Aptoycaoc motajap apactic apquiltamsoycaoc
(Mr 2.23-28Lc 6.1-5)
1 Acnim ningnayclha alhta intomjac. Naysicsa aplhingam Jesús apyeycajangveclho alhta ayenomalhquilha. Mayc alhta inquilnapac apquiltamsoycaoc. Yejemoc alhta apquilnaclha motajap apyilhna apquiltamsoycaoc. Aptovcamquic alhta apactic. 2 Lhama alhta apquilvita fariseos. Apquiltomjac alhta apquilanya Jesús:
—Quip ilanojo apquiltamsoycaoc. Apquillanac asoc singascama ongilana acnim ningnayclha —alhta apquiltomjac.
3 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—¿Am ya elyipsatac quellhip vaycajac aptemaclha ilhnic nat David? Mayc nic nat incajac. Mayc nic nat inquilnapac apquillhalhma. Am nic nat coyitnac aptoycaoc. 4 Aptalhningvocmec nic nat David Dios tingma pac. Aptomquic nic nat quilpasmongam apquilponquinomap singascama ontoc. Apvamlha apanco aptoycaoc sacerdotes. 5 ¿Am ya elyipsatac quellhip singanamaclha Moisés actemaclha apquiltamjaycam sacerdotes congne tingma apponquinomap acnim ningnayclha? Jave melyascalhma apancaoc sacerdotes. 6 Actomjac coo silanya quellhip: Acnec coo asi sictomja sicyimtalhnamo, molhno tingma apponquinomap. 7 Melyasamquejec quellhip actemaclha aclhanma actalhesomalhca:

“Altamjoc coo, yoyam ongimlimojoc ingmoc. Am oltamjoc jelmesic asoc seyaycaoc”

—nic nat intomjac Dios appayvam. Apquilyasamcoc ancoc quellhip, meltimesquisejec lhac apquilmapsomcaa as enlhitaoc mepqui apnatovascama asoc.
8 Coo sicvisay Sictiyam Sictomja Enlhit sictomja acnim ningnayclha avisqui ac —alhta aptomjac.
Enlhit acyamay apmic
(Mr 3.1-6Lc 6.6-11)
9 Aplhinquic alhta mocjam Jesús. Aptalhningvoclhec alhta tingma apcaneyquiclhilha. 10 Apnec alhta maa lhama enlhit actimem acyamay apmic. Yejemoc alhta apquiltomja fariseos apquilanya Jesús:
—¿Ingvanqui ya ontamilquiscomoc ingmoc acnim ningnayclha? —alhta apquiltomjac. (Apquililtamjoc alhta elantipsic apvisay Jesús).
11 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—¿Soc enlhit nipyesicsa quellhip apyanca lhama apanco aptoscama nipquesic? Aptalhnec sat ancoc malhic congno. ¿Melqueje ya apvitip acnim ningnayclha? 12 Apmamnave apanco enlhit, am elhnoc nipquesic. Ingvanquic ongillana actamila asoc acnim ningnayclha —alhta aptomjac.
13 Aptomjac alhta Jesús apcanya enlhit acyamay apmic:
—Ipeyvas apmic —alhta aptomjac.
Yejemoc alhta appeyvesa apmic. Intamilaclhec alhta apmic, innaclhoc alhta moc apmic. 14 Apquilantipquic alhta fariseos. Apquilpamejitsacpec alhta actemaclha, yoyam elajic Jesús.
Aplhanma nic nat profeta apvisay Jesús
15 Lhama alhta apyicpilca Jesús apquiltomjaclha enlhitaoc. Aplhinquic alhta Jesús. Apquilyiplovquic alhta aplhamoclhojo enlhit. Apquiltamilquiscacmec alhta aplhamoclhojo acmasca apyimpeoc. 16 Apquiltimnaseclhoc alhta appayvam Jesús apcanya mellhenic apvisay. 17 Invocmec alhta nelha Dios appayvam aplhanma ilhnic nat Isaías, profeta Dios aplingascama:

18 Quip elanojo selancam coo silyacyescama.
Sictomja siyasicjayo. Inyispaquic evalhoc aptemaclha.
Olhnesic sat apvalhoc Espíritu ajanco.
Eltimnasam sat mataa amyaa acpeyvomo nipyesicsa enlhitaoc lhalhma anco.
19 Melnapacpejec sat selancam. Melpalhamamejec sat.
Colngalhquejec sat appayvam nipyesicsa tingma.
20 Mengyintacsejec sat yammamoc acpalhama.
Mesponsejec sat calevascama yatepepa ac apmeta.
Yoyam ingyasinac amyaa acpeyvomo, colhnamcoc sat alnapma.
21 Elaylhic sat enlhit lhalhma anco apquilnancascama apanco

—nic nat intomjac appayvam.
Aplhenamap Jesús acma apmopvan ayinyema somquic quilyicjamo
(Mr 3.20-30Lc 11.14-23Lc 12.10)
22 Apquilyantamacmec alhta apnaclha Jesús lhama enlhit somquic quilyicjamo actovascama. Mepqui apataoc alhta najan mepqui appayvam. Aptamilquiscacmec alhta Jesús. Intepeclhec alhta appayvam enlhit, apvitaclhec alhta olhma. 23 Pilapcasquic alhta aplhamoclhojo enlhit. Apquiltomjac alhta enlhitaoc:
—¿David apquitca ya as enlhit? —alhta apquiltomjac.
24 Lhama alhta apquillinga amyaa fariseos, apquilpamejitsa:
—Jesús aptomja appasmom Beelzebú, somquic quilyicjamo inyap. Apquilantipcasquic maa ayinyema Beelzebú, somquic quilyicjamo inyap —alhta apquiltomjac.
25 Apyicpilcoc alhta Jesús alquitamsama apquilvalhoc. Aptomjac alhta Jesús apquilanya fariseos:
—Apquilhpansacpec sat ancoc apquilviscaa, comascoc sat apcanem elhic tingma. Apquilhpansacpec sat ancoc tingma (apmolhama) ayinyema apquilatingmomap, comascoc sat apna tingma. 26 Intipcasquic sat ancoc yavey Satanás moc yavey Satanás, colhpanic sat innaymacoc. Comascoc sat colhic acmovan actimem somquic quilyicjamo inyap. 27 Alantipcasquic ancoc coo somquic quilyicjamo ayinyema Beelzebú, ¿apquilantipcasqui ya najan apquitquic quellhip actema nac jay? Quellhip apquitquic ellhicmocsic sat apquiltomja apquillhinganyam quellhip. 28 Alantipcasquic coo somquic quilyicjamo ayinyema Dios apmopvan. Elyasamcojo anco: Acvaa Dios apquilnancascama nipyesicsa quellhip.
29 ‘¿Ingvanqui ya ontalhningvomoc tingma pac enlhit apyimnatem, yoyam ongilmoc apquilnatam? Ningilpilhtitquic sat ancoc siclho enlhit apyimnatem, eyca pac ongilmoc apquilnatam.
30 ‘Am ancoc jepasmac enlhit, jeyinmelham sat. Am ancoc jepasmac siyansayclha, ingyilhpansic sat.
31 ‘Actomjac coo silanya quellhip: Colmascosalhcac sat mongilyascalhma najan actemaclha ningilantipquiscama apquilvisay ingnaymacoc. Comascosalhquejec sat nintovascascam apvisay Espíritu Santo. 32 Apquiltovascasam sat ancoc sicvisay Sictiyam Sictomja Enlhit, comascosalhcac sat. Apquiltovascasam sat ancoc apvisay Espíritu Santo, comascosalhquejec sat quilhvo najan cotmongvoycamlha nelha.
Ningyicpilquemo acyilhna yamit
(Lc 6.43-45)
33 ‘Casomquejec acyilhna yamit actamila. Cotamilejec acyilhna yamit acmasom. Moclhama yamit ningyicpilquemo ayinyema acyilhna. 34 Yitnec quellhip apquilvalhoc malha yamacyeyva ayitcaoc. Apquilmapsomcaa nac quellhip. ¿Apvancaa ya quellhip ellhenic altamila asoc? Actemaclha ninlhanma ayinyema aclaneyo ingvalhoc. 35 Aptipcasquic altamila asoc enlhit aptamalma, ayinyemaclha altamila asoc innac apvalhoc. Aptipcasquic ayasomco asoc enlhit apmapsom, ayinyemaclha ayasomco asoc innac apvalhoc —alhta aptomjac. 36 Actomjac coo silanya quellhip: Colhic sat altimnasiclho enlhit aptemaclha appayvam aplhanma mataa acmasom, acvocmo sat acnim ningyicpilcomalhcoclha. 37 Intasic sat ancoc appayvam lhip, colhic sat actimesa appeyvomo. Am sat ancoc cotamilac appayvam lhip, cosilhnanac sat lhip appayvam —alhta aptomjac.
Apquililtamjoc enlhitaoc elvitac asoc monquinatquiscama
(Mr 8.12Lc 11.29-32)
38 Apquilatingmavoc alhta napocja fariseos najan apquilyascamco apquiltemaclha:
—Visqui (Singillhicmoscama), ningiltamjoc ongvita asoc monquinatquiscama apquillanay lhip —alhta apquiltomjac.
39 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—Apquiltingya inyicje asoc monquinatquiscama enlhit apquilmapsomcaa najan apquilyinimquiscama. Mellhicmosacpejec sat moc asoc monquinatquiscama. Acvamlha asoc monquinatquiscama nano, aplhenamap nic nat Jonás, profeta Dios aplingascama. 40 Natqui acnim najan natqui alhtaa ilhnic nat apma Jonás avalhoc yamquilasma. Sat colhojoc maa apvisay Aptiyam Aptomja Enlhit. Natqui acnim najan natqui alhtaa sat cotnejic apyitnama congne tacjalhop. 41 Acvocmo sat acnim ningyicpilcomalhcoclha. Elaniclhac sat netin enlhitaoc co Nínive. Ellhenic sat apquilmapsom enlhitaoc as ningvamlha nac jay. Ayinyemaclha apquilyanmoncasquic nic nat apquilvalhoc co Nínive ayinyema ilhnic nat apquiltimnaycam Jonás. Acnec coo asi sictomja sicyimtalhnamo, melhno Jonás. 42 Cotnimiclhac sat netin avisqui co Nipiyam. Collhenic sat apquilmapsom enlhitaoc as ningvamlha nac jay. Ayinyema ilhnic nat mocjay avisqui co Nipiyam, yoyam caylhojoc aptemaclha apyascamcolhma apvisqui Salomón. Acnec coo asi sictomja sicyimtalhnamo, melhno Salomón —alhta aptomjac.
Actajingvoyam somquic quilyicjamo
(Lc 11.24-26)
43 ‘Aptomjac alhta mocjam Jesús: Intipquic ancoc somquic quilyicjamo enlhit apvalhoc, yejemoc acyasa yoclhilhma actamopeycaoc. Acmaclha intingyac. Am sat ancoc cotac, sat cotnejic: 44 “Pac otajojoc sat mocjam sicmaclha alhta apvalhoc enlhit” —sat cotnejic. Invoctac sat ancoc actepaclha alhta, invitangvoctac mepqui asoc apvalhoc najan ayalhnayo najan allanaclha apvalhoc. 45 Yejemoc sat colanyam allhalhmaa siete somquic quilyicjamo almasomcaa anco. Yejemoc sat colantalhningvoclhojoc lhama, colhnam sat apvalhoc enlhit. Coyangvomoc sat apmapsom as enlhit. Sat cotnejic maa enlhitaoc apquilmapsomcaa as ningvamlha nac jay —alhta aptomjac.
Jesús inquin najan apquilyalhinga
(Mr 3.31-35Lc 8.19-21)
46 ‘Naysicsa apquiltimnaycam alhta Jesús acvaa inquin najan apquilyalhinga. Am alhta cotatescaclha apnaclha Jesús. Inquiltamjoc alhta copamejitsic. 47 Apquiltimnasacpec alhta Jesús:
—Invaac lhac inquin najan apquilyalhinga. Lhip lhac inquiltamjoc colpamejitsic —alhta intomjac amyaa apcanyacpo.
48 Aptomjac alhta Jesús apcanya aptomja apquiltimnascayclha:
—¿Soc lha meme yi? ¿Soc lha elyalhinga yi? —alhta aptomjac.
49 Yejemoc alhta apyaseclho apmic apnamcaclha apquiltamsoycaoc. Aptomjac alhta apquilanya:
—Quip elanojo meme najan elyalhinga. 50 Aplhamoclhojo enlhit apquiltomja apquilyajayquiclho apmayjayoclha Dios Ingyapam, eyca as enlhit najan quilvana actomja elyalhinga najan meme —alhta aptomjac.
Los discípulos arrancan espigas en sábado
(Mc 2.23-28Lc 6.1-5)
1 En cierta ocasión, Jesús caminaba entre los sembrados. Era sábado, y sus discípulos sintieron hambre; entonces comenzaron a arrancar espigas de trigo y a comerse los granos. 2 Los fariseos lo vieron y le dijeron a Jesús:
—Mira, tus discípulos hacen algo que no está permitido hacer en sábado.
3 Él les contestó:
—¿Acaso no han leído ustedes lo que hizo David cuando él y sus compañeros tuvieron hambre? 4 Entró en la casa de Dios, y comieron de los panes consagrados, panes que solo los sacerdotes pueden comer. David comió de lo que no le era permitido comer, ni tampoco a sus compañeros. 5 ¿O no han leído en la ley de Moisés que los sacerdotes en el templo no pecan aunque no guarden el sábado? 6 Pues yo les digo que aquí hay algo más importante que el templo. 7 Ustedes no han comprendido lo que significa: “No quiero que me ofrezcan sacrificios, sino que sean compasivos.” Si lo hubieran comprendido, no condenarían a quienes no han cometido ninguna falta. 8 Pues sepan que el Hijo del hombre tiene autoridad sobre el sábado.
Jesús sana en sábado
(Mc 3.1-6Lc 6.6-11)
9 Jesús se fue y entró en la sinagoga del lugar. 10 Allí había un hombre que tenía una mano paralizada. Y algunos, con la intención de acusar a Jesús, le preguntaron:
—¿Está permitido sanar en sábado?
11 Jesús les contestó:
—¿Quién de ustedes, si tiene una oveja y se le cae a un pozo en sábado, no va y la saca? 12 ¡Pues un ser humano vale más que una oveja! Por supuesto que sí está permitido hacer el bien los sábados.
13 Y a aquel hombre le dijo:
—Extiende la mano.
El hombre la extendió, y le quedó tan sana como la otra. 14 Pero los fariseos en cuanto salieron, comenzaron a hacer planes para matar a Jesús.
Jesús, el siervo escogido de Dios
15 Jesús, al saberlo, se fue de allí. Mucha gente lo siguió, y él sanó a todos los enfermos, 16 pero les ordenaba que no hablaran acerca de él en público. 17 Esto fue para que se cumpliera lo dicho por el profeta Isaías:
18 «Este es mi siervo, a quien he escogido,
mi amado, en quien me deleito.
Pondré sobre él mi Espíritu,
y proclamará justicia a todos los pueblos.
19 No protestará ni gritará;
nadie oirá su voz en las calles.
20 No romperá la caña quebrada
ni apagará la mecha que apenas humea,
hasta que haga triunfar la justicia.
21 Y todos los pueblos pondrán su esperanza en él.»
Acusación contra Jesús
(Mc 3.20-30Lc 11.14-23Lc 12.10)
22 Llevaron ante Jesús a un hombre que estaba ciego y mudo por estar poseído por un demonio, y Jesús le devolvió la vista y el habla. 23 Todos quedaban admirados y se preguntaban: «¿No será este el Hijo de David?»
24 Los fariseos, al oír esto, dijeron: «Si este expulsa los demonios, es por el poder de Beelzebú, el jefe de los demonios.»
25 Jesús, que sabía lo que estaban pensando, les dijo: «Todo reino dividido en bandos enemigos se destruye a sí mismo; y una ciudad o una familia dividida no puede mantenerse. 26 De manera que, si Satanás expulsa al propio Satanás, atenta contra sí mismo, pues al estar dividido, ¿cómo podrá mantener su poder? 27 Ustedes dicen que yo expulso demonios por el poder de Beelzebú; pero si es así, ¿con el poder de quién los expulsan los seguidores de ustedes? Por eso, ellos mismos demuestran que ustedes están equivocados. 28 Si yo expulso a los demonios por medio del Espíritu de Dios, eso significa que el reino de los cielos ha llegado a ustedes.
29 »¿Cómo puede alguien entrar en la casa de un hombre fuerte y robarle sus cosas si primero no lo ata? Solamente así podrá robárselas.
30 »El que no está a mi favor está contra mí; y el que conmigo no recoge desparrama.
31 »Por eso les digo que Dios perdonará todos los pecados y todas las blasfemias, pero jamás perdonará a quienes blasfemen contra el Espíritu Santo. 32 Dios perdonará incluso a quien diga algo contra el Hijo del hombre; pero a quien hable contra el Espíritu Santo, no lo perdonará ni en este mundo ni en el venidero.
El árbol se conoce por su fruto
(Lc 6.43-45)
33 »Si el árbol es bueno, su fruto es bueno; si el árbol es malo, su fruto es malo. Al árbol se lo conoce por sus frutos. 34 ¡Raza de víboras! ¿Cómo pueden decir cosas buenas, si ustedes mismos son malos? De lo que abunda en el corazón, habla la boca. 35 Quien es bueno dice cosas buenas, porque el bien está en su interior; y quien es malo dice cosas malas, porque el mal está en su interior. 36 Y yo les digo que en el día del juicio todos tendrán que dar cuenta de cualquier palabra que digan sin pensar. 37 Pues por tus propias palabras serás declarado inocente o culpable.»
La señal de Jonás
(Mc 8.12Lc 11.29-32)
38 Entonces algunos de los fariseos y maestros de la ley dijeron a Jesús:
—Maestro, queremos ver una señal milagrosa de tu parte.
39 Jesús les contestó:
—Esta gente malvada e infiel pide una señal milagrosa, pero no se les dará más señal que la del profeta Jonás. 40 Pues así como Jonás estuvo tres días y tres noches dentro del gran pez, así también el Hijo del hombre estará tres días y tres noches dentro de la tierra. 41 En el día del juicio, cuando se juzgue a la gente de este tiempo, los de Nínive se levantarán y la condenarán, porque ellos se volvieron a Dios cuando oyeron el mensaje de Jonás, y lo que hay aquí es mayor que Jonás. 42 En el día del juicio, cuando se juzgue a la gente de este tiempo, también la reina del Sur se levantará y la condenará; porque ella vino de lo más lejano de la tierra para escuchar la sabiduría de Salomón, y lo que hay aquí es mayor que Salomón.
El espíritu impuro que regresa
(Lc 11.24-26)
43 »Cuando un espíritu impuro sale de un hombre, anda por lugares secos buscando descanso; y si no lo encuentra, piensa: 44 “Regresaré a mi casa, de donde salí.” Cuando regresa, encuentra a ese hombre como una casa desocupada, barrida y arreglada. 45 Entonces va y reúne a otros siete espíritus peores que él, y todos se meten a vivir allí; y al final, ese hombre queda peor que al principio. Eso mismo le sucederá a esta gente malvada.»
La familia de Jesús
(Mc 3.31-35Lc 8.19-21)
46 Jesús estaba hablando todavía con la gente, cuando su madre y sus hermanos llegaron para hablar con él. Como se quedaron afuera, 47 alguien fue a decir a Jesús:
—Tu madre y tus hermanos están ahí fuera, y quieren hablar contigo.
48 Él le contestó:
—¿Quién es mi madre, y quiénes son mis hermanos?
49 Entonces, señalando a sus discípulos, dijo:
—Estos son mi madre y mis hermanos. 50 Porque cualquiera que hace la voluntad de mi Padre que está en el cielo, ese es mi hermano, mi hermana y mi madre.