Jesús sana a un enfermo de hidropesía
1 Cierto día Jesús fue a comer a la casa de uno de los jefes de los fariseos; era sábado y los que estaban allí no le quitaban la vista de encima. 2 Delante de Jesús estaba un hombre enfermo de hidropesía. 3 Jesús les preguntó a los maestros de la ley y a los fariseos:
—¿Está permitido sanar en sábado, o no?
4 Pero ellos se quedaron callados. Entonces él tomó al enfermo, lo sanó y lo despidió. 5 Y a los fariseos les dijo:
—¿Quién de ustedes, si su hijo o su buey se cae a un pozo, no lo saca en seguida, aunque sea sábado?
6 Y no pudieron contestarle nada.
Los invitados a un banquete
7 Al ver Jesús cómo los invitados escogían los asientos de honor en la mesa, les dio este consejo:
8 —Cuando alguien te invite a un banquete de bodas, no te sientes en el lugar principal, pues puede llegar otro invitado más importante que tú; 9 y el que los invitó a los dos puede venir a decirte: “Dale tu lugar a este otro.” Entonces tendrás que ir avergonzado a ocupar el último asiento. 10 Por eso, cuando te inviten, siéntate en el último lugar, para que cuando venga el que te invitó, te diga: “Amigo, pásate a un lugar de más honor.” Así serás honrado delante de los que están sentados contigo a la mesa. 11 Porque quien a sí mismo se engrandece será humillado; y quien se humilla será engrandecido.
12 Dijo también al que lo había invitado:
—Cuando des una comida o una cena, no invites a tus amigos, ni a tus hermanos, ni a tus parientes, ni a tus vecinos ricos; porque ellos, a su vez, te invitarán, y así quedarás recompensado. 13 Al contrario, cuando des un banquete, invita a la gente pobre, a los paralíticos, cojos y ciegos 14 y serás feliz. Ellos no te pueden corresponder, pero tú tendrás tu recompensa el día en que los justos resuciten.
La parábola del gran banquete
(Mt 22.1-10)15 Al oír esto, uno de los que estaban sentados a la mesa le dijo a Jesús:
—¡Dichoso el que participe del banquete del reino de Dios!
16 Jesús le dijo:
—Un hombre preparó un gran banquete, y mandó invitar a muchas personas. 17 A la hora del banquete mandó a su siervo a decir a los invitados: “Vengan, porque ya el banquete está listo.” 18 Pero todos comenzaron a disculparse. El primero dijo: “Acabo de comprar un terreno, y tengo que ir a verlo. Te ruego que me disculpes.” 19 Otro dijo: “He comprado cinco yuntas de bueyes, y voy a probarlas. Te ruego que me disculpes.” 20 Y otro dijo: “Acabo de casarme, y no puedo ir.” 21 El siervo regresó y se lo contó todo a su amo. Entonces el amo se enojó y le dijo al siervo: “Ve pronto por las calles y los callejones de la ciudad, y trae acá a la gente pobre, a los paralíticos, ciegos y cojos.” 22 Más tarde, el siervo dijo: “Señor, ya hice lo que usted me mandó, y todavía hay lugar.” 23 Entonces el amo le dijo al siervo: “Ve por los caminos y los senderos, y haz que vengan muchos, para que se llene mi casa. 24 Porque les aseguro que ninguno de aquellos primeros invitados probará de mi banquete.”
Lo que cuesta seguir a Jesús
(Mt 10.37-38)25 Como mucha gente seguía a Jesús, él se volvió y dijo: 26 «Si alguien viene a mí y no me quiere más que a su padre, a su madre, a su esposa, a sus hijos, a sus hermanos y a sus hermanas, y aun más que a sí mismo, no puede ser mi discípulo. 27 Tampoco puede ser mi discípulo quien no toma su propia cruz y me sigue. 28 Si alguno de ustedes quiere construir una torre, ¿acaso no se sienta primero a calcular los gastos para ver si tiene con qué terminarla? 29 De lo contrario, si pone los cimientos y después no puede terminarla, quienes lo vean comenzarán a burlarse de él, 30 y dirán: “Este empezó a construir, pero no fue capaz de terminar.” 31 O si algún rey tiene que ir a la guerra contra otro rey, ¿acaso no se sienta primero a calcular si con diez mil soldados puede hacer frente a quien va a atacarlo con veinte mil? 32 Y si no puede hacerle frente, mandará una delegación al otro rey cuando aún esté lejos, para negociar las condiciones de paz. 33 Así pues, cualquiera de ustedes que no renuncie a todos sus bienes no puede ser mi discípulo.
Cuando la sal pierde su sabor
(Mt 5.13Mc 9.50)34 »La sal es buena; pero si pierde su sabor, ¿cómo volverá a ser útil? 35 No sirve ni para la tierra ni para el montón de abono. Simplemente, se la tira. ¡Quien quiera oír y entender esto, que lo entienda!»
Aptamilquisquiyam Jesús enlhit apyipjem
1 Acnim ninnayclha alhta intomjac. Aptalhningvocmec alhta Jesús tingma pac apquimja apmamyi fariseo, yoyam etasomoc. Apquilanoc alhta apnaymacoc fariseos. 2 Apnec alhta maa lhama enlhit actema apyipjem. 3 Aptomjac alhta Jesús apquilanya apquilyascamco apquiltemaclha najan fariseos:
—¿Ingvanqui ya ontamilquiscomoc acmasca apyimpejic acnim ninnayclha? ¿Inlhoyqui laa mongvanqui? —alhta aptomjac.
4 Apquilvanmaquic alhta. Yejemoc alhta aptamilquiscacmo as enlhit. Apcapajasquic alhta elhong. 5 Aptomjac alhta apquilanya fariseos:
—¿Soc enlhit acyanca yamelyeyjaycoc, inlhoyqui laa vayqui yamquilvana? Intalhnec sat ancoc yamilquit, ¿melqueje ya avtip acnim ninnayclha? —alhta aptomjac.
6 Am alhta colapvancaac elatingmojo as enlhitaoc.
Enlhit apquilanyomap caya alyimjapma
7 Apvitac alhta Jesús apquiltemaclha apquilyacyesaycam mataa altamila apquiltajanem nicja mesa. Apquiltimnasam alhta actemaclha apyitquiscama:
8 —Ningilanyalhquic sat ancoc ongiltasomoc caya alyimjapma ato. Mongiltajanejec sat altamila ningiltajanem. Evac sat lhaja poc apyimtalhnamo, mongno nincoo. 9 Apvoctac sat ancoc aptomja apquiltimem caya. Ingiltimnasquitac sat: “Ilhnim aja moc nintajanem” —sat etnejic jingilanic. Ongmancac sat ongnaclha alhayi. 10 Ontimjic sat moc actemaclha. Ningilanyalhquic sat ancoc ongiltasomoc, ongnam sat nincoo alhayi nintajanem. Apvoctac sat ancoc aptomja apquiltimem caya, jingilanic sat: “Sictimem emoc, ilhnim aja actamila nintajanem” —sat etnejic jingilanic. Jingilavojoc sat innaymacoc apquiltomja nintoycamco lhama. 11 Ongilvanalhcac sat ningyimtalhnesomalhco inganco. Colhic sat singaco ningiltomja mongyimtalhnesomalhco inganco —alhta aptomjac.
12 Aptomjac alhta Jesús apcanya apcanem etasomoc:
—Apquiltimec sat ancoc lhip caya, nolane nasa eltasomoc caya apto apnaymacoc. Nolane nasa eltasomoc apquilyalhinga, najan apnaymacoc, najan apmolhama acma apquilnatam. Ayinyemaclha ingyanyacpoc sat lhip lha etasomoc maa acyanmongayclha caya apto. 13 Iltime sat lhip moc actemaclha. Apquiltimec sat ancoc lhip caya, ilane sat eltasomoc caya apto enlhit mepqui asoc (mepqui apquilnatam). Ilane sat najan eltasomoc apquiltomja apquilpinsem, najan maa apquilyateyaycam najan mepqui apataoc. 14 Apquilinyejemoc anco sat etnejic lhip. Colapvancaac as enlhitaoc elmesic acyanmongam. Colhic sat acyanmongam lhip apnalhaticjangvocmo sat enlhit apquilpeyvomo apmasquingvaycmo nano —alhta aptomjac.
Apyitquiscama Jesús caya apvanyam
(Mt 22.1-10)15 Lhama enlhit aptomo lhama aplinga alhta appayvam Jesús. Aptomjac alhta apcanya:
—Visqui, apquilinyejemoc anco enlhit, yoyam etasomoc quilpasmongam Dios apquilnancascama —alhta aptomjac.
16 Apquiltimnasam alhta Jesús actemaclha apyitquiscama:
—Caya apvanyam nic nat apquiltimec enlhit. Aplhamoc nic nat enlhit apquilanyomap eltasomoc caya apto. 17 Lhama ilhnic nat acpensalhco caya apto. Apquilapajasquic nic nat eyca apquilancam. Apquilanayquic nic nat eliltimnasquiclha enlhit apquiltomja apquilanyomap. Eltime sat elanic: “Elpecjesam nic lhac. Inpensalhquic lhac aclhamoclhojo asoc” —nic nat aptomjac apvisqui. 18 Am nic nat colyavocmoc enlhit apquilanyomap. Innoc nic nat moc apquiltomjaclha. Aptomjac nic nat lhama enlhit: “Amyip lhac acmac coo. Altamjoc otyaningvomjo. Jeyacmoc coo oyamoc caya apto” —ilhnic nat aptomjac. 19 Apcatingmavoc nic nat najan poc: “Diez vayqui yamquilvana lhac almac coo. Altamjoc olyipconvomoc. Jeyacmoc oyamoc caya apto” —ilhnic nat aptomjac poc. 20 Apcatingmavoc nic nat najan poc: “Elyimjapquic lhac coo. Movanqueje oyamoc caya apto” —nic nat aptomjac poc. 21 Yejemoc nic nat apvactamo apquilancam apquiltimnascactamo apvisqui. Aplovquic nic nat aptomja apquiltimem caya. Aptomjac nic nat apcanya apquilancam: “Ingva, ipecjicsojo emyaclha tingma najan amay. Inalanta sat enlhit mepqui apquilnatam, najan apquiltomja apquilpinsem, najan apquilyateyaycam najan mepqui apataoc” —nic nat aptomjac. 22 Apcatingmavoc nic nat apquilancam: “Visqui, acpenasquic lhac siyanyomalhca lhac otnejic. Avanje olhma mocjam” —nic nat aptomjac. 23 Aptomjac nic nat apvisqui apcanya apquilancam: “Iyas sat tap tingma alayjemoclha amay najan nicja apjalhtam. Ilaneclhojo sat, ilane sat ellhingma. Elanojoc sat congne tingma —nic nat aptomjac. 24 Actomjac coo siyanya quellhip: Meltovejec sat caya apto enlhit apquilanyomap apmamyi” —nic nat aptomjac Jesús.
Actemaclha ningyiploycam Cristo
(Mt 10.37-38)25 Apquilyiplaclhec alhta Jesús aplhamoclhojo enlhit. Appaycacpoc alhta Jesús apquilpamejitsa:
26 —Ningiltamjoc sat ancoc ongilyoclha Jesús, ongiltanova sat ingilyap, najan meme ingac, najan intava, najan inquitquic, najan ingilyipma, najan ingilyalho najan ingilyalhinga. Ongyinyoc sat ningyimnatem inganco. Am sat ancoc ongiltanova actema nac lha, mongvanquejec ontimjic singiltamescama Jesús. 27 Am sat ancoc ongilpatmiclhac inganco ningilpatmeycam aptemaclha Jesús appatam asoc timyescama, mongvanquejec ontimjic singiltamescama Jesús. 28 Quip elaylhojo sicyitquiscama —alhta aptomjac Jesús. ¿Soc enlhit nipyesicsa quellhip apquiltamjoc elana tingma nitnoc apvinatem? ¿Pa ya elhic siclho maa, yoyam colyipsitic apvalhoc solyayem acyanmongam apquilanomap? ¿Colhojo ya sat acvamlha appensomap tingma? 29 Appecjasquic sat ancoc elanac tingma, copvanquejec lhaja epenacsojo. Apvitacpec sat ancoc tingma mepenesomap, evanacpoc sat as enlhit. 30 Sat cotnejic amyaa ingyanacpo: “Appecjasquic lhac elanac tingma as enlhit. Paj copvanac eyca epenacsojo” —sat cotnejic amyaa. 31 ¿Soc apvisqui apquiltamjoc elamyilhamcoc poc actemaclha apquimpocjay? ¿Pa ya elhic siclho maa, yoyam colyipsitic apvalhoc singilpilhtetemo? Diez mil sat ancoc apnac apquillhalhmaa, ¿am ya copvanac etvasam poc apvisqui apna apquillhalhmaa veinte mil singilpilhtetemo? 32 Am sat ancoc copvanac elamyilhamco, elapajacsic sat apquilasinancama apna mocjam mocjay poc apvisqui. Ingyanic sat coltamiliclhoc apquilvalhoc —alhta aptomjac Jesús. 33 Apquilnoc najan quellhip lha. Am sat ancoc ongilvatsamcoc nintemaclha inganco, mongvanquejec ontimjic singiltamescama Jesús.
Copanaycmo yasic
(Mt 5.13Mr 9.50)34 Intasi nac yasic. Am sat ancoc copanacmoc yasic, ¿jalhco sat ontimjic, yoyam copanmojo mocjam? 35 Comalhquejec sat copanaycmo yasic. Copalesalhqueje naysicsa ningilcacjam. Cancajalhquejec sat naysicsa asoc ayictinquiscama ninganma. Cotlhalhcac sat mocjay. Ingjaycaoc innac nincoo. Pac ongilaylhojo —alhta aptomjac Jesús.