Reinado de Abías en Judá
(1~R 15.1-7)
1 Abías comenzó a reinar en Judá en el año dieciocho del reinado de Jeroboán. 2 Reinó en Jerusalén durante tres años. Su madre se llamaba Micaías y era hija de Uriel de Gabaa.
Estalló la guerra entre Abías y Jeroboán. 3 Abías empezó la batalla con un ejército de cuatrocientos mil soldados escogidos. Jeroboán, por su parte, con ochocientos mil soldados escogidos tomó posiciones de batalla contra él.
4 Abías, de pie en el monte Semarayin, que está en la montaña de Efraín, gritó: «¡Jeroboán y todo Israel, escúchenme! 5 ¿No saben ustedes que el Señor, el Dios de Israel, entregó el reino a David y a sus descendientes para siempre mediante una alianza irrevocable? 6 Sin embargo, Jeroboán hijo de Nabat, servidor de Salomón hijo de David, se rebeló contra su amo. 7 Y se le unieron unos hombres ociosos y malvados, que se impusieron a Roboán hijo de Salomón, porque era joven y débil de carácter. Así que no tuvo fuerza para enfrentarse con ellos. 8 Y ahora ustedes intentan oponerse al gobierno del Señor que él puso en manos de los descendientes de David, solo porque ustedes son una gran multitud y tienen de su parte a los becerros de oro que Jeroboán les dio para que los tuvieran por dioses. 9 ¿Y no han expulsado ustedes también a los sacerdotes del Señor, descendientes de Aarón, y a los levitas, y se han nombrado sus propios sacerdotes, como hacen las naciones paganas? ¡Ahora, cualquiera que viene a consagrarse con un becerro y siete carneros puede ser sacerdote de dioses que no son dioses! 10 Para nosotros, en cambio, nuestro Dios es el Señor, y no lo hemos abandonado. Los sacerdotes que están al servicio del Señor son descendientes de Aarón, y los que se encargan del servicio son los levitas. 11 Ellos ofrecen al Señor, mañana y tarde, holocaustos e incienso, presentan en una mesa ritualmente pura el pan consagrado, y todas las tardes encienden las lámparas que arden en el candelabro de oro. En realidad, nosotros cumplimos las disposiciones del Señor nuestro Dios; ustedes, en cambio, lo han abandonado. 12 Tengan en cuenta que al frente de nosotros están Dios y sus sacerdotes, y que las trompetas están listas para dar el toque de guerra contra ustedes. Por consiguiente, israelitas, no peleen contra el Señor, el Dios de sus antepasados, porque no vencerán.»
13 Jeroboán había ordenado que sus tropas de retaguardia dieran un rodeo y atacaran por detrás, de modo que el grueso del ejército de Jeroboán quedó frente al de Judá, mientras que la retaguardia atacaría por detrás. 14 Cuando los de Judá miraron hacia atrás, se dieron cuenta de que los atacaban por el frente y por detrás. Entonces invocaron al Señor, y los sacerdotes tocaron las trompetas. 15 Y cuando los de Judá lanzaron el grito de guerra, Dios derrotó a Jeroboán y a todo Israel frente a Abías y Judá. 16 Los israelitas huyeron de los de Judá, porque Dios los entregó en manos de estos. 17 Abías y su gente hicieron una gran matanza, en la que cayeron quinientos mil soldados escogidos de Israel. 18 En esa ocasión los israelitas fueron humillados, mientras que los de Judá se mostraron fuertes, porque se apoyaron en el Señor, Dios de sus antepasados.
19 Abías persiguió a Jeroboán y le arrebató las ciudades de Betel, Jesana y Efraín con sus respectivas aldeas, 20 y mientras Abías vivió, Jeroboán no pudo recuperar su poderío. Finalmente el Señor lo hirió, y Jeroboán murió. 21 Entre tanto, Abías se afirmó en el poder. Tuvo catorce esposas, veintidós hijos y dieciséis hijas. 22 El resto de la historia de Abías y de todo lo que hizo en su vida está escrito en el comentario del profeta Iddo.
Apvisqui Abiam nipyesicsa co Judá
(1~R 15.1-7)
1 Aptimesacpec nic nat Abiam etnejic apvisqui nipyesicsa co Judá, naysicsa aptimem apvisqui Jeroboam acvaycmo dieciocho años nipyesicsa co Israel. 2 Aptimec nic nat apvisqui tingma Jerusalén acvaycmo tres años. Inquin nic nat acvisay Micaías, Uriel apquitca co Gabaa.
Yitnec nic nat mataa apquilimpocjay Abiam najan apnaymacoc najan Jeroboam najan apnaymacoc. 3 Apnalaclhec nic nat Abiam cuatrocientos mil singilpilhtetemo apquilmopvan apquilmaycam. Apnalaclhec nic nat Jeroboam ochocientos mil singilpilhtetemo apquilmopvan apquilmaycam. 4 Apquiltimyesaclhec nic nat yoyam elnapacpoc. Apnec nic nat Abiam netin inquilhe Zemaraim yoclhilhma Efraín, apyimnatesa appayvam: ¡Lhip Jeroboam, najan apyovoclhojo co Israel, elaylhojo sicpayvam! 5 ¡Coyitnam apatic quellhip Dios Visqui ingac aptimesquiscama David najan aptovana niptamin eltimjic apquilviscaa cotmongvoycamlha nelha, ayinyema asoc monquinatquiscama apmajayoclha Dios! 6 Nasoc anco apquinmelhaycam Jeroboam Nabat apquitca, Salomón apquilancam, David apquitca, etanovac apvisqui pac. 7 Apquilpasmeclhec alhta enlhit apquilmapsomcaa, yoyam elinmelham Roboam, Salomón apquitca, aptomja alhta apyimnanic mepqui apyimnatem, comopvan elimpocjac nipyesicsa apquilinmelhaycam. 8 Apquilpasmeclhec quellhip quilhvo nac jay jingilinmelham nincoo ningilvisay Dios apquilyacyescama, ningiltomja David aptovana niptamin. Appintalhnama nac quellhip apquilsoycam quilaycmasquiscama vayqui allanomalhca oro alyitsomalhca dios, apquillanay siclhoc nat Jeroboam. 9 Quellhip alhta apquilapajascama elvatsamcoc apquiltimem sacerdotes apquiltimesaycam Visqui ingac, apquiltomja Aarón aptovana niptamin. Najan maa levitas, yoyam elvatsamcoc apquiltamjaycam. Apquiltingyac alhta quellhip apnaymacoc, eltimjic sacerdotes payjoc acyitnamaclha quilaycmasquiscama, acno apquiltemaclha metnaja israelitas. Apvanquic etnejic sacerdote acyitnamaclha quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios, cotnaja singmasma, enlhit apyantamayquinta inlhojo vayqui yoyam comatong cotnejic macmescama Dios najan apnalayquinta siete nipquesic, yoyam eticyoc. 10 Paj nincoo ongyinyavac mataa Dios Visqui ingac apyimtalhnamo. Nasoc anco Aarón aptovana niptamin sacerdotes apquiltimesaycam Visqui ingac apquiltomja ningilmolhama najan maa levitas apquiltimesaycam Visqui ingac. 11 Yitnec mataa alhtoo najan actalhnam apquiltamjaycam napato Visqui ingac. Apquilnapquic mataa apnatoscama macmescama Dios acyanmongam mongilyascalhma najan moc asoc apquilvatnama actomja macmescama Dios. Apninquinquic mataa netin mesa pan apponquinomap. Apcalevasquic mataa calevascama acvisay alapongmateyquiclha allanomalhca oro. Ninsovjoc mataa nincoo ningyiplovquiscama singanamaclha Dios Visqui ingac, quellhip eyca apquilyamasma Dios Visqui ingac. 12 Elyasamcojo quellhip, Dios aptomja singnalayclha naysicsa ningilimpocjay, najan sacerdotes, yoyam elpayvacsic trompetas naysicsa ningilimpocjay nipyesicsa quellhip. ¡Quellhip israelitas, noelinmelham nasa, noelnapap nasa Dios aptomja Visqui apancaoc apquilyeyjamcaa quellhip, meltimjic sat apquilyimnatem! — nic nat aptomjac Abiam.
13 Apquilapajasquic nic nat Jeroboam napocja singilpilhtetemo, elyilhacpojo elimpocjac payjoc apcapaoc singilpilhtetemo co Judá. Napocja singilpilhtetemo co Israel (Jeroboam) eltimyesiclhac sat napatavo singilpilhtetemo co Judá, yoyam elnapacpoc. 14 Pilapcasquic nic nat co Judá apquilvita payjoc apcapaoc apquilimpocjay co Israel, najan napatavo maa apquilimpocjay co Israel. Yejemoc nic nat apquilyimnatesa apquilpayvam, elilmalhna Dios Visqui apancaoc, yoyam epasmoc. Apquilpayvasquic nic nat trompetas sacerdotes co Judá. 15 Naysicsa apquilpalhamaycam nic nat co Judá, aptimesquisa Dios Visqui ingac yoyam comascoc apquilyimnatem Jeroboam najan co Israel napato Abiam najan napatavo co Judá. 16 Apquilinyajamquic nic nat israelitas napatavo co Judá, apquiltimesomap apquilyimnatem ayinyema Dios. 17 Apquilnapquic nic nat co Judá. Apticyovquic nic nat quinientos mil singilpilhtetemo malyacyescama co Israel. 18 Inmancangvoclhec nic nat apquilvalhoc co Israel naysicsa apquiltimem apquilyimnatem co Judá. Apmasma ilhnic nat aptomja Dios Visqui apancaoc apquilyeyjamcaa. 19 Apquilminlhinquic nic nat Abiam najan apnaymacoc naysicsa apquinyajaycaoc Jeroboam najan apnaymacoc. Apquilmacpec nic nat tingma Bet-el, najan Jesana, najan Efraín (Efrón), najan amyipayc nipyava maa. 20 Am nic nat etnajac mocjam apyimnatem Jeroboam naysicsa aptimem apvisqui Abiam nipyesicsa co Judá. Apcanayquic nic nat Dios, yoyam emasquingvomoc Jeroboam. 21 Inyangvocmec nic nat apmopvana apanco Abiam. Catorce apnatamcaa ilhnic nat Abiam, najan veintidós apquitquic apquilinava najan dieciseis apquitquic quilvanaa ayitcoc. 22 Yitnec nic nat mocjam amyaa actalhesomalhca aptemaclha Abiam, acvisay vaycajac comentario profeta Iddo.