Apvisqui Jehú nipyesicsa co Israel
1 Aptomjac nic nat profeta Eliseo apcanya aptamjaycamó lhama profeta: —Ipenacsojo sat yoyam emyaclha tingma Ramot yoclhilhma Galaad. Isov as alhancoc ayitcoc aceite acmasis. 2 Itingya sat maa apvisay Jehú, Josafat apquitca, Nimsi aptavin. Iyoclhojo siclho, iyantemiclha sat moc aplhancoc. 3 Ilic sat aceite alhancoc ingyitsasquisic apyitsicsic Jehú, ingyane sat: Eycaso Dios Visqui ingac appayvam: Coo sictimesquiscama apvisqui nipyesicsa co Israel. Natamin ilic sat atong, ingyinyi sat maa — nic nat aptomjac.
4 Apmiyaclhec nic nat profeta apquitcoc tingma Ramot de Galaad. 5 Apvitac nic nat apcanayclha capitanes singilpilhtetemo.
Aptomjac nic nat apcanya: —Yitnec coo amyaa yoyam oltimnacsic capitán — nic nat aptomjac.
—¿Soc capitán qui? — nic nat aptomjac Jehú.
—Lhip — nic nat aptomjac profeta.
6 Apquinmaclhec nic nat netin Jehú etlhic moc aplhancoc. Apcatsiscasquic nic nat aceite apyitsicsic, aptomja apcanya: —Eycaso appayvam Dios Visqui ingac: Coo sictimesquiscama lhip etnejic apvisqui nipyesicsa enlhit ajancaoc Israel. 7 Isavojo sat lhip apquilnapma aptovana Acab. Colhojoc sat acyanmongayclha aptemaclha Acab apquilnapma siclhoc profetas najan poc selancam coo, ayinyema alhta Jezabel. 8 Eticyoc sat apyovoclhojo apquilmolhama Acab, apyovoclhojo apquilinava apquilmolhama. 9 Olhnasojoc sat apticyovam aptovana Acab, acno silnapma alhta apvisqui Jeroboam, Nabat apquitca, najan Baasa, Ahías apquitca. 10 Comatong sat Jezabel, eltovamcoc sat simjing payjoc amyip Jezreel, paj catoynalhquejec sat maa — nic nat aptomjac profeta apquitcoc.
Apliquic nic nat atong apquinyaja profeta. 11 Appalhavocmec nic nat mocjam apnaymacoc capitanes Jehú.
Apquiltomjac nic nat apquilanya: —¿Soc amyaa yi? ¿So aptingya yi as ayanem? — nic nat apquiltomjac.
Apcatingmavoc nic nat Jehú: —Apquilyasamcoc quellhip, aptemaclha apanco appayvam — nic nat aptomjac.
12 Apquiltomjac nic nat mocjam: —¡Apmopvan amyaa lhip! ¡Jingiltimnas! — nic nat apquiltomjac.
Apcatingmavoc nic nat Jehú: —Aptomjac lhac seyanya: Eycaso Dios Visqui ingac appayvam: Coo sictimesquiscama lhip apvisqui nipyesicsa co Israel — nic lhac — nic nat aptomjac.
13 Yejemoc nic nat apquiljalhyovasa apquilalomap, apquilpayesa nalhpop payjoc apquiltameycaoc. Apquilpayvasquic nic nat nipquesic apquipetic, apquilpalhamamcaa: —¡Apvisqui apjalhnancoc nac Jehú! — nic nat apquiltomjac.
Apmatnam Joram apvisqui nipyesicsa co Israel
14 Inlhenquic nic nat apvalhoc Jehú, Josafat apquitca, Nimsi aptavin, yoyam ingyajic sat apvisqui Joram. Appasmec nic nat siclho Joram elnapacpoc sirios, apquiltomja apquilimpocjay tingma Ramot yoclhilhma Galaad, apvisqui ilhnic nat Hazael. 15 Innec nic nat acyimsasa Joram, aptajaclho tingma Jezreel, yoyam etamalvomoc siclho. Aptomjac nic nat Jehú apquilanya apnaymacoc: Nasoc sat ancoc seltema visqui coo, metyepejec sat enlhit as tingma apvanyam, colhejec sat aclingasa amyaa payjoc Jezreel. 16 Apquinamtec nic nat carro pac apvisqui, apmiyaclho tingma Jezreel, apyitnamaclha Joram apyimsem. Najan Ocozías, apvisqui co Judá, apmiyaclho apnaclha Joram etnejic maycaa. 17 Tingma nitno ilhnic nat apnac aptamilquiscama tingma apvanyam Jezreel, apvita apquilhyam Jehú najan apnaymacoc, aptomja apyimnatesa appayvam: —¡Apquililhyacmec enlhit! — nic nat aptomjac.
Aptomjac nic nat Joram apquilanya: —Elapajas sat nolhing apcapoc, elamyilhamcoc sat maa, eyasamcojoc sat, acyitna inlhojo amyaa — nic nat aptomjac.
18 Aplhinquic nic nat nolhing apcapoc, elamyilhamcoc apvisqui Jehú, aptomja apcanya: —Apquiltamjoc visqui ajac eyasamcojo, acyitna inlhojo amyaa — nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat Jehú: —¡Vamlha itne, jingyimjamaoc nincoo! — nic nat aptomjac.
Aplingasquic nic nat amyaa aptamilquiscama tingma: —Apvoclhec maa nolhing apcapoc, mepqui eyca aptajemo — nic nat aptomjac.
19 Apcapajasquic nic nat apvisqui mocjam nolhing apcapoc, apvoclho maa: — Apquiltamjoc visqui ajac eyasamcojo, acyitna inlhojo amyaa — nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat Jehú: —¡Vamlha itne, jingyimjamaoc nincoo! — nic nat aptomjac.
20 Aplingasquic nic nat mocjam amyaa aptamilquiscama tingma: —Apvoclhec maa poc nolhing apcapoc, mepqui eyca aptajemo — nic nat aptomjac. Nasoc lhaja aplhinquiscama carro apvisay Jehú, Nimsi aptavin, malha ayanem aptomja aplhinquiscama carro — nic nat aptomjac.
21 Aptomjac nic nat Joram apquilanya: —¡Elpenacsojo carro sinamtem! — nic nat aptomjac.
Apquilpenasquic nic nat carro. Apquinamtec nic nat apvisqui co Israel Joram. Apquinamtec nic nat moc carro apvisqui co Judá Ocozías. Apquilamyilhamquic nic nat apvisqui Jehú. Apquiltajanyac nic nat amyip apanco Nabot co Jezreel.
22 Aptomjac nic nat Joram apcanya Jehú: —¿Naso ya mepqui amyaa? — nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat Jehú: —Avanjec amyaa ayinyema lhip inquin, actemaclha anco alanatama najan actemaclha apyojolhma — nic nat aptomjac.
23 Appaycacpec nic nat Joram, apquinyaja najan apyimnatesa appayvam: —¡Lhip Ocozías, singyinimquiscama nac! — nic nat aptomjac.
24 Apyinjac nic nat yanca pac Jehú, aplimsa apcapoc. Intalhnec nic nat yanca yipjem pac Joram. Apquitsepquic nic nat netin carro.
25 Aptomjac nic nat Jehú apcanya Bidcar aptomja aplhalhma: —Ilic sat apjapac, iyinyov sat amyip apanco Nabot co Jezreel. Yitnec ejatic Dios Visqui ingac appayvam, ningillhinquisa alhta lhip najan coo carro apanco Acab, Joram apyap. Aptomjac nic nat appayvam ayinyema Visqui ingac: 26 Acnim alhta sicvita Nabot apmatnam najan apquitquic apticyovam. Olhnasojoc sat lhip, ematong sat as amyip. Coo sicpayvam sicvisay Visqui Sicyimtalhnamo — alhta aptomjac. Ilic sat apjapac, iyinyov sat payjoc amyip apanco Nabot, acno aplhanma nic nat Visqui ingac — nic nat aptomjac.
Apmatnam apvisqui Ocozías
(2~Cr 22.7-9)27 Intiyacmec nic nat apvalhoc Ocozías apvita. Apquinyec nic nat payjoc Bet-hagan.
Apya'masquic nic nat Jehú, aptomja apquilanya apquillhalhmaa: —¡Elaa sat maa! — nic nat aptomjac.
Apquilyimsasquic nic nat netin carro payjoc Gur, ningatoc Ibleam, apquinyaja eyca tingma Meguido. Apquitsepquic nic nat maa. 28 Apquilpatmaoclhec nic nat tingma Jerusalén netin carro. Apcatoynacpec nic nat apcatoynamacpilha apquilyeyjamcaa Tingma David.
29 Aptimesacpec nic nat Ocozías apvisqui nipyesicsa co Judá, acvaycmo once años aptimem apvisqui Joram, Acab apquitca.
Ayitsepma quilvana Jezabel
30 Apmiyaclhec nic nat tingma Jezreel apvisqui Jehú. Inlingac nic nat quilvana Jezabel apvactama apvisqui. Inyilhvasquic nic nat acmalhimpancoc naat, intingyac nic nat alilhyescama ava, inquilanoc nic nat atong ayitcoc. 31 Apvaac nic nat tingma apatong acyivey Jehú.
Intomjac nic nat ayanya apvisqui: —Lhip nac Zimri. ¡Ticyovam inyap nac lhip! ¿Soc amyaa yi? — nic nat intomjac.
32 Apquilanoc nic nat atong ayitcoc apvisqui, aptomja apcanya: —¿Soc enlhit yoyam jelpasmoc? — nic nat aptomjac.
Apquilanoc nic nat apcanit singilpilhtetemo apquilviscaa.
33 Aptomjac nic nat Jehú apquilanya: —¡Eltimquis coning as quilvana! — nic nat aptomjac.
Apquiltimcasquic nic nat coning. Inquilhpajac nic nat ema tingma napocja najan nolhing apquiltoyam quilvana Jezabel. 34 Apmiyaclhec nic nat Jehú, yoyam etoc siclho najan eynic.
Natamin nic nat aptomja apcanya: —Eltingya sat quilvana ápac, yoyam elatoynic. Apvisqui apquitca nac lha — nic nat aptomjac.
35 Apquilmiyaclhec nic nat. Pilapcasquic nic nat apquilvita quilvana apcatic, najan ameoc najan alhquipcoc apaoc. 36 Apquiltajavoc nic nat mocjam, eliltimnacsic apvisqui Jehú.
Aptomjac nic nat Jehú apquilanya: —Eycaso aplhanma siclhoc alhta Visqui ingac aplingascama profeta Elías co Tisbe: Coltovamcoc sat simjing quilvana ápac, acvisay Jezabel payjoc amyip Jezreel. 37 Coytic sat maa quilvana ápac, colhojoc sat vayqui ayi acyitnama amyip. Coyicpilcalhquejec sat mataa acvisay siclho quilvana Jezabel — alhta aptomjac Visqui ignac, ayinyema profeta — nic nat aptomjac Jehú.
Dios elige a Jehú para ser rey de Israel
1 Un día, el profeta Eliseo llamó a uno de sus discípulos y le dijo:
«Prepárate para ir a Ramot de Galaad. Toma este frasco de aceite, 2 y cuando llegues allá busca a Jehú, el hijo de Josafat y nieto de Nimsí. Ve a donde está él, sepáralo de sus compañeros y llévalo a otra habitación. 3 Toma el frasco de aceite, derrámalo sobre su cabeza y dile: “Dios te elige para ser rey de Israel”. Después abre la puerta y escapa. No te detengas».
4 Entonces el joven profeta fue a Ramot de Galaad. 5 Cuando llegó, los jefes del ejército estaban reunidos. El profeta dijo:
—Tengo que decirle algo, mi capitán.
Jehú preguntó:
—¿A quién de nosotros?
El profeta respondió:
—A usted, mi capitán.
6 Entonces Jehú y el profeta fueron a otra habitación. Allí el joven profeta derramó el aceite sobre la cabeza de Jehú y dijo:
«El Dios de Israel lo elige a usted para ser rey de su pueblo. 7 Usted matará a toda la familia del rey Ahab. De esa manera les dará el castigo que se merecen, pues Jezabel ordenó matar a los profetas que le fueron fieles a Dios. 8 Toda la familia de Ahab va a morir. Dios acabará con todos los descendientes de ese rey que aún vivan en Israel, ya sean libres o esclavos. 9 Dios hará con la familia de Ahab lo mismo que hizo con la familia de Jeroboam hijo de Nabat, y con la familia de Baasá hijo de Ahías. 10 Nadie enterrará a Jezabel, pues los perros se comerán su cuerpo en el campo de Jezreel».
Después de esto, el profeta abrió la puerta y escapó. 11 Cuando Jehú fue a reunirse con los demás jefes del ejército, estos le preguntaron:
—¿Qué quería ese loco? ¿Hay algún problema?
Jehú les contestó:
—Ustedes ya lo conocen; solo dice tonterías.
12 Ellos le dijeron:
—No es cierto. Dinos qué quería.
Jehú les respondió:
—Me dijo que Dios me eligió para ser rey de Israel.
13 Enseguida cada uno de ellos tomó su capa y la puso sobre los escalones como si fuera una alfombra. Después tocaron la trompeta y gritaron: «¡Viva el rey Jehú!»
Jehú se rebela en contra de Joram
14-16 El rey Joram había ido a la ciudad de Ramot de Galaad para defenderla del ataque de Hazael, rey de Siria. Pero los sirios hirieron a Joram en la batalla y este tuvo que regresar a la ciudad de Jezreel para curarse. Ocozías, rey de Judá, se enteró de lo sucedido y fue a visitarlo.
Mientras tanto, Jehú hacía planes para matar a Joram, así que les dijo a sus compañeros: «Si ustedes de verdad quieren que yo sea el rey, no permitan que nadie vaya a Jezreel a avisarle a Joram de mis planes».
Entonces Jehú subió a su carro de combate y se fue a Jezreel. 17 Cuando el guardia que estaba en la torre vio a Jehú y a la gente que lo acompañaba, dijo: «¡Viene gente!»
Joram ordenó: «Que vaya un soldado a preguntarles si vienen en son de paz».
18 Entonces uno de los soldados tomó un caballo y fue a encontrarse con Jehú, y le dijo:
—El rey quiere saber a qué vienen.
Jehú le contestó:
—¿A ti qué te importa? ¡Ponte detrás de mí!
El hombre que estaba observando en la torre avisó: «El jinete llegó hasta donde estaban, pero no regresa». 19 Entonces el rey envió a otro jinete. Cuando este llegó a donde se encontraban Jehú y su gente, les dijo:
—El rey quiere saber si vienen en son de paz.
Jehú le contestó:
—¿A ti qué te importa? ¡Ponte detrás de mí!
20 El hombre de la torre dijo de nuevo: «El otro jinete llegó también, pero no regresa. Por la manera de conducir parece que se trata de Jehú, pues viene muy rápido». 21 Joram entonces ordenó: «¡Preparen mi carro de combate!»
Ellos prepararon el carro, y después Joram y Ocozías salieron en busca de Jehú. Lo encontraron en el campo de Nabot, en Jezreel. 22 Cuando Joram vio a Jehú le dijo:
—¿Vienes como amigo?
Jehú contestó:
—¿Cómo puedo ser amigo tuyo si tu madre sigue adorando a los ídolos y haciendo brujerías?
23 Joram se dio vuelta y escapó mientras le gritaba a Ocozías: «¡Es una traición, Ocozías! ¡Es una traición!»
24 Jehú estiró su arco con todas sus fuerzas, y le disparó una flecha a Joram. La flecha le entró por la espalda y le atravesó el corazón. Joram cayó muerto en su carro. 25 Entonces Jehú le dijo a su sirviente Bidcar:
«Levanta el cuerpo de Joram y llévalo al campo de Nabot, en Jezreel. Recuerdo que cuando tú y yo manejábamos los carros de combate del rey Ahab, Dios dijo en contra de él: 26 “Ayer vi cómo mataron a Nabot y a sus hijos. Te aseguro que en este mismo lugar voy a darte el castigo que mereces”. Por lo tanto, levántalo y arrójalo en el campo de Nabot. Así se cumplirá lo que Dios había anunciado».
Jehú mata a Ocozías
(2 Cr 22.7-9)27 Cuando el rey de Judá vio lo que había pasado, escapó hacia Bet-hagán. Pero Jehú lo persiguió, y le ordenó a sus soldados: «¡Mátenlo a él también!»
Ocozías iba en su carro subiendo por Gur, cerca de Ibleam, cuando fue herido por los soldados de Jehú. Sin embargo, Ocozías pudo escapar a Meguido, donde murió a causa de la herida. 28 Sus sirvientes lo llevaron a Jerusalén en un carro, y lo enterraron en la Ciudad de David, en la tumba de sus antepasados.
29 Ocozías había comenzado a reinar sobre Judá cuando Joram tenía once años de reinar en Israel.
Muerte de Jezabel
30 Después Jehú fue a Jezreel, y cuando Jezabel se enteró, se pintó los ojos, se adornó el cabello y se asomó por la ventana. 31 Cuando Jehú llegó a la entrada de la ciudad, Jezabel le dijo:
—¿Cómo estás? Eres como Zimrí, un asesino de tu rey.
32 Jehú miró hacia la ventana y preguntó:
—¿Quién está de mi parte? ¿Quién?
Dos o tres oficiales del palacio se asomaron para verlo. 33 Jehú les dijo:
—¡Échenla abajo!
Entonces ellos la arrojaron por la ventana. Su sangre salpicó la pared y a los caballos, los cuales pisotearon su cuerpo.
34 Después Jehú fue a comer y beber, y al terminar ordenó: «Ocúpense del cadáver de esa maldita mujer. Entiérrenla, porque era hija de un rey».
35 Pero cuando fueron a sepultarla, solo encontraron los huesos de su cabeza y de sus pies, y las palmas de sus manos. 36 Cuando regresaron y se lo contaron a Jehú, él dijo:
«Sucedió tal como lo había anunciado Dios por medio de su servidor Elías, el de Tisbé. Él dijo que los perros se comerían el cuerpo de Jezabel en el campo de Jezreel. 37 También dijo que su cadáver sería como estiércol de animal sobre la tierra de Jezreel, para que nadie pudiera decir que allí están los restos de Jezabel».