Ayatsisquiscama apmancoc Jesús lhama quilvana
(Mt 26.6-13Mr 14.3-9)1 Seis acnim alhta intomjac yicpintama eltamjacpoc pascua caya apquilyeycajaycaoc. Apmiyaclhec alhta Jesús tingma Betania. Lázaro tingma pac, aplhaticjasquiyam alhta Jesús nipyesicsa apquilmasquingvaycmo. 2 Inquillanalhquic alhta nintom, yoyam etasomoc Jesús najan maycaa. Innincanvoctac alhta Marta nintom netin mesa. Apnec alhta Lázaro nipyesicsa maycaa apnaycam nicja mesa. 3 Yejemoc alhta acsantamo María nardo ayingmenic acmasis anco, malha medio litro. Acmamnave anco nardo ayingmenic. Incatsiscasquic alhta María apmancoc Jesús. Inlicasquic alhta naváyc ava apmancoc Jesús. Inpayjeclhec alhta acpaniyam asoc masis congne tingma. 4 Apnec alhta Judas Iscariote, Simón apquitca. Aptomja apquilvisayo lhama apquiltamsoycaoc Jesús. Aptomja apcanem sat, yoyam emacpoc Jesús. Aptomjac alhta Judas Iscariote:
5 —¿Soctomja actovasa nac asoc masis? Ingvanqui inyicje ongyinyoc acyanmongam trescientos solyayem, yoyam ongilmesic acyanmongam enlhit mepqui apquilnatam —alhta aptomjac.
6 Aptime apanco alhta Judas. Am alhta colhenac apvalhoc enlhit mepqui apquilnatam. Aptamilcasquic mataa Judas solyayem acninquinomalhca. Apyilhacpoc mataa apquilma nicja solyayem. Ayinyemaclha Judas aptomja enlhit apminyilhma. 7 Aptomjac alhta Jesús apcanya:
—Cotnejic ac lha. Cotnejic sat ayatsisquiscama emancoc yicpintama ongvatongnalhca. 8 Apnaycam mataa nipyesicsa quellhip enlhit mepqui apquilnatam. Coo eyca molhejec mataa nipyesicsa quellhip —alhta aptomjac.
Apquilpamejitsomap judíos, yoyam elajic Lázaro
9 Apquillingac alhta amyaa aplhamoclhojo judíos apna Jesús tingma Betania. Apquilvoctac alhta, yoyam elvita Jesús najan yoyam elvitac Lázaro. Jesús alhta aplhaticjasquiyam nipyesicsa apquilmasquingvaycmo. 10 Apquilpamejitsacpec alhta apquilimja apmamyi sacerdotes. Apquililtamjoc alhta elyipitcasiclhojo elajic Lázaro. 11 Alhta ayinyemaclha apquilmiyaclho mataa aplhamoclhojo judíos apnaclha Lázaro. Yiplovcoc alhta najan melyasquiyam Jesús.
Aptalhningvoyclha Jesús tingma Jerusalén
(Mt 21.1-11Mr 11.1-11Lc 19.38-40)12 Moc acnim alhta intomjac. Apquilmiyantac alhta aplhamoclhojo enlhitaoc tingma Jerusalén. Apquililtamjoc alhta elpasmoc pascua, caya apquilyeycajaycaoc. Apquillingac alhta amyaa, yoyam najan evotac Jesús tingma. 13 Yejemoc alhta apquilyatemenamco alha ava. Apquilamyilhamquic alhta Jesús apquilpalhamamcaa:
—Sas, tasic anco. Ningilayo aptomja apquilhyam aplhanma apvisay Visqui ingac. Ningilayo aptomja Israel Apvisqui apancaoc —alhta apquiltomjac apquilpamesma.
14 Apvitac alhta yamelyeyjaycoc ayitcoc Jesús. Yejemoc alhta apquinamta. Acno aclhanma Dios appayvam actalhesomalhca:
15 Noela nasa quellhip co Sión.
Quip elanojo apquilhyam Apvisqui apancaoc.
Yamelyeyjaycoc ayitcoc apquinamtem
—nic nat intomjac appayvam.
16 Am alhta elyasamcoc siclho apquiltamsoycaoc actomjaclha as asoc. Apquilyasingvoclhoc alhta natamin aplhaticjangviyam actemaclha mayayo Jesús. Actemaclha aplhenamap nic nat Jesús acno actomjaclha alhta apquilvitay.
17 Apquillhenquic alhta enlhitaoc apvisay Jesús apquiltomja alhta apquilvitaycamco. Apquiltomjac alhta:
—Aplhaticjascacmec alhta Lázaro nipyesicsa apquilmasquingvaycmo. Apcanyacpec alhta Lázaro etyapoc tacjalhop —alhta intomja amyaa aplhenacpo. 18 Apquilyasamcoc alhta enlhitaoc actemaclha Jesús aptamjaycam sinpilapquiscama. Eycaso ayinyemaclha apquilamyilhamco enlhitaoc. 19 Apquilpamejitsacpec alhta fariseos:
—Quip elanojo quellhip. Mongvanquejec nincoo ongilyacsilhma. Apyasingvocmec aplhamoclhojo enlhitaoc lhalhma anco —alhta apquiltomjac.
Apcanit griegos apquilquitamsama Jesús
20 Apquilmiyaclhec alhta caya tingma Jerusalén, yoyam elpayicsojo Dios Ingyapam. Apquilpalhavocmec alhta napocja enlhit apquilvisay griegos. 21 Apquilyoclhec alhta griegos apnaclha Felipe apquinyema tingma Betsaida yoclhilhma Galilea. Apquiltomjac alhta apquilanya:
—Visqui, ningiltamjoc nincoo ongvita Jesús —alhta apquiltomjac.
22 Apmiyaclhec alhta Felipe apquiltimnasquiclho Andrés. Yejemoc alhta apquilmiyaclho apcanit apquililtimnasquiclho Jesús. 23 Aptomjac alhta apquiltimnasamcaa Jesús:
—Invocmec acvamlha acnim, yoyam colhic seyaco sicvisay Sictiyam Sictomja Enlhit. 24 Actomjac coo silanya quellhip: Naso, am sat ancoc ecnacpoc lhopactic motajap apactic, comascoc sat apvisay motajap apactic. Meylhejec sat mataa. Masquec sat ancoc apvisay motajap apactic, ingyictong sat. Elhamiclhac sat apyilhna. 25 Apmiyovquic sat ancoc enlhit acyimnatem apnenyic apanco, comascoc sat. Aptanovquic sat ancoc enlhit acyimnatem apnenyic apanco, colhic sat acyimnatem apnenyic cotmongvoycamlha nelha. 26 Apquiltamjoc sat ancoc enlhit jelanam coo, incaymalhquic yoyam jeyiplovjo. Jelhojoc sat lhama sicnaclha selancam coo. Colhic sat ayaco selancam coo, ayinyema coo Tata —alhta aptomjac.
Aplhanma Jesús yoyam ematong
27 ‘Aptomjac alhta mocjam Jesús:
—Avanjec coo actamjaycam evalhoc. ¿Jalhco sat otnejic? ¿Pa ya ongvanic coo Tata, yoyam jevomsic tap actomjaclha quilhvo nac jay? Paj. Acvaac coo, yoyam otac actomjaclha quilhvo nac jay. 28 Tata, ingyane sat colhic ayaco lhip apvisay —alhta aptomjac.
Yejemoc alhta ayinyema netin lhama appayvam:
—Innec ayaco coo sicvisay, colhic sat mocjam ayaco coo sicvisay —alhta aptomjac.
29 Apquillingac alhta enlhitaoc apcanaycam maa. Apquiltomjac alhta:
—Quilhtingyavocme —alhta apquiltomjac. Apquiltomjac alhta poc enlhit:
—Appamejitcasquic lhac lhama ángel Dios apcasinancama —alhta apquiltomjac.
30 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—Jave coo siyanyomalhca olngac appayvam ayinyema netin. Quellhip eyca apquilanyacpec ellinga. 31 Quilhvoc olyicpilcojo apquiltemaclha enlhit lhalhma anco. Quilhvoc sat colhic actipsa avisqui ac as nalhpop. 32 Innec sat ancoc seyasiclha netin, onalaclhac sat sicnaclhilha aplhamoclhojo enlhit —alhta aptomjac.
33 Apquitsepma alhta aplhenac Jesús. Apquiltamjoc alhta eyascasingvomoc enlhitaoc actemaclha yoyam ematong.
34 Apquilatingmavoc alhta enlhitaoc:
—Ninlingac nincoo actemaclha aclhanma singanamaclha Dios, yoyam cotmongvomeje nelha apma Cristo. ¿Soctomja apcanya nac lhip colhic sat acyaseclho netin apvisay Aptiyam Aptomja Enlhit? ¿Soc enlhit apvisay Aptiyam Aptomja Enlhit? —alhta apquiltomjac.
35 Aptomjac alhta Jesús apquilanya:
—Am covanco apnaycamo lhama quellhip ayitsayolhma. Ayitsayolhma innac mocjam quellhip, eltiyasam sat quellhip. Lha eyqui nasa covac yatesaclhilhma. Aptiyasam sat ancoc enlhit yatescamalhma, meyasamquejec sat apyasaclha (elhnanmoc sat). 36 Ayitsayolhma innac mocjam quellhip. Noelyasquim nasa ayitsayolhma, yoyam eltimjic quellhip ayitsayolhma ayitquic —alhta aptomjac.
Lhama alhta apsovja aplhanma as asoc. Aplhinquic alhta Jesús. Apyilhacpoc alhta apna.
Apquiltemaclha judíos apquilyasquiyam Jesús
37 Inlhamoc alhta aptamjaycam sinpilapquiscama apquillanay Jesús napatavo enlhitaoc. Apquilyascacmec alhta mataa enlhitaoc. 38 Incaymalhquic yoyam cotmongvomoc nelha appayvam aplhanma nic nat Isaías profeta Dios aplingascama:
Visqui, ¿soc enlhit etnejic meyasquiyam amyaa ninlingascama?
¿Soc enlhit etac sat apmopvan apanco Visqui ingac?
—nic nat intomjac amyaa.
39 Eyca ayinyemaclha apquiltomja alhta apquilyasquiyam enlhitaoc, acno moc apayvam aplhanma ilhnic nat Isaías profeta Dios aplingascama:
40 Inquilmec apataoc enlhitaoc ayinyema Dios Ingyapam.
Apquilyimtalhnescasquic Dios Ingyapam apquilvalhoc enlhitaoc.
Apquiltamjoc Dios Ingyapam, yoyam melvityeje olhma enlhit acna apataoc.
Apquiltamjoc najan, yoyam colhenejec apquilvalhoc elyasingvomoc amyaa.
Yoyam colhenejec apquilvalhoc enlhitaoc elyanmongsic moc apquilvalhoc,
yoyam eltamalvomoc ayinyema siltamilquisquiyam
—nic nat intomjac appayvam.
41 Eycaso ilhnic nat Dios appayvam aplhanma Isaías. Ayinyemaclha invitac nic nat apvanmoncama gloria actemaclha apyimtalhnamo Jesús. Aplhenacpec nic nat Jesús.
42 Am alhta elyascacmoc aplhamoclhojo judíos najan lha napocja apquilimja apmamyi. Apquilyilhacpoc alhta apquiltimem melyasquiyam. Fariseos alhta ayinyemaclha. Incacoc alhta apnenyaoc, yoyam elantipsacpoc apcaneyquiclhilha. 43 Apquilyispaquic alhta mataa mayayo ayinyema enlhit, am colhno mayayo ayinyema Dios Ingyapam.
Jesús appayvam actomja acyicpilquemo apquiltemaclha enlhitaoc
44 Apyimnatasquic alhta appayvam Jesús:
—Am sat ancoc jeyascacmoc coo enlhit, meyascamejec sat najan coo Tata aptomja seyapajascama. 45 Jetac sat ancoc coo enlhit, etac sat najan aptomja seyapajascama. 46 Coo sictimem ayitsayolhma. Acvaac coo as nalhpop, yoyam melhnam yatescamalhma enlhit apquiltomja mejelyasquiyam. 47 Am sat ancoc eyiplovcasac enlhit apjalhenmo coo sicpayvam, motvacsejec sat coo. Acvaac coo as nalhpop. Am oltamjoc olnatovacsic enlhitaoc lhalhma anco. Altamjoc eyca olvomsic tap aplhamoclhojo. 48 Acvinalhquic sat ancoc coo, am sat ancoc colmac apquilvalhoc sicpayvam elnatovasacpoc sat. Coo sicpayvam ayinyemaclha acsilhnanoncama apquilyasquiyam. (Etvasacpoc sat actamongvomlha nelha acnim.) 49 Jave siltimnaycam ajanco. Coo Tata aptomja seyapajascama, yoyam oltimnam najan olhicmocsic enlhitaoc. 50 Acyasamcoc coo apcanamaclha coo Tata. Apquiltemoc cotmongvomeje nelha acyimnatem ingnenyic. Acyiplovcasquic coo quilhvo siltimnaycam nac aso, actemaclha seyanama coo Tata, yoyam otnejic —alhta aptomjac.
Una mujer derrama perfume sobre Jesús
1 Seis días antes de la Pascua, Jesús fue a Betania, donde vivía Lázaro, a quien él había resucitado. 2 Allí se preparó una cena en honor de Jesús, y Marta servía y Lázaro era uno de los que estaban a la mesa comiendo con él. 3 María llevó unos trescientos gramos de perfume de nardo puro, muy caro, y perfumó los pies de Jesús, y luego con sus cabellos los secó. Toda la casa se impregnó del aroma del perfume. 4 Pero Judas Iscariote, que era aquel discípulo que iba a traicionar a Jesús, dijo:
5 —¿Por qué no se ha vendido este perfume por su equivalente, que es el salario de trescientos días, para ayudar a los pobres?
6 Judas no dijo esto porque le importaran los pobres, sino porque era ladrón, y como tenía a su cargo la bolsa del dinero, robaba de lo que echaban en ella. 7 Pero Jesús le dijo:
—Déjala tranquila, ya que lo estaba guardando para el día de mi entierro. 8 A los pobres siempre los tendrán entre ustedes, pero a mí no siempre me tendrán.
Conspiración contra Lázaro
9 Muchos de los judíos, al enterarse de que Jesús estaba en Betania, fueron para allá, no solo para ver a Jesús sino también a Lázaro, a quien Jesús había resucitado. 10 Entonces los jefes de los sacerdotes decidieron matar también a Lázaro, 11 pues por él muchos judíos se apartaban de ellos y creían en Jesús.
Jesús entra en Jerusalén
(Mt 21.1-11Mc 11.1-11Lc 19.28-40)12 Al día siguiente, la muchedumbre que había ido a Jerusalén para la fiesta de la Pascua se enteró de que Jesús iba a llegar a la ciudad. 13 Entonces cortaron hojas de palmera y salieron a recibirlo, gritando:
—¡Hosanna! ¡Bendito el que viene en el nombre del Señor, el Rey de Israel!
14 Jesús encontró un burro y se montó en él, como dice en las Escrituras:
15 «No tengas miedo, ciudad de Sión;
mira, tu Rey viene
montado en un burrito.»
16 Al principio, sus discípulos no entendieron estas cosas; pero después, cuando Jesús fue glorificado, se acordaron de que todo esto que le habían hecho estaba en las Escrituras y se refería a él.
17 La gente que había estado con Jesús, cuando él ordenó a Lázaro salir de la tumba y lo resucitó, contaba lo que había visto, 18 y al saber la gente de la señal milagrosa que Jesús había hecho, salía a su encuentro. 19 Pero los fariseos se decían unos a otros:
—Como ustedes pueden ver, así no vamos a conseguir nada. Miren, ¡todo el mundo se va tras él!
Unos griegos buscan a Jesús
20 Entre la gente que había ido a celebrar la fiesta, había algunos griegos. 21 Estos se acercaron a Felipe, que era de Betsaida, un pueblo de Galilea, y le rogaron:
—Señor, queremos ver a Jesús.
22 Felipe fue y se lo dijo a Andrés, y los dos fueron a contárselo a Jesús. 23 Y Jesús les dijo:
—Ha llegado la hora en que el Hijo del hombre va a ser glorificado. 24 Les aseguro que si el grano de trigo no cae en la tierra, y muere, se queda solo; pero si muere, rinde abundante cosecha. 25 Quien ama su vida la perderá; pero quien desprecia su vida en este mundo la conservará para la vida eterna. 26 Si alguien me quiere servir, que me siga; y quien me sirva estará también allí donde yo esté. A quien me sirva, mi Padre lo honrará.
Jesús anuncia su muerte
27 »¡Siento en este momento una angustia terrible! ¿Y qué puedo decir? ¿Acaso diré: “Padre, líbrame de esta angustia”? ¡Si precisamente para esto he venido! 28 Padre, ¡glorifica tu nombre!»
En ese momento se oyó una voz del cielo, que decía: «Ya lo he glorificado, y una vez más voy a glorificarlo.»
29 Al escuchar esto, la gente que estaba allí decía que había sido un trueno; pero algunos afirmaban:
—Un ángel le ha hablado.
30 Jesús les dijo:
—Esta voz que ustedes han escuchado no fue por mí, sino por ustedes. 31 Este es el momento en que el mundo va a ser juzgado, y en que el que manda en este mundo será expulsado. 32 Pero cuando yo sea levantado de la tierra, atraeré a todos a mí mismo.
33 Con esto Jesús dio a entender de qué modo iba de morir. 34 Pero la gente le contestó:
—Por la ley sabemos que el Mesías vivirá para siempre. ¿Cómo, pues, dices tú que el Hijo del hombre tiene que ser levantado? ¿Quién es ese Hijo del hombre?
35 Jesús les dijo:
—La luz va a estar todavía entre ustedes, pero solo por un poco de tiempo. Así que caminen mientras aún tienen esta luz. Que no los sorprenda la oscuridad, porque el que anda en la oscuridad no sabe por dónde va. 36 Crean en la luz mientras todavía la tengan. Así serán hijos de la luz.
Después de haber dicho esto, Jesús se fue y se escondió de ellos.
Por qué los judíos no creían en Jesús
37 A pesar de las grandes señales milagrosas que Jesús había hecho delante de ellos, no creían en él. 38 Y es que tenía que cumplirse lo que escribió el profeta Isaías:
«Señor, ¿quién ha creído a nuestro mensaje?
¿A quién ha revelado el Señor su poder?»
39 Y no podían creer porque Isaías también escribió:
40 «Dios les ha cerrado los ojos
y ha entorpecido su mente,
para que no puedan ver
ni puedan entender;
para que no se vuelvan a mí,
y yo no los sane.»
41 Isaías dijo esto porque había visto la gloria de Jesús, y hablaba de él.
42 Sin embargo, muchos de los judíos, incluso algunos de los más importantes, creyeron en Jesús, pero no lo decían en público por miedo a los fariseos, pues no querían que los expulsaran de las sinagogas. 43 Preferían la gloria humana a la gloria que da Dios.
Las palabras de Jesús juzgarán a la gente
44 Jesús dijo con fuerte voz: «El que cree en mí no cree solamente en mí, sino también en el Padre, que me ha enviado. 45 Y el que me ve a mí ve también al que me ha enviado. 46 Yo soy la luz, y he venido al mundo para que los que creen en mí no se queden en la oscuridad. 47 Pero si alguno oye mis palabras y no las obedece, yo no lo condeno; porque yo no vine para condenar al mundo, sino para salvarlo. 48 El que me desprecia y no hace caso de mis palabras ya tiene quien lo condene: las palabras que yo he dicho lo condenarán en el día último. 49 Porque yo no hablo por mi cuenta; es el Padre, que me ha enviado, quien también me ha ordenado lo que debo decir y enseñar. 50 Y sé que el mandato de mi Padre es para vida eterna. Así pues, lo que yo digo, lo digo tal y como el Padre me lo ha ordenado.»