdón; da a cada uno según merezcan sus acciones, pues solo tú conoces las intenciones y el corazón humano. 31 Así ellos te honrarán y te obedecerán mientras vivan en la tierra que diste a nuestros antepasados.
32 »Aun si un extranjero, alguien que no sea de tu pueblo, viene de tierras lejanas por causa de tu nombre grandioso y de tu gran despliegue de poder, y ora hacia este templo, 33 escucha tú desde el cielo, desde el lugar donde habitas, y concédele todo lo que te pida, para que todas las naciones de la tierra te conozcan y te honren como lo hace tu pueblo Israel, y comprendan que tu nombre es invocado en este templo que yo te he construido.
34 »Cuando tu pueblo salga a luchar contra sus enemigos, dondequiera que tú lo envíes, si ora a ti en dirección de esta ciudad que tú escogiste y del templo que yo te he construido, 35 escucha tú desde el cielo su oración y su ruego, y defiende su causa.
36 »Y cuando pequen contra ti, pues no hay nadie que no peque, y tú te enfurezcas con ellos y los entregues al enemigo para que los haga cautivos y se los lleve a otro país, sea lejos o cerca, 37 si en el país adonde hayan sido desterrados se vuelven a ti y te suplican y reconocen que han pecado y hecho lo malo, 38 si se vuelven a ti con todo su corazón y toda su alma en el país adonde los hayan llevado cautivos, y oran en dirección de esta tierra que diste a sus antepasados, y de la ciudad que escogiste, y del templo que te he construido, 39 escucha tú sus oraciones y súplicas desde el cielo, desde el lugar donde habitas, defiende su causa y perdónale a tu pueblo sus pecados contra ti.
40 »Atiende, pues, Dios mío, y escucha las oraciones que se hagan en este lugar.
41 »Levántate, Dios y Señor, con tu arca poderosa,
y ven al lugar donde has de descansar.
Que tus sacerdotes, Dios y Señor, se revistan de la salvación,
que tus fieles gocen de prosperidad.
42 No desaires, Dios y Señor, al rey que has escogido.
Recuerda tu amor por David, tu siervo.»
Apquilmalhnesquiscama tingma apponquinomap
(1~R 8.12-66)1 Eycaso ilhnic nat Salomón appayvam:
Lhip Visqui ingac aptomja appayvam, acvisay yatescamalhma lhip apmaclha.
2 Coo eyca sillanay tingma apponquinomap, yoyam elhic lhip cotmongvoycamlha nelha — nic nat aptomjac Salomón.
3 Apcanam nic nat apyovoclhojo israelitas. Apnec nic nat apvisqui napatavo maa, apvaticjapquisa apnaymacoc, 4 aptomja apquilanya: Aptasic apanco Dios Visqui ingac, Dios Visqui apancaoc Israel. Am alhta eyeycajasac aplhanma napato tata ninga David, aptomja alhta apcanya:
5 Acyinyovcasquic alhta enlhit ajancaoc yoclhilhma Egipto. Am alhta olyacyasac tingma apvanyam nipyesicsa apquilmolhama tribus Israel, yoyam colhic allana tingma apponquinomap acmaclha sicvisay, malha sicmaclha coo nipyesicsa. Am alhta olyacyasac lhama enlhit, etnejic apvisqui najan aplhinquiscama enlhit ajancaoc Israel. 6 Alyacyesquic coo tingma Jerusalén, yoyam colhic maa coo sicvisay. Najan silyacyescama David, etnejic apvisqui nipyesicsa enlhit ajancaoc — alhta aptomjac Dios Visqui ingac. 7 Apquiltamjoc alhta tata ninga David ellana tingma apponquinomap, yoyam colhic ayaco Dios Visqui apancaoc Israel. 8 Nasoc alhta aplhanma Dios: Intasi inyicje aclhanma apvalhoc lhip David, ellanac tingma apponquinomap. 9 Jave eyca lhip yoyam ellanac as tingma, lhip apquitca metyaycamlha mocjam ellanac sat tingma apponquinomap, yoyam colhic seyaco — alhta aptomjac Dios Visqui ingac.
10 Naso, am alhta eyeycajasac aplhanma Dios. Coo sicvisay visqui sicya'monquiscama tata ninga David. Coo eyca sillanay tingma apponquinomap, yoyam colhic ayaco Dios Visqui ingac najan visqui apancaoc Israel. 11 Acpiquinquic coo yamit aysicsic acyitnamaclha Dios appayvam congne as tingma, moc acvisay acyitnamaclha pacto ningmiyovmalhca nipyesicsa israelitas napato Dios — nic nat aptomjac Salomón.
12 Apquiningvocmec nic nat Salomón payjoc altar apquilvatnamaclha napatavo apyovoclhojo israelitas, apquilpayesa apectengaoc. 13 Apquinamtec nic nat netin plataforma de bronce, malha mesa acvamlha dos metros veinticinco centímetros de largo najan de ancho, najan un metro treinta y cinco centímetros de alto nitno, actomja allanomalhca najan acpiquenomalhca naysicsa atrio napocja tingma apponquinomap. Apticlhiquic nic nat aptapnaoc napatavo israelitas, apmiyaseclho netin apmeoc, 14 apyimnatesa appayvam: Lhip Dios Visqui apancaoc Israel. Paj poc Dios singmasma netin maa, paj poc as nalhpop, apvamlha pac lhip. Mepqui apyeycajascaoc mataa aplhanma lhip najan singasicjayo, apvita inlhojo apquilyiplovquiscama enlhitaoc. Lhip alhta apquillanay pacto ningmiyovmalhca. 15 Am alhta eyeycajasac lhip aplhanma napato tata ninga David. Ningvitac acnim nac jay, mepqui apyeycajascaoc mataa aplhanma lhip. 16 Lhip Dios Visqui ingac, noyeycajas nasa aplhanma lhip napato tata ninga David: Elhic sat mataa lhama aptovana niptamin, etnejic apvisqui nipyesicsa co Israel, apquiltomja inlhojo apquilyiplovquiscama aptemaclha alhta David najan singanamaclha ayinyema lhip, acno alhta apyiplovquiscama David. 17 Naso, Dios Visqui apancaoc Israel, noyeycajas nasa aplhanma lhip napato tata ninga David, apquilancam alhta napato lhip.
18 Lhip Dios apyimtalhnamo, ¿apvanqui ya lhquip elhic nipyesicsa enlhitaoc as nalhpop? Jave netin actomja lhip apmaclha, ayinyema mayayoclha lhip najan apyimtalhnamo apanco lhip. Copvanquejec lhip elhic as tingma apponquinomap, sillanay alhta, yoyam elhic lhip (apvisay). 19 Lhip Dios Visqui ingac, ingyeylhojo sicpayvam actemaclha silmalhnancama lhip, actemaclha aclhanma evalhoc sicvisay silancam lhip. 20 Itamilquis sat mataa lhip as tingma apponquinomap acnim anco najan alhtaa, malha lhip apmaclha, acno aplhanma alhta lhip. Ingyeylhojo sicpayvam silmalhnancama sictomja silancam lhip. 21 Ingyeylhojo sat najan apquilmalhnancama enlhitaoc Israel, apvita inlhojo ninganayclha as tingma. Ingyeylhojo sat lhip apna netin, jingilasicjiclhojo sat mocjam.
22 Apyantamacpec sat ancoc enlhit apcajem poc, elhenic sat quip aso acyitnamaclha altar. 23 Ingyane sat colhic acpeyvescasquiclha amyaa, elngamcojo acyanmongayclha aptomja nasoc anco apcajem poc. Nongyane nasa elngamcojo acyanmongayclha, actomja inlhojo movan amyaa apcajem poc.
24 Yitnec sat ancoc apquilsilhnanomap apanco enlhitaoc Israel napato lhip, apquillingamcoc sat ancoc acyanmongayclha apquiltemaclha apancaoc, ayinyema apquilimpocjay cotnaja ingmoc. Apquilyanmoncasquic sat ancoc apquilvalhoc naysicsa apquilmalhnesquiscama najan apquilmalhnaycam lhip congne as tingma apponquinomap. 25 Ingyeylhojo sat lhip apna netin, ingyasicjiclhojo sat mocjam enlhitaoc, yoyam eltajiclhac sat mocjam yoclhilhma apquilinyemayaclha, lhip nic nat apmescama apquilyeyjamcaa, cotnejic apquileyvomaclha.
26 Yitnec sat ancoc acyamayolhma mepqui acmamay lhalhma anco, ayinyema apquilsilhnanomap apanco enlhitaoc napato lhip, apquillingamcoc sat ancoc acyanmongayclha apquiltemaclha apancaoc. Apquilyanmoncasquic sat ancoc apquilvalhoc naysicsa apquilmalhnancama as tingma, najan naysicsa apquilayo lhip apvisay, 27 ingyeylhojo sat lhip apna netin, ingyasicjiclhojo sat mocjam enlhitaoc apquilsilhnanomap apanco, iyascasingvom sat nintemaclha acpeyvomo, yoyam elyiplovcasojo. Ilapajasiclha sat mocjam acmamay as yoclhilhma, apquillhoy nic nat lhip enlhit apancaoc.
28 Yitnec sat ancoc mayic ataoc najan ningmasquem lhalhma anco. Inyamamquic sat ancoc ninganma ayinyema acmajat, ayinyema ascoc acnatovascama, ayinyema sova apnatovascama. Apquilvitac sat ancoc apquilimpocjay cotnaja ingmoc tingma apquilvanyam, apquilvitac sat ancoc ningmasquem najan moc asoc acyimtalhnama. 29-30 Ingyeylhojo sat lhip apquilmalhnancama moclhama enlhit, najan apquilmalhnancama apyovoclhojo enlhitaoc Israel, naysicsa apquillingaycamco acyanmongayclha apquiltemaclha apancaoc. Apquilpayesquic sat ancoc apectengaoc enlhit as tingma apponquinomap, apquililmalhnamcaa napato lhip. Ingyeylhojo sat lhip apmaclha netin, ingyasicjiclhojo sat mocjam enlhitaoc. Apyasamcoc lhip moclhama apquiltemaclha apancaoc najan actemaclha apquilvalhoc. Imyov sat lhip enlhit mepqui apsilhnanomap apanco, iyanmongsiclha sat aptemaclha apanco apmapsom. 31 Colhic sat mataa ayaco lhip naysicsa apquilyajayquiclho enlhitaoc as yoclhilhma, apquillhoy nic nat apquilyeyjamcaa.
32 Apvaac sat ancoc metnaja israelita, apquinyema mocjay moc yoclhilhma, aplinga inlhojo aptemaclha apyimtalhnamo lhip najan apmopvan, elmalhnam sat as tingma apponquinomap, etnejic apcayo lhip. 33 Ingyeylhojo sat apquilmalhnancama as enlhit, lhip Dios apna netin. Elyasingvomoc sat apyovoclhojo metnaja israelitas as nalhpop, eltimjic sat apquilayo lhip, apno israelitas apquilayo lhip congne as tingma sillanay coo, aptomja lhip apmaclha.
34 Apquilanyacpec sat ancoc israelitas, elimpocjac sat cotnaja ingmoc, ayinyema apcanama lhip. Aplingac sat ancoc apquililmalhnancama israelitas apquilpaycomap, elanojoc acpayjo tingma apponquinomap sillanay coo. 35 Ingyeylhojo sat lhip apmaclha netin actemaclha apquililmalhnancama, ilmiyov sat maa enlhit.
36 Apvitac sat ancoc lhip israelitas apquilsilhnanomap apanco. Paj mataa enlhit mepqui apsilhnanomap apanco. Apyanmongsaclhec sat ancoc apquiltemaclha apancaoc lhip, eltimesquisic apquilmomap, yoyam colhic acnalantama moc yoclhilhma acyitnaclha mocjay, acno acyitnaclha ningato. 37 Apvitac sat ancoc lhip apquilyanmonquiscama apquilvalhoc apquilmomap, ayinyema apquillhanma apquilsilhnanomap apanco najan apquiltemaclha apquilmapsomcaa napato lhip naysicsa apquililmalhnancama. 38 Apquilyanmoncasquic sat ancoc apquilvalhoc apquilmomap apnaycam moc yoclhilhma, eltimjic sat apquililmalhnancama naysicsa apquillaneyo payjoc as tingma apponquinomap, apquillhoy nic nat apquilyeyjamcaa, apquilaneyo payjoc as tingma Jerusalén najan tingma sillanay alhta coo. 39 Ingyeylhojo sat lhip apquililmalhnancama, apna lhip maa netin actomja apmaclha lhip. Ingyasicjiclhojo sat lhip as enlhitaoc, imascos sat melyascalhma.
40 Lhip Dios Visqui ajac, ingyeylhojo sat ningilmalhnancama as tingma.
41 Lhip Dios Visqui ajac, itamilquis sat yamit aysicsic acyitnama appayvam. Ilhnata as tingma apvisay apmaclha lhip, aplovquiscamalha apyampay. Lhip Dios Visqui ingac, ingyane sat sacerdotes eltimjic singvomquiscama tap (jingilmeyvoc nincoo). ¡Colpayjiclha apquilvalhoc Dios apquilyacyescama!
42 Imyov sat lhip apvisqui rey, aptomja lhip apquilyacyescama. Noncolvonquim nasa aptemaclha apcasicjayo David, lhip apquilancam nano.