Jeremías compra un terreno
1 El Señor habló a Jeremías en el año décimo del reinado de Sedequías en Judá, que era el año dieciocho del reinado de Nabucodonosor. 2 Por aquel tiempo el ejército del rey de Babilonia estaba atacando a Jerusalén, y el profeta Jeremías estaba encerrado en el patio de la guardia del palacio real. 3 El rey Sedequías lo había mandado arrestar porque Jeremías había dicho: «El Señor dice: “Voy a hacer que esta ciudad caiga en poder del rey de Babilonia, 4 y el rey Sedequías no escapará de los caldeos, sino que caerá en poder del rey de Babilonia y tendrá que presentarse ante él. 5 Nabucodonosor se llevará a Sedequías a Babilonia, donde se quedará hasta que yo me vuelva a ocupar de él. Aunque ustedes peleen contra los caldeos, no tendrán éxito. Yo, el Señor, lo afirmo.”»
6 Jeremías relató: «El Señor se dirigió a mí, y me dijo: 7 “Mira, tu primo Janamel, el hijo de tu tío Salún, va a venir a proponerte que le compres un terreno que tiene en Anatot, pues tú tienes el derecho de comprarlo por ser el pariente más cercano.” 8 Y tal como el Señor me lo dijo, mi primo Janamel vino a verme al patio de la guardia y me pidió que le comprara el campo que tenía en Anatot, en territorio de la tribu de Benjamín, pues por ser el pariente más cercano yo tenía el derecho de comprarlo y quedarme con él. Al darme cuenta de que aquello era una orden del Señor, 9-10 le compré el campo a mi primo Janamel y le entregué diecisiete monedas de plata, que fue el precio convenido, y puse el contrato por escrito, sellado y firmado por los testigos. 11 Luego tomé las dos copias del contrato, tanto la copia sellada y con las condiciones de compra como la copia abierta, 12 y delante de mi primo Janamel, de los testigos que habían firmado el contrato, y de todos los judíos que estaban sentados en el patio de la guardia, se las di a Baruc, el hijo de Nerías y nieto de Maseías. 13 También delante de ellos dije a Baruc: 14 “El Señor todopoderoso, el Dios de Israel, dice: Toma las dos copias de este contrato, la sellada y la abierta, y guárdalas en una vasija de barro, para que se conserven mucho tiempo, 15 pues el Señor todopoderoso, el Dios de Israel, dice: En esta tierra volverán a comprarse casas, campos y viñedos.”
Oración de Jeremías
16 »Después de darle a Baruc hijo de Nerías el contrato de compra, dirigí al Señor esta oración: 17 “Tú, Señor, con gran despliegue de poder creaste el cielo y la tierra. Nada hay imposible para ti. 18 Tú muestras tu amor por mil generaciones, pero también castigas a los hombres por los pecados de sus padres. ¡Oh Dios grande y fuerte, tu nombre es Señor todopoderoso! 19 Tus planes son magníficos, y poderosas son tus obras. Tú ves todo lo que hacen los seres humanos, y das a cada uno lo que merecen sus acciones. 20 Tú hiciste milagros y señales en Egipto, y aún hoy los sigues haciendo, tanto en Israel como entre todo el género humano, de manera que tu nombre se ha hecho famoso. 21 Tú sacaste de Egipto a tu pueblo Israel; tú diste grandes muestras de poder, hiciste milagros y señales, y llenaste de terror a todos; 22 le diste a Israel esta tierra, en la que la leche y la miel corren como el agua, tal y como lo habías prometido a sus antepasados. 23 Pero cuando ellos entraron en el país y tomaron posesión de él, no te obedecieron ni siguieron las instrucciones que les diste, ni hicieron nada de lo que les ordenaste. Por eso les enviaste toda esta calamidad.
24 »”Ahora los caldeos han levantado rampas para atacar la ciudad, y la guerra, el hambre y la peste van a hacer que la ciudad caiga en manos de ellos. Señor, ya ves que se está cumpliendo lo que dijiste. 25 A pesar de eso, Señor, tú me ordenaste que en presencia de testigos comprara y pagara aquel terreno, aun cuando la ciudad va a caer en manos de los caldeos.”»
26 El Señor respondió a Jeremías: 27 «Yo soy el Señor, el Dios de todo ser viviente. Nada hay imposible para mí. 28 Así que yo te digo: Voy a hacer que esta ciudad caiga en poder de Nabucodonosor, rey de Babilonia, y de los caldeos. 29 Los caldeos que están atacando la ciudad entrarán en ella y le prenderán fuego; la quemarán junto con las casas en cuyas azoteas, para ofenderme, se quemaba incienso a Baal y se ofrecía vino a dioses extraños. 30 Desde el principio, el pueblo de Israel y el pueblo de Judá siempre han hecho lo que me desagrada; los israelitas no han dejado de ofenderme con ídolos que ellos mismos hicieron para adorarlos. Yo, el Señor, lo afirmo. 31 Esta ciudad, desde el día en que empezó a construirse hasta este día, no ha hecho más que provocar mi ira y mi enojo. Por eso, voy a hacerla desaparecer 32 por todo lo que, con sus malas acciones, el pueblo de Israel y el pueblo de Judá me han ofendido, lo mismo que sus reyes, sus jefes, sus sacerdotes, sus profetas, y todos los habitantes de Judá y de Jerusalén. 33 Me han dado la espalda, y no la cara. Y aunque en ningún momento he dejado de instruirlos, no me han hecho caso ni han querido recibir mi corrección. 34 Hasta han llegado a profanar el templo consagrado para mí, al poner allí sus ídolos detestables. 35 También en el valle de Ben Jinón construyeron altares a Baal, para quemar a sus hijos y a sus hijas en sacrificio a Moloc, y así hacer pecar a Judá con sus actos detestables, algo que yo no les ordené, y que ni siquiera pasó por mi mente.
Promesas para el futuro
36 »Acerca de esta ciudad, que tú has dicho que va a caer en poder del rey de Babilonia por la guerra, el hambre y la peste, yo, el Señor, el Dios de Israel, digo: 37 Voy a reunir a sus ciudadanos de entre todos los países por donde los dispersé cuando me llené de enojo, ira y furor terrible, y los haré volver a este lugar para que en él vivan tranquilos. 38 Ellos serán mi pueblo, y yo seré su Dios. 39 Haré que solo tengan voluntad y determinación para honrarme toda su vida, para su propio bien y el de sus descendientes. 40 Haré con ellos un pacto eterno: nunca voy a dejar de hacerles bien y los llenaré del deseo de honrarme y de no apartarse nunca de mí. 41 Yo me alegraré de hacerles bien. Les digo en verdad, y de todo corazón, que los haré habitar en este país.»
42 El Señor añadió: «Así como envié esta calamidad tan grande a este pueblo, también le enviaré todos los bienes que le he prometido. 43 Y en este país, que has dicho que va a quedar desierto, sin gente ni animales, y que va a caer en poder de los caldeos, se volverán a comprar terrenos. 44 Se comprarán y se harán los contratos por escrito, con sello y firmas de testigos. Esto sucederá en el territorio de Benjamín, en los alrededores de Jerusalén y en las ciudades de Judá, tanto de la región montañosa como de la llanura, y en las ciudades del Néguev, porque yo haré que cambie su situación. Yo, el Señor, lo afirmo.»
Apmam amyip Jeremías
1 Vocmec nic nat décimo año aptimem Sedequías apvisqui nipyesicsa co Judá. Vocmec nic nat dieciocho años aptimem apvisqui Nabucodonosor. Aptomjac nic nat Visqui ingac apcanya Jeremías, elngacsic amyaa. 2 Apquilvocjac nic nat cotnaja ingmoc co Babilonia tingma Jerusalén. Apnec nic nat profeta Jeremías nipyesicsa guardia payjoc apvisqui tingma pac. 3 Apcapajasquic nic nat Sedequías emacpoc Jeremías, ayinyema aplingascama amyaa ayinyema Dios: Eycaso appayvam ayinyema Visqui ingac: Elimpocjac sat co Babilonia, elmacpoc sat apyovoclhojo tingma Jerusalén. 4 Copvanquejec ingyinyejec apvisqui Sedequías napatavo caldeos (co Babilonia). Emacpoc sat maa, eyantamacpoc sat apnaclha apvisqui co Babilonia. 5 Eyantamacpoc sat Sedequías apmomap yoclhilhma Babilonia acvaycmo acnim apquitsepma. Noelnapap nasa quellhip, apquilyimnatem apanco cotnaja ingmoc caldeos. Eycaso sicpayvam sicvisay Visqui — alhta aptomjac.
6 Aptomjac nic nat Jeremías: Eyasinaquic alhta Visqui ingac, aptomja seyanya: 7 Lhip Jeremías, evotac sat apnaclha lhip apvisay Hanameel, Salum apquitca, aptomja apyaja apquitca, lhip apyalhing. Etnejic sat ingyanic lhip, emoc sat amyip apanco acyitna tingma Anatot. Lhip apvisay apmolhama maa, apvanquic emoc as amyip — alhta aptomjac. 8 Apvoctac alhta eyalhing sicnaclha coo, acno aplhanma siclho Visqui ingac. Acnec alhta payjoc patio nipyesicsa guardia. Eltimnasquic alhta eyalhing eyinyoc sat amyip payjoc tingma Anatot, apquileyvomaclha apquilmolhama Benjamín. Evanquic omoc coo as amyip, sicvisay sicmolhama avtip as amyip. Nasoc alhta ayinyema Visqui ingac, yoyam omoc as amyip. 9-10 Acmec alhta as amyip apyamasma Hanameel. Acyinyovquic alhta diecisiete monedas de plata acyanmongam amyip. Ningiltalhosquic alhta vaycajac contrato, acyiplomo apquilvisay enlhit apquilvitaycamco. 11 Acliquic alhta anit vaycajac contratos, lhama avalhoc ayimpejic sellada, najan moc mepqui sellada. 12 Acmesquic coo as vaycajac apvisay Baruc, Nerías apquitca, Maasías aptavin, napato eyalhing Hanameel, najan napatavo apquilvitaycamco apquiltalhescama firma, najan napatavo judíos apnaycam payjoc patio nipyesicsa guardia. 13 Actomjac alhta siyanya Baruc napatavo enlhit: 14 Eycaso appayvam Dios apvisqui apyimtalhnamo nipyesicsa israelitas: Ilic sat lhip anit vaycajac, lhama sellada najan moc mepqui sellada, ingyalhimquis sat apvalhoc valhva, colhic sat actamilsa acvoncaclhojo. 15 Eycaso appayvam ayinyema Dios Visqui apyimtalhnamo nipyesicsa israelitas: Nalhit acnim elmoc sat enlhit mocjam tingma, najan amyipayc najan ayimjaclha uva — alhta actomjac coo — nic nat aptomjac profeta.
Apquilmalhnancama Jeremías
16 Acmesquic alhta vaycajac Baruc, Nerías apquitca. Acpamejitcasquic coo Visqui ingac: 17 Lhip Visqui ingac, apmopvan innac lhip elana aclhamoclhojo asoc. Lhip apmopvan ayinyema ilhnic nat apquillanay netin najan as nalhpop. 18 Lhip aptomja apcasicjayo enlhitaoc najan aptovana cotmongvoycamlha nelha. Najan aptomja apyanmongsayclha apquiltemaclha apancaoc enlhit ayinyema apquiltemaclha apquilyapmayc. Lhip Dios Visqui ingac apyimtalhnamo, acmovan innac lhip apvisay. 19 Apyimtalhnamo mataa lhip aclhanma apvalhoc, pilapcasquic mataa ningvita lhip aptomjaclha. Apvitac lhip aplhamoclhojo enlhitaoc najan apquiltemaclha apancaoc, ellhovamcoc mataa acno apquiltemaclha actamila, inlhojo eyca apquiltemaclha acmasom. 20 Lhip apquillanay nic nat asoc monquinatquiscama najan aptamjaycam simpilapquiscama yoclhilhma Egipto, najan quilhvo nac jay ningyesicsa najan nipyesicsa enlhitaoc lhalhma anco. Inlingalhquic lhip apvisay nipyesicsa enlhitaoc lhalhma anco. 21 Lhip nic nat apyinyovquiscama yoclhilhma Egipto elmeyvoc enlhitaoc Israel, acyiplomo asoc monquinatquiscama najan aptamjaycam simpilapquiscama, apquilangvocmec nic nat enlhitaoc lhalhma anco. 22 Apquilhocac nic nat israelitas as yoclhilhma, ayinyema lhip, acvisay apquimjaclha yovjan (yamyovjene) najan leche malha acyitnamaclha yingmin. Lhip nic nat aplhanma napatavo ningilyeyjamcaa, yoyam ellhovamcoc. 23 Apquiltiyaningvaac nic nat as yoclhilhma yoyam elhnam sat mataa. Am nic nat elyiplovcasac lhip appayvam, am nic nat colcac apquilvalhoc lhip apcanamaclha najan apcascamaclha. Yiplovcoc apquillingaycamco acyimtalhnama ayinyema lhip apyanmongsayclha apquiltemaclha apancaoc.
24 Apquilpenasquic cotnaja ingmoc caldeos elimpocjac tingma ingac. Jingilmoc sat cotnaja ingmoc, onticyoc sat maa, mayic sat jingilnapoc, ningmasquem sat jingilnapoc. Vocmec quilhvo nac jay aplhanmaclha lhip nano. 25 Lhip Visqui ingac, aptomja seyanya oyinyoc acyanmongam omoc sat amyip, napatavo enlhit apquilvitaycamco. Naso, cotnaja ingmoc caldeos elmoc sat tingma ingac — alhta actomjac coo — nic nat aptomjac Jeremías.
26 Aptomjac alhta Visqui ingac seyanya coo: 27 Coo nac Dios Visqui apancaoc apyovoclhojo enlhitaoc. Sicmovan innac coo, evanquic olana aclhamoclhojo asoc. 28 Actomjac coo siyanya lhip: Elimpocjac sat as tingma cotnaja ingmoc caldeos, apvisqui Nabucodonosor co Babilonia. 29 Naysicsa apquilimpocjay elvitic sat talha apyovoclhojo tingma. Elmetic sat moclhama tingma netin, payjoc apquilvatnama quellhip asoc acmasis, yoyam colhic ayaco quilaycmasquiscama Baal najan macmescama uva ayingmenic acyitnamaclha quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios. Apquiltemaclha apancaoc sevenéycam coo. 30 Apquiltemaclha apancaoc israelitas najan co Judá apquillanay asoc sictanoncama coo, apquiltemaclha sevenéycam coo, apquillanay apanco quilaycmasquiscama eltimjic apquilayo. Eycaso sicpayvam sicvisay Visqui apancaoc — alhta aptomjac. 31 Apquiltemaclha apancaoc as tingma, siclhoc nic nat apquillanay acvaycmo as ningvamlha nac jay, selinmelhaycam mataa, yoyam olvoc coo. Omascoscomoc sat apyovoclhojo tingma. 32 Ayinyema sevenéycam alhta mataa najan apquiltemaclha apquilmapsomcaa co Israel najan co Judá. Acno moc apquiltemaclha apquilviscaa reyes, najan poc apquilviscaa, najan sacerdotes, najan profetas, najan apyovoclhojo enlhitaoc co Judá najan co Jerusalén. 33 Apquilpaycacmec mataa, mepqui selaneyo coo. Yitne inyicje siltamescama mataa, am eyca colmac apquilvalhoc, am eljalhnoc sicpayvam. 34 Apquilpiquenaclhec quilaycmasquiscama congne tingma ajac apponquinomap, apnatovasa coo tingma ajac. 35 Apquillanac mataa altares Ben-hinom, malvatnama talha apquitquic apquilinava najan quilvanaa ayitcoc, actemaclha macmescama quilaycmasquiscama Moloc. Apquiltemaclha apancaoc co Judá. Jave ayinyema siyanamaclha coo, am colhenac mataa evalhoc actema nac jay — alhta aptomjac Visqui ingac.
Asoc yoyam colvac sat
36 Aplhenacpec as tingma apvanyam, yoyam etvasacpoc, ayinyema apquilimpocjay co Babilonia, najan mayic ataoc, najan ningmasquem ataoc. Actomjac coo sicpayvam sicvisay Dios Visqui apancaoc israelitas: 37 Ongvansiclhac sat enlhitaoc apquilhpaneycam lhalhma anco, siyilhpanquiscama coo naysicsa siclom, otajicsojoc sat enlhitaoc, elhnam sat as yoclhilhma mepqui mataa apquilnapomacpilha. 38 Otnejic sat enlhit ajancaoc, sictimem Dios Visqui apancaoc. 39 Otnesquisic sat eltimjic selayo mataa naysicsa apquileyvam, colhic sat actamilaycam apquilvalhoc najan actamilaycam apquilvalhoc aptovana. 40 Olanac sat pacto ningmiyovmalhca nipyesicsa maa: Olhenic sat mepqui sicyeycajascaoc olmeyvoc mataa enlhit ajancaoc, otnesquisic aclhanma apquilvalhoc eltimjic selayo, mejelyinyovejec sat mataa coo. 41 Copayjiclhac sat evalhoc naysicsa siyasicjayclha, olhnecsic sat as yoclhilhma, acyiplomo actamilaycam evalhoc coo — alhta aptomjac Visqui ingac.
42 Aptomjac mocjam Visqui ingac: Apquillingamcoc siclho acyimtalhnama enlhit ajancaoc, ellhovamcoc sat asoc altamila, acno siclhanma coo mepqui sicyeycajascaoc. 43 Inlhenalhquic as yoclhilhma yoyam cotvasalhcac sat, ayinyema apnatovascama caldeos cotnaja ingmoc, cotniclhac sat yoclhilhma actamopeycaoc, mepqui enlhit, najan mepqui apnatoscama aleyvam. Nanoc sat elmoc sat mocjam amyip, yoyam elcaoc. 44 Colmalhcac sat mocjam amyipayc, acyiplomo contratos acnatalhesomalhca, najan sello najan firma enlhit apquilvitaycamco. Colmalhcac sat amyip apquileyvomaclha apquilmolhama Benjamín, najan nipyava tingma Jerusalén, najan tingma apquilvanyam co Judá, najan netin inquilhe, najan amyip acvanyam, najan tingma apquilvanyam yoclhilhma Néguev nipiyam. Ongvasicjiclhojoc sat mocjam enlhit ajancaoc. Eycaso sicpayvam sicvisay Visqui apancaoc — alhta aptomjac.