Booz najan aptava Rut
1 Apmiyaclhec nic nat Booz tingma apatong, apcaneyquiclhilha enlhit. Apnaclhec nic nat maa. Apmiyantac nic nat lhama enlhit apmolhama tampeyi, aplhanma siclho Booz.
Apquevam nic nat: —Ilhingma jilip, ilhnata siclho — nic nat aptomjac.
Apmiyantac nic nat enlhit yoyam elhic. 2 Apquilanyacpec nic nat diez enlhit ningayo apquilvanyam yoyam elhnam. Apquilnactac nic nat elaylhojo amyaa.
3 Aptomjac nic nat Booz apcanya apmolhama: —Invoctac alhta mocjam Noemí, ayinyema yoclhilhma Moab. Coyinyoc sat amyip, actomja amyip apanco atava ninga, apvisay Elimelec. 4 Apvanquic lhip emoc as amyip. Ayinyema alhta apmolhama lhip Elimelec. Ilhen sat actomja nasoc anco napatavo apquilvitaycamco najan napatavo mayayo apquilvanyam. Am sat ancoc emac lhip, coo sat omoc. Ayinyema alhta coo lha sicvisay sicmolhama Elimelec apmasquingvoyam — nic nat aptomjac Booz.
Apcatingmavoc nic nat apmolhama apmamyi: —Omoc sat amyip coo — nic nat aptomjac.
5 Apquiltimnasquic nic nat Booz actemaclha ningmam: —Apmec sat ancoc lhip as amyip ayinyema Noemí. Apcanyacpec lhip colyimjapoc tampeyi moabita, acvisay Rut. Aptiyacmec sat ancoc apquitca, etnejic sat apmayclha as amyip — nic nat aptomjac.
6 Aplingac nic nat apmolhama apmamyi, aptomja apcanya: —Movanquejec omoc amyip. Yitnec coo amyip ajanco, casomcojoc sat actomja ajanco. Ima sat lhip as amyip. Ayinyema siclhanma coo: Booz apvisay apmolhama apmamyi, yoyam emoc as amyip — nic nat aptomjac.
7 Yitnec nic nat apquiltemaclha co Israel: Apquilpenasquic sat ancoc apquilpamejitsomap mepqui apquilyeycajascaoc. Incaymalhquic lhama enlhit elcoc tiyayipejic pac, colhic acmesa poc. Apvajanamquic nic nat apmolhama apmamyi. 8 Apliquic nic nat lhama tiyayipejic. Innec nic nat acmesa Booz. —Ima sat lhip amyip — nic nat aptomjac apcanyacpo Booz.
9 Aptomjac nic nat Booz apquilanya apnaycamó lhama apquilvanyam: —Quellhip apquiltomja apquilvitaycamco sicmam asoc ayinyema Elimelec, najan Quelión, najan Mahlón. 10 Quellhip apquilvitaycamco, otnejic etava quilvana acvisay Rut. Tampeyi alhta co Moab. Atava ninga apvisay Mahlón. Coo sictamongvoyam etnejic sat Mahlón apquitca niptamin. Colvoncamejec sat mataa nipyesicsa enlhitaoc najan nipyesicsa apquilmolhama apvisay apanco Mahlón — nic nat aptomjac Booz.
11 Apquilatingmavoc nic nat apnaycamó lhama: —Eje, ningvitac lhac nincoo. Epasmoc sat mataa Dios. Lhip tingma pac colhic sat quilvana. Colhojoc sat ningilyeyjamcaa Raquel najan Lea. Appintalhnama atovana natamin israelitas. Lhip Booz, itne sat apyimtalhnamo najan appeyvomo tingma Efrata, moc ningiltimem Belén. 12 Etac sat lhip aplhamoc apquitquic. Inquin sat quilhva aptava. Cotnejic sat apmescama Dios. Etac sat apquilmolhama, acno ilhnic nat apquilmolhama Fares, inquin nic nat Tamar, apyap nic nat Judá — nic nat apquiltomjac.
13 Inquilyimjapquic nic nt Booz, aptimec aptava Rut. Intomjaclhec nic nat inlovso. Yiplovcoc nic nat aptiyam ayitca. Eycaso apyisponcama nic nat Dios.
14 Yitnec nic nat alpayvam quilvanaa alanya Noemí: —Innec ayaco Dios. Apmescama lhiya atavin, etnejic aptamilquiscama lhiya. Etnejic sat apyimtalhnamo nipyesicsa co Israel. 15 Epasmoc najan etamilsic mataa lhiya actomjaclha acvanyam. Atapa ayitca nac lha. Avanjec mataa ayasicjayo atapa. Malha acmamnave anco, am elhno siete ayitquic — nic nat inquiltomjac quilvanaa.
16 Innesquic nic nat sicaa ayinlhaclha Noemí. Invanimcasquic nic nat.
17 Inquiltimec nic nat quilvanaa alanya: —Aptiyacmec alhta ayitca Noemí — nic nat inquiltomjac.
Inquiltimec nic nat apvisay Obed, moc ningiltimem Apquilancam. Obed apquitca ilhnic nat Isaí. Aptavin nic nat apvisay David, ningiltimem apvisqui David.
18 Eycaso apquilvisay nic nat apquilyeyjamcaa: Fares apquitca ilhnic nat Hezrón. 19 Hezrón apquitca ilhnic nat Ram. Ram apquitca ilhnic nat Aminadab. 20 Aminadab apquitca ilhnic nat Naasón. Naasón apquitca ilhnic nat Salmón. 21 Salmón apquitca ilhnic nat Booz. Booz apquitca ilhnic nat Obed. 22 Obed apquitca ilhnic nat Isaí. Isaí apquitca ilhnic nat David.
Booz se casa con Rut
1 Booz fue a la entrada del pueblo, donde la gente se reunía para tratar asuntos importantes. Poco tiempo después, pasó por allí el otro familiar de Elimélec.
—Oye —gritó Booz—, ven aquí y siéntate; tenemos algo de qué hablar.
2 De inmediato Booz llamó a diez de los hombres más importantes de Belén, y los invitó a sentarse con ellos.
Una vez sentados, 3 Booz le dijo al otro familiar:
—Noemí acaba de regresar de Moab y quiere vender el terreno de nuestro familiar Elimélec. 4 Yo quería que tú supieras esto, y además, pedirte que lo compres, porque tienes el derecho de decidir primero. Delante de estos testigos, dime si quieres comprarlo o no, pues aparte de nosotros dos no hay otro familiar que pueda comprarlo.
Enseguida el otro familiar respondió:
—Sí, lo voy a comprar.
5 Entonces Booz le dijo:
—Si compras el campo, también tendrás que casarte con Rut, la viuda que vino con Noemí desde Moab. Así, cuando nazca el primer niño, él llevará el apellido del difunto esposo de Rut, y el terreno será para él.
6 —¡Ah, entonces no acepto comprarlo! —dijo el otro familiar—. Si lo compro, voy a perder todo ese dinero, y si nacen otros hijos, mis propios hijos recibirán menos herencia. Será mejor que lo compres tú.
7-8 Y siguiendo la costumbre de esa época, el otro familiar se quitó una de sus sandalias, se la dio a Booz y le dijo:
—Toma mi sandalia; esta es la señal de que solo tú podrás comprar el terreno.
9 Luego Booz se dirigió a las personas que estaban allí, y les dijo:
—Ustedes son testigos de que hoy le compro a Noemí todo lo que perteneció a Elimélec y a sus hijos. 10 Además, me voy a casar con Rut, la viuda de Mahlón. Así, el primer niño que nazca heredará el terreno, y se mantendrá el nombre de la familia. Sus descendientes seguirán viviendo en Belén.
11 —Sí, somos testigos —respondieron los que estaban presentes—. Deseamos que Dios le permita a Rut ser como Raquel y Lía, quienes tuvieron muchos hijos, de los cuales descendemos todos los israelitas. 12 Que al casarte con esta joven mujer, tu familia llegue a ser tan grande como la familia de Fares, hijo de Judá y Tamar. Y que tú llegues a ser muy rico en toda Efrata y muy importante en Belén.
Nacimiento de Obed
13 Al poco tiempo Booz se casó con Rut y Dios permitió que ella quedara embarazada. 14 Cuando nació el niño, las mujeres de Belén le decían a Noemí:
«Bendito sea Dios que hoy te ha dado un nieto para que cuide de ti. Dios quiera que cuando el niño crezca llegue a ser muy famoso en todo Israel. 15 Él te hará muy feliz, y te cuidará en tu vejez, porque es hijo de tu nuera Rut. Ella vale más que siete hijos, porque te ama mucho y ha sido muy buena contigo».
16 Noemí abrazó al bebé con mucho cariño, y desde ese día se dedicó a cuidarlo. 17 Las vecinas buscaron un nombre para el bebé y lo llamaron Obed; y a todos los amigos les decían: «¡Noemí ya tiene un hijo!»
Obed, abuelo de David
18 Obed creció y fue el padre de Jesé y el abuelo de David.
Esta es la lista de los descendientes de Fares: Fares, 19 Hesrón, Ram, 20 Aminadab, Nahasón, 21 Salmón, Booz, 22 Obed, Jesé y David.