Apvisqui Salomón apquilasinancama (apquilviscaa)
1 Apvisqui ilhnic nat Salomón nipyesicsa apyovoclhojo enlhitaoc Israel. 2 Eycaso ilhnic nat apquilasinancama, apquilviscaa apquiltimesaycam: Azarías, sacerdote Sadoc apquitca. 3 Elihoref najan Ahías, Sisa apquitquic apquiltomja cronistas aptalhosaycaoc. Josafat, Ahilud apquitca aptomja secretario aptalhescama vaycajac. 4 Benaía, Joiada apquitca aptomja singilpilhtetemo apvisqui. Najan sacerdotes Sadoc najan Abiatar. 5 Azarías, Natán apquitca superintendente. Zabud, sacerdote Natán apquitca aptomja consejero apnaclha apvisqui. 6 Ahisar aptomja mayordomo apvisqui tingma. Adoniram, Abda apquitca aptomja apvisqui nintamjaycam lhalhma anco.
7 Aptimescasquic nic nat apvisqui Salomón doce provincias yoclhilhma apcanamaclha. Doce ilhnic nat apquilviscaa moclhama provincias, apquilanyomap eltingyasquisic nintom, yoyam eltovamcoc familia apquilmolhama apqvisqui rey. Apcanyacpec nic nat mataa lhama apvisqui etingyasquisic nintom lhama piltin, acvaycmo doce apquilviscaa najan doce piltin. 8 Eycaso ilhnic nat apquilvisay apquilviscaa provincias:
Ben-Hur apquinyema inquilhe Efraín, aptomja apvisqui maa.
9 Ben-Decar, apvisqui tingma: Macaz, tingma Saalbim, tingma Bet-semes, tingma Elón najan tingma Bet-hanán.
10 Ben-Hesed, apvisqui tingma Arubot, yoclhilhma Soco najan yoclhilhma Hefer.
11 Ben-Abinadab, apvisqui yoclhilhma Dor. Aptava acvisay Tafat, Salomón apquitca.
12 Baana, Ahilud apquitca, apvisqui tingma Taanac, najan Meguido, najan tingma Bet-sean, ningatoc maa Saretán, coning maa Jezreel, ayenmo Bet-seán acvaycmo Abel-mehola, payjoc maa tap Jocmeam.
13 Ben-Geber, apvisqui tingma Ramot co Galaad, najan aldeas co Galaad, apancaoc siclho Jair, Manasés apquitca najan yoclhilhma Argob, payjoc Basán apquilyitnaclha sesenta tingma apquilvanyam acma apjalhtam najan apatnaoc alyimnatem allanomalhca bronce.
14 Ahinadab, Ido apquitca apvisqui tingma Mahanaim.
15 Ahimaas, aptava acvisay Basemat, Salomón apquitca, apvisqui yoclhilhma Neftali.
16 Baana, Husai apquitca, apvisqui yoclhilhma Aser najan yoclhilhma Alot.
17 Josafat, Parúa apquitca, apvisqui yoclhilhma Isacar.
18 Simei, Ela apquitca, apvisqui yoclhilhma Benjamín.
19 Geber, Uri apquitca, apvisqui yoclhilhma Gad, nano apvisqui Sehón nipyesicsa amorreos, najan nano apvisqui Og yoclhilhma Basán.
Lhama ilhnic nat apvisqui mayayo acyovoclhojo yoclhilhma Judá.
Aptemaclha apyascamco apvisqui Salomón
20 Aplhameclhec nic nat enlhitaoc apquilmolhama Judá najan apquilmolhama Israel, mongmovan ongilyipsitic. Cotlaycaoc nic nat mataa nintom najan ningyam, mepqui ninsovjomo. Avanjec nic nat acpayjayclha apquilvalhoc enlhitaoc lhalhma anco. 21 Apvisqui apyimtalhnamo ilhnic nat Salomón, apvita inlhojo apquilviscaa moclhama yoclhilhma. Apcanamaclha ayinyema ilhnic nat vatsam Éufrates acvaycmo yoclhilhma Filistea najan yoclhilhma Egipto. Apquilapajasquic nic nat tributo solyayem apnaclha Salomón. Apquiltimesam nic nat mataa naysicsa aptimem apvisqui. 22 Aplhocac nic nat Salomón eltovamcoc apnaymacoc moclhama acnim: seis mil seiscientos litros motajap harina, najan trece mil doscientos litros trigo apnic harina. 23 Diez vayqui inquilinava acnamilay, veinte vayqui inquilinava yamacnamilay, cien nipquesic. Mepqui apquilyipsatem nic nat popyit apquilyivey najan popyit apanco, najan lanayp, najan ninatoscama acma alhimpancoc acnamilay. 24 Apcanamaclha Salomón ayenmo ilhnic nat Éufrates payjoc actalhningvamlha acnim. Ayenmo ilhnic nat Tifsa acvaycmo Gaza. Najan aplhamoclhojo apquilviscaa moclhama yoclhilhma. Mepqui ilhnic nat apquilnapomap mataa nipyesicsa enlhitaoc nipyava lhalhma anco.
25 Inquiltasic nic nat mataa apquilvalhoc apquilmolhama Judá najan apquilmolhama Israel. Ayenmo ilhnic nat yoclhilhma Dan acvaycmo Beerseba, apnamcaa ilhnic nat payjoc ayimjaclha uva najan ayimjaclha higo yamit, acvaycmo nelha aptimem apvisqui Salomón. 26 Apquilyancac nic nat apvisqui Salomón cuatro mil nolhing apquilyinyovascama carros, najan maa doce mil nolhing apcapaoc. 27 Innec nic nat acpatmeyquinta nintom ayinyema apquilviscaa moc yoclhilhma. Apcapajasquic nic nat mataa poc piltin poc apvisqui, acvaycmo aclhamoclhojo años. Aptovquic nic nat mataa apvisqui Salomón najan apquilyimtalhnamo mepqui ayaymomalhca asoc. 28 Innec nic nat acpatmeyquinta nolhing aptom cebada actic najan paat acyamay, moclhama apyinatamaclha nolhing.
29 Apyascamco apanco ilhnic nat Salomón ayinyema Dios. Acyascamco anco ilhnic nat apvalhoc Salomón, apyicpilquemo aclhamoclhojo asoc, mongmovan ongilyipsitic. 30 Apyascamco apanco ilhnic nat Salomón, am elhno apquilyascamco co Egipto najan co actiyapmaclha acnim. 31 Am nic nat elhno apquilyascamco Etán, Zera aptavin, najan Hemán, najan Calcol, najan Darda, Mahol apquitquic. Impayjingvocmec nic nat amyaa lhalhma anco nipyesicsa enlhitaoc. 32 Tres mil nic nat apquillanay appayvam proverbios Salomón najan mil cinco appayvam poemas. 33 Yitnec ningilyipsatem appayvam Salomón, aclhenalhco yamtaa najan ninganma, najan yamtaa cedro alimja Líbano najan paat ayimja amyip najan yingman. Inlhenalhquic nic nat asoc navjac, najan nata, najan quilasma, najan asoc alpilhyevaycam nalhpop. 34 Inlingalhquic nic nat lhalhma anco amyaa apyascamco apanco Salomón. Apquiltiyaningvaac nic nat elaylhojo appayvam Salomón, apquilinyema mocjay poc tingma, moc yoclhilhma.
Gobierno de Salomón
1 Salomón fue rey de todo Israel. 2-4 Esta es la lista de sus funcionarios:
Abiatar fue sacerdote, lo mismo que Sadoc, cuyo hijo, Azarías, era el sacerdote principal.
Elijoref y Ajías, hijos de Sisa, los cronistas;
Josafat hijo de Ajilud, secretario del rey;
Benaías hijo de Joyadá, jefe del ejército;
5 Azarías hijo de Natán, superintendente;
Zabud hijo del sacerdote Natán, consejero particular del rey;
6 Ajisar, administrador de palacio;
Adonirán hijo de Abda, encargado del trabajo obligatorio.
7 Además, Salomón tenía en todo Israel doce abastecedores, cuya obligación era proveer de todo al rey y a su familia. Cada uno de ellos debía proveerlo de todo durante un mes al año. 8 Estos doce abastecedores eran:
Ben Jur, en los montes de Efraín;
9 Ben Decar, en Macás, Sagalbín, Bet Semes, Elón y Bet Janán;
10 Ben Jésed, en Arubot, y también en Soco y en toda la región de Hefer;
11 Ben Abinadab, en toda la provincia de Dor; su mujer era Tafat hija de Salomón;
12 Baná hijo de Ajilud, en Tanac, Meguido y toda Bet Seán, que está junto a Saretán, más abajo de Jezrel, desde Bet Seán hasta Abel Meholá, más allá de Jocmeán;
13 Ben Guéber, en Ramot de Galaad, tenía a su cargo las aldeas de Galaad, que pertenecían a Yaír hijo de Manasés, y también la región de Argob, que estaba en Basán, donde había sesenta grandes ciudades con murallas y cerrojos de bronce;
14 Ajinadab hijo de Iddo, en Majanayin;
15 Ajimaz, que se casó con Basemat hija de Salomón, en Neftalí;
16 Baná hijo de Jusay, en Aser y en Alot;
17 Josafat hijo de Paruaj, en Isacar;
18 Simey hijo de Elá, en Benjamín;
19 Geber hijo de Uri, en la región de Gad, país de Sijón, rey de los amorreos, y de Og, rey de Basán.
Había, además, un supervisor general sobre todo el país.
Sabiduría y prosperidad de Salomón
20 Judá e Israel tenían una población incontable, como la arena que hay a la orilla del mar. Había abundancia de comida y bebida, y reinaba la alegría.
21 21 (5.1) Salomón era soberano de todos los reinos comprendidos desde el río Éufrates hasta el país filisteo y hasta la frontera de Egipto, los cuales pagaban tributo a Salomón y, mientras él vivió, le estuvieron sometidos. 22 22 (5.2) La provisión diaria para Salomón era de seis mil seiscientos litros de flor de harina, trece mil doscientos litros de harina, 23 23 (5.3) diez toros de los más gordos, veinte toros criados con hierba, y cien ovejas, sin contar ciervos, gacelas, gamos y aves bien gordas; 24 24 (5.4) pues Salomón dominaba en toda la región al oeste del Éufrates, desde Tifesaj hasta Gaza, y sobre todos los reyes de esta región, y había pacificado todo el territorio de alrededor.
25 25 (5.5) Mientras Salomón vivió, los habitantes de Judá e Israel, que comprende el territorio que va desde Dan, al norte, hasta Berseba, al sur, vivieron tranquilos, cada cual debajo de su parra y de su higuera. 26 26 (5.6) Salomón tenía además cuatro mil caballerizas para los caballos de sus carros, y doce mil soldados de caballería. 27 27 (5.7) En el mes que les tocaba, los abastecedores ya mencionados proveían de lo necesario al rey Salomón y a sus huéspedes, procurando que nada les faltara. 28 28 (5.8) En su turno correspondiente, mandaban al lugar que se les indicaba la cebada y la paja para los caballos y los animales de tiro.
29 29 (5.9) Dios concedió a Salomón mucha sabiduría e inteligencia, y una comprensión tan abundante como la arena que está a la orilla del mar; 30 30 (5.10) hasta el punto de que su sabiduría llegó a sobrepasar la de los egipcios y los orientales. 31 31 (5.11) Fue más sabio que ningún hombre: más sabio que Etán, el descendiente de Zeraj, y que Hemán, Calcol y Darda, hijos de Majol, y su fama se extendió por todas las naciones de alrededor. 32 32 (5.12) Pronunció tres mil proverbios y compuso mil cinco poemas. 33 33 (5.13) Habló acerca de los árboles y las plantas, desde el cedro del Líbano hasta la hierba que crece en las paredes; también habló acerca de los animales, las aves, los reptiles y los peces. 34 34 (5.14) Y de todas las naciones y reinos de la tierra donde se había oído hablar de la sabiduría de Salomón, venía gente a escucharlo.