1 El malvado huye aunque nadie lo persiga,
pero los justos viven confiados como el león.

2 Cuando el país anda mal, los gobernantes aumentan,
pero el buen dirigente sabe mantener el orden.

3 Como fuerte lluvia que destruye las cosechas,
es el malvado que oprime a los pobres.

4 Los que se apartan de la ley alaban al malvado;
los que la cumplen se oponen a él.

5 Los malvados no entienden nada de la justicia;
los que recurren al Señor lo entienden todo.

6 Más vale ser pobre y honrado
que rico y malintencionado.

7 El hijo inteligente cumple la ley de Dios;
el hijo sinvergüenza se junta con glotones.

8 Unos amontonan riquezas cobrando intereses,
pero otros las reciben para repartirlas entre los pobres.

9 Si no prestas atención a la ley de Dios,
tampoco Dios aceptará tus oraciones.

10 Quien lleva a los buenos por mal camino
caerá en su propia trampa;
pero la gente intachable recibirá lo mejor.

11 El rico se cree muy sabio,
pero el pobre e inteligente lo deja expuesto.

12 Triunfan los justos, hay gran alegría;
triunfan los malvados, hay grandes temores.

13 Disimula el pecado, y no te irá bien;
confiésalo y déjalo, y serás perdonado.

14 ¡Cuán feliz es quien honra siempre al Señor!
Pero la gente obstinada cae en la desgracia.

15 Como un león rugiente o un oso voraz
es el malvado al frente de un pueblo pobre.

16 El mal gobernante aumenta la opresión;
quien no es codicioso tiene una larga vida.

17 El que vive sediento de sangre
no descansa hasta caer en la tumba:
¡que nadie intente detenerlo!

18 El hombre honrado sale bien librado,
pero el perverso se hunde en la desgracia.

19 Cultiva tu campo y hasta te sobrará comida;
júntate con ociosos y lo que te sobrará es pobreza.

20 A la gente confiable todos la alaban;
los que todo codician no se quedan sin castigo.

21 No está bien discriminar a nadie,
pero hay quien peca hasta por un pedazo de pan.

22 El ambicioso tiene prisa por hacerse rico,
sin saber que le espera solo la pobreza.

23 Con el tiempo, más se aprecia
al que critica que al que alaba.

24 Amigo de criminales
es quien roba a sus padres y alega inocencia.

25 Quien mucho codicia provoca peleas;
al que confía en el Señor le va bien.

26 Es de necios confiar en las propias ideas;
quien actúa con sabiduría sale bien librado.

27 Ayuda al pobre y nada te faltará:
niégale tu ayuda y mucho se te maldecirá.

28 Cuando triunfan los malvados, la gente se esconde;
cuando son destruidos, predominan los justos.
1 Ningyinyec mataa mepqui singya'mascam, ningiltomja inlhojo ningmasomcaa. Mepqui mataa ningyinyem, mepqui ningay malha yamacmeyva, ningiltomja inlhojo ningilpeyvomo.

2 Aplhameclhec mataa apquilviscaa, acyitna inlhojo apquilinmelhamap enlhit. Apnec sat ancoc apvisqui rey apyascamco, emascocsic sat apquilnapomacpilha.

3 Yitnec sat ancoc ningyimtalhnescama apquilvalhoc enlhit mepqui apquilnatam, colhojoc sat nintemaclha acmamay acmasom, actovascama acyilhna amyip.

4 Ningyinyovquic sat ancoc singanamaclha, ongilpasmiclhac sat apquilmapsomcaa. Ningyiplovcasquic sat ancoc singanamaclha, ongilinmelham sat apquilmapsomcaa.

5 Paj ongilyasamcoc mataa actemaclha acpeyvomo, ningiltomja inlhojo ningilmasomcaa. Ongilyasamcojoc sat actemaclha acpeyvomo, nintingya inlhojo Dios.

6 Actamila anco mepqui ningilnatam najan mepqui ningilsilhnanomalhca inganco. Am colhno acma ningilnatam mepqui ningiltamilcasomalhco inganco.

7 Apvisay inquitca apyascamco, aptomja apyiplovquiscama singanamaclha Dios. Singmanquescama inquitca, aptomja appalhaviyam enlhit melyascalhma.

8 Ningillhamaseclhec sat ancoc ningilnatam ayinyema nintingyey interés acvoncapaycaoc, coyangvomoc sat ningimlayquiclha enlhit mepqui asoc.

9 Am sat ancoc ongyiplovcasac singanamaclha Dios, colhic sat actanova ningilmalhnancama napato Dios.

10 Ningnalaclhec sat ancoc enlhit apquilpeyvomo amay acmasom, ongilmalhcac sat singilmam trampa inganco. Ongmiyovalhcac sat, mepqui inlhojo ningilsilhnanomalhca inganco.

11 Ninganayquic mataa ningyascamco nincoo, acyitna inlhojo cascama ningilnatam. Apyasamcoc enlhit mepqui apquilnatam actemaclha ingvalhoc, ayinyema acyascamco apvalhoc apanco.

12 Ningvitac sat ancoc apquilyimtalhnamo enlhit apquilpeyvomo, colhic sat allana fiesta. Ningvitac sat ancoc apquilyimtalhnamo apquilmapsomcaa, elinyajamcoc sat enlhitaoc.

13 Am sat ancoc ongillhenac ningilsilhnanomalhca inganco, ongiltanovalhcac sat nincoo. Ningillhenquic sat ancoc ningilsilhnanomalhca inganco (ningilvatesa nintemaclha), ongmiyovalhcac sat nincoo.

14 Ningilinyejemo nincoo ningiltomja ningayo Visqui ingac. Am sat ancoc colcac ingilvalhoc, mongmiyovalhquejec sat nincoo.

15 Apyitsomacpo apvisqui apmapsom nipyesicsa apnaymacoc mepqui apquilnatam, malha asoc navjac aclom, actemaclha yamacmeyva najan aptemaclha oso aclom.

16 Inyangvocmec mataa aptemaclha apanco apvisqui mepqui apyascamco. Apnec sat ancoc apvisqui mepqui ayitsepma apnenyic asoc, emyovacpoc sat acvoncaclhojo.

17 Ningyinyec mataa acvaycmo ningitsepma, acyitna inlhojo ningajem poc. Colapvanquejec jingilmeyvoc ingnaymacoc.

18 Ongmiyovalhcac sat mataa, mepqui inlhojo ningilsilhnanomalhca inganco. Mongmiyovalhquejec sat, acyitna inlhojo anit ingilvalhaoc.

19 Coytic nincoo cotlaycaoc nintom, acyitna inlhojo nintamjaycam amyip. Onlhic sat mataa mepqui asoc najan mepqui nintom, jingilyacmo inlhojo ongiltamjam.

20 Colhic sat singaco, acyitna inlhojo ningiltamilcasomalhco inganco. Onlingamcojoc sat acyanmongayclha, nintingya inlhojo cascama ningilnatam.

21 Mongvanquejec ongilmeyvoc ingmoc, ningiltanova inlhojo poc. Acyanmongam pan apquitcoc ningillhoy nincoo, ongilsilhnanalhcac sat inganco.

22 Nintingyey cascama ningilnatam ayinyema ayitsepma ingnenyic. Pilapcasquic nincoo ningvita mepqui asoc nincoo.

23 Colhic sat singaco, ningiltamesa inlhojo ingmoc. Mepqui mataa singayo, acyitna inlhojo anit ingilvalhaoc.

24 Yitnec sat ancoc ningminyilhma asoc apanco tata ingac najan meme ingac, ninganem mepqui ningilsilhnanomalhca inganco, onlhojoc sat enlhit apminyilhma.

25 Ningilatingmomalhca ayinyema ayitsepma ingnenyic asoc altamila. Colhic mataa actamilaycam ingvalhoc, acyitna inlhojo mongyasquiyam Dios.

26 Acyeyjamelhma nincoo, ningyiplovquisa inlhojo aclheneycam ingvalhoc. Ongmiyovalhcac sat nincoo, ningyiplovquisa inlhojo actemalcha acyascamco ingvalhoc.

27 Cosovjalhquejec sat mataa asoc ingac, acyitna inlhojo ningamliyam enlhit mepqui asoc. Onlingamcojoc sat singvenéycam, mepqui inlhojo ningamliyam.

28 Ningvitac sat ancoc apquilyimtalhnamo apquilmapsomcaa, elinyajamcoc sat enlhitaoc. Apticyovquic (apquilmasquingvocmec) sat ancoc apquilmapsomcaa, eltimjic sat apquilyimtalhnamo enlhit apquilpeyvomo.