Abrahán y Abimélec
1 Abrahán salió del lugar donde estaba y se fue a la región del Néguev, y se quedó a vivir en la ciudad de Gerar, entre Cadés y Shur. 2 Allí decía que Sara, su esposa, era su hermana. Por eso Abimélec, el rey de Gerar, ordenó que tomaran a Sara para hacerla su mujer. 3 Pero aquella noche Abimélec tuvo un sueño, en el que Dios le dijo: «Vas a morir, porque la mujer que has tomado es casada.»
4 Como Abimélec no la había tocado, le contestó: «Mi Señor, ¿acaso piensas matar a quien no ha hecho nada malo? 5 Abrahán mismo me dijo que esa mujer es su hermana, y ella misma lo confirmó. En todo esto yo he actuado de buena fe. No he hecho nada malo.»
6 En el sueño, Dios le contestó: «Yo sé muy bien que has actuado de buena fe. Por eso no te dejé tocarla, para que no pecaras contra mí. 7 Pero ahora, devuélvele su esposa a ese hombre, porque él es profeta y rogará por ti para que vivas. Pero si no se la devuelves, tú y los tuyos ciertamente morirán.»
8 Al día siguiente por la mañana, Abimélec se levantó y llamó a sus siervos, y les contó todo lo que había soñado. Al oírlo, ellos tuvieron mucho miedo. 9 Después Abimélec llamó a Abrahán y le dijo:
—¡Mira lo que nos has hecho! ¿En qué te he ofendido, que has hecho venir un pecado tan grande sobre mí y sobre mi gente? ¡Estas cosas no se hacen! 10 ¿En qué estabas pensando cuando hiciste todo esto?
Así le habló Abimélec a Abrahán, 11 y Abrahán contestó:
—Yo pensé que en este lugar no tenían ningún respeto a Dios, y que me matarían por causa de mi esposa. 12 Pero ella es mi hermana. Eso es cierto. Es hija de mi padre, pero no de mi madre; por eso pude casarme con ella. 13 Cuando Dios me dio la orden de salir de la casa de mi padre, le pedí a ella que, en cada lugar a donde llegáramos, dijera que yo era su hermano.
14 Abimélec le devolvió a Abrahán su esposa Sara, y además le regaló ovejas, vacas, esclavos y esclavas, 15 y le dijo:
—Ahí tienes mi país; escoge el lugar que más te guste para vivir.
16 A Sara le dijo:
—Lo que le he dado a tu hermano vale mil monedas de plata, y eso servirá para proteger tu buena fama delante de todos los que están contigo. Nadie podrá hablar mal de ti.
17 Abrahán oró entonces a Dios, y Dios les devolvió la salud a Abimélec y a su esposa. También sanó a sus siervas, para que pudieran tener hijos, 18 pues por causa de Sara el Señor había hecho que ninguna mujer de la casa de Abimélec pudiera tener hijos.
Abraham najan apvisqui Abimelec
1 Apyinyovquic nic nat apmaclha Abraham. Nipiyam nic nat apyasac, yoclhilhma Néguev. Apyeycac nic nat tingma Cades. Apnacmec nic nat tingma Gerar, jilip tingma Shur. 2 Appayesquic nic nat amyaa Abraham: cotnaja aptava Sara. —Eyalhing coo as quilvana— nic nat aptomjac. Aplingac nic nat amyaa apvisqui Abimelec tingma Gerar. Apcapajasquic nic nat apvisqui yoyam colhic acyantingveclho Sara. Apquiltamjoc nic nat apvisqui etnejic aptava.
3 Alhtaa ilhnic nat intomjac acvanmesa apvisqui. Aptomjac nic nat Dios apcanya apvisqui: —Emasquingvomoc sat lhip ayinyema apmam lhip quilvana apma atava— nic nat intomjac acvanmesa.
4 Am nic nat epatjetamcoc mocjam apvisqui Abimelec. Apcatingmavoc nic nat apvisqui: —Dios Visqui ajac, ¿apquiltamjo ya lhquip jeyajic naysicsa mepqui sicmasom? 5 Aptomjac alhta Abraham seyanya coo: —Eyalhing coo as quilvana— alhta aptomjac. Intomjac alhta najan as quilvana: —Javoc (eyipma) coo as enlhit— alhta intomjac. Intasic alhta evalhoc coo. Am alhta osilhnanalhcac ajanco— nic nat aptomjac apvisqui.
6 Aptomjac nic nat Dios acvanmesa apvisqui: —Acyasamcoc coo aptomjaclha lhip naysicsa actamilaycam apvalhoc. Eycaso ayinyema sicmasma epatjetamcoc lhip as quilvana. Am oltamjoc esilhnanacpoc apanco lhip najato. 7 Iyantimcasiclha sat as quilvana apnaclha atava. Ayinyemaclha atava aptomja profeta Dios aplingascama. Jelmalhnac sat coo as profeta yoyam memasquingvomejec sat lhip. Am sat ancoc eyantimcasiclha as quilvana, nasoc anco emasquingvomoc sat lhip najan apmolhama— nic nat aptomjac.
8 Secaseclha ilhnic nat intomjac aplhaticja apvisqui Abimelec. Apcanseclhec nic nat aplhamoclhojo apquilancam. Apquiltimnam nic nat aclhamoclhojo actemaclha aclingay apvanmoncama. Apquilacac nic nat aplhamoclhojo apquilancam apquillinga amyaa. 9 Apcapajasquic nic nat Abimelec yoyam colhic acyantingveclho Abraham.
Aptomjac nic nat apvisqui apcanya Abraham: —¿Soctomja sintimesquisa nac aso? ¿Sicmasom ya coo yoyam jesilhnanac lhip napatoc Dios najan esilhnanac lhip aplhamoclhojo sicmolhama? Ingiltimescasquic nincoo lhip asoc mongvanco ongillana. 10 ¿Jalhco actemaclha lhip aclhanma apvalhoc naysicsa sintimesquiscama as asoc?— nic nat aptomjac apvisqui.
11 Apcatingmavoc nic nat Abraham: —Inlhenquic alhta evalhoc apquiltomja mepqui apquilayo Dios as enlhitaoc apquileyvam as yoclhilhma. Incacoc alhta enquenyic jelajic ellanac etava. 12 Nasoc anco actomja eyalhing as quilvana. Tata apquitca as quilvana, jave eyca meme ayitca. Eycaso ayinyema sictomjayclho etava as quilvana. 13 Dios alhta seyanem yoyam oyinyoc tata tingma pac. Yicpintama siclhingam lhama yoclhilhma najan moc yoclhilhma, actomjac alhta siyanya etava: —Cotne sat mataa lhiya: javoc as enlhit - sat cotne jelhenic, ningilvocmo sat moc yoclhilhma - alhta actomjac siyanya— nic nat aptomjac Abraham.
14 Yejemoc nic nat apcapajasa apvisqui Abimelec as quilvana Sara apnaclha Abraham. Aplhocac nic nat Abraham apvisqui apnatoscama nipquesic najan vayqui najan enlhit apquilmomap apquiltimesaycam najan quilvanaa almomaclha.
15 Aptomjac nic nat apvisqui apcanya Abraham: —Quip ilanojo yoclhilhma ajac. Iyacyes sat yoclhilhma apquiltamjoclha elhic— nic nat aptomjac.
16 Aptomjac nic nat apvisqui apcanya Sara: —Acmasquic coo lhiya inyipma cotlaycaoc asoc, malha acyanmongamaclha mil solyayem alyinmom. Ningilpeyvaseclhec nincoo as asoc. Cotipsalhquejec sat mataa acvisay lhiya nipyesicsa aplhamoclhojo acmolhama.
17 Apquilmalhnescasquic nic nat Abraham Dios yoyam etamilquiscomoc apvisqui. Aptamilaclhec nic nat apvisqui Abimelec najan aptava najan quilvanaa altimesaycam yoyam colvitac sat mocjam ayitquic. 18 Ayinyemaclha apmiyovquic nic nat Visqui ingac colvitac ayitquic aclhamoclhojo quilvanaa apmolhama apvisqui. Sara ilhnic nat inquinyemac.