Apvisqui Joacaz
(2~R 23.31-35)
1 Apquiltingyac nic nat enlhitaoc apvisqui apjalhnancoc. Aptimesacpec nic nat Josías apquitca Joacaz, etnejic apvisqui tingma Jerusalén, apya'monquiscama apyap ninga. 2 Vocmec nic nat veintitrés años aptiyascam Joacaz, aptimesacpo apvisqui. Aptimec nic nat apvisqui tingma Jerusalén acvaycmo tres piltin. 3 Apvaac nic nat apvisqui co Egipto, apquilvatesquisa aptimem apvisqui tingma Jerusalén. Apquilanyacpec nic nat enlhitaoc elyinyoc acyanmongam tributo tres mil trescientos kilos plata najan treinta y tres kilos oro asoc acmamnave. 4 Apcanama ilhnic nat apvisqui co Egipto etnejic apvisqui Eliaquim nipyesicsa co Judá najan Jerusalén. Joacaz apyalhing nic nat Eliaquim, apquiltimem moc apvisay Joacim. Apyantamacpec nic nat Joacaz yoclhilhma Egipto.
Apvisqui Joacim
(2~R 23.36—24.7)
5 Vocmec nic nat veinticinco años aptiyascam Joacim, aptimesacpo apvisqui. Aptimec nic nat apvisqui tingma Jerusalén acvaycmo once años. Somcoc nic nat aptemaclha Joacim napato Dios Visqui ingac. 6 Apvaac nic nat apvisqui co Babilonia apvisay Nabucodonosor, aptomja apquilimpocjay. Apmacpec nic nat Joacim, apyantamacpo ilhnic nat appilhtetomap cadenas yoclhilhma Babilonia. 7 Appatmaoclhec nic nat Nabucodonosor nicja apquilmaycam acnaycaoc tingma apponquinomap, apninquinayclho tingma pac (apponquinomap) Babilonia.
8 Yitnec nic nat mocjam amyaa actalhesomalhca aptemaclha Joacim, aptomja apsilhnanomap apanco napato Dios, acvisay vaycajac apquilviscaa co Israel najan co Judá. Aptimesacpec nic nat apquitca Joaquín etnejic apvisqui apya'monquiscama apyap.
Apvisqui Joaquín apmomap
(2~R 24.8-17)
9 Vocmec nic nat dieciocho años aptiyascam Joaquín, aptimesacpo apvisqui. Aptimec nic nat apvisqui tingma Jerusalén acvaycmo tres piltin najan diez acnim. Somcoc nic nat aptemaclha Joaquín napato Dios Visqui ingac.
10 Vocmec nic nat acmamayaclha as año (primavera). Aptomjac nic nat apcanama apvisqui Nabucodonosor, colhic acyantamaclho Joaquín tingma Babilonia. Elsavojoc sat apquilmaycam acmamnave acnaycaoc congne tingma apponquinomap, elpatmaoclhac sat maa. Aptimesacpec nic nat Joaquín apmolhama apvisay Sedequías, etnejic apvisqui nipyesicsa co Judá najan co Jerusalén.
Apvisqui Sedequías
11 Vocmec nic nat veintiún años aptiyascam Sedequías aptimesacpo apvisqui. Aptimec nic nat apvisqui tingma Jerusalén acvaycmo once años. 12 Somcoc nic nat aptemaclha Sedequías napato Dios Visqui ingac. Aplingac nic nat inyicje profeta Jeremías appayvam ayinyema Dios, am nic nat ellaniclhac apvalhoc. 13 Apquinmelham nic nat aptanova apvisqui Nabucodonosor. Aplhanma ilhnic nat Sedequías mepqui apyeycajascaoc napato Dios, yoyam epasmoc mataa apvisqui Nabucodonosor. Am nic nat ellaniclhac apvalhoc, am nic nat etnajac apcayo Dios, Visqui apancaoc Israel. 14 Apquilvatsamquic nic nat apquilyiplovquiscama singanamaclha Dios apyovoclhojo apquilviscaa mayayo co Judá, najan sacerdotes, najan enlhitaoc. Apquilvajanamquic nic nat mataa apquiltemaclha metnaja israelitas apquilayo quilaycmasquiscama, apquiltomja apquilvennéycam tingma apponquinomap, Dios nic nat apponquinquiscama payjoc tingma Jerusalén. 15 Avanjec nic nat apmasma Dios tingma apponquinomap, apquilapajasa mataa profetas apquillingascama nipyesicsa enlhitaoc, yoyam elmiyovacpoc enlhitaoc najan tingma apponquinomap. 16 Apquilasmesacpec nic nat soycam amyaa Dios apquillingascama. Invennalhquic nic nat appayvam ayinyema Dios, apquilasmesacpo profetas Dios apquillingascama. Aplovquic nic nat Dios Visqui ingac apvita apquiltemaclha apancaoc, aclhanma ilhnic nat apvalhoc melmiyovejec sat mataa enlhitaoc.
Aptovasomap tingma apponquinomap
(2~R 25.8-21Jer 39.8-10Jer 52.12-30)
17 Apcapajasquic nic nat Dios elimpocjac caldeos (apvisqui Nabucodonosor) nipyesicsa co Judá. Apticyovquic nic nat apquilyimnanic congne tingma apponquinomap, am nic nat ingyaymacpoc lhama. Apticyovquic nic nat apquilyimnanic najan quilvanaa ayitcavoc, najan apquilvanyam najan melyimnatem. Am nic nat elmiyavac Dios Visqui ingac. 18 Apquilpatmaoclhec nic nat tingma Babilonia apvisqui caldeos, apsovjomo apquilmaycam acnaycaoc tingma apponquinomap, najan ayitcoc najan alyivey apquilmaycam, najan asoc acmamnave congne tingma apponquinomap, najan acnaycaoc apvisqui najan enlhit mayayo tingma apancaoc. 19 Apquilvatnec nic nat talha tingma apponquinomap. Apnatovasquic nic nat mataymong tingma apjalhtam Jerusalén. Apquilvatnec nic nat talha apvisqui tingma pac najan tingma apquiltamila, apnatovasquic nic nat actomja actamila.
20 Innec nic nat acnalaclho tingma Babilonia apyovoclhojo apquilaymomap mepqui apticyovam. Apquilanyacpec nic nat apquilmomap eltimesam nipyesicsa maa, najan eltimesam nipyesicsa apvisqui aptovana. Acvaycmo ilhnic nat acnim, etnejic apvisqui apvisay co Persia. 21 Eycaso ilhnic nat appayvam ayinyema Dios aplingascama ilhnic nat profeta Jeremías: Cotnejic sat año apancaoc apquillovquiscama apquilyampay, moc acvisay año de reposo, acvaycmo setenta años. Colhojoc sat mepqui siclho apquilyiplovquiscama najan mepqui apquiltamilquiscama moclhama año de reposo, acvaycmo setenta años.
Apcanamaclha apvisqui Ciro
(Esd 1.1-11)
22 Aptimec nic nat apvisqui co Persia apvisay Ciro. Vocmec nic nat primer año, apcanama ilhnic nat colhic aclingasa, najan colhic alapajasa cartas amyaa apcanamaclha. Eycaso ilhnic nat ayinyema Dios aplingascama ilhnic nat profeta Jeremías. Intomjac nic nat apvisqui appayvam: 23 Coo sicvisay Ciro visqui co Persia. Elaylhojo sicpayvam: Dios Visqui ingac apna netin setnesquiscama sicyimtalhnamo ajanco lhalhma anco as nalhpop. Ayanyalhquic coo ongillanac lhama tingma apponquinomap tingma Jerusalén, payjoc yoclhilhma Judá. ¡Quellhip apquiltamjamap Dios apquilyacyescama, eltajiclha sat tingma apquilaoclha! ¡Dios Visqui apancaoc epasmoc sat quellhip! — nic nat aptomjac apvisqui Ciro.
Joacaz, rey de Judá
(2 R 23.31-34)
1-2 El pueblo eligió a Joacaz para que reinara en lugar de Josías, su padre. Joacaz tenía veintitrés años cuando comenzó a gobernar. La capital de su reino fue Jerusalén, pero su reinado solo duró tres meses, 3-4 pues el rey de Egipto no le permitió gobernar, y se lo llevó prisionero. Este rey obligó a todo el país a pagar un impuesto de treinta y tres kilos de oro y tres mil trescientos kilos de plata. Luego nombró a Eliaquim como rey de Judá en Jerusalén, que era la capital. Eliaquim era hermano de Joacaz, pero el rey de Egipto le cambió el nombre, y le llamó Joacín.
Joacín, rey de Judá
(2 R 23.35—24.7)
5 Joacín tenía veinticinco años cuando comenzó a gobernar sobre Judá. La capital de su reino fue Jerusalén, y su reinado duró once años.
Joacín no obedeció a Dios. 6 Nabucodonosor, rey de Babilonia, peleó contra él, lo encadenó y se lo llevó prisionero a Babilonia. 7 También se llevó con él una parte de los utensilios del templo de Dios, y los puso en el templo de su dios en Babilonia.
8 La historia de Joacín narra su terrible comportamiento, y está escrita en el libro de la historia de los reyes de Israel y de Judá. Joaquín, su hijo, reinó en su lugar.
Joaquín, rey de Judá
(2 R 24.8-17)
9 Joaquín tenía ocho años cuando comenzó a gobernar sobre Judá. La capital de su reino fue Jerusalén, y su reinado solo duró tres meses y diez días. Joaquín no obedeció a Dios.
10 En la primavera de ese año, el rey Nabucodonosor ordenó que llevaran a Joaquín preso a Babilonia. En su lugar, Nabucodonosor nombró como rey de Judá a Sedequías, que era hermano de Joaquín. También se llevaron a Babilonia los utensilios de más valor que había en el templo de Dios.
Sedequías, rey de Judá
11 Sedequías tenía veintiún años cuando comenzó a gobernar sobre Judá. La capital de su reino fue Jerusalén, y su reinado duró once años. 12 Sedequías no obedeció a Dios, ni le hizo caso al profeta Jeremías cuando este le dio mensajes de parte de Dios. 13 Fue muy orgulloso y terco; nunca quiso arrepentirse ni obedecer al Dios de Israel.
Sedequías fue tan rebelde que tampoco obedeció al rey Nabucodonosor ni cumplió con el juramento que le había hecho.
14 De la misma manera se comportaron los principales sacerdotes y el pueblo. Traicionaron a Dios en gran manera, pues siguieron las odiosas costumbres de los países que adoraban dioses falsos. También se comportaron de manera terrible en el templo de Dios, el cual había sido dedicado a su adoración.
15 A pesar de eso, Dios amó a su pueblo y a su templo, y les envió muchos mensajeros para llamarles la atención. 16 Pero la gente siempre se burlaba de los mensajeros de Dios y de los profetas, y no les hacían caso. Y así siguieron hasta que Dios ya no aguantó más y, muy enojado, decidió castigarlos.
Dios castiga a su pueblo
(2 R 25.8-21Jer 39.8-10Jer 52.12-30)
17 Dios hizo que Nabucodonosor atacara Jerusalén y la derrotara. El rey Nabucodonosor mató a los jóvenes en el templo, y luego mató a muchos de los habitantes de Jerusalén, sin importar si eran hombres o mujeres, niños o ancianos.
18 Nabucodonosor se llevó a Babilonia todos los utensilios y tesoros del templo de Dios. También se apoderó de los tesoros del rey y de sus asistentes. 19 Luego derribó la muralla de Jerusalén, les prendió fuego al templo de Dios y a los palacios, y destruyó todos los objetos de valor.
20 Los israelitas que quedaron con vida fueron llevados presos a Babilonia, donde fueron esclavos del rey y de sus descendientes. Así permanecieron, hasta que el reino de Persia se convirtió en un país poderoso y conquistó Babilonia.
21 Así fue como se cumplió lo que Dios había anunciado por medio del profeta Jeremías. El territorio de Judá quedó abandonado setenta años, y solo así pudo disfrutar de paz.
El emperador Ciro permite el regreso a Jerusalén
(Esd 1.1-4)
22-23 En el primer año del gobierno de Ciro, rey de Persia, este rey dio la siguiente orden a todos los habitantes de su reino:

«El Dios de los cielos, que es dueño de todo, me hizo rey de todas las naciones, y me encargó que le construya un templo en la ciudad de Jerusalén, que está en la región de Judá. Por tanto, todos los que sean de Judá y quieran reconstruir el templo, tienen mi permiso para ir a Jerusalén. ¡Y que Dios los ayude!»
Ciro, rey de Persia
Con esta orden se cumplió la promesa que Dios había hecho por medio del profeta Jeremías.