Elías sube al cielo
1 Cuando el Señor iba a llevarse a Elías al cielo en un torbellino, Elías y Eliseo salieron de Gilgal, 2 y Elías le dijo a Eliseo:
—Quédate aquí, porque el Señor me está enviando a Betel.
Pero Eliseo le contestó:
—Juro por el Señor, y por ti mismo, que no voy a dejarte solo.
Entonces los dos se fueron juntos hasta Betel. 3 Pero los profetas que vivían en Betel salieron al encuentro de Eliseo y le dijeron:
—¿Sabes que hoy el Señor va a quitarte a tu maestro?
—Sí, ya lo sé —contestó Eliseo—, pero ustedes no digan nada.
4 Después Elías le dijo a Eliseo:
—Quédate aquí, porque el Señor me está enviando a Jericó.
Pero Eliseo le contestó:
—Juro por el Señor, y por ti mismo, que no voy a dejarte solo.
Entonces se fueron juntos hasta Jericó. 5 Pero los profetas que vivían en Jericó salieron al encuentro de Eliseo y le dijeron:
—¿Sabes que hoy el Señor va a quitarte a tu maestro?
—Sí, ya lo sé —respondió Eliseo—, pero ustedes no digan nada.
6 Luego le dijo Elías:
—Quédate aquí, porque el Señor me está enviando al Jordán.
Pero Eliseo le contestó:
—Te juro por el Señor, y por ti mismo, que no voy a dejarte solo.
Así que los dos se fueron juntos. 7 Pero cincuenta profetas llegaron y se detuvieron frente a ellos, a cierta distancia; Elías y Eliseo, por su parte, se detuvieron a la orilla del río Jordán. 8 Entonces Elías tomó su capa, la enrolló y golpeó el agua, y el agua se hizo a uno y otro lado, y los dos cruzaron el río por tierra seca. 9 En cuanto cruzaron, Elías le dijo a Eliseo:
—Dime qué quieres que haga por ti, antes de que yo sea separado de tu lado.
Eliseo respondió:
—Quiero recibir una doble porción de tu espíritu.
10 —No es poco lo que pides —dijo Elías—. Pero, si logras verme cuando yo sea separado de ti, te será concedido. De lo contrario, no se te concederá.
11 Y de pronto, mientras ellos iban caminando y hablando, apareció un carro de fuego, tirado por caballos también de fuego, y los separó, y Elías subió al cielo en un torbellino. 12 Al ver esto, Eliseo gritó: «¡Padre mío, padre mío, que has sido para Israel como un poderoso ejército!»
Después de esto, no volvió a ver a Elías.
Eliseo sucede a Elías
Entonces Eliseo tomó su ropa y la rasgó en dos. 13 Luego recogió la capa que se le había caído a Elías, y regresó al Jordán y se detuvo en la orilla. 14 Acto seguido, golpeó el agua con la capa, y exclamó: «¿Dónde está el Señor, el Dios de Elías?»
Apenas había golpeado el agua cuando esta se hizo a uno y otro lado, y Eliseo volvió a cruzar el río. 15 Los profetas de Jericó, que estaban enfrente, al verlo dijeron: «¡Ahora el espíritu de Elías reposa en Eliseo!»
Fueron entonces a su encuentro, se inclinaron delante de él, 16 y le dijeron:
—Mira, entre nosotros, tus servidores, hay cincuenta valientes. Deja que vayan en busca de tu maestro, no sea que el espíritu de Dios lo haya alzado y arrojado sobre alguna montaña o en algún valle.
Pero él dijo:
—No, no manden ustedes a nadie.
17 Sin embargo, fue tanta la insistencia de ellos que al fin Eliseo los dejó que mandaran a aquellos cincuenta hombres, los cuales estuvieron buscando a Elías durante tres días, pero no lo encontraron. 18 Entonces regresaron a Jericó, donde se había quedado Eliseo, y este les dijo:
—Yo les advertí que no fueran.
Eliseo purifica el manantial de Jericó
19 Los habitantes de la ciudad dijeron entonces a Eliseo:
—Mira, el lugar donde está asentada la ciudad es agradable, como puedes ver, pero el agua es mala, y el terreno es estéril.
20 —Tráiganme un tazón nuevo, con sal —respondió Eliseo.
En cuanto le llevaron el tazón, 21 Eliseo fue al manantial y arrojó allí la sal, mientras decía:
—Así dice el Señor: “Yo he purificado esta agua, y nunca más causará la muerte ni dejará estéril la tierra.”
22 Desde entonces el agua quedó purificada, tal como Eliseo lo había dicho.
23 Después, Eliseo se fue de allí a Betel. Y mientras subía por el camino, un grupo de niños de la ciudad comenzó a burlarse de él. Le gritaban: «¡Sube, calvito! ¡Sube, calvito!»
24 Eliseo se volvió hacia ellos, los miró y los maldijo en el nombre del Señor. Al instante, dos osos salieron del bosque y despedazaron a cuarenta y dos de ellos. 25 Luego Eliseo se fue al monte Carmelo, y de allí regresó a Samaria.
Apmiyaclha netin Elías
1 Apquiltamjoc nic nat Dios emyasiclhac netin profeta Elías nipyesicsa piyam apyimnatem. Nalhit acnim nic nat intomjac. Apyamyeclhec nic nat tingma Gilgal profeta Elías najan Eliseo.
2 Aptomjac nic nat profeta Elías apcanya Eliseo: —Ilha sat lhip aso. Apquiltamjoc Dios yoyam omyaclhac coo tingma Betel — nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat Eliseo: —Aplingac Dios sicpayvam, inlingac najan lhip apvalhoc. Moyinyovejec sat mataa lhip — nic nat aptomjac. Apquillhinquic nic nat, tingma Betel nic nat apquilyasac.
3 Apquilamyilhamquic nic nat profetas apquitcoc apquilinyema tingma Betel. Apquiltomjac nic nat apquilanya Eliseo: —¿Apyasamco ya lhquip yoyam emyaclhac netin profeta Elías, aptomja lhip visqui pac? — nic nat apquiltomjac.
Apcatingmavoc nic nat Eliseo: —Eje, acyasamcoc coo. Elvanma, noellhen nasa — nic nat aptomjac.
4 Aptomjac nic nat Elías apcanya Eliseo: —Lhip, ilha sat mocjam aso. Apquiltamjoc Dios yoyam omyaclhac tingma Jericó — nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat Eliseo: —Aplingac Dios sicpayvam, inlingac najan lhip apvalhoc. Moyinyovejec sat mataa lhip — nic nat aptomjac.
Apquillhinquic nic nat, tingma Jericó nic nat apquilyasac.
5 Apquilamyilhamquic nic nat profetas apquitcoc apquilinyema tingma Jericó. Apquiltomjac nic nat apquilanya Eliseo: —¿Apyasamco ya lhquip yoyam emyasacpoc netin profeta Elías, aptomja lhip visqui pac? — nic nat apquiltomjac.
Apcatingmavoc nic nat Eliseo: —Eje, acyasamcoc coo. Elvanma, noellhen nasa — nic nat aptomjac.
6 Aptomjac nic nat mocjam Elías apcanya Eliseo: —Altamjoc coo yoyam elhic sat lhip aso. Apquiltamjoc Dios yoyam omyaclhac coo vatsam Jordán — nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat Eliseo: —Aplingac Dios sicpayvam, inlingac najan lhip apvalhoc. Moyinyovejec sat mataa lhip — nic nat aptomjac.
Apquillhinquic nic nat apcanit. 7 Apnec nic nat nicja vatsam profeta Elías najan Eliseo. Apquilamyilhamquic nic nat cincuenta profetas apquitcoc. Apcanvocmec nic nat apquilyajavo.
8 Apmec nic nat manto apcalomap profeta Elías. Apatjapaclhec nic nat apcalomap. Apticponquic nic nat yingmin vatsam. Inyaptalhquic nic nat yingmin. Apquilmilanquic nic nat mepqui lha yingmin.
9 Apquilvocmec nic nat moc nicja vatsam. Aptomjac nic nat profeta Elías apcanya Eliseo: —¿Soc asoc apquiltamjoc lhip yoyam ollana? Jeltimnas yicpintama sicmiyayclha netin — nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat Eliseo: —Altamjoc coytic acyivey anco acyascamco evalhoc, am colhno acyascamco apvalhoc lhip — nic nat aptomjac.
10 Aptomjac nic nat profeta Elías apcanya: —Asoc acyivey anco aplhanma lhip. Apvitamcoc sat ancoc sicmiyayclha netin, elhcac sat asoc acyivey. Am sat ancoc jetamco, melhquejec sat asoc acyivey — nic nat aptomjac.
11 Apquillhinquic nic nat, apquilpametamcaa naysicsa apquillhingam. Pilapcasquic nic nat apquilvita naysicsa talha nolhing apyinyovascama carro. Apyinyovquic nic nat aplhalhma profeta Elías. Apmiyaclhec nic nat netin nipyesicsa piyam apyimnatem.
12 Apvitac nic nat Eliseo, apquevam nic nat: —¡Visqui ajac, Elías! ¡Visqui ajac, Elías! ¡Eycaso carro pac Israel najan nolhing apcapaoc! — nic nat aptomjac.
Inmasquec nic nat apvitangveclho. Yejemoc nic nat apyapta aptalhnama, niplhit nic nat apyaptac. 13 Apmec nic nat Eliseo manto apyamasma Elías. Aptajavoc nic nat mocjam. Apvoclhec nic nat vatsam Jordán.
14 Apliquic nic nat manto apyamasma Elías. Apticponquic nic nat yingmin vatsam. Aptomjac nic nat appametamcaa: —¿Jalhco apyasa Dios Visqui pac Elías? — nic nat aptomjac.
Apticponquic nic nat siclho. Yejemoc nic nat acyaptalhco yingmin vatsam. Apquilmilanquic nic nat profeta Eliseo.
15 Apquilvitac nic nat profetas apquitcoc apquilinyema tingma Jericó. Apcanam nic nat tap vatsam. Apquilpametam nic nat: —Aplhocac lhac Eliseo acyascamco apvalhoc ayinyema profeta Elías — nic nat apquiltomjac.
Apquilamyilhamquic nic nat. Apquililpolintac nic nat apquinmamcaclha profeta Eliseo.
16 Apquiltomjac nic nat apquilanya: —Apnam ningyesicsa cincuenta apquilyimnatem. Ilapajas sat elquitmoc lhip apvisqui pac. Apyantamaclhec lhac espíritu apanco Dios. Apyinyovquic lhaja netin inquilhe, inlhojo eyca laa congne alvata — nic nat apquiltomjac.
Apcatingmavoc nic nat profeta Eliseo: —Noelapajas nasa — nic nat aptomjac.
17 Apquilinlhanacmec nic nat apquilpamejitquiscama. Inliclacmec nic nat profeta actemaclha apquilpamejitquiscama.
Aptomjac nic nat apquilanya: —Tasi, elapajas sat maa — nic nat aptomjac.
Yejemoc nic nat apquilapajasa cincuenta enlhit. Apquilquitamquic nic nat natqui acnim. Am nic nat elvitac. 18 Apquilvoctac nic nat apnaclha profeta Eliseo tingma Jericó.
Aptomjac nic nat profeta apquilanya: —Altimnasquic lha inyicje yoyam melyacsic — nic nat aptomjac.
19 Apnam nic nat maa enlhitaoc aptomja tingma apancaoc. Apquiltomjac nic nat apquilanya profeta: —Quip ilanojo. Actamilaclha ningma as tingma. Am eyca cotamila yingmin. Yitnec mataa alitsepaycaoc ayitcoc — nic nat apquiltomjac.
20 Aptomjac nic nat profeta apquilanya enlhit: —Jelsantimquis asoc payjem acyiplomo yasic — nic nat aptomjac.
Apquilsantimcasquic nic nat. 21 Apmiyaclhec nic nat profeta acyitnamaclha yingmin tap tingma. Apquilhaquic nic nat yasic congne yingmin.
Aptomjac nic nat apcanya: —Eycaso aplhanma Dios: Actamilquiscacmec coo as yingmin. Comascoc sat alitsepaycaoc ayitcoc, comascoc sat ningmasquem — intomjac appayvam Dios — nic nat aptomjac profeta.
22 Intamilaclhec nic nat yingmin acvocmo as ningvamlha nac jay. Ayinyema ilhnic nat appayvam profeta Eliseo.
23 Apmiyaclhec nic nat profeta tingma Betel. Apquilamyilhamquic nic nat quilyimnanic apquilinyema tingma. Apquilasmasquic nic nat apquilpalhamamcaa: —¡Ilhing jilip, Cava Napat! ¡Ilhing jilip, Mepqui Ava Napaat! — nic nat apquiltomjac.
24 Appaycacpo ilhnic nat niptamin profeta. Apvitac nic nat actemaclha apquilasmescama. Apyamnam nic nat naysicsa aplhanma apvisay Dios. Yejemoc nic nat alantepa nalhma anit oso asoc navjac aclom. Inquilyaptec nic nat apquilyovoclhojo. Apquilitsepquic nic nat cuarenta y dos quilyimnanic. 25 Apmiyaclhec nic nat profeta Eliseo inquilhe Carmelo najan yoclhilhma Samaria.