Apyanmonquiscama apvalhoc Saulo
(Hch 22.6-16Hch 26.12-18)
1 Aplovquic alhta mataa Saulo. Apquiltamjoc alhta elnapoc enlhit melyasquiyam tasic amyaa. Yejemoc alhta apyacmo apnaclha apquimja apmamyi sacerdote. 2 Apquiltamjoc alhta elhca vaycajac, yoyam esovc apcaneyquiclhilha judíos tingma Damasco. Apquiltamjoc alhta elmoc najan elpilhtetic enlhit melyasquiyam tasic amyaa najan quilvanaa. Apquiltamjoc alhta enalanta tingma Jerusalén. 3 Aplhinquic alhta. Lhama alhta apcamquitvocmo tingma Damasco. Pilapcasquic alhta aptajanya ayitsayolhma ayinyema netin. Inquiltotcasquic alhta. 4 Yejemoc alhta apquilpolintamo nalhpop Saulo. Aplingac alhta lhama appayvam:
—Saulo, Saulo. ¿Soctomja seyamasamcaa nac? —alhta intomjac aplingay.
5 Apcatingmavoc alhta Saulo:
—Visqui, ¿soc lhip enlhit qui? —alhta aptomjac.
Apcatingmavoc alhta:
—Coo nac Jesús aptomja lhip seyamascam —alhta aptomjac. Incascoc sat lhip, acno actoyam vayqui acyinyovascama navá ningilticlhaycaoc.
6 Appilhyinimquic alhta Saulo. Aptomjac alhta apcanya:
—Visqui, ¿soc asoc apquiltamjoc olana? —alhta aptomjac.
Aptomjac alhta apcanya Visqui ingac:
—Itnimiclha netin. Iyas maa tingma. Colhic sat altimnasa asoc yoyam ellana —alhta aptomjac.
7 Apcanvocmec alhta apquillhalhmaa. Apquilvanmamquic alhta. Apquillinga alhta inyicje appayvam. Am alhta elvitac aptomja appayvam. 8 Yejemoc alhta apquinmaclho netin Saulo. Lhama alhta apquilyajamcaa. Am alhta eta olhma. Inmalhquic alhta apmic Saulo. Apquilyantimquic alhta tingma Damasco. 9 Acvaycmo natqui acnim alhta metay olhma. Am alhta etavac aptom. Am alhta najan eynac apvoycamlha.
10 Apnec alhta tingma Damasco lhama enlhit meyasquiyam tasic amyaa apvisay Ananías. Apvitoc alhta napaat Visqui ingac, appamejitsa:
—Ananías —alhta aptomjac.
Apcatingmavoc alhta Ananías:
—Acnec coo asi, Visqui —alhta aptomjac.
11 Yejemoc alhta aptomja apcanya Visqui:
—Ingva, iyas sat lhip malamong tingma acvisay Amay Acpeyvomo. Ipeyvojo sat Judas tingma pac. Ilmalhnam sat apnaclha enlhit apvisay Saulo co Tarso. Apquilmalhnaquic quilhvoc maa Dios Ingyapam. 12 Apvitac nic lhac Saulo malha ningaat. Aptalhningvaac nic lhac enlhit apvisay Ananías. Apninquinquic nic lhac apmeoc tacjaplhit, yoyam eteclha olhma —nic alhta aptomjac Visqui ingac.
13 Lhama alhta aplinga Ananías aptomja apcanya:
—Visqui, aclingac coo aptemaclha Saulo apnatovascama enlhit melyasquiyam tasic amyaa tingma Jerusalén. 14 Jave apvoy apanco. Apquilimja apmamyi sacerdotes nic lhac apquilapajascama, yoyam elmoc aplhamoclhojo apquiltomja apquillhanma lhip apvisay —alhta aptomjac.
15 Aptomjac alhta apcanya Visqui ingac:
—Ingva, iyas sat maa. Acyacyesquic alhta as enlhit. Altamjoc etnejic apsoycam sicvisay nipyesicsa enlhit metnaja judíos najan nipyesicsa apquilviscaa apancaoc najan nipyesicsa enlhitaoc Israel. 16 Olhicmocsic sat actemaclha ayasquiscama apyimpejic ayinyema apsoycam sicvisay —alhta aptomjac.
17 Yejemoc alhta aplhinga Ananías. Aptalhningvocmec alhta tingma apnaclha Saulo. Apninquinquic alhta apmeoc tacjaplhit. Aptomjac alhta: “Eyalhing Saulo. Eyapajasquic lhac Visqui ingac Jesús aptajanyey alhta lhip nalhit amay apmiyamlha alhta. Apquiltamjoc yoyam eteclha olhma mocjam lhip. Yoyam najan colanojoc apvalhoc Espíritu Santo —alhta aptomjac.
18 Yejemoc alhta aclicalhco asoc apataoc, malha quilasma ayimpeoc. Yejemoc alhta apvitaclho olhma Saulo. Apquinmaclho netin najan aptingyac yapasquiscama yingmin. 19 Aptovquic alhta aptom. Yejemoc alhta apyimnaclho mocjam. Anit acnim alhta apnacmoc lhama enlhit melyasquiyam tasic amyaa tingma Damasco.
Apquiltimnaycam Saulo tingma Damasco
20 Apquiltimnamcaa alhta Saulo tingma apquilaneyquiclhilha. Jesús alhta aplhenac mataa aptomja Dios Apquitca. 21 Pilapcasquic alhta aplhamoclhojo apquillinga aplhanma:
—¿Jave ya enlhit apminlhinaycam alhta enlhit melyasquiyam tasic amyaa tingma Jerusalén? ¿Jave ya apvaa alhta, yoyam elmoc enlhitaoc (cristianos), yoyam najan enalaclha apnaclha apquilimja apmamyi sacerdotes? —alhta apquiltomjac.
22 Inyangvocmec alhta apyascamco apquiltimnaycam Saulo. Appeyvescaseclho alhta aplhenamap apvisay Jesús aptomja Cristo. Inquilactalhquic alhta apquilvalhoc judíos apnaycam tingma Damasco.
Saulo apquinquitomap apnaclha judíos
23 Nanoc alhta apquilpamejitsacpo judíos, yoyam elajic Saulo. 24 Apyasingvocmec alhta as amyaa Saulo. Apquililjalhnec alhta mataa apatnaoc tingma acnim najan alhtaa, yoyam elajic Saulo. 25 Alhtaa alhta intomjac apquilyilhacpo enlhit melyasquiyam tasic amyaa aptipsa Saulo. Apcalhimsacpec alhta aynapa acyiviy, apquilvayvesantamo nalhpop napocja tingma. Apquinquitacpec alhta Saulo.
Saulo apma tingma Jerusalén
26 Lhama alhta apvoclho Saulo tingma Jerusalén. Apquiltamjoc alhta epalhavomoc enlhit melyasquiyam tasic amyaa. Apquilacac alhta. Apcanyacpec alhta meyanmonquiscama apvalhoc Saulo. 27 Yejemoc alhta apma tacja Bernabé. Apyantimquic alhta apnamcaclha apóstoles apquilapajasomap. Apquiltimnam alhta actemaclha amyaa: Apvitac nic alhta Visqui ingac nalhit amay as enlhit apvisay Saulo. Appamejitcasquic nic alhta Visqui ingac. Apquiltimnasam nic alhta tasic amyaa mepqui apcay tingma Damasco. Actemaclha aplhanma apvisay Jesús —alhta aptomjac Bernabé. 28 Apnec alhta mocjam Saulo tingma Jerusalén. Apquillhalhmaa alhta aptomjac apóstoles apquilapajasomap. 29 Aplhenquic alhta mataa apvisay Jesús mepqui apcay. Apquilatingmavoc alhta mataa Saulo nipyesicsa judíos apquilmopvan griego appayvam. Apquillovquic alhta. Apquililtamjoc alhta elajic Saulo. 30 Lhama alhta apquillinga amyaa apquilyalhinga. Apquilyantamaclhec alhta Saulo tingma Cesarea. Natamin alhta apquilapajasa eyacsic tingma Tarso.
31 Yitnec alhta altamilaycam apquilvalhoc Jesucristo apmolhama yoclhilhma Judea najan yoclhilhma Galilea najan yoclhilhma Samaria. Inquilyimnatesalhquic alhta apquilvalhoc. Apquilacoc alhta mataa Visqui ingac. Aplhameclhec alhta ayinyema appasmom Espíritu Santo.
Mactamilquisquiyam apvisay Eneas
32 Aplhinquic alhta Pedro. Maycaa alhta aptomjac apquilyalhinga. Apquilvitac alhta enlhit melyasquiyam tasic amyaa apnaycam tingma Lida. 33 Apvitangvaac alhta maa enlhit apvisay Eneas. Ocho años alhta invaycmoc apyitnama. Apquilyelcomap alhta intemac. 34 Aptomjac alhta apcanya Pedro:
—Eneas, Jesucristo aptamilquiscacmoc lhip. Ilha netin, ilaniclha aptajanma —alhta aptomjac.
Yejemoc alhta apna netin. 35 Apquilvitac alhta aplhamoclhojo enlhit apnaycam tingma Lida najan tingma Sarón. Apquilyanmoncasquic alhta apquilvalhoc. Apquilyiplovcasquic alhta aptemaclha Visqui ingac.
Maclhaticjasquiyam quilvana acvisay Dorcas
36 Innec alhta tingma Jope quilvana coyasquiyam tasic amyaa acvisay Tabita. Griego appayvam acvisay Dorcas (nincoo ningiltimem popyit). Intasic alhta mataa actemaclha as quilvana. Inquimlacmoc alhta mataa actomja alaymomalhca inlhojo asoc. 37 Ningmasquem alhta incajac Dorcas. Inquitsepquic alhta. Inlicasquic alhta ayimpejic yingmin ayitsepma. Inquilpicanvoclhec alhta netin congne tingma. 38 Inlingalhquic alhta amyaa apvaa Pedro tingma Lida. Ningatoc alhta maa tingma Jope. Yejemoc alhta apquilapajasacpo apcanit enlhit, yoyam eliltimnasquiclha Pedro.
—Ipecjicsojo etyaningvomjo tingma Jope —alhta apquiltomjac.
39 Yejemoc alhta apquilyiplaclho Pedro. Apquilvoclhec alhta tingma. Apquilyantamaclhec alhta acyitnaclha ayitsepma. Inquilvocjingvoclhoc alhta lhintampaa. Inyipcalhquic alhta. Inquillhicmosquic alhta apava ningilantalhnama alanay Dorcas yicpintama ayitsepma. 40 Yejemoc alhta apquilanya Pedro colanteypoc quilvanaa. Apquilticlhiquic alhta aptapnaoc Pedro apquilmalhna. Apquilanoc alhta acyitnaclha ayitsepma. Aptomjac alhta apcanya:
—Tabita colhaticja —alhta aptomjac.
Yejemoc alhta alyipteclho ataoc. Invitac alhta Pedro apna. Yejemoc alhta acnaclho netin. 41 Yejemoc alhta apma amic apquinimsaclho netin. Natamin apquilevam alhta apquilyalhinga najan lhintampaa. Invitalhquic alhta actomjayclha alhnancoc. 42 Inlingalhquic alhta amyaa tingma Jope. Aplhamoclhojo alhta apquiltomjac melyasquiyam Visqui ingac. 43 Acvoncaclho alhta apma Pedro tingma Jope. Apnacmec alhta lhama tingma pac Simón aptomja apquilanay asoyimpejic.
Conversión de Saulo
(Hch 22.6-16Hch 26.12-18)
1 Mientras tanto, Saulo continuaba con sus amenazas de muerte a los discípulos del Señor. Por eso, se presentó al sumo sacerdote 2 para pedirle cartas que lo autorizaran a ir a las sinagogas de Damasco en busca de quienes seguían el nuevo Camino, fueran hombres o mujeres, para llevarlos presos a Jerusalén. 3 Ya se encontraba cerca de la ciudad de Damasco cuando, de repente, una potente luz que venía del cielo resplandeció a su alrededor. 4 Saulo cayó al suelo y oyó una voz que le decía: «Saulo, Saulo, ¿por qué me persigues?»
5 Saulo respondió: «¿Quién eres, Señor?»
La voz le contestó:
«Yo soy Jesús, a quien tú persigues. 6 Levántate y entra en la ciudad; allí te dirán lo que debes hacer.»
7 Los que viajaban con Saulo estaban muy asustados, porque oían la voz pero no veían a nadie. 8 Luego, Saulo se levantó del suelo y, cuando abrió los ojos, no podía ver; entonces lo tomaron de la mano y lo llevaron a Damasco. 9 Allí estuvo tres días sin poder ver; y no comió ni bebió nada.
10 En Damasco vivía un discípulo que se llamaba Ananías. Este tuvo una visión, en la que escuchó la voz del Señor, que le decía: «¡Ananías!», y él contestaba: «Aquí estoy, Señor.»
11 El Señor le dijo: «Anda, ve a la calle Recta, y en la casa de Judas pregunta por un hombre de Tarso que se llama Saulo. Está orando, 12 y ha tenido una visión en la cual ha visto que alguien llamado Ananías entra y pone sus manos sobre él para que recobre la vista.»
13 Al oír esto, Ananías dijo: «Señor, muchos me han hablado de ese hombre y de todos los males que ha causado a tu pueblo creyente en Jerusalén. 14 Y sabemos que ha venido aquí, con autorización de los jefes de los sacerdotes, a llevarse presos a quienes invocan tu nombre.»
15 Pero el Señor le dijo: «Tú ve allá, pues yo lo he escogido para que hable de mí a los no judíos, a sus reyes, y también a los israelitas. 16 Yo le mostraré lo mucho que tiene que sufrir por mi causa.»
17 Entonces Ananías fue a la casa donde estaba Saulo. Al entrar, puso sus manos sobre él, y le dijo:
—Hermano Saulo, el Señor Jesús, el que se te apareció en el camino por donde venías, me ha mandado para que recobres la vista y quedes lleno del Espíritu Santo.
18 Al momento, de los ojos de Saulo cayeron una especie de escamas, y recobró la vista. Entonces se levantó y fue bautizado. 19 Después comió y recobró las fuerzas, y se quedó algunos días con los discípulos que vivían en Damasco.
Saulo predica en Damasco
20 Poco después Saulo comenzó a proclamar a Jesús en las sinagogas. Decía: «Este es el Hijo de Dios.» 21 Quienes lo oían se quedaban asombrados y se preguntaban:
—¿No es este el que andaba persiguiendo en Jerusalén a quienes invocan el nombre de Jesús? ¿No es el mismo que también vino aquí para arrestarlos y entregarlos a los jefes de los sacerdotes?
22 Pero Saulo hablaba con tanto poder que, cuando demostraba que Jesús es el Mesías, dejaba confundidos a los judíos que vivían en Damasco.
Saulo escapa de los judíos
23 Al cabo de muchos días, los judíos se pusieron de acuerdo para matar a Saulo, 24 pero él llegó a saberlo. Día y noche lo esperaban en las puertas de salida de la ciudad, para matarlo, 25 pero una noche los discípulos lo pusieron en un gran canasto y lo bajaron por la muralla que rodeaba la ciudad.
Saulo en Jerusalén
26 Cuando Saulo llegó a Jerusalén, quiso reunirse con los discípulos; pero todos le tenían miedo, porque no creían que él también fuera discípulo. 27 Sin embargo, Bernabé lo llevó y lo presentó a los apóstoles. Les contó que Saulo había visto al Señor en el camino y que el Señor le había hablado y que, además, en Damasco había anunciado a Jesús con toda valentía. 28 Así que Saulo se quedó en Jerusalén, y andaba con ellos, y abiertamente hablaba acerca del Señor, 29 conversaba y discutía con los judíos que hablaban griego; sin embargo, estos procuraban matarlo. 30 Cuando los hermanos se dieron cuenta de ello, lo llevaron a Cesarea, y de allí lo mandaron a Tarso.
31 Así fue como la iglesia tenía paz y crecía espiritualmente en todas las regiones de Judea, Galilea y Samaria; vivía en el temor del Señor y, con la ayuda del Espíritu Santo, iba aumentando en número.
Pedro sana a Eneas
32 Pedro, que andaba visitando a los hermanos, fue también a ver a los discípulos que vivían en Lida. 33 Allí, acostado en una cama, encontró a un hombre llamado Eneas, que desde hacía ocho años había quedado paralítico. 34 Pedro le dijo:
—Eneas, Jesucristo te sana. Levántate y tiende tu cama.
Y Eneas se levantó inmediatamente. 35 Al ver esto, los habitantes de Lida y de Sarón se convirtieron al Señor.
Pedro resucita a Dorcas
36 Por aquel tiempo había en la ciudad de Jope una discípula llamada Tabitá, nombre que en griego es Dorcas. Esta mujer dedicaba su vida a hacer el bien y a ayudar a los necesitados. 37 En esos días, ella cayó enferma y murió. Su cuerpo, después de haber sido lavado, fue puesto en el cuarto superior. 38 Jope estaba cerca de Lida, donde Pedro se encontraba; y al saber los discípulos que Pedro estaba allí, enviaron a dos hombres para suplicarle que sin tardanza fuera a Jope.
39 Pedro fue con ellos. Cuando llegó, lo llevaron al cuarto donde estaba el cuerpo. Todas las viudas rodearon a Pedro y, con lágrimas en los ojos, le mostraron los vestidos y túnicas que Dorcas había hecho cuando aún vivía. 40 Entonces Pedro les pidió que salieran; se arrodilló y oró; luego miró el cuerpo de ella y dijo:
—¡Tabitá, levántate!
Ella abrió los ojos y, al ver a Pedro, se sentó. 41 Pedro la tomó de la mano y la levantó; luego llamó a los creyentes, incluyendo a las viudas, y presentó a Tabitá viva. 42 Esto se supo en toda la ciudad de Jope, y muchos creyeron en el Señor. 43 Y Pedro decidió quedarse en aquella ciudad por un tiempo, en casa de un curtidor llamado Simón.