El faraón comparado a un cedro
1 El día primero del mes tercero del año once, el Señor se dirigió a mí, y me dijo: 2 «Di al faraón, rey de Egipto, y a toda su gente:

»“¿Con qué se puede comparar tu grandeza?
3 Pareces un ciprés o un cedro del Líbano,
con hermosas ramas que dan sombra al bosque;
tan alto que su punta llega a las nubes.
4 La lluvia y el agua del suelo
lo ayudaron a crecer;
alrededor de donde estaba plantado
se formaron grandes ríos,
y sus corrientes regaban
todos los árboles de la región.
5 Como tenía tanta agua,
creció más que los otros árboles del bosque;
sus ramas aumentaron
y se extendieron demasiado.
6 En sus ramas anidaban
las más variadas especies de aves,
y toda clase de animales salvajes
daban a luz bajo su sombra.
Bajo sus ramas podían vivir
naciones numerosas.
7 Era un árbol magnífico, inmenso,
con ramas muy largas;
sus raíces se extendían
junto a caudalosas aguas.
8 Ningún cedro del huerto de Dios
podría haberse comparado a él;
ningún pino tenía ramas como las suyas,
ningún castaño tenía tanto follaje,
ningún árbol del huerto de Dios
se le igualaba en belleza.
9 Yo lo hice bello y con mucho ramaje;
En el Edén, huerto de Dios,
los demás árboles le tenían envidia.

10 »”Pues bien, esto dice el Señor: El árbol llegó a ser tan alto que su punta llegaba a las nubes; tanto creció que se llenó de orgullo. 11 Por eso yo lo he desechado; voy a dejarlo caer en poder de un jefe extranjero, que lo tratará como merece su maldad. 12 Los más crueles extranjeros lo van a cortar, y lo dejarán abandonado; sus ramas quedarán destrozadas por todas las montañas, valles y cañadas del país, y todos los pueblos que vivían bajo su sombra huirán y lo abandonarán. 13 Toda clase de aves vendrá a vivir en el árbol caído, y animales salvajes de toda especie se echarán en sus ramas. 14 Y ya ningún árbol volverá a crecer tanto, aunque esté junto al agua y aunque esté bien regado; ninguno volverá a alcanzar las nubes con su punta ni alcanzará tanta altura. Todos están condenados a morir y a descender a ese mundo bajo tierra, para reunirse con los que ya están en el sepulcro.
15 »”Yo, el Señor, digo: Cuando el árbol baje al reino de la muerte, haré que de tristeza se seque el mar profundo; detendré los ríos y las corrientes de agua; por su causa haré que el monte Líbano se cubra de tristeza y que todos los árboles del campo se marchiten. 16 Cuando yo lo haga bajar al reino de la muerte para reunirlo con los que ya han muerto, el ruido de su caída hará temblar a las naciones. Y en ese mundo bajo tierra los árboles del Edén sentirán consuelo, y se creerán los más hermosos y mejor regados del monte Líbano. 17 Pero tanto ellos como él bajarán al reino de la muerte para reunirse con los que murieron en batalla. Los que vivían a su sombra se dispersarán entre las naciones. 18 Ninguno de los árboles del Edén podía compararse a él en esplendor y altura; sin embargo, bajará con los demás árboles del Edén a ese mundo bajo tierra, para vivir entre paganos, entre gente que murió en batalla.
»”El árbol es el faraón y toda su gente. Yo, el Señor, lo afirmo.”»
Apvisqui co Egipto apyitsomacpo yamit cedro
1 Vocmec alhta acnim primero, najan piltin tercero, najan año once, naysicsa ningmomalhquilha moc yoclhilhma. Aptomjac alhta Visqui ingac seyanya coo. 2 Ilngas sat lhip sicpayvam napato faraón apvisqui co Egipto najan apquillhalhmaa:

¡Apmeyjec apanco lhip apvisqui! ¿Soc asoc yoyam oyitquisic lhip apmopvan?
3 Apyitsomacpo lhip yamit acvisay cedro ayimja payjoc Líbano. Altamila anco actengaoc, najan actamila anco pisquisca coning yamit. Inticlhicvocmec yipjopay ayitsicsic yamit.
4 Yingmin actomja ayictinquiscama as yamit, ayinyema yingmin vatsam najan moc yingmin ayinyema ayimjaclha yamit, najan alimjaclha moc yamtaa alimja nalhma.
5 Avanjec alhta ayictingam as yamit, am colhno moc yamtaa alimja nalhma. Ajolhec anco actengaoc as yamit.
6 Inquillanac mataa alhanaoc nata, payjoc actengaoc as yamit. Impalacmec mataa ayitcavoc asoc navjac coning yamit. Apquilnaclhec alhta coning yamit aplhamoclhojo enlhitaoc lhalhma anco.
7 Actamila anco as yamit, ajolhec alhta actengaoc, congnoc alhta ayquipmenaoc acvaycmo yingmin congne lhopactic.
8 Am alhta colhno moc yamit cedro alimja amyip apanco Dios, am colhno moc yamit pino acma actengaoc alvinatem, am colhno moc yamit castaño acma ava altamila, am colhno moc yamit altamila maa.
9 Actamila alhta as yamit, altamila alhta actengaoc. Yiplovcoc alhta alyasipquiscama moc yamtaa alimja amyip apanco Dios, acvisay Edén — alhta aptomjac.

10 Aptomjac alhta mocjam: Quip ingyeylhojo mocjam sicpayvam: Inquictinquic alhta as yamit acticlhicvocmo yipjopay ayitsicsic, acyiplomo acyimtalhnesomalhco anco. 11 Acyinyovquic alhta as yamit. Evac sat lhama apvisqui, eyanmongsiclhac sat actemaclha anco as yamit acyimtalhnesomalhco anco. 12 Enlhit apquilmapsomcaa elvac sat, elyatemenic sat, elyinyoc sat acyitnaclha. Colvitalhcac sat actengaoc alintem lhalhma anco netin inquilhe najan payjoc alvata. Elinyajamcoc sat apyovoclhojo enlhit apnaycam siclho coning pisquisca as yamit. 13 Colvitalhcac sat nata alyanca netin avjac. Coleyoc sat asoc navjac naysicsa actingaoc alintem. 14 Cotalhquejec sat mocjam as nalhpop yamit acvinatem, acno as yamit. Cotalhquejec sat mataa yamit ayitsicsic, coticlhicvomoc sat yipjopay, ayimja inlhojo nicja yingmin, actomja ayictinquiscama. Colyatemenalhcac sat moclhama yamit, colpalhavomoc sat alyascamaclha ingjangaoc, apno enlhit apquilitsepma.
15 Aptomjac alhta mocjam: Copalhavomoc sat as yamit alyascamaclha ingjangaoc. Otnesquisic sat acyivey acmayovsa ingvalhoc, coymac sat yingmin acvanyam, coymac sat vatsam, mepqui yingmin ayinyem sat cotnejic. Colyamamcoc sat acyovoclhojo yamtaa netin inquilhe Líbano najan lhalhma anco. 16 Copalhavomoc sat as yamit alyascamaclha ingjangaoc, colngalhcac sat acyivey ayilhtingyovam acyanina. Cotnejic sat acyivey apquilay enlhitaoc as nalhpop. Copalhavomoc sat payjoc alyascamaclha ingjangaoc, aljalhanma moc yamtaa alyatemenamalhca najan alitsepma nano, payjoc amyip Edén. Siclhoc nat yamtaa altamila alimja nicja acyitnamaclha yingmin payjoc Líbano. 17 Elitsapoc sat apyovoclhojo enlhit apnaycam siclho coning pisquisca as yamit, elpalhavomoc sat payjoc alyascamaclha ingjangaoc, acyitnamaclha apquiljangaoc enlhit apticyovam siclhoc nat. 18 Paj lhama yamit alimja amyip Edén altomja altamila anco najan alvinatem anco, acno as yamit, apquilyitsomacpo co Egipto. Elpalhavomoc sat quellhip lha alyascamaclha ingjangaoc malhic congno, nipyesicsa apquiljangaoc enlhit apticyovam siclho. Apvisqui co Egipto najan apnaymacoc enlhit apquilyitsomacpo as yamit cedro. Eycaso sicpayvam sicvisay Visqui apancaoc — alhta aptomjac.