1 El egoísta busca solo su interés,
y se opone a todo buen consejo.

2 El necio no tiene deseos de aprender;
tan solo quiere presumir de lo que sabe.

3 Con la maldad viene la vergüenza;
con el orgullo, la deshonra.

4 Las palabras del hombre son aguas profundas,
río que fluye, pozo de sabiduría.

5 ¡Cuán reprobable es que los jueces favorezcan al culpable
y le nieguen al inocente sus derechos!

6 Con sus labios, el necio se mete en líos;
con su boca se busca buenos azotes.

7 La boca del necio es su propia ruina;
con sus labios se echa la soga al cuello.

8 Los chismes son deliciosas golosinas,
pero calan hasta lo más profundo.

9 Los perezosos y los destructores
¡hasta hermanos resultan!

10 Poderosa torre es el nombre del Señor,
que brinda refugio a los justos.

11 El rico cree que sus riquezas
son una ciudad rodeada de altos muros.

12 Tras el orgullo viene el fracaso;
tras la humildad, la prosperidad.

13 Es de necios y sinvergüenzas
responder antes de escuchar.

14 Al enfermo su ánimo lo levanta,
pero ¿quién puede levantar al decaído?

15 Los sabios e inteligentes
adquieren los conocimientos que buscan.

16 Un regalo abre todas las puertas
y lleva hasta la gente importante.

17 El primero en defenderse parece ser inocente,
pero llega su contrario y lo desmiente.

18 El juicio divino pone fin a los pleitos
y separa a las partes en pugna.

19 Más se encierra el hermano ofendido
que una ciudad amurallada.
Los pleitos separan
como las rejas de un palacio.

20 Cada uno come del fruto de sus palabras
hasta quedar satisfecho.

21 La vida y la muerte dependen de la lengua;
los que hablan mucho sufren las consecuencias.

22 Hallar esposa es hallar lo mejor:
es recibir una muestra del favor de Dios.

23 El pobre habla con ruegos;
el rico responde con altanería.

24 Algunas amistades se rompen fácilmente,
pero hay amigos más fieles que un hermano.
1 Ningiltamjoc mataa colhic singaco, acyitna inlhojo ayajamalhco ingvalhoc. Ongilinmelham sat mataa, singiltamesa inlhojo ingmoc asoc actamila.

2 Ningiltanovquic singiltamescama ingmoc, acyitna inlhojo acyeyjamelhma ingvalhoc. Ningiltamjoc mataa onlingacsic nintemaclha inganco.

3 Nimpenasquic sat ancoc actemaclha acmasom, coyiplovjoc sat ningmancactama. Comascoc sat singayo, acyitna inlhojo ningyimtalhnesomalhco inganco.

4 Ningilyataycam acyitsomalhca ayaptovnilha yingmin acvanyam, najan malha yingmin ayinyem vatsam, najan malha yamilquit ayinyemayaclha ningyascamco.

5 Mongvanquejec ongmeyvoc ingmoc apsilhnanomap apanco. Mongvanquejec ongilpejescomoc ingmoc mepqui apsilhnanomap apanco.

6 Ongilatingmalhcac sat nincoo, ayinyema appayvam ingmoc acyeyjamelhma apvalhoc. Ongilnapalhcac sat nincoo, ningiljalhno inlhojo apayvam apanco.

7 Ongiltovasalhcac inganco ayinyema ningilyataycam nintemaclha acyeyjamelhma, colhojoc ningilyataycam singasipquiscama ingyispoc tama.

8 Ningilantipquiscama apvisay ingmoc actomja acmam ingilvalhoc. Malha acmasis ningiljalhenmo, jingilvoncamejec sat mataa.

9 Jingilyacmoc ongiltamjam (singastingam nintamjaycam) najan nintovascama asoc actamila, alyitsomalhca anit nintemaclha, acno sicaa acpaliyam.

10 Visqui ingac apvisay acyitsomalhca tingma nitno, actomja apquilyilhanmomaclha enlhit apquilpeyvomo.

11 Ninganayquic nincoo cascama ningilnatam actomja singmasma nincoo, malha mataymong acjalhtam ningyilhanmomaclha.

12 Ongnatovasalhcac sat nincoo, acyitna inlhojo ningyimtalhnesomalhco inganco. Colhic sat singaco nipyesicsa ingnaymacoc, acyitna inlhojo conjamalhca ingvalhoc.

13 Ningilatingmavoc sat ancoc yicpintama singilmalhnaycam ingmoc, colhojoc sat nintemaclha acyeyjamelhma najan nintemaclha ningmancactama.

14 Acmajayoclha ingvalhoc actomja sintamilquisquiyam naysicsa ningmasquem. Inlingamcoc sat ancoc ingvalhoc, soc enlhit apmopvan etamilquiscomoc ingvalhoc.

15 Inlhenquic mataa ingvalhoc, yoyam coyangvomoc actemaclha ningyascamco. Ningiljalhnoc mataa singyascasingvoyam, comoc sat ingilvalhoc.

16 Jingilmoc sat tacja, acyitna inlhojo ningmescama nasa asoc. Apquilyispaquic najan enlhit apquilyimtalhnamo actema nac jay.

17 Colhejec mataa acyascacmo appayvam appeyvescasquiclha apmamyi. Pilapcasquic apvaa poc, epeyvescasiclhac sat moc actemaclha.

18 Singyicpilquemo apyimtalhnamo emascocsic nintemaclha ningilatingmomalhca. Aptomja apyicpilquemo enlhit apquilyimtalhnamo, eltimnacsic yavamlha eltimjic.

19 Cayjec mataa ingvalhoc ayinyema singvenéycam ingmoc, malha mataymong apjalhtam tingma. Macvenéycam ingvalhoc acyitsomalhca atong mayapayclha tava apac.

20 Ningilyatam mataa nincoo acvaycmo singastingam, malha nintom acyilhna.

21 Ningmiyovmalhca najan ningiltanovmalhca ayinyema ningilyataycam nincoo. Onlingamcojoc mataa acmasom, singilsilhnana inlhojo ningilyataycam acmasom.

22 Ningvitac sat ancoc quilvana ontimjic intava, actomja macmescama actamila. Apyispaquic Dios Visqui ingac, apvita inlhojo acma intava.

23 Altamila nimpayvam ningilmalhnaycam asoc, ningiltomja inlhojo mepqui asoc. Cayjec mataa nimpayvam ningatingmaycam, acyitna inlhojo cascama ningilnatam.

24 Apnam ingnaymacoc apquiltomja singvenéycam najan singiltovascama. Poc ingnaymacoc apquiltomja singasicjayo, malha ingyipma najan ingyalhing.