Aptomjayclho apvisqui Saúl
1 Aptomjac nic nat Samuel apquilanya apyovoclhojo enlhitaoc Israel: —Quellhip alhta selmalhnaycam otingyasquisic apvisqui. Acjalhnoc alhta mataa selmalhnaycam asoc quellhip. 2 Actingyascasquic as apvisqui apjalhnancoc, elanic sat mataa quellhip. Sicvanyam coo quilhvo nac jay. Apnam eyitquic nipyesicsa quellhip. Coo alhta silapajascama mataa quellhip ayenmo sictemaclha eyitcoc, acvaycmo as ningvamlha nac jay. 3 ¡Jelanojo coo! Jeltimnas sat napato Dios najan napato apvisqui apjalhnancoc, acyitna inlhojo sicsilhnanomalhca ajanco nipyesicsa quellhip. ¿Apcanyacpe ya lhama enlhit jemquecsic aptoscama vayqui najan yamelyeyjaycoc? - Paj inyicje. ¿Soc enlhit aplingamcoc alhta acyimtalhnama ayinyema coo? - Paj inyicje. ¿Naso ya siclhoy acyanmongam ayinyema sicmasma enlhit apsilhnanomap apanco? - Paj inyicje. Evanquic otajicsojo quilhvo nac jay — nic nat aptomjac Samuel.
4 Apquilatingmavoc nic nat: Am alhta onlingamcoc acyimtalhnama, am alhta elhcac lhip acyanmongam, ayinyema apmasma enlhit apsilhnanomap apanco — nic nat apquiltomjac.
5 Aptomjac nic nat Samuel apquilanya: —Dios aptomja apvitaycamco, najan apvisqui apjalhnancoc. Mepqui alhta sicsilhnanomalhca ajanco nipyesicsa quellhip — nic nat aptomjac.
—Eje, payjoc aplhanma lhac — nic nat apquiltomjac.
6 Apquiltimnasquic nic nat mocjam appayvam Samuel: —Dios Apyimtalhnamo nic nat apyinyovquiscama yoclhilhma Egipto apquilyeyjamcaa quellhip. Aptimescasquic nic nat apquilyimtalhnamo Moisés najan Aarón. 7 Quilhvo nac jay napato Dios, oltimnacsic sat quellhip aclhamoclhojo asoc altamila, singiltimesquiscama nincoo Dios, najan apquiltimesquiscama apquilyeyjamcaa quellhip. 8 Apmiyaclhec nic nat ningilyeyjamcaa Jacob yoclhilhma Egipto. Apquillhalhma ilhnic nat apyovoclhojo apquilmolhama. Apquillingamcoc nic nat acyimtalhnama ayinyema egipcios. Apquilinmelham nic nat apquilyeyjamcaa napato Dios. Apcapajasquic nic nat Dios, etnejic apyimtalhnamo Moisés najan Aarón. Apquilyinyovcasquic nic nat yoclhilhma Egipto apquilyeyjamcaa, apquilvoy as yoclhilhma nac jay. 9 Inquilvoncacmec nic nat apquilyeyjamcaa apvisay Dios Apyimtalhnamo. Apquilmacpec nic nat nalhit acnim, ayinyema singilpilhtetemo apvisqui Sísara. Apvisqui ilhnic nat Jabín, tingma Hazor. Apquilmacpec nic nat nipyesicsa filisteos najan nipyesicsa co Moab, apquiltomjac alhta apquilnapomap. 10 Apquilyicpilcangvocmec nic nat apquiltemaclha apquilsilhnanomap apanco napato Dios. Ayinyema apquilyamasma alhta Dios, mepqui apquilayo. Apquiltomjac nic nat apquilayo quilaycmasquiscama acyitsomalhca Baal, najan quilaycmasquiscama Astarté. Apquilmalhnaquic nic nat Dios elvomsic tap nipyesicsa cotnaja ingmoc. Elaniclhac sat apquilvalhoc, eltimjic sat apquilayo Dios apvamlha pac lhama — ilhnic nat apquiltomjac enlhitaoc.
11 Apcapajasquic nic nat Dios apvisay Jerobaal, poc apvisay Barac, poc apvisay Jefté, najan poc apvisay Samuel. Apquiltomja alhta apquilvomquiscama tap nipyesicsa cotnaja ingmoc. Mepqui alhta apquilinmelhamap mocjam quellhip. 12 Apquilvitac alhta quellhip Nahas, apvisqui nipyesicsa amonitas. Appecjam alhta elana quimpocjacme. Apquiltomjac alhta selanya coo: Jave. Nintingyac visqui rey — alhta apquiltomjac quellhip. Mellhanma alhta quellhip Dios aptomja visqui ingac. 13 Quilhvoc alhta apquiltingyey quellhip apvisqui rey, ayinyema apquilmalhnaycam quellhip napato Dios. 14 Eltime sat apquilayo Dios. Ellaylhojo mataa appayvam najan apcanamaclha. Eltamilsacpojo apanco quellhip najan apvisqui apancaoc napato Dios. Tasic sat cotnejic. 15 Am sat ancoc elyajaclhoc quellhip. Apnatovasquic sat ancoc apcanamaclha Dios quellhip. Elyanmongsiclhac sat Dios apquiltemaclha quellhip najan aptemaclha apvisqui apancaoc.
16 Quip elaylhojo. Ongvitac sat quilhvo nac jay asoc monquinatquiscama ayinyema Dios. 17 Quilhvoc acvisay acnim ningyatemenma apyilhna trigo, mongvitay acmamay, ¿naso yaí? Oyimnaticsojoc sat sicpayvam silmalhnaycam Dios, jingilmecsic acmamay najan ayilhtingyavoyam. Elyicpilcangvomoc sat quellhip, acmasom apquiltomjaclha quellhip apquiltingyey apvisqui rey napato Dios — nic nat aptomjac Samuel.
18 Yiplovcoc nic nat apquilmalhnancama Samuel napato Dios. Inlingalhquic nic nat ayilhtingyavoyam acyivey najan acmamay. Avanjec nic nat apquilay enlhitaoc napato Dios najan napato Samuel.
19 Apquiltomjac nic nat enlhitaoc apquilanya Samuel: —Jingilmalhnesquis sat lhip Dios jingilmeyvoc nincoo, mongitsepejec sat. Avanjec nincoo ningilsilhnanomalhca inganco, acyiplomo ningmasom nincoo nintingyey alhta apvisqui rey — nic nat apquiltomjac.
20 Apcatingmavoc nic nat Samuel: —Noela nasa quellhip. Naso, apquilmapsomcaa nac quellhip. Noelyinyov nasa mocjam Dios. Eltime sat mataa apquilayo. 21 Noeltingya nasa mocjam quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios. Paj covanac jingilpasmoc quilaycmasquiscama. 22 Innec ayaco apvisay Dios Apyimtalhnamo. Meyinyovejec sat quellhip, ayinyemaclha Dios aptomja apquilyacyescama quellhip. 23 Coo eyca olmalhnesquisic mataa quellhip. Olhicmocsic sat actemaclha ningiltamilcasomalhco inganco napato Dios. Alvatasquic sat ancoc actema nac jay, osilhnanalhcac ajanco napato Dios. 24 Elilyejiclhojo sat mataa quellhip Dios. Eltime sat mataa apquilayo quellhip. Nocolvonquim nasa singiltimesquiscama mataa asoc altamila Dios. 25 Enatovasacpoc sat quellhip najan apvisqui rey, apquiltomja inlhojo apquilmapsomcaa quellhip — nic nat aptomjac Samuel.
Samuel entrega el gobierno a Saúl
1 Samuel dijo ante todos los israelitas:
—Ustedes han visto que yo los he atendido en todo lo que me han pedido, y que les he puesto un rey. 2 Aquí tienen al rey que habrá de dirigirlos. Yo, por mi parte, ya estoy viejo y lleno de canas, y mis hijos están entre ustedes. Yo los he dirigido desde mi juventud hasta el presente, 3 y aquí me tienen: Si me he apropiado del buey o del burro de alguien, o si he oprimido o maltratado a alguno, o si me he dejado sobornar, pueden acusarme ante el Señor y ante el rey que él ha escogido, y yo pagaré lo que deba.
4 —Nunca nos has oprimido ni maltratado, ni te has dejado sobornar —dijeron ellos.
5 —El Señor y el rey que él ha escogido son testigos de que ustedes no me han encontrado culpable de nada —recalcó Samuel.
—Así es —afirmaron.
6 Además, Samuel dijo al pueblo:
—El Señor es quien actuó por medio de Moisés y de Aarón, y quien sacó de Egipto a los antepasados de ustedes. 7 Así que prepárense, porque en presencia del Señor voy a exponer ante ustedes todos los beneficios que él les ha hecho, a ustedes y a sus antepasados. 8 Cuando Jacob y sus descendientes se fueron a Egipto y los egipcios los oprimieron, los antepasados de ustedes se quejaron ante el Señor, y él envió a Moisés y a Aarón, quienes sacaron de Egipto a sus antepasados y los establecieron en este lugar. 9 Pero ellos se olvidaron del Señor su Dios, y él los entregó al poder de Sísara, general del ejército de Jabín, rey de Jazor, y al poder de los filisteos y del rey de Moab, los cuales pelearon contra ellos. 10 Pero luego ellos reconocieron ante el Señor que habían pecado al abandonarlo para adorar a las diferentes representaciones de Baal y de Astarté, y le suplicaron que los librara del dominio de sus enemigos, comprometiéndose a rendirle culto solo a él.
11 »Por consiguiente, el Señor envió a Gedeón, Barac, Jefté, y Samuel para librarlos a ustedes del dominio de sus enemigos, y así ustedes pudieron vivir tranquilos. 12 Pero ustedes, cuando vieron que Najás, rey de los amonitas, iba a atacarlos, me pidieron un rey que los gobernara, cuando en realidad el rey de ustedes es el Señor su Dios. 13 Pero aquí tienen ustedes al rey que han escogido. El Señor les ha dado el rey que le pidieron. 14 Ahora les toca a ustedes honrar al Señor y rendirle culto, atender su voz y no desobedecer sus mandatos, y vivir, tanto ustedes como el rey que los gobierne, conforme a la voluntad del Señor su Dios. Así les irá bien. 15 Porque si no lo obedecen, sino que rechazan sus mandatos, él los castigará a ustedes y a su rey.
16 »Así que no se muevan de donde están, y verán la grandiosa señal que el Señor va a realizar ante los ojos de ustedes. 17 Ahora que es el tiempo de la cosecha de trigo, no llueve, ¿verdad? Pues yo clamaré al Señor y él mandará truenos y lluvia para que ustedes reconozcan y comprendan que, tal como lo ve el Señor, ustedes han hecho muy mal en pedir un rey.»
18 En seguida Samuel clamó al Señor, y al instante él mandó truenos y lluvia; entonces todo el pueblo tuvo mucho miedo del Señor y de Samuel. 19 Por eso, todos dijeron a Samuel:
—Ruega al Señor tu Dios por nosotros, humildes siervos tuyos, para que no muramos; porque a todos nuestros pecados hemos añadido el de pedir un rey.
20 Samuel les contestó:
—No tengan miedo. Es cierto que ustedes han hecho muy mal; pero ahora no se aparten del Señor, sino ríndanle culto de todo corazón. 21 No sigan a dioses falsos, que no pueden ayudar ni salvar, porque no sirven para nada. 22 Pero el Señor, haciendo honor a su nombre, no los abandonará; porque él quiere que ustedes sean su pueblo. 23 En cuanto a mí, que el Señor me libre de pecar contra él dejando de rogar por ustedes. Antes bien, les enseñaré a comportarse de manera buena y recta. 24 Ustedes solo tienen que obedecer al Señor y rendirle culto con verdad y de todo corazón, teniendo en cuenta lo mucho que él ha hecho por ustedes. 25 Pero si se empeñan en hacer lo malo, tanto ustedes como su rey serán destruidos.