Apquilinmelhaycam cotnaja ingmoc
1 Inlingalhquic nic nat amyaa nipyesicsa cotnaja ingmoc, yoyam ellanacpoc mocjam tingma apponquinomap enlhitaoc apquilmomap nano co Judea najan co Benjamín apquilvactama mocjam. 2 Apquilmiyaclhec nic nat cotnaja ingmoc apnaclha Zorobabel najan Josué najan apquilviscaa maa.
Apquiltomjac nic nat apquilanya: —Jingilane sat ongilpasmoc nincoo lha tingma apponquinomap. Yitnec nincoo lha ningilayo Dios acno apquilayo quellhip. Yitnec mataa ningmescama asoc macmescama Dios, siclhoc nat aptimem apvisqui Esar-hadón, apvisqui co Asiria, aptomja ilhnic nat singnalayquinta as yoclhilhma.
3 Apquilatingmavoc nic nat Zorobabel, najan Josué najan poc apquilviscaa: —Mongvanquejec nimpasmeyquiclha ongillana tingma apponquinomap, ningilvamlha nincoo ningilvisay enlhitaoc Israel. Eycaso alhta singanama apvisqui Ciro yoclhilhma Persia.
4 Apquilinmelham nic nat mataa actomja apquilaoclha, yoyam elvatsamcoc apquillanay tingma apponquinomap. 5 Apquilpamejitsacpec nic nat apquilinmelhaycam nipyesicsa apquilviscaa, colhic acmesa acyanmongam, elinmelham sat apquilpasmeyquiclha. Eycaso apquiltemaclha apancaoc ayenmo aptimem apvisqui Ciro de Persia acvaycmo aptimem apvisqui Dario de Persia. 6 Aptimec nic nat apvisqui Asuero, apvita vaycajac actalhesomalhca ayinyema cotnaja ingmoc yoyam elinmelham apquillanay tingma co Juda najan co Jerusalén. 7 Naysicsa aptimem nic nat apvisqui Artajerjes, apvisqui co Persia, Bislam, Mitrídates, Tabeel najan apnaymacoc apnatalhesa ilhnic nat vaycajac elyipsitic apvisqui Artajerjes. Arameo appayvam nic nat actalhesamalhca najan acpeyvescasquiclha. 8 Moc vaycajac aptalhescama nic nat comandante Rehum, najan secretario Simsai actemaclha apquilinmelhaycam apquillanay tingma co Jerusalén. Apvitac nic nat vaycajac apvisqui Artajerjes. 9-11 Eycaso ilhnic nat apnatalhescama comandante Rehum, secretario Simsai, apnaymacoc apquilyicpilquemo, apquilviscaa singilpilhtetemo co Persia, co Erec, co Babilonia, co Susa acvisay Elam. Najan maa poc enlhitaoc apnalayquinta ilhnic nat apvisqui apyimtalhnamo apvisay Asnapar. Apquilnesquic nic nat as enlhitaoc yoclhilhma Samaria vatsam Éufrates, payjoc actalhningvamlha acnim. Eycaso apnatalhescama vaycajac:
Lhip visqui Artajerjes. Vaycajac ayinyema nincoo, ningiltomja lhip ningiltimesaycam, ningileyvam vatsam Eufrates, payjoc actalhningvamlha acnim:
12 Yitnec amyaa ongilyascasingvomoc lhip visqui ingac apquiltemaclha judíos. Apquilyinyovquic alhta yoclhilhma lhip apcanamaclha. Apquilvoctac tingma Jerusalén ningyesicsa, yoyam ellanac mocjam tingma apnamcaclha enlhit apquilmapsomcaa. Apquiltamjam apquillanayclha apjalhtam mataymong, najan apquillanayclha tingma apvajac. 13 Iyasamcojo sat lhip mocjam: Apquilpenasquic sat ancoc apquillanayclha apjalhtam mataymong najan apyovoclhojo tingma. Melmecsejec sat acyanmongam tributo as enlhitaoc, melmecsejec sat acyanmongam impuestos najan derechos. Cosovjalhcac sat mataa solyayem apvisqui tingma pac. 14 Ningilancam nincoo lhip visqui ingac, colhejec sat acvenná lhip visqui ingac. Eycaso ayinyema ningilapajascama soycam amyaa, colhic altimnasa lhip. 15 Lhip apquilyeyjamcaa apnatalhesa nano vaycajac, apquillhenacpoc nat as enlhitaoc apquilmapsomcaa apquilinmelhaycam mataa visqui mayayo najan yatapquilviscaa moc yoclhilhma. Aptovasacpec nat as tingma ayinyema apquiltemaclha apancaoc. 16 Iyasamcojo sat lhip mocjam: Apquilpenasquic sat ancoc apquillanayclha tingma najan apjalhtam mataymong, comascoc sat aptimem lhip apvisqui vatsam Éufrates, payjoc actalhningvamlha acnim — nic nat intomjac vaycajac.
17 Apcapajasquic nic nat vaycajac apvisqui Artajerjes, apcatingmavo:
Lhip comandante Rehum, lhip secretario Simsai najan apquillhalhmaa co Samaria najan yoclhilhma vatsam Éufrates payjoc actalhningvamlha acnim: Saludos.
Acvitac alhta vaycajac 18 selapajasquiscama alhta quellhip. Inquilyipsatalhquic alhta sicnaclha coo actemaclha nimpayvam. 19 Invitalhquic alhta vaycajac actalhesomalhca nano ningilyeyjamcaa. Apquillhenacpec enlhit apquilmapsomcaa nano as tingma, apquiltemaclha apquilinmelhaycam apquilpasmeyquiclha apnaymacoc, yoyam eltovacsic apquilviscaa nano. 20 Apnam alhta nano apquilviscaa apquilyimtalhnamo tingma Jerusalén. Apquillhocac nat acyanmongam tributo, najan impuestos najan derechos ayinyema enlhitaoc apnaycam yoclhilhma vatsam Éufrates, payjoc actalhningvamlha acnim. 21 Elane sat quellhip, yoyam elvatsamcoc enlhitaoc apquillanay tingma. Coo sat ongvanic, yavamlha sat cotnejic ellanacpoc apquillanay tingma. Coo sat ongvanic, yavamlha sat cotnejic ellanacpoc mocjam as tingma. 22 Noelpamijitsacpojo nasa enlhitaoc, coyantavomejec sat acmasom yoclhilhma ningileyvomaclha — nic nat intomjac vaycajac.
23 Inquilyipsatalhquic nic nat vaycajac ayinyema apvisqui Artajerjes napato Rehum, napato Simsai secretario najan apnaymacoc. Apquilpasmeclhec nic nat apquilmiyaclho tingma Jerusalén, apquilanama elvatsamcoc apquillanay tingma quilhvoc anco. 24 Am nic nat ellanacpoc mocjam tingma apponquinomap tingma Jerusalén, acvaycmo segundo año aptimem apvisqui Darío co Persia.
Los enemigos se oponen a la reconstrucción
1 Los enemigos de los judíos se dieron cuenta de que estos habían regresado del exilio en Babilonia y estaban reconstruyendo el templo de su Dios. 2 Así que fueron a ver a Zorobabel y a los jefes judíos, y les dijeron:
—Déjennos ayudarlos a reconstruir el templo de Dios. Nosotros adoramos al mismo Dios que ustedes. Desde que el rey Esarhadón de Asiria nos trajo a vivir aquí, hemos estado presentando ofrendas a Dios.
3 Pero Zorobabel, Josué y los otros jefes judíos contestaron:
—No podemos aceptar la ayuda de ustedes. Solo nosotros podemos reconstruir el templo de nuestro Dios, porque así nos lo ordenó el rey Ciro de Persia.
4 Entonces la gente que vivía allí trataba de desanimar a los judíos y meterles miedo para que no reconstruyeran el templo. 5 Además, les pagaron a algunos asistentes del gobierno para que no los dejaran continuar con la reconstrucción. Esto sucedió durante los reinados de Ciro y de Darío, reyes de Persia.
6 Cuando comenzó a reinar Asuero, el nuevo rey de Persia, los enemigos de los judíos le presentaron una acusación contra ellos. 7 Tiempo después hubo otro rey, llamado Artajerjes. Al principio de su reinado, Bislam, Mitrídates, Tabeel y sus demás compañeros le escribieron una carta en arameo que fue traducida al persa.
8-11 El comandante Rehúm y el secretario Simsai también le escribieron al rey Artajerjes una carta en contra de los judíos. La firmaron los gobernadores, los jueces y los consejeros de Persia, Érec, Babilonia y Susa. También la firmaron los asistentes de las naciones que habían sido expulsadas de sus territorios por el famoso y gran rey Asnapar. Esas naciones ahora vivían en las ciudades de Samaria y en el resto de la provincia al oeste del río Éufrates. La carta decía:
12 «Reciba usted, gran rey Artajerjes, un saludo de nosotros, sus servidores. Queremos informarle que los judíos que salieron de Babilonia y volvieron a Jerusalén, están reconstruyendo esa ciudad rebelde y malvada. Ya han comenzado a reparar los cimientos y a levantar los muros de protección. 13 También le hacemos saber que cuando ellos terminen de reparar esos muros y la ciudad esté reconstruida, no van a querer pagar ninguna clase de impuestos, y el tesoro del reino sufrirá pérdidas. 14 Nosotros estamos al servicio de Su Majestad, y no podemos permitir que lo ofendan de esta manera. Por eso le enviamos esta información, 15 para que usted mande a revisar los archivos del palacio. Allí encontrará que esa ciudad es rebelde y peligrosa para los reyes y sus provincias. Comprobará que ya en otros tiempos se habían organizado en ella rebeliones, y que por eso fue destruida. 16 Queremos que Su Majestad sepa que si se reconstruye esa ciudad y se terminan de reparar sus muros, usted ya no tendrá dominio sobre la provincia que está al oeste del río Éufrates».
17 El rey les envió esta respuesta:
«Saludos del Rey al comandante Rehúm, al secretario Simsai, y a todos sus compañeros que viven en Samaria y en el resto de la provincia al oeste del río Éufrates. 18 He leído la traducción de la carta que ustedes me enviaron, 19 y ordené que se hiciera una investigación. Hemos encontrado que esa ciudad ya se había rebelado antes contra otros reyes, y que en ella siempre ha habido alborotos. 20 También se comprobó que hubo en Jerusalén reyes poderosos que dominaron en la provincia al oeste del río Éufrates, a quienes se les pagaban toda clase de impuestos. 21 Por lo tanto, ordeno detener la reconstrucción de la ciudad hasta que reciban órdenes mías. 22 Hagan cumplir esta orden enseguida, para que no se perjudique más el reino».
23 Tan pronto como Rehúm, el secretario Simsai y sus compañeros leyeron la carta del rey Artajerjes, fueron rápidamente a Jerusalén y obligaron a los judíos a detener los trabajos. 24 Así que la reconstrucción del templo de Dios quedó suspendida hasta el segundo año del reinado de Darío, rey de Persia.