Actemaclha melyajayquiclho apvisqui
1 Aptomjac nic nat profeta Samuel apcanya apvisqui Saúl: —Eyapajasquic alhta Dios yoyam ongvatsisquisic lhip etnejic apvisqui apancaoc enlhitaoc Israel. Ingyeylhojo sat lhip actemaclha apcanama Dios.
2 Eycaso alhta appayvam Dios Apyimtalhnamo: —Pac oyanmongsiclha apquiltemaclha enlhitaoc amalecitas. Apquiltomja alhta apquilinmelhaycam enlhitaoc Israel nalhit amay apquilinyema yoclhilhma Egipto. 3 Elyas maa. Ilnajap sat enlhitaoc amalecitas. Enatovas sat aclhamoclhojo asoc apancaoc. Noelayim nasa lhama asoc. Ilnajap sat enlhitaoc najan quilvanaa najan apvapataoc najan sicaa ayitcoc najan vayqui najan nipquesic najan voncayispoc najan yamelyeyjaycoc — nic nat aptomjac Dios.
4 Apcansaclhec nic nat apvisqui Saúl aplhamoclhojo enlhitaoc amyip Telaim. Apquilyipsatquic nic nat apquilvamlha singilpilhtetemo. Doscientos mil nic nat yoyam ellhong nalhapaoc. Diez mil nic nat enlhitaoc Judá apquilmolhama. 5 Apnalaclhec nic nat apvisqui Saúl tingma apvanyam apquicjingvoycamlha enlhitaoc amalecitas. Apquilyilhanmec nic nat napocja singilpilhtetemo alvata.
6 Aptomjac nic nat apvisqui Saúl apquilanya enlhitaoc ceneos: —Ingva, elinyajaoc quellhip. Elyinyov apquilpalhqueycam enlhitaoc amalecitas. Am ongiltamjoc ongiltovacsojoc lhama quellhip enlhitaoc amalecitas. Apquilimlacmoc alhta mataa quellhip enlhitaoc Israel apquilinyema alhta yoclhilhma Egipto — nic nat aptomjac apvisqui.
Yejemoc nic nat apquilyinyova enlhitaoc ceneos apquilpalhqueycam amalecitas. 7 Apquilnapacpec nic nat apvisqui Saúl enlhitaoc amalecitas acpayjo tingma Havila. Apquilminlhinquic nic nat Saúl. Apquilvocmec nic nat yoclhilhma Sur, acpayjo Egipto actiyapmaclha acnim. 8 Apmacpec nic nat apvisqui amalecitas apvisay Agag. Apticyovquic nic nat aplhamoclhojo enlhitaoc amalecitas. Sovo acvinatem nic nat apquilnapac. 9 Am nic nat ematnac apvisqui Agag. Apmiyovquic nic nat apvisqui Saúl najan aplhamoclhojo enlhitaoc. Am nic nat elnapac apnatoscama nipquesic najan vayqui najan apnatoscama acnamilay najan nipquesic yamquilvana najan aclhamoclhojo altamila. Am nic nat elnapac. Apquilnapquic nic nat aclhamoclhojo apnatoscama alyamjoncama.
10 Aptomjac nic nat Dios apcanya profeta Samuel: 11 —Am colcac evalhoc sictimesquiscama alhta apvisqui Saúl nipyesicsa enlhitaoc. Apquilvatasquic selyajayquiclho Saúl, am eyiplovcasac actemaclha siyanamaclha — nic nat aptomjac Dios.
Avanjec nic nat actamjaycam apvalhoc profeta Samuel. Malha apquilpalhamaycam nic nat intomjac apquilmalhnancama acyovoclhojo alhtaa. 12 Alhtooc nic nat aplhaticja profeta Samuel yoyam elamyilhamcoc apvisqui Saúl. Innec nic nat altimnasa profeta Samuel: Tingma Carmel alhta apyasac apvisqui Saúl. Apquinimcasquic alhta amay mataymong actemaclha monquinatquiscama apyimnatem apanco. Aptajavoc alhta mocjam amyip Gilgal — nic nat intomjac apquilpayvam. 13 Apmiyaclhec nic nat profeta Samuel apnaclha apvisqui Saúl.
Aptomjac nic nat apvisqui Saúl apcanya profeta: —Altamjoc coo lhip epasmoc mataa Dios. Acsovjoc coo sicyiplovquiscama actemaclha appayvam Dios — nic nat aptomjac.
14 Apcatingmavoc nic nat profeta Samuel: —¿Jalhco ayinyema apquilpayvam siclinga nipquesic najan alpayvam vayqui? — nic nat aptomjac.
15 Apcatingmavoc nic nat apvisqui Saúl: —Enlhitaoc amalecitas alhta apnatoscama. Apquilmiyovquic alhta enlhitaoc ongilnapoc nipquesic apquiltamila apanco najan vayqui. Apquililtamjoc enlhitaoc elmecsic actemaclha apquilayo Dios. Insovjalhcoc alhta acticyova alyamjoncama — nic nat aptomjac.
16 Aptomjac nic nat profeta Samuel apcanya apvisqui: —Vamlha itne. Pac oltimnacsic lhip Dios appayvam siclinga alhtaa lhcac — nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat apvisqui Saúl: —Jeltimnas — nic nat aptomjac.
17 Aptomjac nic nat profeta Samuel apcanya: —Naso, meyimtalhnamo alhta lhip siclhoc alhta. Quilhvoc aptomja lhip apvisqui apyimtalhnamo nipyesicsa enlhitaoc Israel. Innec alhta ayatsisquisa lhip ayinyema Dios yoyam etnejic lhip apvisqui nipyesicsa enlhitaoc Israel. 18 Dios alhta apcapajascama lhip. Aptomjac alhta apcanya: Ingva, ilnajap sat enlhitaoc melyascalhma apquilvisay amalecitas. Elnapap sat, isavojo sat apquilnapma — alhta aptomjac. 19 ¿Soctomja melyajaclho nac lhip Dios appayvam? Apquilmec alhta lhip asoc yoyam etnejic apancaoc. Eycaso actomja acmasom anco napato Dios — nic nat aptomjac profeta.
20 Apcatingmavoc nic nat apvisqui Saúl: —Alyajaclhoc alhta Dios appayvam. Alyajaclhoc alhta aptomjaclha seyapajascama. Acyantementac alhta apmomap Agag, apvisqui alhta nipyesicsa enlhitaoc amalecitas. Apsovjoc alhta apticyovam enlhitaoc amalecitas. 21 Apquiltimec apancaoc asoc apquilmam enlhitaoc Israel: najan nipquesic najan vayqui najan actamila asoc singascama ongmoc. Apquililtamjoc enlhitaoc amyip Gilgal elmecsic as asoc yoyam elpayicsojo Dios, lhip Apvisqui pac — nic nat aptomjac apvisqui Saúl.
22 Aptomjac nic nat profeta Samuel apcanya Saúl:

¿Apyispaqui ya Dios asoc ningmescama najan asoc acticyovam yoyam ongilmesic? ¿Am ya colcac apvalhoc Dios actemaclha ningilyajayquiclho appayvam? Nasoc anco, actamila anco actemaclha ningilyajayquiclho, am colhnoc acticyovam ningmescama Dios. Actamila anco ningiljalhenma Dios appayvam, am colhnoc aptipilhmoc ayinyema nipquesic.
23 Mongilyajayquiclho Dios appayvam actomja ningsilhnanomalhca inganco malha ayinyema apyojolhma. Najan ningiltemoclha inganco actomja malha ningilpayescamo quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios. Aptovasquic alhta lhip Dios appayvam. Inmasquec lhip aptimem apvisqui ayinyema Dios — nic nat aptomjac profeta Samuel.

24 Apcatingmavoc nic nat apvisqui Saúl: —Sicsilhnanomalhca nac coo. Actovasquic coo singanamaclha Dios. Actovasquic coo lhip appayvam. Alyajaclhoc alhta enlhitaoc apquilpayvam ayinyema alhta siyay enlhitaoc. Jeyasicjiclhojo sat mocjam, imascos sicsilhnanomalhca ajanco. 25 Itne sat lhip siclhalhma yoyam opayicsojo Dios — nic nat aptomjac Saúl.
26 Apcatingmavoc nic nat profeta Samuel: —Motnejec coo siclhalhma. Aptovasquic alhta lhip Dios appayvam. Inmasquec lhip aptimem apvisqui nipyesicsa enlhitaoc Israel, ayinyema Dios — nic nat aptomjac profeta.
27 Appaycacpec nic nat profeta Samuel yoyam elhong. Yejemoc nic nat appatjeta apvisqui Saúl aptalhnama apvinatem. Inyitipquic nic nat nipva aptalhnama profeta.
28 Aptomjac nic nat profeta apcanya Saúl: —Apyinyovcasquic Dios aptimem lhip apvisqui nipyesicsa enlhitaoc Israel. Colhic sat actimesa apvisqui lhip aptimem poc aptomja aptamila apanco, am elhnoc lhip. 29 Paj etnajac apmopvan amyaa apvisay Gloria Apyimtalhnamo. Am cotnajac acmayovsa apvalhoc Dios, ayinyemaclha metnaja enlhit apanco Dios — nic nat aptomjac profeta.
30 Apcatingmavoc nic nat Saúl: —Moyascalhma nac coo. Altamjoc coo jetnejic seyay'o napatavo apquilimja apmamyi najan napatavo apquilimja apmamyi najan napatavo aplhamoclhojo enlhitaoc. Itne sat lhip siclhalhma yoyam opayicsojo Dios, lhip Apvisqui pac — nic nat aptomjac Saúl.
31 Apyiplaclhec nic nat profeta Samuel. Apquilpayasoc nic nat Saúl napato Dios.
32 Aptomjac nic nat profeta Samuel apcanya Saúl: —Iyantavoclha sat apvisqui apmomap Agag, apvisqui alhta enlhitaoc amalecitas — nic nat aptomjac.
Apvoctac nic nat apvisqui apmomap Agag. Aptomjac nic nat naysicsa acpayjayclha apvalhoc: Naso, inmasquec siyac'a sicmatnam — nic nat aptomjac.
33 Aptomjac nic nat profeta Samuel apcanya: —Apquilnapquic alhta lhip sovo acvinatem quilvanaa ayitquic. Mepqui ayitquic alhta aptimescasac lhip quilvanaa. Colhic sat lhip inquin mepqui ayitca — nic nat aptomjac profeta.
Apcajac nic nat profeta Samuel sovo acvinatem. Apmatnec nic nat apvisqui apmomap Agag. Aptipilcacpec nic nat napato Dios amyip Gilgal.
34 Apmiyaclhec nic nat profeta Samuel tingma Ramá. Apmiyaclhec nic nat Saúl tingma pac apvisay Gabaa de Saúl. 35 Inmasquimquic nic nat apvitay profeta etyisam Saúl aclhamoclhojo acnim aptiyascamcaclha. Invinec nic nat apvalhoc profeta Samuel ayinyema aptemaclha Saúl. Ayovsec nic nat apvalhoc Dios ayinyema aptimesquiscama alhta Saúl apvisqui nipyesicsa enlhitaoc Israel.
El Señor rechaza a Saúl
1 Un día, Samuel dijo a Saúl:
—El Señor me envió para consagrarte como rey de Israel, su pueblo. Por lo tanto, escucha lo que el Señor te quiere decir. 2 Así dice el Señor todopoderoso: “Voy a castigar a los amalecitas por lo mal que se portaron con los israelitas cuando estos fueron liberados de la esclavitud en Egipto. 3 Por lo tanto, ve y atácalos; destrúyelos junto con todas sus posesiones, y no les tengas compasión. Mata a hombres y mujeres, niños y recién nacidos, y también toros y ovejas, camellos y burros.”
4 Saúl mandó llamar al pueblo y le pasó revista en Telayín. Eran doscientos mil hombres de infantería y diez mil hombres de Judá. 5 Después Saúl se dirigió a la capital de Amalec y tomó posiciones junto al arroyo, 6 y dijo a los quenitas:
—¡Apártense! ¡Salgan de en medio de los amalecitas, para que no los destruya a ustedes junto con ellos; pues ustedes se portaron bien con los israelitas cuando venían de Egipto!
Los quenitas se apartaron de los amalecitas. 7 Entonces Saúl atacó a los amalecitas desde Javilá hasta la entrada de Shur, que está en la frontera de Egipto, y los derrotó; 8 tomó prisionero a Agag, su rey, y mató a filo de espada a todo su ejército. 9 Sin embargo, Saúl y su ejército dejaron con vida a Agag, y no mataron las mejores ovejas, ni los toros, ni los becerros más gordos, ni los carneros, ni destruyeron las cosas de valor, aunque sí destruyeron todo lo que era inútil y de poco valor.
10 Luego el Señor le habló a Samuel, y le dijo:
11 —Me pesa haber hecho rey a Saúl, porque se ha apartado de mí y no ha cumplido mis órdenes.
Samuel se quedó muy molesto, y durante toda la noche estuvo rogando al Señor. 12 A la mañana siguiente madrugó para ir al encuentro de Saúl, pero le avisaron que este se había ido a Carmel, que allí se había levantado un monumento, y que luego, dando un rodeo, había continuado hacia Gilgal. 13 Entonces Samuel fue a donde estaba Saúl, el cual le dijo:
—El Señor te bendiga. Ya he cumplido la orden del Señor.
14 —¿Qué significan entonces esos balidos de ovejas y esos bramidos de toros que estoy escuchando? —respondió Samuel.
15 —Los han traído de Amalec —contestó Saúl—, porque la gente ha conservado las mejores ovejas y los mejores toros para ofrecerlos en sacrificio al Señor tu Dios. Pero hemos destruido lo demás.
16 —¡Calla, que te voy a comunicar lo que el Señor me dijo anoche! —lo interrumpió Samuel.
—Habla —respondió Saúl.
17 Y Samuel le dijo:
—¿No te considerabas tú de poca importancia? Sin embargo, has llegado a ser el jefe de las tribus israelitas, y el Señor te ha consagrado como rey de Israel. 18 Ahora bien, si el Señor te envió con la orden estricta de destruir a esos pecadores amalecitas, y de atacarlos hasta acabar con ellos, 19 ¿por qué desobedeciste sus órdenes y te lanzaste sobre lo que se le quitó al enemigo, actuando mal a los ojos del Señor?
20 Saúl contestó:
—Yo obedecí las órdenes del Señor, y cumplí la misión que él me encomendó: he traído prisionero a Agag, rey de Amalec, y he destruido a los amalecitas. 21 Pero la tropa se quedó con ovejas y toros, lo mejor de lo que estaba destinado a la destrucción, para sacrificarlos en honor del Señor tu Dios en Gilgal.
22 Entonces Samuel dijo:

«Más le agrada al Señor que se lo obedezca,
y no que se le ofrezcan sacrificios y ofrendas quemadas;
vale más obedecerlo y prestarle atención
que ofrecerle sacrificios y grasa de carneros.
23 Tanto peca el que se rebela contra él
como el que practica la adivinación;
semejante a quien adora a los ídolos
es aquel que lo desobedece.
Y como tú has rechazado sus mandatos,
ahora él te rechaza como rey.»

24 Entonces Saúl dijo a Samuel:
—Sí, he pecado, pues pasé por alto la orden del Señor y tus instrucciones, porque tuve miedo de la gente y atendí su petición. 25 Pero yo te ruego que perdones mi pecado y que regreses conmigo para adorar al Señor.
26 —No voy a regresar contigo —le respondió Samuel—, porque tú has rechazado el mandato del Señor, y ahora él te rechaza como rey de Israel.
27 Samuel se volvió para marcharse, pero Saúl lo agarró por el borde de su capa y se la desgarró. 28 Entonces Samuel le dijo a Saúl:
—De esta misma manera, el Señor ha desgarrado hoy de ti el reino de Israel. Te lo ha quitado para entregárselo a un compatriota tuyo, que es mejor que tú. 29 Porque Dios, que es el orgullo de Israel, no miente ni se arrepiente, pues no es un simple hombre para arrepentirse.
30 —Yo he pecado —repitió Saúl—. Pero te ruego que en presencia de los consejeros de Israel y ante todo el pueblo me sigas respetando como rey. Así que vuelve conmigo para adorar al Señor tu Dios.
31 Samuel volvió entonces con Saúl, y este adoró al Señor. 32 Luego Samuel ordenó:
—Traigan ante mí a Agag, rey de Amalec.
Agag se presentó muy tranquilo ante Samuel, pensando que ya había pasado el peligro de una muerte amarga. 33 Pero Samuel le dijo:
—Con tu espada dejaste sin hijos a muchas mujeres. Pues igual que ellas quedará tu madre.
Y sin más, Samuel lo descuartizó en Gilgal, ante el Señor. 34 Después se fue a Ramá, y Saúl regresó a su casa, en Gabaa de Saúl. 35 Y Samuel nunca más volvió a ver a Saúl, aunque le causó mucha tristeza que el Señor se hubiera arrepentido de haber hecho a Saúl rey de Israel.