1 La guerra entre la casa de Saúl y la casa de David fue larga, pero mientras que la de David iba haciéndose más y más fuerte, la de Saúl se iba debilitando.
La familia de David
(1~Cr 3.1-4)
2-5 Estos fueron los hijos que tuvo David cuando estaba en Hebrón: el mayor, Amnón, hijo de Ajinoán, la de Jezrel; el segundo, Quilab, hijo de Abigaíl, la viuda de Nabal, el de Carmel; el tercero, Absalón, hijo de Macá, la hija de Talmay, rey de Gesur; el cuarto, Adonías, hijo de Jaguit; el quinto, Sefatías, hijo de Abital; el sexto, Itreán, hijo de Egla, otra mujer de David.
Abner hace un trato con David
6 Mientras continuaba la guerra entre la casa de Saúl y la casa de David, Abner adquiría cada vez más poder sobre la casa de Saúl. 7 Saúl había tenido una concubina llamada Rispá hija de Ayá, con la que Abner tuvo relaciones. Por lo tanto, Isboset le reclamó a Abner:
—¿Por qué te acostaste con la concubina de mi padre?
8 Abner se enojó mucho por el reclamo de Isboset, y le contestó:
—¿Acaso soy un perro al servicio de Judá? Yo he sido fiel a la casa de Saúl, a tu padre, y a sus parientes y amigos, y no te he entregado en manos de David. ¿Y ahora tú me acusas de haber pecado con una mujer? 9 ¡Que el Señor me castigue duramente si no ayudo a David a lograr lo que el Señor le ha prometido! 10 Dios dijo que no permitiría que nadie de la dinastía de Saúl llegara a ser rey. En cambio, sí dijo que David llegaría a ser rey tanto de Israel como de Judá, desde Dan al norte, hasta Berseba al sur.
11 Isboset no pudo responderle a Abner una sola palabra, porque le tenía miedo. 12 Abner, por su parte, envió mensajeros a decirle a David: «¿De quién es el país? Hagamos un trato: yo haré cuanto esté a mi alcance para que todo Israel se ponga de tu parte.»
13 David le contestó: «Estoy de acuerdo en hacer un pacto contigo, pero con la condición de que, cuando vengas a verme, no te presentes ante mí si no traes contigo a Mical, la hija de Saúl.» 14 Además, David envió mensajeros a Isboset, para que le dijeran: «Entrégame a Mical, mi mujer, con la que me casé a cambio de cien prepucios de filisteos.»
15 Entonces Isboset mandó que se la quitaran a Paltiel hijo de Lais, que era su marido; 16 pero Paltiel se fue detrás de ella, llorando, y la siguió hasta Bajurín. Allí Abner le ordenó que regresara a su casa, y Paltiel así lo hizo.
17 Más tarde, Abner habló con los consejeros de Israel, y les dijo: «Ya hace tiempo que ustedes andan buscando que David sea su rey. 18 Pues bien, ha llegado el momento de actuar, porque el Señor ha prometido a David, su siervo, que por medio de él librará a Israel, su nación, del dominio de los filisteos y del poder de todos sus enemigos.»
19 Abner habló también con la gente de Benjamín, y después fue a Hebrón para comunicarle a David el parecer de Israel y de toda la tribu de Benjamín. 20 Acompañado de veinte hombres llegó a Hebrón, donde estaba David, y David hizo un banquete para él y los que lo acompañaban. 21 Luego Abner le dijo a David:
—Ahora debo irme para reunir a todo Israel, para que hagan un pacto con Su Majestad, y que así Su Majestad reine conforme a sus deseos.
Y David despidió a Abner, el cual se fue tranquilamente.
Joab mata a Abner
22 En ese momento Joab y los seguidores de David llegaron de una de sus correrías. Llevaban consigo gran cantidad de cosas que le habían quitado al enemigo. Abner no estaba ya con David en Hebrón, pues se había ido tranquilamente después de que David lo despidió. 23 Al llegar Joab con todo el ejército que lo acompañaba, le contaron que Abner hijo de Ner había estado antes con el rey, y que se había ido después de que el rey lo despidió. 24 Entonces Joab fue a ver al rey, y le dijo:
—¿Qué es lo que ha hecho Su Majestad? Abner ha venido a ver a Su Majestad, ¿y Su Majestad ha dejado que se vaya? 25 ¿Acaso no sabe Su Majestad que Abner hijo de Ner ha venido a engañarlo, a espiar sus movimientos, y a enterarse de todo lo que Su Majestad hace?
26 En cuanto Joab salió de hablar con David, envió mensajeros en busca de Abner, sin que David lo supiera, y estos lo hicieron volver desde el pozo de Sira. 27 Cuando Abner llegó a Hebrón, Joab lo llevó a un lado de la puerta de la ciudad, para hablar con él a solas, y allí lo hirió de muerte en el vientre, para vengar la muerte de su hermano Asael. 28 Más tarde, cuando David lo supo, dijo: «Ante el Señor, mi reino y yo somos completamente inocentes del asesinato de Abner hijo de Ner. 29 ¡Que la culpa recaiga sobre la cabeza de Joab y sobre toda su familia, y que nunca falte en su casa quien sufra de flujo, lepra o cojera, ni quien sea asesinado o padezca hambre!»
30 Joab y Abisay mataron a Abner porque en la batalla de Gabaón Abner había matado al hermano de ellos.
31 Después David ordenó a Joab y a todo el grupo que lo acompañaba: «Rásguense la ropa y vístanse con ropas ásperas, y guarden luto por la muerte de Abner.» El rey David marchó detrás de la camilla, 32 y enterraron a Abner en Hebrón. Allí el rey comenzó a llorar a voz en cuello junto al sepulcro de Abner, y lo mismo hizo toda la gente. 33 Entonces el rey entonó este canto fúnebre por Abner:

«¿Por qué tenías que morir, Abner,
de manera tan absurda,
34 si tus manos no estaban atadas
ni encadenados tus pies?
¡Has muerto como quien muere
a manos de gente malvada!»

También la gente siguió llorando por él. 35 Luego fueron a rogarle a David que comiera algo antes de que terminara el día, pero David juró, diciendo:
—¡Que Dios me castigue duramente, si pruebo pan o alguna otra cosa antes de que se ponga el sol!
36 Todos comprendieron esto y les pareció bien, pues todo lo que el rey hacía agradaba a la gente. 37 Aquel día todos los israelitas quedaron convencidos de que el rey no había tenido nada que ver con la muerte de Abner hijo de Ner.
38 Luego el rey dijo a sus oficiales:
—Como ustedes saben, hoy ha caído en Israel un jefe principal, una gran personalidad. 39 Por eso yo, aunque soy el rey que Dios ha escogido, me siento débil ante la extremada violencia de los hijos de Seruyá. ¡Que el Señor le dé su merecido a quien cometió esta maldad!
1 Ajolhec nic nat mataa apquilnapomacpilha Saúl apquilmolhama najan David apquilmolhama. Ingyangvocmec nic nat apquilyimnatem David apquilmolhama. Asilhtec nic nat mataa apquilyimnatem Saúl apquilmolhama.
David apquilmolhama
(1~Cr 3.1-4)
2 Eycaso apquilvisay nic nat David apquitquic tingma Hebrón: aptiyam apmamyi ilhnic nat Amnón, inquin nic nat Ahinoam co Jezreel. 3 Apyalhing nic nat Quileab, inquin nic nat Abigail, Nabal aptava niptamin co Carmel. Apyalhing nic nat Absalón, inquin nic nat Maaca, inyap nic nat Talmaí, apvisqui co Gesur. 4 Apyalhing nic nat Adonías, inquin nic nat Haguit. Apyalhing nic nat Sefatías, inquin nic nat Abital. 5 Apyalhing nic nat Itream, inquin nic nat Egla, moc aptava David. Apvitac nic nat apquitquic David naysicsa apma tingma Hebrón.
Abner apcasicjayclha David
6 Am nic nat comascac mataa quimpocjacme nipyesicsa apquilmolhama apquilyeyjamcaa Saúl najan apquilmolhama David. Inyangvocmec nic nat apmopvan Abner nipyesicsa apquilmolhama apquilyeyjamcaa Saúl. 7 Innec nic nat tampeyi acvisay Rizpa, inyap nic nat Aja, Saúl moc aptava niptamin. Aplhenacpec nic nat Abner apyoyam as tampeyi.
Apmiyovquic nic nat Is-boset, aptomja apcanya Abner: —¿So actomja yi apyitnamó lhama lhip moc aptava tata ninga? — nic nat aptomjac.
8 Avanjec nic nat aplom Abner aplinga Is-boset appayvam.
Aptomjac nic nat Abner apcatingmavo: —¿Apcanayqui ya lhquip sicvisay Judá aptoscama simjing? Sictemaclha alhta mataa sicpeyvomo nipyesicsa apquilmolhama Saúl, lhip apyap ninga. Sicmasma alhta mataa lhip, yoyam memacpejec lhip napato David. ¿Epjescacme ya lhquip sictovascama lhama quilvana? Quip ingyeylhojo: 9 Eyanmongsiclhac sat Dios sictemaclha coo, apvita inlhojo mepqui sicpasmom David, acno aplhanma siclhoc nat Dios. 10 Aptomjac nic nat Dios: Comascoc sat aptimem apvisqui rey Saúl. Apya'monquiscama etnejic sat David, apvisqui rey nipyesicsa Israel najan Judá. Ayenmo yoclhilhma Dan nilhqueyja acvaycmo Beerseba nipiyam — nat aptomjac Dios — nic nat aptomjac Abner.
11 Apcacac nic nat Is-boset aplinga Abner appayvam, am nic nat ingyatingmavo.
12 Apcapajasquic nic nat soycam amyaa Abner, colhic altimnasa David: —¿Soc lha aptimem apvisqui rey? Incanit sat ongilpamejitsalhcojo mepqui ningyeycajascaoc: Ovascapoc sat sicpasmom lhip, etnejic sat lhip apvisqui rey nipyesicsa apyovoclhojo apquilmolhama Israel — nic nat aptomjac Abner.
13 Apcatingmavoc nic nat David: Aclingac lhac lhip appayvam, yoyam ongilpamejitsalhcojo mepqui ningyeycajascaoc ninlhanma. Iyasamcojo lhip lhama amyaa: Copvanquejec lhip mepqui apyantamayquinta quilvana Mical, inyap ninga Saúl — nic nat aptomjac. 14 Apcapajasquic nic nat soycam amyaa David, colhic sat altimnasa Is-boset: Nomyov nasa etava Mical, sicmam alhta acyanmongam cien apyimpeoc nav'ayc aptilha filisteos — nic nat aptomjac David. 15 Apcanyacpec nic nat Abner, eyantavoclha quilvana Mical, Paltiel aptava, apyap nic nat Lais. Ayinyema ilhnic nat apcanama Is-boset. 16 Apquimjamquic nic nat Paltiel naysicsa apvinama, acvaycmo tingma Bahurim. Apcapajasquic nic nat Abner etajiclha mocjam. Aptajaclhec nic nat Paltiel.
17 Aptomjac nic nat Abner apquilanya apquilvanyam mayayo Israel: Apquiltingyac alhta mataa quellhip, etnejic apvisqui rey David. 18 ¡Noc maa, quilhvo nac jay! — nic nat aptomjac Abner. Aptomjac nic nat Dios actomja nasoc anco aplhenacpo David. Etnejic sat apquilvomquiscama tap enlhitaoc Israel apquillingaycamco acyimtalhnama nipyesicsa filisteos najan poc cotnaja ingmoc — alhta aptomjac Dios — nic nat aptomjac Abner.
19 Apquilpamejitsacpec nic nat Abner najan enlhitaoc apquilmolhama Benjamín. Apmiyaclhec nic nat Abner tingma Hebrón, eltimnacsic David actemaclha apquilpamejitsomap enlhitaoc Israel najan apquilmolhama tribu Benjamín. 20 Apvoclhec nic nat Abner tingma Hebrón apnaclha David, veinte ilhnic nat apquillhalhmaa. Apquillanac nic nat David acyivey nintom eltasomoc apyovoclhojo apquillhalhmaa.
21 Aptomjac nic nat Abner apcanya David: —Acpecjam coo ongvansiclha apyovoclhojo enlhitaoc Israel, yoyam ongilpamejitsalhcojo ninlhanma mepqui ningyeycajascaoc. Lhip etnejic apvisqui rey apyimtalhnamo, acno aclhanma apvalhoc lhip — nic nat aptomjac Abner.
Appayvasquic nic nat Abner apnaclha David. Aplhinquic nic nat acyiplomo actamilaycam apvalhoc.
Apmatnam Abner
22 Apquilvoctac nic nat Joab najan apquillhalhmaa David, apquilpenesa quimpocjacme. Apquilpatmentac nic nat cotlaycaoc asoc, ayinyema cotnaja ingmoc. Apvonquipquic nic nat Abner, acyiplomo actamilaycam apvalhoc. 23 Apquilvoctac nic nat Joab najan apquillhalhmaa. Aplingac nic nat amyaa apvactamo Abner, Ner apquitca, epamejitsic apvisqui David. Natamin apquilpamejitsomap appayvasa David, etajiclhac mocjam Abner — nic nat intomjac aplingay Joab.
24 Apmiyaclhec nic nat Joab apnaclha David, aptomja apcanya: —¿So actomja yi lhip visqui ingac? Apvoctac alhta Abner apnaclha lhip, apvonquipquic alhta mocjam. 25 ¿Am ya eyasamcoc lhip visqui ingac, aptomja singyinimquiscama Abner najan apyilhamacpo apanco, yoyam eyasamcojo lhip aptemaclha visqui rey? — nic nat aptomjac Joab.
26 Appenasquic nic nat appamejitquiscama Joab. Apquilapajasquic nic nat soycam amyaa elpamejitsic Abner. Am nic nat eyasamcoc David. Apquilvitac nic nat Abner payjoc yamilquit Zira. 27 Apquilyantementac nic nat Abner tingma apatong, yoyam epamejitsic. Apyilhacpoc nic nat Joab apyiplha sovo apvalhoc Abner. Apmatnec nic nat maa. Intomjac nic nat acyanmongayclha apmatnam siclho apyalhing Asael. 28 Pilapcasquic nic nat aplinga amyaa David. Aptomjac nic nat David: Naso sicpayvam napato Dios. Mepqui sicsilhnanomalhca ajanco sicvisay visqui rey, ayinyema apmatnam Abner, Ner apquitca. 29 Elngamcojoc sat acyanmongayclha aptemaclha apanco Joab najan apquilmolhama. Ellingamcojoc sat apquilmolhama ningmasquem, najan lepra ningmasquem, najan apquilyateyaycam, najan apticyovam quimpocjacme, najan mayic alnapma — nic nat aptomjac David.
30 Apmatnec nic nat Abner, ayinyema Joab najan Abisai. Apquilyanmongsaclhec nic nat aptemaclha Abner, apcajem nic nat siclho apquilyalhing Asael naysicsa quimpocjacme payjoc Gabaón.
31 Aptomjac nic nat David apcanya Joab najan apquillhalhmaa: —Elyapit apquilantalhnama, elantalhniclha apava acmayovsa apquilvalhoc. Elyapcalhaoc quellhip aplhenacpo Abner apmatnam — nic nat aptomjac David. Apyiplaclhec nic nat David apquilsoycam apquitsepma. 32 Apquilatoynquic nic nat Abner tingma Hebrón. Appasmec nic nat visqui David apyapcalhem apcatoynamacpilha Abner. Apyapcalhquic nic nat apyovoclhojo enlhitaoc.
33 Eycaso ilhnic nat appayvam David aplhenacpo Abner apquitsepma:

¿So actomja yi? Apmatnec alhta Abner mepqui acvisay.
34 Mepqui alhta alpilhquetamalhca apmeoc.
Mepqui alhta alpilhquetamalhca cadena apmancoc.
Apmatnec alhta lhip, ayinyema apquilajem apquilmapsomcaa — nic nat intomjac appayvam.

Apyapcalhquic nic nat apyovoclhojo enlhitaoc. 35 Apcanyacpec nic nat David etoc siclho, ayinyema actalhnacmo.
Aptomjac nic nat David apquilanya: —Eyanmongsiclhac sat sictemaclha Dios, apvita inlhojo sictom pan najan moc sictom cotalhnama mocjam acnim — nic nat aptomjac David.
36 Apquillingac nic nat apyovoclhojo enlhitaoc aplhanma David. Apquilyispaquic nic nat aptomjaclha David. 37 Apquilyasingvocmec nic nat enlhitaoc, mepqui apsilhnanomap apanco David, aplhenacpo Abner apmatnam, Ner apquitca.
38 Aptomjac nic nat David apquilanya apquilyimtalhnamo: —Elyasamcojo quellhip. Apmatnec acnim lhac enlhit apyimtalhnamo najan apyimnatem nipyesicsa enlhitaoc Israel. 39 Mepqui sicyimnatem mocjam sicvisay visqui Dios apquilyacyescama. Apquilyimnatem apanco Sarvia apquitquic, apquiltomjaclha acmasom. Eyanmongsiclhac sat Dios aptemaclha apmapsom — nic nat aptomjac.