Profeta co Judá apnaclha apvisqui Jeroboam
1 Apnec nic nat Jeroboam acyitnamaclha altar, yoyam elvitic talha asoc acmasis. Pilapcasquic nic nat apvaa lhama profeta co Judá, Dios Visqui ingac apcapajascama. 2 Apyimnatasquic nic nat appayvam, acno apcanama Dios, apquilaneyo acyitnamaclha altar acvatnamaclha, aptomja apcanya: ¡Altar! ¡Altar! Caylhojo appayvam ayinyema Dios: Etyamoc sat lhama sicaa apquitcoc, etnejic sat apvisay Josías, aptomja David aptavin niptamin. Colhic sat alvatna talha as altar elmetic sacerdotes apticyovam metnaja israelitas, apquiltomja apquilvatnama asoc acmasis as altar. Colhic sat alvatna talha enlhit apticyovam — nic nat aptomjac.
3 Aptomjac nic nat mocjam as acnim profeta: Cotalhcac sat asoc monquinatquiscama aplhanma alhta Dios: Etvasacpoc sat altar acvatnamaclha, colhpansalhcac sat tajap acyitna netin altar acvatnamaclha — alhta aptomjac — nic nat aptomjac profeta.
4 Aplingac nic nat apvisqui Jeroboam profeta appayvam, aclhenalhco altar co Betel, yoyam cotvasalhcac. Aplovquic nic nat, appayesa apmic payjoc apquinmamcaclha altar, apyimnatesa appayvam: ¡Elpatjit maa! — nic nat aptomjac. Intomjaclhec nic nat acyamay apectong apvisqui, comopvan etajicsojo apectong. 5 Pilapcasquic nic nat acvitalhco altar actovasomalhca, najan tajap ayilhpansomalhca, acno siclhoc alhta appayvam profeta, ayinyema Dios Visqui ingac.
6 Aptomjac nic nat apvisqui apcanya profeta: —Ilmalhna sat lhip Dios Visqui pac, yoyam etamilquiscomoc mocjam ectong — nic nat aptomjac.
Apquilmalhnescasquic nic nat profeta. Intamilaclhec nic nat mocjam apectong apvisqui, acno siclhoc anco.
7 Aptomjac nic nat apvisqui apcanya profeta: —Noc, ongmiyaclhac sat tingma ajac, etoc siclho. Otnejic sat asoc sicmescama nasa lhip — nic nat aptomjac.
8 Aptomjac nic nat apcatingmavo profeta: —Paj. Naso inyicje jemquecsic asoc altamila, najan niplhit tingma pac aptamila movanquejec omyaclhac maa, movanquejec otoc nintom, movanquejec oynic yingmin quip aso siyinmamcaclha. 9 Ayinyema apmasmaclha Dios, aptomja seyanya: —Notov nasa lhip, noyin nasa yingmin, notajojo nasa amay apquinyemayaclha siclho — alhta aptomjac seyanya — nic nat aptomjac profeta.
10 Aptajaclhec nic nat profeta moc amay, jave apyiplayclha amay apquinyemayaclha apvactamo tingma Betel.
11 Apnec nic nat tingma Belén lhama profeta apvanyam. Apquiltimnascactac nic nat amyaa apquillingay apnaclha profeta co Judá, aptomjaclha profeta tingma Betel. Najan aptemaclha appayvam napato apvisqui.
12 Aptomjac nic nat apquilyap apquilanya: —¿Co lha acpayjo amay aptajayclha mocjam profeta? — nic nat aptomjac.
Apquiltimnasquic nic nat amay aptajayclha mocjam profeta.
13 Aptomjac nic nat apquilyap apquilanya: —Elpenacsojo sat sinamtem yamelyeyjaycoc — nic nat aptomjac. Apquilpenasquic nic nat maa. Apquinamtem nic nat profeta apvanyam ingyimjamcoc.
14 Aplhinquic nic nat yoyam esovjam profeta co Judá. Pilapcasquic nic nat apvita coning yamit encina (masit), aptomja apcanya: —¿Naso ya lhquip profeta co Judá, apvactama alhta? — nic nat aptomjac.
—Eje coo — nic nat aptomjac.
15 Aptomjac nic nat profeta apvanyam apcanya: —Noc, ongmiyaclhac tingma ajac, etasomoc sat lhip — nic nat aptomjac.
16 Apcatingmavoc nic nat profeta co Judá: —Movanquejec coo, movanquejec otlhic lhip tingma pac, movanquejec otoc, movanquejec oynic yingmin apnaclha lhip. 17 Aptomjac alhta seyanya Dios: Notov nasa lhip maa, noyin nasa yingmin maa, notajiclha nasa amay apvactama siclho — alhta aptomjac — nic nat aptomjac profeta.
18 Apquilinlhanacmec nic nat profeta apvanyam, aptomja apcanya: —Coo najan sicvisay profeta, apno lhip lha. Aptomjac lhac seyanya ángel Dios apcasinancama, yoyam oyantemiclha lhip tingma ajac, etoc sat, eynic sat yingmin — lhac aptomjac — nic nat aptomjac apvanyam.
Nasoc alhta apmopvan amyaa. 19 Aplhalhma ilhnic nat aptomjac. Aptasacmec nic nat maa tingma pac. 20 Apcanyacpec nic nat profeta apvanyam, colhic altimnasa profeta co Judá, amyaa ayinyema Dios Visqui ingac.
21 Apyimnatasquic nic nat appayvam napato profeta co Judá, aptomja apcanya: —Dios Visqui ingac appayvam apcanyacpo lhip: Am lhac elyajaclhoc lhip sicpayvam siltimnascama lhip. 22 Aptovquic lhac lhip, apyinquic lhac lhip, sictomja siyascama alhta lhip. Copvanquejec lhip epalhaquisacpoc apquilyitnamaclha apquilyeyjamcaa avalhoc mataymong, apquitsepa inlhojo lhip — nic nat aptomjac.
23 Appenasquic nic nat aptom najan apyam profeta co Judá. Appenasquic nic nat apquinamtem yamelyeyjaycoc profeta apvanyam. 24 Aptajaclhec nic nat profeta co Judá. Pilapcasquic nic nat aptajanyaa yamacmeyva aclom, ayaja profeta. Inyancac nic nat apquinamtem, inyancac nic nat yamacmeyva payjoc apyitnamaclha apmatnam. 25 Apquilvitangvocmec nic nat enlhit apquilyeycajay apyitnama apjapac najan acyanca maa yamacmeyva. Apquiltimnasquiclhec nic nat amyaa apquilvitay apnaclha profeta apvanyam. 26 Pilapcasquic nic nat profeta aplinga amyaa aptomja apyimnatesa appayvam: Profeta nac lha melyajayquiclho Dios appayvam, aptomja apcapajascama yamacmeyva, cajic sat profeta, acno aplhanma siclho — nic nat aptomjac profeta apvanyam.
27 Apquilanyacpec nic nat apquitquic, elpenacsojo apquinamtem yamelyeyjaycoc. Apquilpenasquic nic nat. 28 Apquinamtec nic nat profeta apvanyam, etyaningvomjo apmatnam. Apvitac nic nat maa, najan acyanca apquinamtem yamelyeyjaycoc najan acyanca yamacmeyva. Am nic nat cotavac apjapac yamacmeyva, am nic nat comatnac yamelyeyjaycoc. 29 Appatimcasquic nic nat apjapac netin apquinamtem appatmaoclho tingma apvanyam. Ingyatoynic sat maa naysicsa acmayovsa apvalhoc. 30 Apcatoynquic nic nat tacjalhop apanco profeta apvanyam. Aptomjac nic nat naysicsa apyapcalhem: —¡Eyalhing nac lhip, asquejec evalhoc coo! — nic nat aptomjac.
31 Natamin apcatoynma aptomja apquilanya apquitquic: —Ongvitsapoc sat coo nalhit acnim. Jelatoyin sat lhama as profeta Dios aplingascama, colyitnamoc sat lhama ingjapaoc. 32 Cotalhcac sat Dios appayvam aplingascama as profeta, yoyam cotvasalhcac sat altar acvatnamaclha co Betel, conatovasalhcac sat acyitnamaclha quilaycmasquiscama tingma apquilvanyam co Samaria — nic nat aptomjac.
33 Am nic nat elvatasac aptemaclha apmapsom apvisqui Jeroboam. Aptingyascasquic nic nat mocjam sacerdotes metnaja israelitas eltimesam acyitnamaclha quilaycmasquiscama. Apvitacpec nic nat enlhit apquiltamjo inlhojo etnejic sacerdote, quilhvoc sat etnesacpoc, ayinyema apvisqui Jeroboam. 34 Apsilhnanacpec nic nat apanco apvisqui Jeroboam napato Dios. Inmasquec nic nat aptimem apvisqui mepqui apya'monquiscama apmolhama, inmasquec nic nat apcanamaclha.
Un profeta de Judá condena el altar de Betel
1 Cuando Jeroboán estaba quemando incienso sobre el altar, llegó a Betel un profeta de Judá enviado por el Señor. 2 Y por orden del Señor habló con fuerte voz contra el altar, diciendo: «Altar, altar, el Señor ha dicho: “De la dinastía de David nacerá un niño que se llamará Josías y sacrificará sobre ti a los sacerdotes de los santuarios de lugares altos que sobre ti queman incienso; y sobre ti quemarán huesos humanos.”»
3 Aquel mismo día, el profeta dio una señal. Dijo: «Esta es la señal que el Señor ha anunciado: El altar será hecho pedazos, y la ceniza que hay sobre él se esparcirá.»
4 Cuando el rey Jeroboán escuchó la sentencia que el profeta había pronunciado contra el altar de Betel, desde el altar extendió su mano y dijo: «¡Aprésenlo!» Pero la mano que había extendido para señalarlo se le quedó tiesa y no pudo ya moverla. 5 En aquel momento el altar se hizo pedazos y las cenizas que había sobre él se esparcieron, conforme a la señal que el profeta había dado por orden del Señor. 6 Entonces el rey, dirigiéndose al profeta, dijo:
—Te ruego que ores por mí al Señor tu Dios, para que mi mano se cure.
El profeta rogó al Señor, y la mano del rey quedó sana, como antes. 7 Entonces el rey dijo al profeta:
—Ven conmigo a mi casa, para que comas algo, y te haré un regalo.
8 Pero el profeta respondió al rey:
—Aunque me des la mitad de tu palacio, no iré contigo, ni comeré pan ni beberé agua en este lugar; 9 porque así me lo ha ordenado el Señor: “No comas pan, ni bebas agua, ni vuelvas por el mismo camino por el que has ido.”
10 Y el profeta se fue por otro camino, para no volver por el mismo camino por el que había ido a Betel.
El anciano profeta de Betel
11 En aquel tiempo vivía en Betel un profeta anciano, cuyos hijos fueron y le contaron a su padre todo lo que el profeta de Judá había hecho aquel día en Betel, y también le contaron lo que había dicho el rey. 12 Y su padre les preguntó:
—¿Por qué camino se fue?
Sus hijos le indicaron el camino por el que había regresado el profeta de Judá. 13 Entonces les dijo a sus hijos:
—Preparen mi burro.
Ellos lo hicieron así, y el profeta montó 14 y salió tras el profeta de Judá. Lo encontró sentado debajo de una encina, y le preguntó:
—¿Eres tú el profeta que ha venido de Judá?
—Yo soy —le respondió.
15 —Ven a mi casa, te invito a comer —dijo el profeta anciano.
16 Pero el profeta de Judá le contestó:
—No puedo acompañarte, ni tampoco puedo entrar en tu casa, ni comer pan ni beber agua contigo en este lugar; 17 porque el Señor me ha ordenado claramente: “No comas pan ni bebas agua aquí, ni regreses por el mismo camino por el que te fuiste.”
18 Pero el anciano insistió:
—Yo también soy profeta, lo mismo que tú, y un ángel de parte del Señor me ha ordenado que te lleve a mi casa y te dé de comer y de beber.
Y aunque el anciano le mentía, 19 el profeta de Judá se fue con él y comió y bebió en su casa. 20 Y mientras ellos estaban sentados a la mesa, el Señor habló al profeta anciano que había hecho volver al profeta de Judá, 21 y en voz alta dijo el anciano al profeta:
—El Señor ha dicho que por haber tú desobedecido las órdenes que te dio, 22 tu cuerpo no reposará en el sepulcro de tus antepasados, pues te volviste para comer y beber donde el Señor te ordenó que no lo hicieras.
23 Cuando el profeta de Judá acabó de comer y beber, el profeta anciano le aparejó el burro, 24 y el profeta de Judá se fue. Pero en el camino le salió al encuentro un león y lo mató, y su cuerpo quedó tirado en el camino. El burro y el león, sin embargo, se quedaron junto al cadáver. 25 En eso pasaron unos hombres y vieron el cadáver tirado en el camino, y que el león estaba todavía junto a él. Y cuando llegaron a la ciudad donde vivía el profeta anciano, contaron lo que habían visto. 26 Al saberlo, el profeta anciano que había hecho volver al otro, exclamó: «Ese es el profeta que desobedeció la orden del Señor. Por eso el Señor lo ha entregado a un león, que lo ha despedazado y matado, conforme a lo que el Señor le dijo.»
27 En seguida pidió a sus hijos que le prepararan un burro, y ellos lo hicieron así. 28 Entonces el profeta anciano se fue y encontró el cadáver tirado en el camino y, junto a él, al burro y al león. El león no había devorado el cadáver ni despedazado al burro. 29 Entonces el profeta anciano levantó el cuerpo del profeta de Judá, lo echó sobre el burro y volvió con él a su ciudad, para hacerle duelo y enterrarlo. 30 Lo enterró en su propio sepulcro, y lloró por él con estas palabras: «¡Ay, hermano mío!»
31 Después de enterrarlo, dijo a sus hijos:
—Cuando yo muera, entiérrenme en el mismo sepulcro en que he enterrado a este hombre de Dios. Pongan mis restos junto a los suyos, 32 porque sin duda se cumplirá lo que él anunció por orden del Señor contra el altar de Betel y contra todos los santuarios en lugares altos que hay en las ciudades de Samaria.
33 A pesar de esto, Jeroboán no abandonó su mala conducta, sino que volvió a nombrar, para los santuarios en lugares altos, sacerdotes que no eran descendientes de Leví. A quien así lo deseaba, Jeroboán lo consagraba sacerdote de tales santuarios. 34 Ese proceder hizo que el resto de la descendencia de Jeroboán pecara, y que, por lo mismo, fuera exterminada por completo.