La plaga de langostas
1 El Señor le dijo a Moisés:
—Ve a ver al faraón, pues para mostrarles a él y a sus funcionarios las grandes maravillas que puedo hacer, estoy haciendo que se pongan tercos. 2 Esto lo hago para que tú les cuentes a tus hijos y a tus nietos cómo me burlé de los egipcios, y las grandes maravillas que hice entre ellos. Así sabrán ustedes que yo soy el Señor.
3 Moisés y Aarón fueron a ver al faraón, y le dijeron:
—Así dice el Señor, el Dios de los hebreos: “¿Hasta cuándo te negarás a humillarte delante de mí? Deja ir a mi pueblo, para que me adore; 4 porque si aún sigues impidiendo que se vayan, mañana haré que vengan langostas sobre tu país, 5 las cuales cubrirán la tierra en tal cantidad que no se podrá ver el suelo. Se comerán lo poco que haya quedado después del granizo, y se comerán también todos los árboles del campo. 6 Llenarán tus palacios, y las casas de tus funcionarios, y las casas de todos los egipcios. ¡Será algo que nunca vieron tus padres ni tus abuelos, desde sus días hasta los nuestros!”
Cuando Moisés terminó de hablar, dio media vuelta y salió del palacio del faraón. 7 Entonces los funcionarios del faraón dijeron:
—¿Hasta cuándo va a causarnos problemas este hombre? Deje Su Majestad que esa gente vaya a adorar a su Dios, el Señor. ¿Todavía no se da cuenta Su Majestad de que Egipto está arruinado?
8 El faraón mandó llamar otra vez a Moisés y a Aarón, y les dijo:
—Vayan a adorar al Señor su Dios. Pero antes díganme quiénes van a ir.
9 Moisés contestó:
—Tenemos que ir con nuestros niños y ancianos, hijos e hijas, y con nuestras ovejas y vacas, pues para nosotros es una gran fiesta del Señor.
10 Pero el faraón les dijo:
—¡Claramente se ven sus malas intenciones! ¿Y ustedes creen que el Señor los va a acompañar, y que yo voy a dejar que ustedes y sus niños se vayan? 11 ¡Pues no va a ser así! Vayan ustedes, los hombres adultos, a adorar al Señor, ya que eso es lo que quieren.
Y el faraón ordenó que los echaran de su presencia. 12 Pero el Señor le dijo a Moisés:
—Extiende tu brazo sobre Egipto, para que vengan las langostas y acaben con todas las plantas del país y con todo lo que quedó después del granizo.
13 Moisés extendió su brazo sobre Egipto, y el Señor hizo venir un viento del este que sopló sobre el país todo el día y toda la noche. Al día siguiente, el viento del este había traído las langostas, 14 las cuales invadieron todo el país. Nunca antes hubo, ni habrá después, tantas langostas como en aquel día, 15 pues cubrieron la tierra en tal cantidad que no se podía ver el suelo, y se comieron todas las plantas y toda la fruta que había quedado en los árboles después del granizo. No quedó nada verde en ningún lugar de Egipto: ni en el campo ni en los árboles.
16 El faraón mandó llamar inmediatamente a Moisés y a Aarón, y les dijo:
—He pecado contra el Señor su Dios, y contra ustedes, 17 pero les ruego que tan solo esta vez perdonen mi pecado, y que oren por mí al Señor su Dios, para que por lo menos aleje de mí esta plaga mortal.
18 En cuanto Moisés salió del palacio del faraón, oró al Señor. 19 Entonces el Señor cambió el rumbo del viento, y lo convirtió en un fuerte viento del oeste que se llevó las langostas y las echó en el mar Rojo. No quedó en todo Egipto una sola langosta. 20 Pero el Señor hizo que el faraón se pusiera terco y que no dejara ir a los israelitas.
La plaga de la oscuridad
21 Entonces el Señor le dijo a Moisés:
—Extiende tu brazo hacia el cielo, para que en todo Egipto haya una oscuridad tan espesa que hasta se pueda tocar.
22 Moisés levantó su brazo hacia el cielo, y cayó sobre Egipto una oscuridad tan grande 23 que, durante tres días, nadie podía ver a su vecino ni moverse de su lugar. En cambio, en todas las casas de los israelitas había luz.
24 Entonces el faraón mandó llamar a Moisés, y le dijo:
—Vayan a adorar al Señor, y llévense también a sus hijos; pero dejen aquí sus ovejas y sus vacas.
25 Pero Moisés contestó:
—Al contrario, tú mismo nos vas a dar los animales que vamos a sacrificar y quemar en honor del Señor nuestro Dios. 26 Además, nuestros ganados irán con nosotros. Ni un solo animal debe quedarse, porque tenemos que escoger algunos de ellos para rendir culto al Señor. Mientras no lleguemos allá, no sabremos qué vamos a necesitar para adorar al Señor.
27 Pero el Señor hizo que el faraón se pusiera terco y que no los dejara ir. 28 Además el faraón le dijo a Moisés:
—Vete de aquí, y cuidado con venir a verme otra vez, porque el día que vuelvas a presentarte ante mí, morirás.
29 Y Moisés contestó:
—Bien dicho. No volveré a verte.
Apquilvoy nic nat sová
1 Aptomjac nic nat Dios Apyimtalhnamo apcanya Moisés: —Iyoclhojo sat apnaclha apvisqui faraón. Mepqui actamilaycam apvalhoc apvisqui najan apquilasinancama, ayinyema coo. Olhicmocsic sat asoc simpilapquiscama. 2 Lhip sat elngacsic amyaa nipyesicsa apquitquic najan aptovana. Elngacsic sat sictamjaycam simpilapquiscama yoclhilhma Egipto. Elyasamcojoc sat mataa quellhip, coo sicvamlha sicvisay Dios.
3 Apquilvoclhec nic nat Moisés najan Aarón apnaclha apvisqui faraón.
Aptomjac nic nat apcanya: —Ayajamalhco apvalhoc lhip faraón. ¿Co sat acvam comascoc seyinmelhaycam lhip? Nomyov nasa elyamyiclha enlhitaoc ajancaoc, yoyam jelpayicsojo. 4 Apmiyovquic sat ancoc lhip, ongvapajacsic sat secaseclha metlaycaoc sová as yoclhilhma. 5 Elajapvotac sat nalhpop, mongmovan ongvita lhopactic. Elsavojoc sat apnatovascama ayimjaclha ninganma najan yamtaa. Am nic nat cosovjac siclho actovascama yingmin alyayem. 6 Elantilhic sat sova tingma pac apvisqui, najan tingma apancaoc apquilasinancama, najan tingma apancaoc apyovoclhojo co Egipto. Am nic nat cotalhca siclho apquileyvomaclha apquilyapmayc najan apquilyeyjamcaa, acvaycmo as ningvamlha nac jay — alhta aptomjac Dios — nic nat aptomjac Moisés. Apyamyeclhec nic nat Moisés apnaclha apvisqui faraón, aptepa tingma.
7 Apquiltomjac nic nat apquilasinancama apquilanya faraón: —Ingilastinquic nincoo singilinmelhaycam, malha yamtama singilasipquiscama. Ilapajas sat as enlhitaoc, yoyam elpayicsojo Dios. Lhip visqui ingac faraón, quip ilanojo mactovascama yoclhilhma Egipto — nic nat apquiltomjac.
8 Innec nic nat altimnaseclho Moisés najan Aarón.
Aptomjac nic nat apvisqui faraón apquilanya: —Elyamyiclha quellhip, yoyam elpayicsojo Dios apvisqui apancaoc. Jeltimnas siclho apquilvamlha enlhitaoc apquilpecjam ellhong — nic nat aptomjac.
9 Apcatingmavoc nic nat Moises: —Jingilnaliclhac sat ingilyapmayc, najan inquitquic, najan nintoscama vayqui najan nipquesic. Acvisay fiesta acvanyam napato Dios Apyimtalhnamo — nic nat aptomjac Moisés.
10 Aptomjac nic nat apvisqui faraón apcanya: —Aclingac lhac quellhip alquitamsama apquilvalhoc acmasom. ¿Naso ya Dios apvisqui apancaoc elpasmoc sat quellhip? ¿Naso ya olapajacsic coo quellhip najan apquitquic? — nic nat aptomjac. 11 Paj, colapvanqueje. Quellhip apquilinava apquilvamlha yoyam ellhong. Elpayicsojo sat Dios apvisqui apancaoc, acno selmalhnaycam lhac — nic nat aptomjac faraón. Apquilantipsacpec nic nat napato apvisqui faraón.
12 Aptomjac nic nat Dios Apyimtalhnamo apcanya Moisés: —Imyasiclha netin apectong tacjalhit yoclhilhma Egipto. Elajapvotac sat sová, elsavojoc sat apnatovascama ninganma, ayaymomalhca siclhoc alhta yingmin alyayem — nic nat aptomjac Dios.
13 Apmiyaseclhec nic nat netin apectong Moisés yoclhilhma Egipto. Pilapcasquic nic nat ayilhcajacmo ayinyema actiyapmaclha acnim. Dios Apyimtalhnamo nic nat ayinyema alhcajayam, acnim anco najan alhtaa. Alhtooc nic nat apquilvaa sová. 14 Apquilajapvoctac nic nat lhalhma anco yoclhilhma Egipto. Metlaycaoc nic nat sová. Am nic nat elvitacpoc mocjam sová aptema nac jay. Melvitacpejec sat mataa sova aptema nac jay. 15 Mengyascama apanco ilhnic nat sová. Am nic nat ongvitayac as nalhpop. Apnatovasquic nic nat acyovoclhojo ninganma najan acyilhna netin yamit. Am nic nat cosovjalhca actovascama siclho yingmin alyayem. Am nic nat cotalhca mocjam ava ninganma. Paj najan ava yamit. Apquilsovjoc nic nat acyovoclhojo Egipto.
16 Pilapcasquic nic nat maltimnaseclho Moisés najan Aarón.
Aptomjac nic nat apvisqui faraón apcanya: —Moyascalhma coo napato Dios najan napatavo quellhip. 17 Jelasicjiclhojo sat mocjam quilhvo nac jay. Jelmalhnesquis co napato Dios, quellhip Dios apvisqui apancaoc. Jingyinyovsic sat singiltovascama sová — nic nat aptomjac faraón.
18 Aptipquic nic nat apvisqui tingma pac Moisés. Aptomjac nic nat apquilmalhnesquiscama. 19 Pilapcasquic nic nat apquilhcajacmo piyam apquinyema actalhningvamlha acnim. Innec nic nat alpacja sová apyovoclhojo. Acvaycmo tacjalhit yingmin acvanyam acvisay Yingmin Acyilhvasem (Mar Rojo). Apquilvayvamquic nic nat sová. Am nic nat ingyaymacpoc lhama yoclhilhma Egipto. 20 Am nic nat cotamilam apvalhoc apvisqui faraón ayinyema aptimesquiscama Dios Apyimtalhnamo. Am nic nat elapajasac enlhitaoc Israel. (Apmiyovquic nic nat.)
Actemaclha yatescamalhma
21 Aptomjac nic nat Dios Apyimtalhnamo apcanya Moisés: —Imyasiclha netin apectong. Cotnejic sat yatescamalhma mongvitay mocjam — nic nat aptomjac Dios.
22 Apmiyaseclhec nic nat netin apectong. Pilapcasquic nic nat acyatesa olhma yoclhilhma Egipto. 23 Am nic nat etacpoc poc. Am nic nat elyinyavac apmaclha acvaycmo 3 acnim. Am nic nat ellingamcoc enlhitaoc Israel. Actamila ilhnic nat ayitsayolhma nipyesicsa.
24 Innec nic nat altimnaseclho Moisés. Aptomjac nic nat apvisqui faraón: —Elyamyiclha quellhip elpayicsojo Dios apvisqui apancaoc. Enaliclha sat quellhip apquitquic. Noelpacjaoclha nasa apnatoscama vayqui najan nipquesic. Acmiyovquic coo — nic nat aptomjac apvisqui faraón.
25 Apcatingmavoc nic nat Moisés: —Ontimjic sat ningayo Dios actemaclha ningmescama nintoscama apmatnam acyanmongam mongilyascalhma. Lhip sat conyemac singmescama asoc yoyam ongilajic. 26 Ongilpacjaoclhac sat ninatoscama mepqui apcaymomap lhama. Ongilyacyecsic sat maa ninatoscama, yoyam eticyo acyanmongam mongilyascalhma. Paj ongilyasamcoc nalhit amay apquilvamlha ninatoscama, yoyam ongilajic actemaclha macmescama Dios Apyimtalhnamo — nic nat aptomjac Moisés.
27 Am nic nat cotamilam apvalhoc apvisqui faraón, ayinyema aptimesquiscama Dios Apyimtalhnamo. Am nic nat elapajasac enlhitaoc Israel.
28 Aptomjac nic nat apvisqui faraón apcanya Moisés: —¡Ingyinyi! ¡Ingyavojo! ¡Novota nasa mocjam! Apvoctac sat ancoc sicnaclha, ematong sat lhip — nic nat aptomjac apvisqui.
29 Apcatingmavoc nic nat Moisés: —Payjoc aplhanma lhip. Movotayc sat mocjam — nic nat aptomjac Moisés.