Enlhit mayayo Jefté
1 Enlhit apvascapma ilhnic nat Jefté nipyesicsa co Galaad. Quilvana alanatama ayitca ilhnic nat Jefté, Galaad apquitca. 2 Moc quilvana ilhnic nat aptava Galaad najan apquitquic. Apquilvanamyic nic nat apquitquic. Aptanovacpec nic nat Jefté nipyesicsa apquilyalhing, ayinyema mepqui inquin. Copvanquejec nic nat Jefté elhcac asoc apmilasictem apyap, ayinyema moc quilvana actomja inquin. 3 Apquinyec nic nat Jefté apyinyova apquilyalhing. Apnacmec nic nat yoclhilhma Tob. Appasmeclhec nic nat enlhitaoc apquilminyilhma. Apquileyvec nic nat lhalhma anco eltingya asoc.
4 Nalhit acnim nic nat intomjac. Apquilimpocjac nic nat amonitas nipyesicsa israelitas. 5 Apquilapajasquic nic nat enlhit apquilayo tingma Galaad, colhic altimnasa Jefté, apna yoclhilhma Tob.
6 Apquiltomjac nic nat apquilanya: —Noc, itne sat lhip visqui ingac naysicsa ningimpocjay amonitas — nic nat apquiltomjac.
7 Apcatingmavoc nic nat Jefté: —Apquiltemaclha apancaoc quellhip. Elantipcasquic alhta quellhip oyinyoc tata tingma pac, ayinyema alhta seltanoncama quellhip. ¿Quilhvo ya seltingyey, apquillingamco inlhojo acyimtalhnama? — nic nat aptomjac.
8 Apquiltomjac nic nat apquilanya: —Naso, ninlingamcoc nincoo acyimtalhnama. Nintiyaningvaac lhip ontimjic ninlhalhma, ongilimpocjac sat amonitas. Ongiltimesquisic sat lhip visqui ingac ningyovoclhojo tingma Galaad — nic nat apquiltomjac.
9 Aptomjac nic nat Jefté apquilanya: —Nasoc sat ancoc opasmiclhac ningimpocjay amonitas. Ingilpasmec sat ancoc Dios Visqui ingac ontimjic ningilyimnatem. Otnejic sat coo apvisqui apancaoc quellhip — nic nat aptomjac.
10 Apquilatingmavoc nic nat apquilayo apquilapajasomap: —Nasoc sat cotnejic aplhanma lhac. Singvitaycamco nac Dios Visqui ingac — nic nat apquiltomjac.
11 Aplhalhma aptomjac nic nat Jefté. Enlhit mayayo ilhnic nat nipyesicsa maa, aptomjayclho apvisqui. Apquilpamejitsacpec nic nat napato Dios Visqui ingac tingma Mizpa amyaa aclhenamalhca siclho. 12 Apcapajasquic nic nat apquilsoycam amyaa, colhic altimnasa apvisqui amonita: —¿So actomja yi? ¿Appecjam ya lhquip jingilimpocjac nincoo? — nic nat apquiltomjac. 13 Apcatingmavoc nic nat apvisqui amonita: —Apquilyinyovquic alhta quellhip yoclhilhma Egipto, eltimjic apancaoc yoclhilhma ningileyvomaclha nincoo, ayenmo vatsam Arnón acvaycmo vatsam Jaboc najan vatsam Jordán. Nomyov nasa lhip yoclhilhma ningileyvomaclha, itajicsojo — nic nat aptomjac.
14 Apcapajasquic nic nat mocjam apquilsoycam amyaa, colhic altimnasa apvisqui amonita. 15 Apquiltomjac nic nat: Eycaso amyaa ayinyema Jefté: Nincoo ningilvisay israelitas. Am alhta ongiltomjac inganco yoclhilhma apquileyvomaclha moabitas najan amonitas. 16 Ningyinyovquic alhta inyicje yoclhilhma Egipto. Ningilmilanquic alhta yoclhilhma actamopeycaoc ningilyipjongvocmo Mar Rojo acvaycmo Cades. 17 Ningilapajasquic alhta soycam amyaa, colhic altimnasa apvisqui co Edom: Nomyov nasa ongilmilanic yoclhilhma apquileyvomaclha quellhip — alhta intomjac amyaa. Apmiyovquic alhta apvisqui co Edom. Ningilapajasquic alhta amyaa apnaclha apvisqui co Moab. Apmiyovquic nic nat maa. Ningnaclhec alhta mocjam payjoc Cades. 18 Ningilmilanquic alhta mocjam yoclhilhma actamopeycaoc payjoc nicja yoclhilhma Edom najan yoclhilhma Moab, acvaycmo actiyapmaclha acnim as yoclhilhma. Ningnaclhec alhta moc nicja vatsam Arnón. Am alhta ongmilanac vatsam Arnón, ayinyema yoclhilhma apancaoc co Moab. 19 Ningilapajasquic alhta apquilsoycam amyaa, colhic altimnasa apvisqui Sehón nipyesicsa amorreos, tingma pac Hesbón: Nomyov nasa ongilmilanic yoclhilhma apquileyvomaclha quellhip, acvaycmo nincoo yoclhilhma alhnancoc — alhta intomjac amyaa. 20 Apmiyovquic nic nat apvisqui Sehón, apyascamco ninlhanma. Apcansaclhec alhta apyovoclhojo singilpilhtetemo payjoc Jahaza. Ingilimpocjac alhta maa. 21 Ingilpasmec alhta Dios Visqui ingac co Israel singiltimesquisa ningilyimnatem. Ningilmec alhta Sehón najan apquillhalhmaa, apticyovquic alhta maa. Ningiltomjac alhta inganco acyovoclhojo yoclhilhma apquileyvomaclha amorreos. 22 Ningilmec alhta ayenmo vatsam Arnón acvaycmo vatsam Jaboc. Ayenmo alhta yoclhilhma actamopeycaoc acvaycmo vatsam Jordán. 23 Dios Visqui ingac aptomjac alhta apquilantipquiscama amorreos, singilmesa as yoclhilhma. ¿Lhip ya pa jingilantipsic as yoclhilhma? 24 Lhip dios apancao apvisay Quemós. ¿Naso ya lhip apanco yoclhilhma ayinyema apmescama Quemós? Naso. Nincoo najan ningiltomja inganco yoclhilhma ayinyema singmescama Dios Visqui ingac. 25 ¿Aptasi ya lhquip, am ya elhno Balac, Zipor apquitca, apvisqui alhta moabitas? Am alhta ingilinmelham nincoo, am alhta jingilimpocjac mataa. 26 Ningileyvec nincoo trescientos años tingma Hesbón, najan Aroer, najan tingma nipyava maa, najan tingma apquilvanyam nicja vatsam Arnón. ¿Am ya elmiyavac mataa as yoclhilhma aclhamoclhojo años? 27 Jave coo siyinmelhaycam lhip. ¿Naso ya lhquip pa jingilinmelham, jingilimpocjac nincoo? Dios Visqui ingac aptomja singyicpilquemo, eyicpilcojoc sat israelitas najan amonitas — nic nat apquiltomjac.
28 Aplinga inyicje amyaa apvisqui amonitas, am nic nat ingyajalhnoc appayvam apcanama Jefté.
Aplhanma Jefté napato Dios
29 Apnaclhec nic nat Dios espíritu apanco apvalhoc Jefté. Apnalaclhec nic nat apnaymacoc payjoc Galaad, najan Manasés, apquilmilanem Mizpa yoclhilhma Galaad. Apquilpecjam nic nat elimpocjac apquileyvomaclha amonitas. 30 Aplhenquic nic nat Jefté mepqui apyeycajascaoc napato Dios Visqui ingac: —Altamjoc lhip jetnesquisic sicyimnatem naysicsa ningimpocjay. 31 Momyovejec sat lhama sicmolhama, aptomja semam tacja apmamyi, sicvactamo sat natamin ningimpocjay. Ematong sat sicmolhama, cotnejit sat macmescama Dios acyanmongam mongilyascalhma — nic nat aptomjac Jefté.
32 Apquilimpocjac nic nat Jefté najan apnaymacoc nipyesicsa amonitas apquilmam yoclhilhma. Dios Visqui ingac aptimesquisa ilhnic nat apyimnatem. 33 Apticyoquic nic nat aplhamoclhojo cotnaja ingmoc. Apquilmec nic nat veinte tingma apquilvanyam payjoc Aroer, najan Minit, najan Abel-Keramim. Apquilmacpec nic nat amonitas yoyam eltimesam nipyesicsa israelitas.
34 Apvoctac nic nat mocjam tingma pac Jefté tingma Mizpa. Intipquic nic nat apquitca quilvana, yoyam comoc tacja inyap. Inquitsovasoc nic nat altamcaa najan acticpamcaa vaynca panderetas. Paj nic nat poc apquitquic Jefté, acvamlha lhama quilvana ayitcoc. 35 Pilapcasquic nic nat Jefté apvita apquitca. Apyaptec nic nat aptalhnama netin, ayinyema actiyam apvalhoc.
Aptomjac nic nat apcanya: —Aya, asquejec evalhoc setnesquiscama lhiya. Colngamcojoc sat evalhoc acyimtalhnama, ayinyema siclhanma alhta mepqui sicyeycajascaoc napato Dios. Movanquejec oyeycajacsic maa — nic nat aptomjac.
36 Incatingmavoc nic nat quilvana ayitcoc: —Tata coo, jetnesquis sat lhip acno aplhanma alhta lhip napato Dios mepqui apyeycajascaoc. Lhip alhta apyimnatem apanco naysicsa apquilimpocjay cotnaja ingmoc amonitas, ayinyema Dios Visqui ingac. 37 Quip ingyeylhojo, jeyane sat otyisam mocjam apcanit piltin. Siclhalhma sat enaymacoc quilvanaa ayitcaoc. Cotnejic sat ningvinama, siyanyomalhca omatong coo sictemaclha mepqui etava coo — nic nat intomjac.
38 Am nic nat emyavac inyap Jefté. Intiyasam nic nat apcanit piltin quilvana najan aclhalhmaa anaymacoc quilvanaa ayitcaoc. Avanjec nic nat alvinama, ayinyema ayanyomalhca comatong actimem mepqui atava. 39 Natamin nic nat actajavo mocjam apnaclha inyap. Am nic nat eyeycajasac aplhanma Jefté napato Dios. Inmatnec nic nat Jefté apquitca, mepqui ilhnic nat atava, mepqui ilhnic nat acpatjeteycaoc enlhit. 40 Eycaso apquiltemaclha israelitas moclhama años, alvajaneycaoc quilvanaa mepqui anatamcaa, colyapcalhic cuatro acnim, colvoncamejec mataa Jefté apquitca.
Jefté
1 Jefté era un valiente guerrero de la región de Galaad, hijo de una prostituta y de un hombre llamado Galaad. 2 La esposa de Galaad le había dado otros hijos, y cuando ellos crecieron, echaron de la casa a Jefté y le dijeron que no heredaría nada de su padre, por ser hijo de otra mujer. 3 Por esa razón Jefté huyó de sus hermanos y se fue a vivir a la región de Tob, donde reunió una banda de malhechores que junto con él salían a robar.
4 Pasado algún tiempo los amonitas atacaron Israel, 5 y los consejeros de Galaad mandaron traer a Jefté de la región de Tob, 6 y le dijeron:
—Ven, queremos que seas nuestro jefe en la guerra contra los amonitas.
7 Jefté les contestó:
—¿Acaso ustedes no me odiaban, y hasta me obligaron a irme de la casa de mi padre? ¿Por qué vienen a buscarme ahora que están en aprietos?
8 —Precisamente porque estamos en aprietos venimos a buscarte —dijeron ellos—. Queremos que vengas con nosotros y pelees contra los amonitas, y que seas el jefe de todos los que vivimos en Galaad.
9 —Si ustedes quieren que yo regrese para pelear contra los amonitas, y si el Señor me da la victoria, seré el jefe de ustedes —respondió Jefté.
10 Y los consejeros le aseguraron:
—El Señor es nuestro testigo de que haremos todo lo que has dicho.
11 Entonces Jefté fue con ellos, y el pueblo lo nombró su jefe y caudillo. En Mispá, Jefté repitió ante el Señor lo que antes había dicho. 12 Después mandó a unos mensajeros al rey de los amonitas, para que le preguntaran: «¿Qué tienes tú contra mí, para que vengas ahora a atacar mi país?» 13 Y el rey de los amonitas les contestó a los mensajeros de Jefté: «Cuando ustedes los israelitas salieron de Egipto, nos quitaron nuestras tierras, desde el río Arnón hasta los ríos Jaboc y Jordán. Ahora, pues, devuélvemelas por las buenas.»
14 Jefté envió entonces a otros mensajeros al rey de los amonitas, 15 con este mensaje: «Esta es la respuesta de Jefté: Nosotros los israelitas no les hemos quitado tierras ni a los moabitas ni a los amonitas. 16 Cuando salimos de Egipto, cruzamos el desierto hasta el mar Rojo, y llegamos hasta Cadés. 17 Entonces mandamos a unos mensajeros al rey de Edom pidiéndole que nos dejara pasar por sus territorios, pero él no nos dejó pasar. Se lo pedimos también al rey de Moab, pero él tampoco nos dejó pasar. Por eso nos quedamos en Cadés. 18 Después, andando por el desierto, fuimos rodeando los territorios de Edom y de Moab, hasta llegar al este de Moab, y acampamos allí, al otro lado del río Arnón. Pero no lo cruzamos porque allí empezaba el territorio de Moab. 19 Entonces mandamos a unos mensajeros a Sijón, el rey amorreo de Jesbón, pidiéndole que nos dejara pasar por sus territorios para dirigirnos a nuestra tierra. 20 Pero Sijón desconfió y no nos permitió pasar por su territorio; por el contrario, reunió a todo su ejército y acampó en Yahás, y nos atacó. 21 Pero el Señor, el Dios de Israel, nos dio la victoria, y derrotamos a Sijón y a su ejército, y nos adueñamos de todo el territorio de los amorreos de esa región: 22 tomamos toda la tierra de los amorreos, desde el río Arnón hasta el Jaboc, y desde el desierto hasta el Jordán. 23 ¿Y ahora tú quieres despojarnos de lo que el Señor les quitó a los amorreos y nos dio a nosotros? 24 Si Quemos, tu dios, te da algo en posesión, tú lo consideras propiedad tuya, ¿no es cierto? Pues también nosotros consideramos nuestro lo que el Señor nos ha dado en propiedad. 25 ¿Acaso te crees mejor que Balac hijo de Sipor, el rey de Moab? Pues bien, él no vino a pelear contra nosotros. 26 Ya hace trescientos años que vivimos en Jesbón, Aroer y las aldeas vecinas, y en todas las ciudades a orillas del Arnón; ¿por qué no han reclamado ustedes esas tierras en todo este tiempo? 27 Yo no te he hecho ningún mal. Eres tú quien está actuando mal al venir a atacarnos. Pero el Señor es el juez, y él será quien juzgue a israelitas y amonitas.»
28 A pesar de todo, el rey de los amonitas no hizo caso del mensaje de Jefté.
La promesa de Jefté
29 Entonces el espíritu del Señor vino sobre Jefté, y este recorrió Galaad y Manasés, pasando por Mispá de Galaad, para invadir el territorio de los amonitas. 30 Y Jefté le hizo esta promesa al Señor: «Si me das la victoria sobre los amonitas, 31 yo te ofreceré en sacrificio a quien primero salga de mi casa a recibirme cuando yo regrese de la batalla.»
32 Jefté invadió el territorio de los amonitas, y los atacó, y el Señor le dio la victoria. 33 Mató Jefté a muchos enemigos, y conquistó veinte ciudades entre Aroer, Minit y Abel Queramín. De este modo los israelitas dominaron a los amonitas.
34 Cuando Jefté volvió a su casa en Mispá, la única hija que tenía salió a recibirlo bailando y tocando panderetas. Aparte de ella, no tenía otros hijos, 35 así que, al verla, se rasgó la ropa en señal de desesperación y le dijo:
—¡Ay, hija mía, qué gran dolor me causas! ¡Y eres tú misma la causa de mi desgracia, pues le he hecho una promesa al Señor, y ahora tengo que cumplírsela!
36 Y ella le respondió:
—Padre mío, haz conmigo lo que le prometiste al Señor, ya que él ha cumplido su parte al darte la victoria sobre tus enemigos los amonitas. 37 Te ruego, sin embargo, que me concedas dos meses para andar por los montes, con mis amigas, llorando por tener que morir sin haberme casado.
38 Jefté le concedió los dos meses, y en ese tiempo ella anduvo por los montes, con sus amigas, llorando porque iba a morir sin haberse casado. 39 Después de ese tiempo volvió a donde estaba su padre, y él cumplió la promesa que le había hecho al Señor. La hija de Jefté murió sin haber tenido relaciones sexuales con ningún hombre. 40 Por eso es costumbre entre los israelitas que todos los años las jóvenes vayan a llorar a la hija de Jefté durante cuatro días.