Apvisqui Jehú nipyesicsa co Israel
1 Aptomjac nic nat profeta Eliseo apcanya aptamjaycamó lhama profeta: —Ipenacsojo sat yoyam emyaclha tingma Ramot yoclhilhma Galaad. Isov as alhancoc ayitcoc aceite acmasis. 2 Itingya sat maa apvisay Jehú, Josafat apquitca, Nimsi aptavin. Iyoclhojo siclho, iyantemiclha sat moc aplhancoc. 3 Ilic sat aceite alhancoc ingyitsasquisic apyitsicsic Jehú, ingyane sat: Eycaso Dios Visqui ingac appayvam: Coo sictimesquiscama apvisqui nipyesicsa co Israel. Natamin ilic sat atong, ingyinyi sat maa — nic nat aptomjac.
4 Apmiyaclhec nic nat profeta apquitcoc tingma Ramot de Galaad. 5 Apvitac nic nat apcanayclha capitanes singilpilhtetemo.
Aptomjac nic nat apcanya: —Yitnec coo amyaa yoyam oltimnacsic capitán — nic nat aptomjac.
—¿Soc capitán qui? — nic nat aptomjac Jehú.
—Lhip — nic nat aptomjac profeta.
6 Apquinmaclhec nic nat netin Jehú etlhic moc aplhancoc. Apcatsiscasquic nic nat aceite apyitsicsic, aptomja apcanya: —Eycaso appayvam Dios Visqui ingac: Coo sictimesquiscama lhip etnejic apvisqui nipyesicsa enlhit ajancaoc Israel. 7 Isavojo sat lhip apquilnapma aptovana Acab. Colhojoc sat acyanmongayclha aptemaclha Acab apquilnapma siclhoc profetas najan poc selancam coo, ayinyema alhta Jezabel. 8 Eticyoc sat apyovoclhojo apquilmolhama Acab, apyovoclhojo apquilinava apquilmolhama. 9 Olhnasojoc sat apticyovam aptovana Acab, acno silnapma alhta apvisqui Jeroboam, Nabat apquitca, najan Baasa, Ahías apquitca. 10 Comatong sat Jezabel, eltovamcoc sat simjing payjoc amyip Jezreel, paj catoynalhquejec sat maa — nic nat aptomjac profeta apquitcoc.
Apliquic nic nat atong apquinyaja profeta. 11 Appalhavocmec nic nat mocjam apnaymacoc capitanes Jehú.
Apquiltomjac nic nat apquilanya: —¿Soc amyaa yi? ¿So aptingya yi as ayanem? — nic nat apquiltomjac.
Apcatingmavoc nic nat Jehú: —Apquilyasamcoc quellhip, aptemaclha apanco appayvam — nic nat aptomjac.
12 Apquiltomjac nic nat mocjam: —¡Apmopvan amyaa lhip! ¡Jingiltimnas! — nic nat apquiltomjac.
Apcatingmavoc nic nat Jehú: —Aptomjac lhac seyanya: Eycaso Dios Visqui ingac appayvam: Coo sictimesquiscama lhip apvisqui nipyesicsa co Israel — nic lhac — nic nat aptomjac.
13 Yejemoc nic nat apquiljalhyovasa apquilalomap, apquilpayesa nalhpop payjoc apquiltameycaoc. Apquilpayvasquic nic nat nipquesic apquipetic, apquilpalhamamcaa: —¡Apvisqui apjalhnancoc nac Jehú! — nic nat apquiltomjac.
Apmatnam Joram apvisqui nipyesicsa co Israel
14 Inlhenquic nic nat apvalhoc Jehú, Josafat apquitca, Nimsi aptavin, yoyam ingyajic sat apvisqui Joram. Appasmec nic nat siclho Joram elnapacpoc sirios, apquiltomja apquilimpocjay tingma Ramot yoclhilhma Galaad, apvisqui ilhnic nat Hazael. 15 Innec nic nat acyimsasa Joram, aptajaclho tingma Jezreel, yoyam etamalvomoc siclho. Aptomjac nic nat Jehú apquilanya apnaymacoc: Nasoc sat ancoc seltema visqui coo, metyepejec sat enlhit as tingma apvanyam, colhejec sat aclingasa amyaa payjoc Jezreel. 16 Apquinamtec nic nat carro pac apvisqui, apmiyaclho tingma Jezreel, apyitnamaclha Joram apyimsem. Najan Ocozías, apvisqui co Judá, apmiyaclho apnaclha Joram etnejic maycaa. 17 Tingma nitno ilhnic nat apnac aptamilquiscama tingma apvanyam Jezreel, apvita apquilhyam Jehú najan apnaymacoc, aptomja apyimnatesa appayvam: —¡Apquililhyacmec enlhit! — nic nat aptomjac.
Aptomjac nic nat Joram apquilanya: —Elapajas sat nolhing apcapoc, elamyilhamcoc sat maa, eyasamcojoc sat, acyitna inlhojo amyaa — nic nat aptomjac.
18 Aplhinquic nic nat nolhing apcapoc, elamyilhamcoc apvisqui Jehú, aptomja apcanya: —Apquiltamjoc visqui ajac eyasamcojo, acyitna inlhojo amyaa — nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat Jehú: —¡Vamlha itne, jingyimjamaoc nincoo! — nic nat aptomjac.
Aplingasquic nic nat amyaa aptamilquiscama tingma: —Apvoclhec maa nolhing apcapoc, mepqui eyca aptajemo — nic nat aptomjac.
19 Apcapajasquic nic nat apvisqui mocjam nolhing apcapoc, apvoclho maa: — Apquiltamjoc visqui ajac eyasamcojo, acyitna inlhojo amyaa — nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat Jehú: —¡Vamlha itne, jingyimjamaoc nincoo! — nic nat aptomjac.
20 Aplingasquic nic nat mocjam amyaa aptamilquiscama tingma: —Apvoclhec maa poc nolhing apcapoc, mepqui eyca aptajemo — nic nat aptomjac. Nasoc lhaja aplhinquiscama carro apvisay Jehú, Nimsi aptavin, malha ayanem aptomja aplhinquiscama carro — nic nat aptomjac.
21 Aptomjac nic nat Joram apquilanya: —¡Elpenacsojo carro sinamtem! — nic nat aptomjac.
Apquilpenasquic nic nat carro. Apquinamtec nic nat apvisqui co Israel Joram. Apquinamtec nic nat moc carro apvisqui co Judá Ocozías. Apquilamyilhamquic nic nat apvisqui Jehú. Apquiltajanyac nic nat amyip apanco Nabot co Jezreel.
22 Aptomjac nic nat Joram apcanya Jehú: —¿Naso ya mepqui amyaa? — nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat Jehú: —Avanjec amyaa ayinyema lhip inquin, actemaclha anco alanatama najan actemaclha apyojolhma — nic nat aptomjac.
23 Appaycacpec nic nat Joram, apquinyaja najan apyimnatesa appayvam: —¡Lhip Ocozías, singyinimquiscama nac! — nic nat aptomjac.
24 Apyinjac nic nat yanca pac Jehú, aplimsa apcapoc. Intalhnec nic nat yanca yipjem pac Joram. Apquitsepquic nic nat netin carro.
25 Aptomjac nic nat Jehú apcanya Bidcar aptomja aplhalhma: —Ilic sat apjapac, iyinyov sat amyip apanco Nabot co Jezreel. Yitnec ejatic Dios Visqui ingac appayvam, ningillhinquisa alhta lhip najan coo carro apanco Acab, Joram apyap. Aptomjac nic nat appayvam ayinyema Visqui ingac: 26 Acnim alhta sicvita Nabot apmatnam najan apquitquic apticyovam. Olhnasojoc sat lhip, ematong sat as amyip. Coo sicpayvam sicvisay Visqui Sicyimtalhnamo — alhta aptomjac. Ilic sat apjapac, iyinyov sat payjoc amyip apanco Nabot, acno aplhanma nic nat Visqui ingac — nic nat aptomjac.
Apmatnam apvisqui Ocozías
(2~Cr 22.7-9)
27 Intiyacmec nic nat apvalhoc Ocozías apvita. Apquinyec nic nat payjoc Bet-hagan.
Apya'masquic nic nat Jehú, aptomja apquilanya apquillhalhmaa: —¡Elaa sat maa! — nic nat aptomjac.
Apquilyimsasquic nic nat netin carro payjoc Gur, ningatoc Ibleam, apquinyaja eyca tingma Meguido. Apquitsepquic nic nat maa. 28 Apquilpatmaoclhec nic nat tingma Jerusalén netin carro. Apcatoynacpec nic nat apcatoynamacpilha apquilyeyjamcaa Tingma David.
29 Aptimesacpec nic nat Ocozías apvisqui nipyesicsa co Judá, acvaycmo once años aptimem apvisqui Joram, Acab apquitca.
Ayitsepma quilvana Jezabel
30 Apmiyaclhec nic nat tingma Jezreel apvisqui Jehú. Inlingac nic nat quilvana Jezabel apvactama apvisqui. Inyilhvasquic nic nat acmalhimpancoc naat, intingyac nic nat alilhyescama ava, inquilanoc nic nat atong ayitcoc. 31 Apvaac nic nat tingma apatong acyivey Jehú.
Intomjac nic nat ayanya apvisqui: —Lhip nac Zimri. ¡Ticyovam inyap nac lhip! ¿Soc amyaa yi? — nic nat intomjac.
32 Apquilanoc nic nat atong ayitcoc apvisqui, aptomja apcanya: —¿Soc enlhit yoyam jelpasmoc? — nic nat aptomjac.
Apquilanoc nic nat apcanit singilpilhtetemo apquilviscaa.
33 Aptomjac nic nat Jehú apquilanya: —¡Eltimquis coning as quilvana! — nic nat aptomjac.
Apquiltimcasquic nic nat coning. Inquilhpajac nic nat ema tingma napocja najan nolhing apquiltoyam quilvana Jezabel. 34 Apmiyaclhec nic nat Jehú, yoyam etoc siclho najan eynic.
Natamin nic nat aptomja apcanya: —Eltingya sat quilvana ápac, yoyam elatoynic. Apvisqui apquitca nac lha — nic nat aptomjac.
35 Apquilmiyaclhec nic nat. Pilapcasquic nic nat apquilvita quilvana apcatic, najan ameoc najan alhquipcoc apaoc. 36 Apquiltajavoc nic nat mocjam, eliltimnacsic apvisqui Jehú.
Aptomjac nic nat Jehú apquilanya: —Eycaso aplhanma siclhoc alhta Visqui ingac aplingascama profeta Elías co Tisbe: Coltovamcoc sat simjing quilvana ápac, acvisay Jezabel payjoc amyip Jezreel. 37 Coytic sat maa quilvana ápac, colhojoc sat vayqui ayi acyitnama amyip. Coyicpilcalhquejec sat mataa acvisay siclho quilvana Jezabel — alhta aptomjac Visqui ignac, ayinyema profeta — nic nat aptomjac Jehú.
Jehú es consagrado rey de Israel
1 El profeta Eliseo llamó a uno de los profetas estudiantes, y le dijo:
—Prepárate para salir. Toma este recipiente con aceite, y ve a Ramot de Galaad; 2 cuando llegues allá, busca a Jehú hijo de Josafat y nieto de Nimsi. Entra en donde él se encuentre, apártalo de sus compañeros y llévalo a otra habitación; 3 toma entonces el recipiente con aceite y, mientras derramas el aceite sobre su cabeza, dile: “Así dice el Señor: Yo te consagro como rey de Israel.” Dicho esto, abre la puerta y huye sin detenerte.
4 El joven profeta fue a Ramot de Galaad, 5 y cuando llegó allí, encontró reunidos a los capitanes del ejército. Entonces dijo:
—Tengo algo que comunicar a mi capitán.
—¿A cuál de todos nosotros? —respondió Jehú.
—A usted, mi capitán —contestó el profeta.
6 En seguida Jehú se levantó y entró en la habitación. Entonces el profeta derramó el aceite sobre su cabeza, y le anunció:
—El Señor, el Dios de Israel, dice: “Yo te consagro como rey de Israel, mi pueblo. 7 Tú acabarás con la descendencia de Ajab, tu amo, y así vengarás la sangre de mis profetas y de todos mis siervos, que Jezabel ha derramado. 8 Toda la familia de Ajab va a ser destruida; acabaré con todos sus varones en Israel, y ninguno de ellos quedará con vida. 9 Voy a hacer con la descendencia de Ajab lo mismo que hice con la de Jeroboán hijo de Nabat, y con la de Basá hijo de Ajías. 10 En cuanto a Jezabel, los perros se la comerán en el campo de Jezrel, y no habrá quien la entierre.”
Dicho esto, el profeta abrió la puerta y huyó. 11 Y cuando Jehú fue a reunirse con los oficiales de su amo, estos le preguntaron:
—¿Qué pasa? ¿Para qué ha venido a verte ese loco?
—Pues ustedes lo conocen, y conocen también su modo de hablar —dijo Jehú.
12 —No nos engañes —contestaron ellos—. ¡Vamos, cuéntanoslo todo!
Entonces Jehú les respondió:
—Pues me dijo lo siguiente: “Así dice el Señor: Yo te consagro como rey de Israel.”
13 Al momento, cada uno de ellos tomó su capa y la tendió a sus pies, sobre los escalones. Luego tocaron el cuerno de carnero, y gritaron: «¡Jehú es el rey!»
Jehú mata a Jorán, rey de Israel
14 Jehú hijo de Josafat y nieto de Nimsi conspiró contra Jorán. Este rey había estado con todos los de Israel defendiendo a Ramot de Galaad del ataque de Jazael, rey de Siria, 15 y había vuelto a Jezrel para curarse de las heridas que los sirios le habían hecho en el combate contra Jazael. Por eso Jehú dijo a sus compañeros que, si en verdad querían que él fuera su rey, no permitieran que nadie saliera de la ciudad para dar la noticia en Jezrel. 16 Luego montó en su carro de combate y se fue a Jezrel, donde Jorán estaba en cama. También Ocozías, rey de Judá, había ido a visitar a Jorán. 17 Cuando el centinela que estaba en la torre de Jezrel vio que el grupo de Jehú se acercaba, gritó:
—¡Viene gente!
Entonces Jorán ordenó:
—Manden a su encuentro a un hombre a caballo, para que les pregunte si vienen en son de paz.
18 El jinete fue al encuentro de Jehú, y le dijo:
—El rey manda preguntar si vienen en son de paz.
Jehú le contestó:
—Eso no es asunto tuyo. ¡Ponte ahí detrás de mí!
Entonces el centinela informó:
—El mensajero ha llegado hasta ellos, pero no se lo ve regresar.
19 Al momento envió el rey a otro hombre a caballo, el cual llegó a ellos y dijo:
—El rey manda preguntar si vienen en son de paz.
Jehú respondió:
—Eso no es asunto tuyo. ¡Ponte ahí detrás de mí!
20 El centinela informó de nuevo:
—El otro ha llegado también hasta ellos, pero no se lo ve regresar. Y parece que quien conduce el carro es Jehú, el nieto de Nimsi, porque lo conduce como un loco, conforme a su manera de ser.
21 Entonces Jorán ordenó:
—¡Enganchen mi carro de combate!
Engancharon su carro, y Jorán, rey de Israel, y Ocozías, rey de Judá, salieron al encuentro de Jehú, cada uno en su carro de combate, y lo encontraron en la propiedad de Nabot de Jezrel. 22 En cuanto Jorán vio a Jehú, le dijo:
—¿Vienes en son de paz, Jehú?
Jehú respondió:
—¿Qué paz puede haber mientras Jezabel, tu madre, obligue al pueblo a adorar ídolos y a practicar la hechicería?
23 En seguida Jorán dio la vuelta y huyó, mientras le gritaba a Ocozías:
—¡Traición, Ocozías!
24 Pero Jehú tensó su arco y disparó una flecha contra Jorán, la cual le entró por la espalda y le atravesó el corazón, y Jorán cayó herido de muerte sobre su carro. 25 Jehú ordenó entonces a Bidcar, su ayudante:
—Sácalo de ahí y échalo en el campo de Nabot de Jezrel, porque recuerdo que cuando tú y yo conducíamos juntos los carros de combate de Ajab, su padre, el Señor pronunció esta sentencia contra él: 26 “Así como ayer vi la sangre de Nabot y de sus hijos, así te daré tu merecido en este mismo terreno. Yo, el Señor, lo afirmo.” Así que agárralo y échalo en el campo de Nabot, según lo anunció el Señor.
Jehú mata a Ocozías
(2~Cr 22.7-9)
27 Cuando Ocozías, rey de Judá, vio lo que sucedía, huyó hacia Bet Hagán. Pero Jehú lo persiguió, y ordenó:
—¡Mátenlo a él también!
Y aunque lo hirieron de muerte en su carro, en la cuesta de Gur, junto a Ibleam, él huyó hasta Meguido, y allí murió. 28 Después sus criados lo llevaron a Jerusalén en un carro, y lo enterraron en su sepulcro familiar, en la Ciudad de David.
29 Ocozías había comenzado a reinar sobre Judá en el año once del reinado de Jorán hijo de Ajab.
Muerte de Jezabel
30 Jehú se fue entonces a Jezrel. Al saberlo, Jezabel se pintó sombras alrededor de los ojos y se adornó el cabello; luego se asomó a una ventana. 31 Y cuando Jehú llegó a la entrada de la ciudad, ella le dijo:
—¿Cómo estás? ¿Eres igual que Zimri, asesino de tu rey?
32 Jehú miró hacia la ventana, y dijo:
—¿Quién está de mi parte?
Dos o tres oficiales de palacio se asomaron a verlo, 33 y Jehú les ordenó:
—¡Échenla abajo!
Ellos la echaron abajo, y parte de su sangre salpicó la pared y los caballos, los cuales pisotearon a Jezabel. 34 Luego Jehú se fue a comer y beber.
Más tarde, Jehú ordenó:
—Encárguense de esa maldita mujer, y entiérrenla; porque después de todo era hija de un rey.
35 Pero cuando fueron a enterrarla, solo encontraron de ella el cráneo, los pies y las palmas de las manos. 36 Entonces regresaron a comunicárselo a Jehú, y Jehú comentó:
—Ya el Señor había dicho por medio de su siervo Elías, el de Tisbé, que en el campo de Jezrel los perros se comerían el cuerpo de Jezabel, 37 y que su cadáver quedaría esparcido como estiércol sobre el terreno del campo de Jezrel, al grado de que nadie podría decir que esos eran sus restos.