Jesús aptamilquisquiyam enlhit mepqui apataoc
1 Naysicsa aplhingam alhta Jesús aptajanyavo enlhit mepqui apataoc. Ayenmo congne mepqui apataoc. 2 Apquiltomjac alhta apquiltamsoycaoc apquilanya Jesús:
—Visqui, ¿so actema ayenmo nac congne mepqui apataoc as enlhit? ¿Naso ya ayinyema meyascalhma apanco? ¿Inlhoyqui laa ayinyema meyascalhma apyap najan inquin? —alhta apquiltomjac.
3 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—Am conyemac meyascalhma apanco. Am conyemac najan meyascalhma apyap najan inquin. Eyca ayinyema, yoyam cotalhca actemaclha aptamjaycam Dios Ingyapam apmopvan etamilquiscomoc. 4 Acnim anco mocjam. Incaymalhquic ollanac aptamjaycam aptomja seyapajascama. Cotnejic sat alhtaa, mongvanquejec yoyam ongiltamjam. 5 Coo sicvisay ayitsayolhma lhalhma anco naysicsa sictamjaycam as nalhpop —alhta aptomjac.
6 Natamin appamejitquiscama alhta Jesús apquilpotsam apyamanong nalhpop. Apquillanac alhta yelpa apyamanong. Apquiltilhnasamquic alhta apataoc as enlhit.
7 Aptomjac alhta Jesús apcanya:
—Ingva, iyapasquim yingmin poncalhva acvisay Siloé, ningiltimem nincoo “Apcapajasomacpilha” —alhta aptomjac.
Apyasquic alhta as enlhit. Apyapascacmec alhta yingmin. Yejemoc alhta apvitaclho olhma aptajingveclho. 8 Yejemoc alhta apquilpamejitsacpo apnaymacoc apquiltomja apquilvitaycamco apquilanjingvoyam:
—¿Jave ya enlhit apquilanjingvoyam alhta mataa? —alhta apquiltomjac.
9 Poc alhta apquiltomjac mataa:
—Calha —alhta apquiltomjac.
Poc alhta apquiltomjac:
—Jave lhaja, apmo lhaja —alhta apquiltomjac.
Yejemoc alhta aplhenacpo apanco:
—Coo nac, apquillhena nac lha —alhta aptomjac.
10 Apquiltomjac alhta apquilanya enlhitaoc:
—¿Jalhco actomja altamilaclho nac apataoc? —alhta apquiltomjac.
11 Apcatingmavoc alhta enlhit:
—Jesús lhac apvisay enlhit aptomja setamilquisquiyam. Yelpa lhac aptomja seltilhnascasamco ajataoc. Aptomjac lhac seyanya: Ingva, iyapasquim yingmin poncalhva Siloé —lhac aptomjac. Acyasquic lhac coo. Acyapascacmec lhac yingmin. Yejemoc lhac sicvitaclho olhma —alhta aptomjac.
12 Apquiltomjac alhta apquilanya:
—¿Jalhcojo apyasa as enlhit? —alhta apquiltomjac.
Apcatingmavoc alhta enlhit:
—Lhaja, moyasamcoc coo —alhta aptomjac.
Apquilmalhnayclho fariseos enlhit aptamalviyam
13 Yejemoc alhta apquilyantamaclho apnamcaclha fariseos enlhit aptamalviyam, mepqui apataoc alhta. 14 Acnim ningnayclha alhta intomjac apquillanay yelpa Jesús, yoyam elyapitsiclha apataoc. 15 Yejemoc alhta apquililmalhnamcaa fariseos:
—¿Jalhco actomja apvitaclho olhma lhip? —alhta apquiltomjac.
Apcatingmavoc alhta enlhit:
—Yelpa lhac eltilhnascasamcoc ajataoc. Acyapasquic lhac yingmin. Yejemoc lhac sicvitaclho olhma —alhta aptomjac.
16 Apquilatingmavoc alhta fariseos:
—Jave Dios Ingyapam apcapajascama as enlhit. Am etamilcasac acnim ningnayclha —alhta apquiltomjac.
Apquiltomjac alhta poc:
—Meyascalhma nac as enlhit. ¿Jalhco actomja apcopvanco nac ellanac aptamjaycam sinpilapquiscama? —alhta apquiltomjac. Am alhta colhnoc moc apquilvalhoc. 17 Apquiltomjac alhta mocjam apquilanya enlhit aptamalviyam:
—¿Co lhcac aptomja apcanya lhip enlhit aptomja aptamilquisquiyam apataoc? —alhta apquiltomjac.
Apcatingmavoc alhta aptamalviyam:
—Ayanayc coo profeta, Dios aplingascama —alhta aptomjac.
18 Apquilyascacmec alhta judíos aptimem mepqui apataoc siclho najan apvitayclho olhma quilhvo. Yejemoc alhta apquilevamcaa apyap najan aptomja aptamalviyam. 19 Apquiltomjac alhta judíos apquilanya apyap:
—¿Lhip ya apquitca aso? ¿Naso ya ayenmo congne mepqui apataoc? ¿Co lha actomja apvitaclho olhma mocjam? —alhta apquiltomjac.
20 Apcatingmavoc alhta apyap najan inquin:
—Ningyasamcoc nincoo aptomja nintamongvoyam. Ayenmo congne alhta aptimem mepqui apataoc. 21 Am ongilyasamcoc nincoo actomjaclha apvitaclho olhma. Am ongilyasamcoc najan enlhit aptomja aptamilquisquiyam. Elilmalhna sat quellhip. Apyimnanic aptomja, apvanquic ingyatingmojo apanco —alhta aptomjac apyap.
22 Am alhta coyacmoc elhenic apyap najan inquin. Apcacac alhta apquiltemaclha judíos. Am alhta coyeycajalhcac moc apquilvalhoc judíos. Apquililtamjoc alhta mataa elantipsic apcaneyquiclhilha moclhama enlhit aptomja aplhanma apvisay Jesús aptomja Cristo. 23 Eycaso ayinyema apyap appayvam: “Elilmalhna quellhip, apyimnanic aptomja.”
24 Yejemoc alhta apquilevamcaa mocjam enlhit aptamalviyam, mepqui apataoc alhta. Apquiltomjac alhta apquilanya:
—Ipeyvacsojo sat aplhanma napato Dios Ingyapam. Ningyasamcoc nincoo, enlhit meyascalhma nac maa —alhta apquiltomjac.
25 Apcatingmavoc alhta aptamalviyam:
—Nasoc lhaja meyascalhma as enlhit, paj lhaja. Moyasamcoc coo. Lhama asoc coo acyasamco. Motay olhma alhta coo, quilhvo eyca sicvitaclho olhma mocjam —alhta aptomjac.
26 Apquiltomjac alhta mocjam apquilanya:
—¿Co lha aptomjaclha apquilyapitseclho apataoc? —alhta apquiltomjac.
27 Apcatingmavoc alhta aptamalviyam:
—Altimnasquic lha inyicje. Am eyca eljalhnoc quellhip. ¿Apquililtamjo ya ellinga mocjam lhama? ¿Apquililtamjo ya quellhip eltimjic apquilyiploycam Jesús? —alhta aptomjac.
28 Apquilnatjavoc alhta judíos. Apquiltomjac alhta apquilanya:
—Lhip eyca aptomja apyiploycam as enlhit. Nincoo eyca ningyiploycam Moisés. 29 Ningyasamcoc nincoo Dios Ingyapam aptomja appamejitquiscama ilhnic nat Moisés. Eyca mongilyasamcoc nincoo apquinyemayaclha as enlhit —alhta apquiltomjac.
30 Apcatingmavoc alhta aptamalviyam:
—Pilapcasquic coo siclinga actemaclha melyascaoc quellhip apquinyemaclha as enlhit. Nasoc anco aptomja selyapitcasquiclha ajataoc —alhta aptomjac. 31 Ningyasamcoc nincoo, am ingyajalhnoc Dios Ingyapam enlhit meyascalhma appayvam. Apvamlha enlhit aptomja apquilyajayquiclho najan apyiplovquiscama apmayjayoclha, ingyeylhojoc sat Dios Ingyapam. 32 Am nic nat colngamalhcac amyaa lhalhma anco apvisay enlhit apmopvan etamilquiscomoc ayenmo congne mepqui apataoc. 33 Am alhta ancoc ingyinyemac Dios Ingyapam as enlhit, copvanquejec ellana lhama asoc —alhta aptomjac.
34 Apquiltomjac alhta mocjam apquilanya:
—Ayenmo congne meyascalhma nac lhip. ¿Apquiltamjo ya lhquip jingillhicmocsic nincoo? —alhta apquiltomjac. Aptipsacpec alhta enlhit aptamalviyam.
Cotay olhma apquilvalhoc enlhit
35 Aplingangvocmec alhta amyaa Jesús aptipsomap mepqui apataoc aptamalviyam alhta. Lhama alhta aptajanyaclho Jesús. Aptomjac alhta apcanya:
—¿Am ya lhquip eyascacmoc Dios Apquitca? —alhta aptomjac Jesús.
36 Apcatingmavoc alhta enlhit:
—Visqui, ¿soc enlhit aplhena nac lha? Moyascamejec sat coo —alhta aptomjac.
37 Aptomjac alhta Jesús:
—Apvitac alhta inyicje lhip. Coo nac sicvisay Dios Apquitca sicpamejitsa lhac lhip —alhta aptomjac.
38 Apcatingmavoc alhta enlhit:
—Visqui, moyascacmoc coo —alhta aptomjac. Yejemoc alhta apquilticlha aptapnaoc apquinmamcaclha Jesús.
39 Aptomjac alhta Jesús apquillhicmosa amyaa:
—Acvaac coo as nalhpop, yoyam olyicpilcojo apquiltemaclha enlhit. Yoyam elviticlha olhma enlhit mepqui apataoc. Yoyam etniclhac mepqui apataoc enlhit apvitay olhma —alhta aptomjac.
40 Apquillingac alhta appayvam napocja fariseos apcanaycam maa. Apquiltomjac alhta apquilanya Jesús:
—¿Nincoo ya najan mepqui ingataoc? —alhta apquiltomjac.
41 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—Apquiltimec lhac ancoc ellhenic quellhip: Mepqui ingataoc nincoo, melsilhnanacpejec sat quellhip. Apquiltomjac lhac quellhip: Ingataoc innac nincoo. Naso, elsilhnanacpoc sat quellhip —alhta aptomjac.
Jesús da la vista a un hombre que nació ciego
1 Al salir, Jesús vio a su paso a un hombre que había nacido ciego. 2 Sus discípulos le preguntaron:
—Maestro, y este hombre, ¿por qué nació ciego? ¿Por el pecado de sus padres, o por su propio pecado?
3 Jesús les contestó:
—Ni por su propio pecado, ni por el de sus padres. Más bien, fue para que en él se manifieste lo que Dios puede hacer. 4 Mientras es de día, tenemos que hacer el trabajo del que me envió; pero viene la noche, cuando nadie puede hacer nada. 5 Mientras estoy en este mundo, soy la luz del mundo.
6 Dicho esto, Jesús escupió en el suelo, con la saliva hizo un poco de lodo, y se lo untó al ciego sobre los ojos. 7 Luego le dijo:
—Ve y lávate en el estanque de Siloé (que significa: «Enviado»).
El ciego fue y se lavó, y cuando regresó, ¡ya podía ver! 8 Los vecinos y los que antes lo habían visto pedir limosna se preguntaban:
—¿No es este el que se sentaba a pedir limosna?
9 Unos decían:
—Sí, es él.
Otros decían:
—No, no es él, pero se le parece.
Y él mismo decía:
—Sí, yo soy.
10 Entonces le preguntaron:
—¿Y cómo es que ahora puedes ver?
11 Él les contestó:
—Ese hombre que se llama Jesús hizo lodo, me lo untó en los ojos, y me dijo: “Ve al estanque de Siloé, y lávate.” Yo fui, me lavé, ¡y ya pude ver!
12 Entonces le preguntaron:
—¿Y dónde está ese hombre?
Y él les dijo:
—No lo sé.
Los fariseos interrogan al ciego que fue sanado
13-14 El día en que Jesús hizo el lodo y devolvió la vista al ciego era sábado. Por eso el ciego fue llevado ante los fariseos, 15 y ellos le preguntaron cómo era que ya podía ver. Y él les contestó:
—Me puso lodo en los ojos, me lavé, y ahora veo.
16 Algunos fariseos dijeron:
—El que hizo esto no puede ser de Dios, porque no respeta el sábado.
Pero otros decían:
—¿Cómo puede hacer estas señales milagrosas, si es pecador?
Y hubo división entre ellos, 17 así que volvieron a preguntarle al que había sido ciego:
—Puesto que te ha dado la vista, ¿qué piensas de él?
Aquel hombre contestó:
—Yo creo que es un profeta.
18 Pero los judíos no creyeron que había sido ciego y que ahora podía ver, así que llamaron a sus padres 19 y les preguntaron:
—¿Este es hijo de ustedes? ¿Pueden afirmar que nació ciego? Si es así, digan, ¿cómo es que ahora puede ver?
20 Sus padres contestaron:
—Sabemos que este es nuestro hijo, y que nació ciego; 21 pero no sabemos cómo es que ahora puede ver, ni tampoco sabemos quién le dio la vista. Pregúntenle a él, que ya es mayor de edad, y él mismo puede darles razón.
22 Sus padres dijeron esto por miedo, pues los judíos se habían puesto de acuerdo para expulsar de la sinagoga a cualquiera que reconociera a Jesús como el Mesías. 23 Por eso dijeron: «Pregúntenle a él, que ya es mayor de edad.»
24 Los judíos volvieron a llamar al que había sido ciego, y le dijeron:
—Dinos la verdad delante de Dios. Nosotros sabemos que ese hombre es pecador.
25 Él les contestó:
—Si es pecador, no lo sé. Lo que sí sé, es que yo era ciego y ahora veo.
26 Volvieron a preguntarle:
— ¿Qué te hizo? ¿Cómo fue que te dio la vista?
27 Les contestó:
—Ya se lo he dicho, pero no me hacen caso. ¿Por qué quieren que se lo repita? ¿Acaso también ustedes quieren ser sus discípulos?
28 Entonces lo insultaron, y le dijeron:
—¡Discípulo de ese hombre lo serás tú! ¡Nosotros somos discípulos de Moisés! 29 Y sabemos que Dios le habló a Moisés, pero de ese hombre ni siquiera sabemos de dónde salió.
30 El que había sido ciego les contestó:
—¡Aquí hay algo raro! Ustedes no saben de dónde salió, y en cambio a mí me ha dado la vista. 31 Bien sabemos que Dios no escucha a los pecadores, y que solamente escucha a quienes lo adoran y hacen su voluntad. 32 Nunca se ha oído decir de nadie que diera la vista a alguien que nació ciego. 33 Si este hombre no viniera de Dios, no podría hacer nada.
34 Le dijeron entonces:
—Y tú, que naciste lleno de pecado, ¿quieres darnos lecciones a nosotros?
Y lo expulsaron de la sinagoga.
Ciegos espirituales
35 Jesús se enteró de que habían expulsado al ciego, y cuando se encontró con él, le preguntó:
—¿Crees tú en el Hijo del hombre?
36 Él le dijo:
—Señor, dime quién es, para que yo crea en él.
37 Jesús le contestó:
—Ya lo has visto: soy yo, con quien estás hablando.
38 Entonces el hombre se puso de rodillas delante de Jesús, y le dijo:
—Creo, Señor.
39 Entonces dijo Jesús:
—Yo he venido a este mundo para hacer juicio, para que los ciegos vean y para que los que ven se vuelvan ciegos.
40 Algunos fariseos que estaban con él, al oír esto, le preguntaron:
—¿Acaso nosotros también somos ciegos?
41 Jesús les contestó:
—Si ustedes fueran ciegos, no tendrían culpa de sus pecados. Pero como dicen que ven, sí son culpables.