Responsabilidad del centinela
(Ez 3.16-21)
1 El Señor se dirigió a mí, y me dijo: 2 «Tú, hombre, habla a tus compatriotas, y diles: “Cuando yo envío la guerra a un país, la gente de ese país escoge a uno de ellos para ponerlo de centinela. 3 Y cuando el centinela ve que los ejércitos enemigos se acercan al país, toca la trompeta y previene a la gente. 4 Si alguien escucha el toque de trompeta y no le hace caso, y los enemigos llegan y lo matan, el culpable de su muerte es él mismo, 5 porque oyó el toque de trompeta pero no hizo caso; es culpable de su muerte, porque, si hubiera hecho caso, habría salvado su vida. 6 Pero si el centinela ve llegar los ejércitos enemigos y no toca la trompeta para prevenir a la gente, y los enemigos llegan y matan a alguien, este morirá por su pecado, pero al centinela yo le pediré cuentas de esa muerte.”
7 »Pues a ti, hombre, yo te he puesto como centinela del pueblo de Israel. Tú deberás recibir mis mensajes y comunicarles mis advertencias. 8 Puede darse el caso de que yo pronuncie sentencia de muerte contra un malvado; pues bien, si tú no hablas con él para advertirle que cambie de vida, y él no cambia, ese malvado morirá por su pecado, pero a ti yo te pediré cuentas de su muerte. 9 Si tú, en cambio, adviertes al malvado que cambie de vida, y él no lo hace, él morirá por su pecado, pero tú salvarás tu vida.
Responsabilidad personal
(Ez 18.21-32)
10 »Tú, hombre, di al pueblo de Israel: “Ustedes dicen: Estamos cargados de faltas y pecados. Por eso nos estamos pudriendo en vida. ¿Cómo podremos vivir? 11 Pero yo, el Señor, juro por mi vida que no quiero que el malvado muera, sino que cambie de conducta y viva. Israel, deja esa mala vida que llevas. ¿Por qué tienes que morir?”
12 »Tú, hombre, di a tus compatriotas: “Si un hombre bueno peca, su bondad anterior no lo salvará, y si un malvado deja de hacer el mal, su maldad anterior no será causa de su muerte. Si el hombre bueno peca, su bondad anterior no le valdrá para seguir viviendo. 13 Si yo le prometo vida a un hombre bueno, y este, ateniéndose a su bondad, hace el mal, no tomaré en cuenta ninguna buena acción suya, sino que morirá por el mal que haya cometido. 14 Y si condeno a morir a un malvado, y este deja el pecado y actúa bien y con justicia, 15 y devuelve lo que había recibido en prenda o lo que había robado, y cumple las leyes que dan la vida y deja de hacer lo malo, ciertamente vivirá y no morirá. 16 Puesto que ahora actúa bien y con justicia, vivirá, y no me acordaré de ninguno de los pecados que había cometido.” 17 Tus compatriotas dirán que yo no actúo con justicia; pero en realidad son ellos los que no actúan con justicia. 18 Si el hombre bueno deja de hacer lo bueno y hace lo malo, morirá a causa de ello. 19 Y si el malvado deja de hacer lo malo y hace lo bueno y lo justo, a causa de ello vivirá. 20 Ustedes repiten: “El Señor no está actuando con justicia.” Pero yo juzgaré a cada uno de ustedes, israelitas, de acuerdo con sus acciones.»
La caída de Jerusalén
21 El quinto día del mes décimo del año doce de nuestro destierro, un hombre que había huido de Jerusalén vino y me contó que la ciudad había caído en poder del enemigo. 22 La noche antes de que llegara el escapado, el Señor había puesto su mano sobre mí; y por la mañana, cuando vino el hombre, el Señor me devolvió el habla y dejé de estar mudo.
Los pecados del pueblo
23 El Señor se dirigió a mí, y me dijo: 24 «La gente que vive en esas ciudades de Israel que están en ruinas, anda diciendo: “Abrahán era uno solo y, sin embargo, llegó a ser dueño del país; con mayor razón nosotros, que somos muchos, llegaremos a ser dueños del país.” 25 Por lo tanto, diles: “Así dice el Señor: Ustedes comen carne con sangre, adoran ídolos, cometen asesinatos, ¿y creen que van a ser dueños del país? 26 Recurren a la violencia de las armas, hacen cosas que yo detesto, todos cometen adulterio, ¿y creen que van a ser dueños del país?”
27 »Diles también: “Así dice el Señor: Juro que los que viven en las ciudades en ruinas también serán asesinados, y a los que viven en el campo haré que se los coman las fieras, y los que viven en rocas y cuevas morirán de enfermedades. 28 Dejaré el país desierto y en ruinas, y destruiré la fuerza de la cual están tan orgullosos. Los montes de Israel quedarán desiertos; nadie pasará por ellos. 29 Cuando yo deje desierto y en ruinas el país por causa de los pecados detestables que ellos cometieron, entonces reconocerán que yo soy el Señor.”
30 »Tus compatriotas hablan de ti junto a las murallas, y en las puertas de las casas, y se dicen unos a otros: “Vengan, vamos a oír el mensaje que ha venido de parte del Señor.” 31 Y así mi pueblo viene y se sienta delante de ti, como acostumbra hacerlo, para oír tus palabras. Pero no las ponen en práctica. Las repiten como si fueran canciones amorosas, pero su corazón va tras el dinero. 32 Ellos te consideran como uno que canta canciones amorosas, que tiene hermosa voz y toca bien el arpa. Escuchan tus palabras, pero no las ponen en práctica. 33 Sin embargo, todo ello va a cumplirse; y cuando se cumpla, reconocerán que sí había un profeta entre ellos.»
Profeta Dios aplingascama
(Ez 3.16-21)
1 Aptomjac alhta Dios Apyimtalhnamo seyanya coo: 2 Lhip enlhit, ilngas sat sicpayvam nipyesicsa apnaymacoc, itne sat elanic: Alapajasquic sat ancoc apquilimpocjay lhama yoclhilhma, ingyanyacpoc sat lhama enlhit etnejic apquiljalhneycam centinela. 3 Apvitac sat ancoc enlhit apquiljalhneycam apquilvoy cotnaja ingmoc elimpocjac yoclhilhma. Quilhvoc epayvacsic sat trompeta appayvascama, yoyam elpenacsojo apnaymacoc. 4 Aplingac sat ancoc appayvascama enlhit. Am sat ancoc ingyajalhnoc, cotlapsic sat elimpocja cotnaja ingmoc. Ematong sat ayinyema apsilhnanomap apanco. 5 Aplingac alhta inyicje appayvascama trompeta, am eyca eyiplovcasac. Ematong sat maa ayinyema apsilhnanomap apanco. Mematnejec alhta inyicje, apyiplovquisa inlhojo appayvascama trompeta. 6 Apvitac sat ancoc enlhit apquiljalhneycam centinela apquililhyam cotnaja ingmoc. Am sat ancoc epayvasac trompeta, yoyam elpenacsojo apnaymacoc. Apquilimpocjac sat ancoc cotnaja ingmoc, ematong sat enlhit, ayinyema apsilhnanomap apanco. Coo eyca oyanmongsiclha aptemaclha apquiljalhneycam mepayvascama trompeta.
7 Lhip enlhit, coo sictimesquiscama alhta lhip apquiljalhneycam centinela nipyesicsa enlhitaoc Israel. Lhip apcanyomap elngacsic mataa amyaa siltimnascama coo. 8 Yitnec sat ancoc sicpayvam, yoyam ematong enlhit apmapsom. Am sat ancoc eltimnasac lhip, yoyam eyanmongsic moc apvalhoc, ematong sat enlhit apmapsom ayinyema apsilhnanomap apanco. Coo eyca oyanmongsiclhac sat lhip aptemaclha meltimnascama amyaa. 9 Apquiltimnasquic sat ancoc lhip, yoyam eyanmongsic moc apvalhoc enlhit apmapsom. Am sat ancoc ingyajalhnoc as enlhit, ematong sat enlhit ayinyema apsilhnanomap apanco. Lhip eyca emyovacpoc sat.
Ningyanmonquiscama ingvalhoc
(Ez 18.21-32)
10 Lhip enlhit, iltimnas sat elanic enlhitaoc Israel: Quellhip ayinyema apquilpayvam: Yimtilhec nincoo mongilyascalhma najan nintemaclha inganco ningilsilhnanomalhca. Mongvanquejec ongmiyovalhcac nincoo. ¿Jalhco sat ontimjic nincoo? 11 Coo sicvisay Dios, nasoc co sicpayvam. Am oltamjoc, yoyam ematong enlhit apmapsom. Yitnec sat ancoc apyanmonquiscama moc apvalhoc, emyovacpoc sat. ¡Quellhip co Israel, elyanmonquis moc apquilvalhoc quellhip! ¡Elvatsaoc apquiltemaclha apancaoc quellhip! ¿Apquililtamjo ya elmasquingvomoc quellhip? — alhta aptomjac.
12 Lhip enlhit, iltimnas sat lhip apnaymacoc: Apsilhnanacpec sat ancoc apanco enlhit appeyvomo, memyovacpejec sat ayinyema aptemaclha siclho appeyvomo. Apquilvatasquic sat ancoc enlhit aptemaclha apanco apmapsom, mengyitsepejec sat ayinyema aptemaclha siclho apmapsom. Apsilhnanacpec sat ancoc enlhit appeyvomo, memyovacpejec sat, ayinyema aptemaclha siclho appeyvomo. 13 Altimnasquic sat ancoc enlhit appeyvomo: Emyovacpoc sat lhip. Apsilhnanacpec sat ancoc apanco mocjam, colhenalhquejec sat mocjam aptemaclha siclho appeyvomo. Emasquingvomoc sat ayinyema aptemaclha apmapsom. 14 Altimnasquic sat ancoc enlhit apmapsom: Emasquingvomoc sat lhip. Apquilvatasquic sat ancoc aptemaclha apanco apmapsom, eyiplovcasojoc sat nintemaclha acpeyvomo. 15 Aptajesquic sat ancoc asoc monquinatquiscama apmaycaoc nasa poc. Aptajesquic sat ancoc asoc acminyilhamalhca. Apyiplovcasquic sat ancoc singanamaclha ningmiyovmalhca, mepqui mocjam aptemaclha apanco. Naso, emyovacpoc sat, memasquingvomejec sat. 16 Coyitnamejec sat ejatic aptemaclha apanco nano. Apyiplovcasquic nintemaclha acpeyvomo, emyovacpoc sat. 17 Yitnec apquillhanma lhip apnaymacoc, motnaja coo sicpeyvomo — apquiltomjac mataa. Melpeyvomo nac lhip apnaymacoc. 18 Apquilvatasquic sat ancoc enlhit nintemaclha acpeyvomo, etniclhac mocjam apmapsom, emasquingvomoc sat ayinyema aptemaclha apanco. 19 Apquilvatasquic sat ancoc enlhit apmapsom aptemaclha apanco, eyiplovcasojoc nintemaclha acpeyvomo, emyovacpoc sat maa. 20 Yitnec apquillhanma quellhip: Copeyvomo aptemaclha Dios — apquiltomjac mataa. Opquiniclhac sat ayalhnaclhojo apquilvalhoc moclhama quellhip israelitas, oyasamcojoc sat apquiltemaclha quellhip — alhta aptomjac Dios — nic nat aptomjac profeta.
Tingma Jerusalén
21 Invocmec nic nat cinco acnim (quinto) najan diez piltin (décimo) najan doce años actemaclha ningmomalhca. Apvoctac alhta sicnaclha lhama enlhit apquinyema tingma Jerusalén. Eltimnasquic alhta amyaa apquilimpocjay cotnaja ingmoc tingma Jerusalén. 22 Siclhoc alhta mevoycamlha mocjam apquinyem, emongvoctac apmic Dios Visqui ingac. Alhtooc alhta apvaa enlhit apquinyem. Aplicasquic mocjam ejalhcoc Dios Apyimtalhnamo, actepa mocjam sicpayvam. Inmasquec alhta mepqui sicpayvam.
Apquiltemaclha apancaoc enlhitaoc Israel
23 Aptomjac alhta Dios Apyimtalhnamo seyanya coo: 24 Lhip enlhit, yitnec apquilpayvam enlhitaoc apnaycam tingma apnatovasomap: Aplhapcoc nic nat Abraham apvoy as yoclhilhma. Aptimec nic nat apanco as yoclhilhma. Quilhvoc nincoo inganco as yoclhilhma, ayinyema nimpintalhnama nincoo — alhta apquiltomjac. 25 Iltimnas sat lhip coo sicpayvam sicvisay Dios: Aptovcamquic quellhip apitic acyiplomo ema. Apquiltimec quellhip apquilayo quilaycmasquiscama. Yitnec quellhip apquilnapma. ¿Naso ya quellhip apancaoc as yoclhilhma? 26 Apquilnapquic mataa poc, apquillanay asoc aptanoncama Dios Apyimtalhnamo. Apquilyoyam quellhip quilvanaa cotnaja apnatamcaa. ¿Naso ya eltimjic quellhip apancaoc as yoclhilhma?
27 Itne sat elanic sicpayvam sicvisay Dios: Quellhip apnaycam tingma apnatovasomap, eticyoc sat naysicsa apquilimpocjay. Poc apnaycam amyip, eltovcacpoc sat ayinyema asoc navjac aclom. Poc apnaycam netin inquilhe najan avalhoc mataymong, elitsapoc sat ningmasquem alnapma. 28 otnesquisic sat yoclhilhma actamopeycaoc, comascoc sat apquiltemaclha apquilyimnatem. Otnesquisic sat inquilhe actamopeycaoc, mepqui enlhit maa yoyam etyisam. 29 Elyicpilcangvomoc sat sicvisay Dios Visqui apancaoc, ayinyema sictimesquiscama yoclhilhma actamopeycaoc, ayinyema apquiltemaclha apancaoc sictanoncama coo — alhta aptomjac.
30 Aptomjac alhta mocjam seyanya coo: Lhip enlhit, aplhenacpec lhip nipyesicsa apnaymacoc netin mataymong apjalhtam najan tingma apatong, actemaclha apquilpamejitsomap: Noc, ontingyac sat profeta, jingiltimnacsic amyaa ayinyema Dios — apquiltomjac mataa. 31 Apquilvocta inyicje, yoyam elhnam apnaclha lhip, elaylhojo lhip appayvam. Am eyca elyiplovcasac appayvam. Apquilvajanamquic mataa lhip appayvam malha apquilvajaneycaoc apquilminaycmascama. Moc asoc aclhanma apquilvalhoc acvisay solyayem. 32 Apquilanayquic as enlhitaoc apmopvan lhip ningminaycmascama, apmopvan lhip epayvacsic arpa. Apquillinga inyicje lhip appayvam, am eyca elyiplovcasac apcanamaclha. 33 Naso, covac sat as asoc. Elyicpilcangvomoc sat, apvisay profeta apna alhta nipyesicsa — alhta aptomjac Dios Apyimtalhnamo — nic nat aptomjac profeta.