El yugo como acción simbólica
1 En el año cuarto del reinado de Sedequías hijo de Josías en Judá, el Señor se dirigió a Jeremías 2 y le dijo: «Hazte unas correas y un yugo, y póntelo todo al cuello. 3 Luego, por medio de los mensajeros que han venido a Jerusalén para visitar al rey Sedequías, manda un recado a los reyes de Edom, Moab, Amón, Tiro y Sidón. 4 Mándales decir a sus soberanos que yo, el Señor todopoderoso, el Dios de Israel, digo: 5 Con gran despliegue de poder hice el mundo y a la gente que lo habita, y los animales que hay en él, y puedo dárselo a quien yo quiera. 6 Pues bien, yo he puesto todas estas tierras bajo el poder de mi servidor Nabucodonosor, rey de Babilonia, y hasta a los animales salvajes los he puesto bajo su dominio. 7 Todas las naciones estarán sometidas a él, a su hijo y a su nieto, hasta que a su país le llegue el momento de estar también sometido a grandes naciones y reyes poderosos. 8 Y si algunas naciones o reyes no se someten al yugo de Nabucodonosor, yo los castigaré con guerra, hambre y peste, hasta que todos queden bajo su poder. Yo, el Señor, lo afirmo.
9 »Por tanto, no hagan ustedes caso a esos profetas, adivinos o intérpretes de sueños, ni a los hechiceros, que pretenden predecir el futuro y les aconsejan no someterse al rey de Babilonia. 10 Es mentira todo eso que dicen, y lo único que van a conseguir ustedes es que los destierren de su país, y que yo los disperse y mueran. 11 En cambio, a la nación que se someta al poder del rey de Babilonia, yo la dejaré quedarse en su tierra para que viva en ella y la cultive. Yo, el Señor, lo afirmo.»
12 Yo, Jeremías, repetí todo esto a Sedequías, rey de Judá, y además le dije: «Sométanse al poder del rey de Babilonia y de su pueblo, y vivirán. 13 ¿Qué necesidad hay de que mueran tú y tu pueblo a causa de la guerra, el hambre y la peste? Porque el Señor ha dicho que esto le pasará a toda nación que no se someta al rey de Babilonia. 14 No hagan caso a esos profetas que les aconsejan rebelarse contra el rey de Babilonia, porque lo que les dicen es mentira. 15 El Señor afirma que él no los envió, y que falsamente hablan ellos en su nombre. Y así, el Señor acabará por dispersarlos a ustedes, que morirán junto con los profetas que les han dicho esas cosas.»
16 También me dirigí a los sacerdotes y a todo el pueblo, y les dije: «Esto dice el Señor: “No hagan caso a los profetas que les aseguran que muy pronto van a ser devueltos de Babilonia los utensilios del templo. Eso que les dicen es mentira. 17 ¡No les hagan caso! Sométanse al rey de Babilonia y vivirán. ¿Qué necesidad hay de que esta ciudad se convierta en un montón de ruinas? 18 Si realmente son profetas, y en verdad yo les he hablado, que me pidan a mí, el Señor todopoderoso, que no permita que sean llevados a Babilonia los utensilios que aún quedan en el templo, en el palacio del rey de Judá y en Jerusalén.”
19-21 »Cuando el rey Nabucodonosor se llevó de Jerusalén a Jeconías hijo de Joacín, rey de Judá, y lo desterró a Babilonia junto con todos los hombres principales de Judá y de Jerusalén, no se llevó las columnas, ni el enorme estanque de bronce para el agua, ni las bases, ni el resto de los utensilios del templo. A propósito de esos objetos que quedaron en el templo y en el palacio del rey de Judá y en Jerusalén, el Señor todopoderoso dice: 22 “Se los llevarán a Babilonia, y allí se quedarán hasta que yo decida traerlos otra vez a este lugar. Yo, el Señor, lo afirmo.”»
Nanyetic ningyinyovascama ningiltimesaycam
1 Vocmec nic nat cuarto año aptimem apvisqui Sedequías, Josías apquitca, nipyesicsa co Judea. Aptomjac nic nat Visqui ingac apcanya Jeremías elngacsic amyaa. 2 Aptomjac nic nat apcanya: Itingya sat vayqui ayimpeoc najan yamit nanyetic, itjeticlha sat lhip apyispoc. 3 Ilapajas sat as apquilmaycam apnaclha apvisqui co Edom, najan apvisqui co Moab, najan apvisqui co Amón, najan apvisqui co Tiro najan Sidón. Ityaningvomjo siclho apquilviscaa apquilasinancama apquilvoy tingma Jerusalén, eltimjic maycaa apnaclha apvisqui Sedequías. 4 Itne sat lhip elanic as apquilasinancama, colhic altimnasa apquilviscaa apancaoc, apquiltajayclha sat: Eycaso appayvam ayinyema Dios Visqui apancaoc Israel: 5 Coo sicmovan ayinyema sillanay as nalhpop, najan enlhit, najan apnatoscama, najan asoc navjac, najan aclhamoclhojo asoc. Evanquic omquecsic siltamjoclha omquecsic, otnesquisic apvisqui, siltamjoclha otnesquisic. 6 Otnesquisic sat Nabucodonosor de Babilonia etnejic apvisqui lhalhma anco as nalhpop najan asoc navjac, yoyam eltamacsic. 7 Eltimesam sat apyovoclhojo enlhitaoc, malha apquilmomap apnaclha apvisqui, najan apquitca aptomjayclho inlhojo apvisqui, najan aptavin, aptomjayclho inlhojo apvisqui. Acvaycmo acnim, yoyam elmacpoc co Babilonia najan apvisqui apancaoc, eltimesam sat apnaclha poc apvisqui apyimtalhnamo. 8 Am sat ancoc colyacmoc eltimesam enlhitaoc apnaclha apvisqui Nabucodonosor, malha nanyetaoc apquilyinyovascama. Oyanmongsiclhac sat coo apquiltemaclha maa, ongvapajacsic sat apquilimpocjay, najan mayic ataoc, najan ningmasquem ataoc, elsovjacpoc sat apquilmomap. Eycaso sicpayvam sicvisay Visqui sicyimtalhnamo — alhta aptomjac.
9 Aptomjac alhta mocjam: Noelaylhojo nasa profetas apquilpayvam, najan apquilyascamco singilvanmescama, najan apquilyascamco amyaa nanoc sat yoyam covac sat, apquiltomja apquilmasma eltimesam quellhip apvisqui co Babilonia. 10 Apquilmopvancaa amyaa as enlhit. Apquiljalhnoc sat ancoc quellhip, elmacpoc sat quellhip, oyinyovsic sat apquilaoclha, ongvilhpansic sat quellhip, elmasquingvomoc sat. 11 Apquiljalhnoc sat ancoc enlhit as apvisqui appayvam co Babilonia, memacpejec sat maa, elhic sat mataa amyip apanco yoyam etnajam najan etyisam. Eycaso sicpayvam sicvisay Visqui apancaoc — alhta aptomjac.
12 Apnasoc nic nat Jeremías apquiltimnascama Sedequías, apvisqui co Judá, aptomja apcanya: Elaylhojo quellhip apcanamaclha apvisqui co Babilonia, yoyam eltimesam, elmiyovacpoc sat quellhip. 13 ¿Apquiltamjo ya lhquip eticyoc apnaymacoc ayinyema apquilimpocjay, ayinyema mayic ataoc, najan ningmasquem ataoc? Yitnec alhta aplhanma Visqui ingac, yoyam ellingamcojoc sat melilyajayquiclho. 14 Noelaylhojo nasa profetas apquilpayvam apquilanem meltimesaycam apvisqui co Babilonia, apquiltemaclha apquilmopvan amyaa. 15 Aptomjac alhta Visqui ingac Dios: Jave silapajascama as profetas. Yitnec apquilmopvan amyaa apquillingascama. Apquiljalhnoc sat ancoc quellhip, enatovasacpoc sat lhama as profetas apquilmopvancaa amyaa — alhta aptomjac Visqui ingac.
16 Actiyaningvocmec alhta sacerdotes najan apyovoclhojo enlhit. Actomjac alhta silanya: Eycaso Visqui ingac appayvam: Noelaylhojo nasa as profetas apquillhanma, yoyam colhic acpatmeyquinta asoc apquilmaycam tingma apponquinomap, acnaycaoc mocjam tingma Babilonia. Movan amyaa apquillhanma as profetas. 17 ¡Elyasquim sat quellhip! ¡Elilyejiclhojo sat apvisqui co Babilonia yoyam elmiyovacpoc sat quellhip! ¿Apquililtamjo ya etvasacpoc as tingma apvanyam? 18 Apvanqui inyicje profeta aplingascama sicvisay jelmalhnac coo sicvisay sicyimtalhnamo, yoyam colmiyovalhcac apquilmaycam acnaycaoc mocjam tingma apponquinomap, najan apvisqui tingma pac, najan acnaycaoc tingma Jerusalén, melsaclhejec sat co Babilonia — alhta aptomjac.
19-21 Innamquic mocjam congne tingma apponquinomap apquilmaycam: columnas de bronce, najan pila de bronce yingmin alhancoc, najan bases, najan moc apquilmaycam. Am alhta epatmaoclhac siclho apvisqui Nabucodonosor, naysicsa apnalayclha apquilmomap Jeconías, Joacim apquitca yoclhilhma Babilonia. Najan maa apquilmomap apquilviscaa co Judá najan co Jerusalén. Aplhenquic alhta Visqui ingac apquilmaycam acnaycaoc mocjam congne tingma apponquinomap, najan apvisqui tingma pac, najan tingma Jerusalén: 22 Colhic sat acpatmaoclha as apquilmaycam yoclhilhma Babilonia, acvaycmo acnim, yoyam ongvanic coo, colhic acpatmeyquinta mocjam as apquilmaycam. Eycaso sicpayvam sicvisay Visqui apancaoc — alhta aptomjac.