Aplhanma Dios yoyam etac apquitca Abraham
1 Apvaac nic nat maycaa apquinyema Dios. Apnec nic nat Abraham amyip apquilimjaclha masit apcaoclha enlhit apvisay Mamre. Ingyitsicso acnim nic nat intomjac apna Abraham atong appaclhanma carpa. 2 Pilapcasquic nic nat apvita apnatqui enlhit apcanvaa acpayjo apnaclha. Yejemoc nic nat apquinmaclho netin yoyam emoc tacja maycaa. Apquilpolintac nic nat nalhpop Abraham. Apticlhiquic nic nat acpayjaclha napaat nalhpop.
3 Aptomjac nic nat Abraham apcanya maycaa: —Visqui ajac. Inlicavoc sat ancoc apvalhoc lhip, noyeycaja nasa coo tingma ajac. 4 Covotac sat yingmin. Elcaoc sat yingmin apmancaoc. Ellovquis sat apquilyampay coning yamit pisquisca. 5 Coo sictomja silancam quellhip. Apquilvaac quellhip coo tingma ajac. Osantimquisic sat aptoycaoc, yoyam elyimneclhoc mocjam. Natamin elquimpiclhac sat mocjam— nic nat aptomjac.
Apquilatingmavoc nic nat maycaa: —Jey, tasi— nic nat apquiltomjac.
6 Aptalhningvoclhec nic nat carpa appaclhanma Abraham. Aptomjac nic nat apcanya aptava Sara: —¡Copecjesam! Colic sat natqui aplhanaoc motajap. Colanes sat pan— nic nat aptomjac.
7 Apquinincaclhec nic nat Abraham apmiyaclho alyinatamaclha apnatoscama. Apyacyesquic nic nat vayqui ayitcoc actamila anco. Apquilancam nic nat apcanyacpoc ingyajic vayqui ayitcoc. Appecjesam nic nat apquillanay apitic yoyam eltovamcoc. 8 Apvoclhec nic nat Abraham vayqui neme ac apyingmenic najan queso. Apsantac nic nat apitic malanescama aptoycaoc. Apquinmam nic nat Abraham apyovcamcolha maycaa coning yamit.
9 Natamin aptoycaoc apquiltomjac nic nat maycaa apquilanya Abraham: —¿Jalhcojo acyasa lhip aptava Sara?— nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat Abraham: —Innec maa congne carpa tingma— nic nat aptomjac.
10 Aptomjac nic nat lhama maycaa apcanya: —Moc año sat ovotac mocjam otnejic maycaa. Cotac sat ayitca lhip aptava Sara— nic nat aptomjac.
Inlingac nic nat Sara actemaclha aplhanma maycaa. Innec nic nat congne carpa nicja atong, acpayjo apcapoc Abraham. 11 Apvanyam nic nat aptomjac Abraham najan aptava Sara. Inmasquec nic nat acyinyova actom.
12 Congne ilhnic nat inquictingmam Sara. Intomjac nic nat avalhoc: —¿Jalhco sat cotnejic? Sicvanyam coo, apvanyam najan etava. Inmasquec najan sicmajayo opatjetamcoc etava— nic nat intomjac avalhoc.
13 Aptomjac nic nat maycaa apcanya Abraham: —¿Soctomja ayasmesa nac Sara? ¿Soctomja acyascacmo nac avalhoc, yoyam cotac ayitca actomja acvanyam? 14 ¿Inyitne ya lhama asoc acyimtalhnama comopvan etnesquisic Dios? Apvanquic etnesquisic aclhamoclhojo asoc. Moc año sat ovotac mocjam. Cotac sat ayitca aptava Sara— nic nat aptomjac.
15 Inlingac nic nat Sara aplhanma maycaa. Am nic nat coyacmoc colhenic.
Intomjac nic nat Sara ayanya: —Am lhac ongvasmasac coo— nic nat intomjac.
Apcatingmavoc nic nat maycaa: —Naso, incasmasquic lhac lhiya— nic nat aptomjac.
Abraham najan tingma Sodoma
16 Apquilquimpaclhec nic nat mocjam maycaa. Tingma Sodoma nic nat apquilyasac. Acyavataclhojo ilhnic nat aptomja aplhalhma Abraham.
17 Intomjac nic nat apvalhoc Dios: —¿Evanqui ya oyilhasquisic amyaa napato Abraham, yoyam otnejic nipyesicsa enlhitaoc? 18 Ayinyemaclha Abraham etnejic sat apquilyap aplhamoclhojo apquilmolhama apquilyimnatem. Pac olhamascasiclhac sat coo apquinyema Abraham aplhamoclhojo enlhitaoc lhalhma anco. 19 Acyacyesquic coo Abraham, yoyam elanic sat mataa apquitquic najan aptovana elilyejiclhojo siyanamaclha. Yoyam elyiplovcasojo actemaclha actamila najan actemaclha acpeyvomo. Yoyam elhcac sat Abraham aclhamoclhojo asoc siclhanma olmesic— nic nat intomjac apvalhoc.
20 Aptomjac nic nat maycaa apcanya Abraham: —Avanjec mataa amyaa apquillhenamap apquilmapsomcaa enlhitaoc tingma Sodoma najan tingma Gomorra. Avanjec anco melyascalhma as enlhitaoc. 21 Altamjoc otyaningvomjoc maa, yoyam olanojo apquiltemaclha enlhitaoc. Nasoc lhaja amyaa apquillhenamap siclinga coo. Altamjoc oyasamcojoc maa— nic nat aptomjac.
22 Apquillhinquic nic nat apcanit maycaa apquilyascama tingma Sodoma. Apquinmam nic nat Abraham najan maycaa.
23 Apcalhingamcoc nic nat Abraham apyipitcangvocmo maycaa. Aptomjac nic nat apcanya: —Visqui, ¿pa ya etvacsojoc lhama enlhit apquilpeyvomo enlhitaoc apquilmapsomcaa? 24 Apnam sat ancoc as tingma 50 enlhitaoc apquilpeyvomo, ¿pa ya esavojoc etvacsic as tingma? ¿Am ya eltamjoc lhip elasicjiclhojo as tingma, ayinyemaclha apnam nipyesicsa enlhitaoc 50 apquilpeyvomo? 25 Copvanquejec lhip etvacsojoc lhama enlhit apquilpeyvomo enlhitaoc apquilmapsomcaa. Copvanquejec lhip eyipitcasiclhojo enlhit apquilpeyvomo enlhitaoc apquilmapsomcaa. Lhip aptomja singyicpilquemo apyimtalhnamo as nalhpop. ¿Impeyvo ya mataa apyicpilquemo lhip?— nic nat aptomjac Abraham.
26 Apcatingmavoc nic nat maycaa: —Apnam sat ancoc tingma Sodoma 50 enlhit apquilpeyvomo, omyangvoclhac sat as tingma. Olasicjiclhojo sat mocjam aplhamoclhojo apnaycam as tingma, ayinyemaclha apnam nipyesicsa maa 50 apquilpeyvomo— nic nat aptomjac.
27 Aptomjac nic nat mocjam Abraham apcanya: —Visqui, movanquejec coo mopamejitsam lhip. Lhip nac Dios Apyimtalhnamo, coo eyca sictomja enlhit moyimtalhnamo. 28 Am sat ancoc evocmoc 50 apquilpeyvomo. ¿Pa ya esavojoc etvacsic as tingma apcaymacpo inlhojo 5 apquilpeyvomo?— nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat maycaa: —Acvitac sat ancoc 45 apquilpeyvomo, motvacsejec sat as tingma— nic nat aptomjac.
29 Apquilinlhanacmec nic nat apquilmalhnaycam: —Apnam sat ancoc cuarenta apquilpeyvomo— nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat maycaa: —Acvitac sat ancoc cuarenta apquilpeyvomo, motvacsejec sat as tingma— nic nat aptomjac.
30 Aptomjac nic nat mocjam Abraham apcanya: —Visqui, nojetanov nasa opamejitsic mocjam. Apnam sat ancoc maa 30 apquilpeyvomo— nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat maycaa: —Acvitac sat ancoc 30 apquilpeyvomo, motvacsejec sat as tingma— nic nat aptomjac.
31 Apquilinlhanacmec nic nat Abraham apquilmalhnaycam: —Visqui, movanquejec coo mopamejitsam lhip. Apnam sat ancoc maa 20 apquilpeyvomo— nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat maycaa: —Acvitac sat ancoc 20 apquilpeyvomo, motvacsejec sat as tingma— nic nat aptomjac.
32 Aptomjac nic nat mocjam Abraham apcanya: —Visqui, nojetanov nasa opamejitsic mocjam. Acvamlha lhama sicpayvam mocjam. Apnam sat ancoc diez apquilpeyvomo— nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat maycaa: —Acvitac sat ancoc 10 apquilpeyvomo, motvacsejec sat as tingma— nic nat aptomjac.
33 Aplhinquic nic nat maycaa natamin appamejitquiscama Abraham. Aptajavoc nic nat tingma pac Abraham.
Dios visita a Abraham
1 Esta es la historia del día en que Dios se le apareció a Abraham cerca del bosque de Mamré. Ese día hacía tanto calor que Abraham estaba sentado a la entrada de su tienda de campaña. 2 De pronto, levantó la vista y vio a tres hombres cerca de donde él estaba. Enseguida corrió a su encuentro, y se inclinó ante ellos en señal de respeto, 3 y les dijo:
—Señores, estoy para servirles. Si creen que merezco su visita, no se vayan. Quédense aquí un rato. 4 Voy a ordenar que traigan un poco de agua, para que se laven los pies y puedan descansar bajo este árbol. 5 Voy a traerles también un poco de pan, para que recobren las fuerzas y puedan seguir su camino. ¡Esta es su casa, y estoy para servirles!
Los tres visitantes le contestaron:
—Está muy bien. Haz todo lo que dijiste.
6 Abraham entró corriendo a la tienda donde estaba Sara, y le dijo: «¡Date prisa! Toma unos veinte kilos de la mejor harina, y ponte a hacer pan».
7 Luego fue al corral, tomó el más gordo de sus terneros, y se lo dio a un sirviente para que lo preparara enseguida. 8 Además del ternero, Abraham les ofreció a sus invitados mantequilla y leche. Mientras ellos comían, Abraham se quedó de pie bajo un árbol, atento para servirles.
9 Los visitantes le preguntaron:
—¿Y dónde está tu esposa?
Abraham les respondió:
—Está dentro de la tienda.
10 Uno de ellos le dijo:
—El año que viene volveré a visitarte, y para entonces tu esposa ya será madre de un hijo.
Sara estaba a la entrada de la tienda, detrás de Abraham, escuchando lo que decían. 11 Abraham y Sara ya eran muy ancianos, y Sara no estaba ya en edad de tener hijos, 12 así que ella se rio y dijo entre dientes: «Eso sería muy bonito, pero mi esposo y yo estamos muy viejos para tener un hijo».
13 Entonces Dios le dijo a Abraham:
—¿De qué se ríe Sara? ¿Acaso no cree que puede ser madre, a pesar de su edad? 14 ¿Hay algo que yo no pueda hacer? El año que viene, por estos días, volveré a visitarte, y para entonces Sara ya será madre.
15 Al oír esto, Sara sintió miedo. Por eso mintió y aseguró:
—No me estaba riendo.
Sin embargo, Dios le dijo:
—Yo sé bien que te reíste.
Abraham ruega por Sodoma
16 Los visitantes se levantaron para seguir su camino a la ciudad de Sodoma. Abraham los acompañó por un rato para despedirlos. 17 Pero Dios pensó:
«No puedo ocultarle a Abraham lo que voy a hacer, 18 porque sus descendientes formarán una nación grande y poderosa. Por medio de ellos todas las naciones de la tierra van a ser bendecidas. 19 Para eso lo elegí, para que les ordene a sus hijos y a toda su familia que me obedezcan, y que hagan lo que es bueno y justo. Si Abraham lo hace así, yo cumpliré con todo lo que le he prometido».
20 Entonces Dios le dijo a Abraham:
—Ya son muchas las quejas que hay en contra de Sodoma y Gomorra. Ya es mucho lo que han pecado. 21 Iré allá y veré con mis propios ojos si es verdad todo lo que me han dicho.
22 Los visitantes de Abraham se apartaron de allí y se fueron a Sodoma. Sin embargo, Abraham se quedó ante Dios, 23 y acercándose a él le dijo:
—No me digas que vas a matar a los buenos junto con los malos. 24 Supongamos que en la ciudad se encuentran cincuenta personas buenas. ¿No perdonarías, por esas cincuenta personas, a todos los que allí viven? 25 ¡Tú eres el juez de toda la tierra! ¡Tú no puedes matar a los que hacen lo bueno junto con los que hacen lo malo! ¡Tú eres un Dios justo!
26 Y Dios le contestó:
—Si encuentro en Sodoma cincuenta personas buenas, por ellas perdonaré a toda la ciudad.
27 Pero Abraham volvió a decir:
—Dios mío, perdona mi atrevimiento de hablar contigo, pues ante ti no soy nada. 28 Pero, ¿qué pasará si en toda la ciudad solo hay cuarenta y cinco personas buenas? ¿Destruirás de todos modos la ciudad?
Dios respondió:
—Si encuentro esas cuarenta y cinco personas, no la destruiré.
29 Una vez más, Abraham dijo:
—¿Y qué tal si solo encuentras cuarenta?
Dios le aseguró:
—Por esos cuarenta, no destruiré la ciudad.
30 Pero Abraham insistió:
—Dios mío, no te enojes conmigo si sigo hablando; pero, ¿qué pasará si no hay más que treinta personas buenas?
Y Dios le dijo:
—Si encuentro esas treinta personas, no destruiré la ciudad.
31 Abraham volvió a insistir:
—Dios mío, realmente soy muy atrevido, pero ¿si solo se encuentran veinte?
Dios respondió:
—Hasta por esos veinte, no destruiré la ciudad.
32 De nuevo dijo Abraham:
—Yo te ruego, Dios mío, que no te enojes conmigo, pero solo insistiré una vez más. ¿Y qué tal si solo se encuentran diez?
Y Dios le aseguró:
—Por esos diez, no destruiré la ciudad.
33 Luego de hablar con Abraham, Dios se fue de allí. Abraham, por su parte, regresó a su tienda de campaña.