Cómo comportarse con los miembros de la comunidad
1 No trates con dureza al anciano; al contrario, aconséjalo como si fuera tu padre; y trata a los jóvenes como si fueran tus hermanos. 2 A las ancianas trátalas como a tu propia madre; y a las jóvenes, como si fueran tus hermanas, con todo respeto.
3 Ayuda a las viudas que no tengan a quien recurrir. 4 Pero si una viuda tiene hijos o nietos, ellos son quienes primero deben aprender a cumplir sus obligaciones con los de su propia familia y a corresponder al amor de sus padres, porque esto agrada a Dios. 5 La verdadera viuda, la que se ha quedado sola, pone su esperanza en Dios y no deja de rogar, orando día y noche. 6 Pero la viuda que se entrega a los placeres está muerta en vida. 7 Mándales también estas cosas, para que sean irreprensibles. 8 Pues quien no se ocupa de los suyos, y sobre todo de los de su propia familia, ha negado la fe y es peor que los no creyentes.
9 En la lista de las viudas deben aparecer únicamente las que tengan más de sesenta años y se hayan casado una sola vez. 10 Deben ser conocidas por sus buenas obras, por haber criado bien a sus hijos, por haber hospedado gente en su casa, por haber lavado los pies a los del pueblo de Dios y haber ayudado a quienes pasan por dificultades. En fin, por haberse dedicado a hacer toda clase de obras buenas.
11 Pero no pongas en la lista a viudas de menos edad; porque cuando sus propios deseos las apartan de Cristo, quieren casarse de nuevo 12 y resultan culpables de haber faltado a su compromiso anterior. 13 Además andan de casa en casa, y se vuelven ociosas; y no solo ociosas, sino también charlatanas; se meten en todo y dicen cosas que no convienen. 14 Por eso quiero que las viudas jóvenes se casen, tengan hijos, sean amas de casa y que no den lugar a las críticas del enemigo. 15 Pues algunas viudas ya se han apartado y han seguido a Satanás.
16 Si alguna mujer creyente tiene viudas en su casa, debe ayudarlas, para que no sean una carga para la iglesia; así la iglesia podrá ayudar a las viudas que de veras no tengan a quien recurrir.
17 Los ancianos que dirigen bien la iglesia deben ser doblemente remunerados, especialmente los que se dedican a predicar y enseñar. 18 Pues las Escrituras dicen: «No le pongas bozal al buey que trilla.» Y también: «El trabajador tiene derecho a su paga.»
19 No hagas caso de ninguna acusación contra un anciano, a no ser que esté respaldada por dos o tres testigos.
20 A los que siguen pecando, debes reprenderlos delante de todos, para que los demás sientan temor.
21 Te encargo delante de Dios, de Jesucristo y de los ángeles escogidos, que sigas estas reglas sin hacer discriminaciones ni favoritismos. 22 No impongas las manos a nadie sin haberlo pensado bien, para no hacerte cómplice de los pecados de otros. Consérvate limpio de todo mal.
23 Ya no sigas bebiendo agua sola, bebe también un poco de vino para que no te enfermes tan seguido del estómago.
24 Los pecados de algunos se ven claramente antes del juicio, pero en otros casos solo se ven después. 25 Del mismo modo, las obras buenas se ven claramente; y las que no son buenas no podrán quedar ocultas para siempre.
Nintemaclha nipyesicsa Jesucristo apmolhama
1 Noimatsam nasa ingyalhing metnaja apquitcoc. Ilyascasingvoclhojo sat lhip metnaja apquitcoc aptomja lhip malha apyap. Ilyascasingvoclhojo sat najan lhip apquilyimnanic, aptomja lhip malha apquilyalhinga. 2 Ilyascasingvoclhojo sat lhip quilvanaa cotnaja ayitcaoc, aptomja lhip malha incanayc. Ilyascasingvoclhojo sat lhip quilvanaa ayitcaoc, aptomja lhip malha apquilyalhinga. Ilyascasingvoclhojo sat lhip actemaclha mepqui ayitsepma apnenyic.
3 Ingyane sat colhic ayimlacmo ingyalhing tampeyi anco actomja ayaymomalhca asoc. 4 Innam sat ancoc tampeyi ayitquic najan atovana. Incaymalhquic colyascasingvomoc siclho ayitquic najan atovana actemaclha ningilyajayquiclho nipyesicsa ningmolhama najan actemaclha ningimlaycmo. Eycaso actomja actamila nintemaclha napato Dios. 5 Nasoc sat ancoc ingyalhing tampeyi actomja acma inlhapco, colhenejec sat mataa avalhoc moc asoc. Eyca colhenic sat mataa avalhoc Dios. Colinlhanmojoc sat mataa almalhnancama acnim anco najan alhtaa. 6 Am sat ancoc cotamilsalhcac anco tampeyi, cotnejic sat malha ayitsepma napato Dios naysicsa actiyascam. 7 Iltimnas sat lhip as amyaa yoyam cosilhnanalhqueje tampeyi yoyam cotamilsalhcojo anco. 8 Actemaclha tampeyi acno enlhit aptamilquiscama apmolhama. Am sat ancoc etingyascasac ingyalhing asoc ayaymomalhca apmolhama, elhojoc sat apyamasma meyasquiyam. Somcoc aptemaclha ingyalhing, am elhno enlhit lhalhma anco.
9 Incaymalhquic cotalhosalhca acvisay tampeyi acvamlha sesenta años, apma nano lhama atava. 10 Incaymalhquic alhta colhenalhcac mataa actemaclha acyiplovquiscama actamila: actemaclha alvanimquiscama ayitquic najan alyascasingvoyam. Najan actemaclha almam tacja maycaa apquilvoy tingma ac. Najan actemaclha acliquiscama yingmin apmancoc Dios apquitquic. Najan actemaclha ayamliyam enlhit apquillingaycamco acmasca. Najan moc actemaclha acyiplovquiscama actamila.
11 Notalhos nasa acvisay tampeyi actomja mocjam ayitcoc. Ayinyemaclha cotsapoc sat mocjam inquenyic yoyam colyimjapiclha mocjam. Coyinyoc sat actemaclha coyasquiyam Cristo. 12 Colngalhcac sat acvisay actemaclha acyamasma siclho coyasquiyam Cristo. 13 Am colyacmoc coltamjam mataa lhintampaa actema nac lha. Eyca acvamlha almoncalhneycam moclhama tingma. Inquiljalhalhcoc mataa, altomja najan allhamasomalhca. Altomja altingyeycam mataa amyaa. Inquillhamaseclhec mataa amyaa ayinyema malha acyeyjamelhma. 14 Eycaso ayinyema mataa aclhanma evalhoc coo sicvisay Pablo yoyam colyimjapiclha mocjam actomja lhintampaa ayitcaoc. Yoyam sat mocjam colvitac ayitquic. Yoyam coltamjam tingma ac najan coltimesam ayitquic. Yoyam collhenalhqueje alvisay ayinyema actemaclha anco somquic quilyicjamo. 15 Inquilvatasquic alhta mataa moc tampeyi acvajaneclho actemaclha yavey Satanás.
16 Innec sat ancoc lhintampaa ayitcoc acmolhama inquin, incaymalhquic inquin coltamilsic mataa lhintampaa ayitcoc. Melmecsejec sat mocjam Jesucristo apmolhama asoc ayaymomalhca. Colhic almesa asoc alaymomalhca acvamlha actomja lhintampaa anco.
17 Ingyane sat coyangvomoc apquilayo Jesucristo apmolhama apquiltomja apquilimja apmamyi. Ingyane sat colhic ayaco siclho apquiltomja apquililtimnascama mataa Dios appayvam najan apquillhicmoscama. 18 Eycaso aclhanmaclha nano Dios appayvam: “Nomyov nasa cotovamcoc vayqui alyinyovascama naysicsa apquilyatemenma yampaat acyilhna”. Najan lha moc aclhanmaclha nano: “Incaymalhquic colhojoc acyanmongam acvamlha aptamjaycam enlhit”.
19 Intipsalhquic sat ancoc apvisay apquimja apmamyi, nongyeylhojo nasa lhip. Incaymalhquic ongilyasamcojo apcanit apquiltomja apquilvitaycamco inlhoyqui laa apnatqui. 20 Apquilyiplovcasquic sat ancoc moclhama apquilimja apmamyi actemaclha nintamongvaycmolhma. Ingyane sat ellhenic napatavo yoyam elangvoclhac sat apnaymacoc apquilimja apmamyi. 21 Actomjac coo siyanya lhip: Iyiplovquis sat actemaclha siltimnascama. Nomyov nasa lhama nipyesicsa. Notanov nasa poc nipyesicsa. Aplingac najan Dios actemaclha siclhanma najan Jesucristo najan ángeles Dios apquilasinancama. 22 Nopecjicsojo nasa etnesquisic apvisay apquimja apmamyi aptomja lhip apnincanma apmeoc. Novjaniclhojo nasa actemaclha aptamongvaycmo poc. Itamilsacpojo apanco lhip.
23 Inlhenquic evalhoc actemaclha lhip coyimnaycam apyimpejic najan acmasca apvalhoc. Noyin nasa acvamlha yingmin, iyin sat najan quitsic uva yingmenic.
24 Yitnec apquiltamongvaycmolhma napocja ingilyalhinga actomja acvitomalhca as ningvamlha nac jay. Poc ingilyalhinga eyca actomja cotamalhca apquiltamongvaycmolhma. Cotalhcac sat eyca actamongvamlha nelha, acnim ningyicpilcomalhquilha. 25 Innoc najan lha actemaclha ningyiplovquiscama actamila actomja acvitomalhca as ningvamlha nac jay. Covanqueje cocposalhca mataa moc ningyiplovquiscama actamila. Alhayi sat cotalhca.