Apquilyitsomacpo israelitas lhama quilvana acyamasma atava
1 Aptomjac alhta Visqui ingac seyanya coo: 2 Lhip enlhit, ilngas sat lhip amyaa apquiltemaclha apancaoc co Jerusalén moyisponcama coo. 3 Itne sat lhip elanic: Eycaso appayvam ayinyema Visqui ingac: Apquilyitsomacpo quellhip sicaa quilvana ayitcoc, actiyaycamlha Canaán, inyap alhta amorreo, inquin alhta hitita. 4 Intiyacmec alhta sicaa, paj coyatemenalhcac atalhna, paj coyapasalhcac yingmin paj colicalhcac ayimpejic, paj calalhcac alhta apava. 5 Mepqui alhta actamilquiscama inquin, paj najan anaymacoc, inyinyovalhquic alhta sicaa amyip malha asoc apac. Innoc alhta apquiltiyaycamlha quellhip israelitas. 6 Pilapcasquic alhta sicvita ema najan acpaysacmo ayimpejic sicaa. Inlhenquic evalhoc omyoc as sicaa macyamasma, yoyam ovanimsic. 7 Acvanimcasquic alhta sicaa, acno siyictinquiscama ilhnamoc. Invanamyic alhta sicaa, actomjayclho quilvana anco actamila. Inmasquec alhta acvisay sicaa, actomja eyca quilvana mepqui atava ayalhnayo, mepqui apava actalhnama.
8 Alanoc alhta quilvana actamila anco. Actimec coo etava as quilvana. Acmesquic alhta apava cotalhniclhac quilvana, cotnatsalhquejec sat actomja nasoc anco etava. Allanac alhta pacto ningmiyovmalhca najan mepqui ningyamasma naysicsa ningileyvam. Quellhip israelitas apquilyitsomacpo as quilvana sictimem etava. Eycaso sicpayvam sicvisay Visqui apancaoc.
9 Acvitac alhta siclho quilvana ayitcoc actiyacmo. Acliquic alhta yingmin ayimpejic, ayatsiscasquic alhta asoc acmasis. 10 Actingyascasquic alhta actalhnama apava apma aptalhamavo, actingyascasquic alhta tiyayipeoc altamila, najan lhama acyapmam nalhit cinturón, najan actalhnama apava apquilhyevay. 11 Actingyascasquic alhta alnatanma acmamnave, najan brazaletes alatquiscama ameoc, najan lamom ayispoc. 12 Actingyascasquic alhta anillo avajic, najan aretes ajaycaoc, najan corona actamila acpocanma ayitsicsic. 13 Alnatanma acvisay oro najan plata. Alantalhnama alhta apava apquilhyevay najan apma aptalhamavo. Intovquic alhta pan aptamila, najan yamyovjene, najan aceite olivo ayingmenic. ¡Sas alhta! Actamila anco quilvana, actomjayclho avisqui rey. 14 Innec ayaco as quilvana nipyesicsa enlhitaoc, ayinyema alnatanma sicmescama coo. Quellhip israelitas apquilyitsomacpo as quilvana avisqui rey. Eycaso sicpayvam sicvisay Visqui apancaoc.
15 Aptomjac mocjam visqui ingac: Actamila alhta quilvana ayitcoc, acyiplomo ayajamalhco avalhoc. Inquilanoc mataa enlhit apquilyeycajay, acmajayo copatjetamcoc. Intomjaclhec alhta quilvana alanatama. 16 Innaclhec mataa payjoc acyitnamaclha quilaycmasquiscama, acpayesa apava apma aptalhamavo, actemaclha quilvana alanatama. 17 Inlhocac alhta oro najan plata sicmescama siclho, yiplovcoc allanay quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios, actemaclha seyinimquiscama coo. 18 Intalhneclhec alhta apava apma aptalhamavo as quilaycmasquiscama, acyiplomo macmescama quilaycmasquiscama asoc acmasis najan aceite, coo alhta sicmescama. 19 Mocjam macmescama quilaycmasquiscama asoc nintom, apvisay pan aptamila apanco, najan aceite, najan yamyovjene, actemaclha ofrenda. Quellhip israelitas apquilyitsomacpo as quilvana alanatama. Eycaso sicpayvam sicvisay Visqui apancaoc.
20 Mocjam actemaclha anco quilvana: Am alhta comyavac ayitquic apquilinava najan quilvana ayitcoc, alvisay coo eyitquic. Apticyovquic alhta cotnejic macmescama quilaycmasquiscama, yoyam coltovamcoc quilaycmasquiscama. Actemaclha anco alanatama. 21 Mocjam actemaclha anco alnapma eyitquic, colhic alvatna talha, yoyam colhic ayaco quilaycmasquiscama. 22 Naysicsa actemaclha anco alanatama alvoncacmo actemaclha actiyaycamlha, actemaclha ayalhnayo, najan actemaclha acpaysacmo ayimpejic. Quellhip israelitas apquilyitsomacpo as quilvana acmasom — alhta aptomjac Visqui ingac.
23 Eycaso sicpayvam Visqui apancaoc silanya quellhip, apquilyitsomacpo quilvana: ¡Quilvana layi! Colngamcojoc sat acyanmongayclha actemaclha anco. 24 Inquillanac alhta netin inquilhe lhalhma anco mayayoclha quilaycmasquiscama, acyiplomo actemaclha alanatama mepqui ayastingam. 25 Inquillanac mataa acyitnamaclha alanatama tajescamaclha amay, copatjetamcoc enlhit apquilyeycajay eltimjic apquilanatama, ayinyema acsilhnanoncama quilvana. 26 Apquilyipitcavoc mataa egipcios as quilvana, elpatjetamcoc mepqui ayastingam, actemaclha sevenéycam coo as quilvana alanatama. Quellhip israelitas apquilyitsomacpo as quilvana alanatama — alhta aptomjac Visqui ingac.
27 Acyanmongsaclhec alhta actemaclha anco quilvana. Inmalhquic alhta nipyesicsa filisteos, apquiltomja apquiltanoncama actemaclha acmasom as quilvana. 28 Jave acvamlha actema nac jay. Intingyac alhta enlhit asirios, copatjetamcoc mepqui ayastingam. 29 Natamin intingyac alhta co Babilonia, as enlhit apquilyanmongsomap, cotnejic sat alanatama mepqui ayastingam. 30 Eycaso sicpayvam sicvisay Visqui apancaoc. Avanjec alhta actemaclha alanatama, mepqui acmancactama. 31 Innaclhec alhta mataa tajescamaclha amay, yoyam copatjetamcoc enlhit apquilyeycajay. Inquillanac alhta acyitnamaclha altar quilaycmasquiscama, cotnejic ayayo acyiplomo actemaclha alanatama, mepqui mataa acyanmongam. Quellhip israelitas apquilyitsomacpo as quilvana alanatama — alhta aptomjac Visqui ingac.
32 Quilvana acyinimquiscama alhta, ayinyema apma atava, actomja acpatjeteycaoc mataa metnaja atava. 33 Moc quilvana alanatama allhoca acyanmongam, jave eyca as quilvana. Actomja acmescama nasa asoc altamila cosilhnana enlhit apquilanatama apquilinyema lhalhma anco. 34 Moc actemaclha as quilvana alanatama, mepqui aclhoy acyanmongam, actomja eyca acmescama nasa asoc altamila enlhit apquilanatama. ¡Nasoc anco moc actemaclha as quilvana! Quellhip israelitas apquilyitsomacpo as quilvana alanatama — alhta aptomjac.
35 Quip elaylhojo quellhip apquilyitsomacpo quilvana alanatama: 36 Eycaso sicpayvam sicvisay Visqui apancaoc: Mepqui alhta acmancactama as quilvana alanatama mepqui apava, ayalhnayo anco. Inyinyovquic alhta ayitquic, coticyoc maa actemaclha macmescama quilaycmasquiscama. 37 Ongvansiclhac sat enlhit apquilanatama, poc mataa apquilasicjamap, poc alhta apquiltanovmap. Oljalhyovacsic sat apava alantalhnama as quilvana, colhic sat ayalhnayo napatavo enlhit. 38 Comatong sat maa, ayinyema actemaclha alanatama acyamasma atava, najan actemaclha ayajem poc. Ayinyema acyivey siclom najan aclhenseycam evalhoc coo. 39 Comalhcac sat nipyesicsa as enlhitaoc. Enatovacsic sat acyitnamaclha quilvana alanatama, najan acyitnamaclha quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios. Conatamalhcac sat alnatanma as quilvana najan apava alantalhnama, colhic sat ayalhnayo anco. 40 Ingyaniclhac sat apnaymacoc elyicnac sat mataymong, elajic sat sovo acvinatem as quilvana. 41 Colvitac sat anaymacoc quilvanaa acyanmongayclha actemaclha anco. Comascoc sat actemaclha alanatama, coyinyovejec sat mocjam acmescama nasa enlhit. 42 Comascoc sat sictemaclha siclom, najan actemaclha aclhenseycam evalhoc, colhic sat mocjam actamilaycam evalhoc. 43 Inquilvoncacmec as quilvana sictemaclha sicmasma najan sictamilquiscama, actomja alhta ayitcoc. Insilhnanalhquic alhta as quilvana ayinyema actemaclha anco alanatama, acyiplomo acyanmongayclha actemaclha anco quilhvo nac jay. ¡Quellhip israelitas apquilyitsomacpo as quilvana acsilhnanomalhca anco! Eycaso sicpayvam sicvisay Visqui apancaoc — alhta aptomjac.
Acno moc quilvana najan ayitca
44 Quellhip co Jerusalén, elasmesacpoc sat nipyesicsa apnaymacoc, apquilyitsomacpo quellhip quilvana: Acno moc actemaclha quilvana najan actemaclha ayitca — sat eltimjic. 45 Somcoc actemaclha ayitca, acno siclhoc alhta actemaclha inquin acyamasma atava, najan acyamasma ayitquic. Altemaclha inquilyalho najan inquilyalhing alyamasma anatamcaa najan ayitquic. Inquin alhta as quilvanaa acvisay hitita, inquilyap as quilvanaa apvisay amorreo. 46 Apquileyvec enlhit co Samaria payjoc nilhqueyja, najan poc tingma apquilvanyam, apquiltomja inquilyipmaa as quilvana. Apquileyvec enlhit co Sodoma payjoc nipiyam, najan poc tingma apquilvanyam, apquiltomja inquilyalhing as quilvana. 47 Invajanamquic as quilvana altemaclha almolhama. Inyangvocmec actemaclha acmasom, am colhno altemaclha inquilyalho najan inquilyalhing. Quellhip israelitas apquilyitsomacpo as quilvana. 48 Naso coo sicpayvam sicvisay Visqui: Acmasom anco as quilvana najan ayitquic, am nat colhno altemaclha quilvanaa co Sodoma. 49 Eycaso alhta actemaclha anco inyalhing co Sodoma: Avanjec alhta ayajamalhco avalhoc, najan ayitquic. Cotlaycaoc alhta actoycaoc, mepqui ayaymomalhca asoc. Mepqui mataa ayimlaycmo anaymacoc mepqui apquilnatam. 50 Yitnec alhta actemaclha acmasom quilvana inyalhing yiplovcoc alhta sicyanmongsayclha actemaclha anco. 51 Asilhtec alhta coyascalhma inyalho co Samaria, avanjec anco coyascalhma quilvana co Jerusalén. 52 Colngamcojoc sat acyanmongayclha actemaclha anco co Jerusalén, ayinyema acmasom anco, am colhno quilvana inyalho najan inyalhing, malha mepqui alsilhnanomalhca. Comancangvomoc sat quilvana co Jerusalén, acyiplomo acyanmongayclha actemaclha anco acmasom. Quellhip israelitas apquilyitsomacpo as quilvana co Jerusalén — alhta aptomjac Visqui ingac.
53 Aptomjac mocjam Visqui ingac: Comascoc sat mocjam sicyanmongsayclha actemaclha acmasom inyalhing co Sodoma, najan inyalho co Samaria, najan as quilvana co Jerusalén. 54 Comancangvomoc sat quilvana co Jerusalén, ayinyema acyivey anco actemaclha acmasom, am alhta colhno inyalho najan inyalhing. 55 Cotnejic sat actemaclha actamila nano inyalhing, najan actemaclha actamila nano inyalho, colhojoc sat actemaclha actamila co Jerusalén najan apnaycam poc tingma apquilvanyam. 56 Invenalhquic alhta inyalhing co Sodoma, incasmesalhquic alhta, ayinyema quilvana co Jerusalén actemaclha ayajamalhco avalhoc. 57 Invenalhquic quilhvo nac jay acyanmongayclha actemaclha anco acmasom, ayinyema alasmescama quilvanaa edomitas najan filisteos. 58 Colngamcojoc sat quilhvo nac jay acyanmongayclha actemaclha anco acmasom. ¡Quellhip israelitas apquilyitsomacpo as quilvana acmasom co Jerusalén! Naso coo sicpayvam sicvisay Visqui — alhta aptomjac.
59 Aptomjac mocjam Visqui ingac: Yitnec alhta pacto ningmiyovmalhca, acvisay mepqui seyamasma etava, najan mepqui coo lha sicyamasma etava. Nasoc alhta etava seyamasma coo, actovascama pacto ningmiyovmalhca. Oyanmongsiclhac sat actemaclha anco etava co Jerusalén. 60 Inyitnec ajatic sillanay pacto ningmiyovmalhca actimem quilvana ayitcoc etava. Quilhvoc sat ollana pacto alhnancoc actemaclha ningmiyovmalhca cotmongvoycamlha nelha. 61 Otnesquisic sat quilvana inyalhing najan quilvana inyalho, coltimjic sat ayitquic etava coo. Cotlapsic sat etava, comancangvomoc sat maa. 62 Olaniclhac sat pacto ningmiyovmalhca, coyicpilcojoc sat etava sicvisay Visqui sicyimtalhnamo. 63 Coyasingvoclhac sat mocjam avalhoc etava, comancangvomoc sat maa, covanmac sat siclho, acvita inlhojo siyasicjayquiclho mocjam etava, sicmascosa coyascalhma. ¡Quellhip israelitas apquilyitsomacpo quilvana etava co Jerusalén! Naso coo sicpayvam sicvisay Visqui — alhta aptomjac.
Jerusalén es como una esposa infiel
1 Dios también me dijo:
2-3 «Ezequiel, hombre mortal, habla con los habitantes de Jerusalén y hazles entender que me repugna su conducta. Dales de mi parte el siguiente mensaje:
“La ciudad de Jerusalén fue fundada en Canaán. Antes fue habitada por los amorreos y los hititas. ¡Desde sus inicios es una ciudad malvada! 4-5 Cuando la fundaron, fue como una niña abandonada al nacer. Nadie se interesó por ella, ni la cuidó ni le cortó el ombligo. Nadie la bañó, ni la frotó con sal, ni la envolvió en pañales. Al contrario, la abandonaron como si fuera basura.
6 ”Yo pasaba por ahí y la vi en el suelo, revolcándose en su propia sangre. Parecía una niña abandonada. Pensé que merecía una oportunidad, 7 y la ayudé a crecer. La ciudad creció; fue como ver a la niña convertirse en una joven muy hermosa. Le crecieron los pechos, y le salió el vello de mujer. Aun así, estaba totalmente desnuda.
8-9 ”Tiempo después volví a pasar, y vi que la ciudad ya había crecido bastante. Era como una jovencita convertida en mujer lista para casarse. La puse entonces bajo mi cuidado, y me comprometí a amarla para siempre, como si ella fuera mi mujer y yo su marido. La bañé, la limpié y la perfumé. Les juro que así fue. 10-13 Luego le puse un vestido de pura seda y finos bordados, y le puse calzado en sus pies. Así de amoroso fui con Jerusalén. Y no solo la alimenté bien, sino que la llené de grandes riquezas, como quien le regala a su novia brazaletes, collares, anillos, aretes, y una lujosa corona. Era la ciudad más hermosa de todas; ¡parecía una reina! 14 De tal manera traté a Jerusalén, que la hice famosa. Todo el mundo la consideraba una belleza perfecta. Les juro que así fue.
15 ”Pero esta ciudad se sintió orgullosa de sí misma. Llegó a confiar solo en su belleza y en su fama, y acabó como cualquier otra ciudad despreciable, pues adoró a cuanto ídolo quiso. 16 Con las mismas riquezas que le di se fue a los cerros, y allí adoró a esos ídolos. ¡Nunca antes se había visto algo semejante! 17 Con las joyas de oro y de plata que le regalé, hizo figuras de hombres, y las adoró; 18-19 las vistió con finos vestidos y les rindió culto. Los ricos ungüentos y perfumes, y hasta los mejores alimentos que le di, los usó para adorar falsos dioses. Les juro que así fue.
20-21 ”Pero no le bastó con portarse como una ciudad cualquiera. Sus habitantes tomaron a sus hijos y a sus hijas, y los quemaron como ofrenda en honor de esos ídolos. 22 Esta ciudad cayó tan bajo en sus prácticas repugnantes que parecía una prostituta. Me traicionó con cualquiera, y se olvidó que fui yo quien la aceptó cuando todos la despreciaron. En aquel tiempo parecía un bebé abandonado en el suelo, revolcándose en su propia sangre.
23 ”¡Jerusalén, qué lástima me das! ¡Yo soy quien te lo dice! Para colmo de todos tus males, 24-26 en las plazas y en las esquinas de las calles los israelitas construyeron altares para adorar cuanto ídolo quisieron. Se hicieron amigos de los egipcios, y juntos adoraron a sus ídolos, creyendo que podían más que yo. Realmente me hicieron enojar. ¡Jerusalén, has perdido toda tu belleza! 27 Por eso te castigué. Por eso permití que perdieras parte de tu territorio. Por eso te dejé caer en manos de los filisteos, tus enemigos de siempre, ¡y hasta ellos se avergonzaron de tu mal comportamiento!
28 ”Siempre buscaste la amistad de los asirios, y tus habitantes adoraron a sus dioses, pero no quedaron satisfechos y siguieron buscando amigos con quienes adorar a otros dioses. 29 Luego adoraron a los dioses de Babilonia, ¡y ni así quedaron satisfechos! 30 ¡Tus habitantes no tienen cura! ¡Eres más desvergonzada que una prostituta! Te juro que así es.
31-33 ”¡Jerusalén, te comportas como una mujer que engaña a su esposo! ¡Me engañaste! En realidad, te has portado peor que una prostituta. Porque la prostituta cobra por tener relaciones sexuales con alguien; tú, en cambio, cuando adoras a otros ídolos, lo haces a cambio de nada, más bien eres tú quien lo da todo. Obligas a la gente a venir de todas partes, para adorar juntos a los ídolos en los altares que construiste en las plazas y las esquinas. 34 Y como ya nadie quiere venir, ni te da nada a cambio, eres tú quien les paga para que vengan. ¡Solo en eso eres diferente a una prostituta!
35-36 ”Por lo tanto, ciudad infiel, presta atención a lo que voy a decirte: Como no te dio vergüenza adorar descaradamente a los ídolos de otras naciones, y como les ofreciste la sangre de tus hijos, 37 voy a reunir a todas esas naciones, y delante de todas ellas te humillaré.
38 ”Te voy a juzgar como a una prostituta y asesina. Es tanto mi enojo que te condenaré a morir, 39 y serán esas naciones amigas tuyas las que cumplan la sentencia. Ellas derribarán todos los altares que hiciste para adorar a sus ídolos. Te quitarán tus joyas, te arrancarán tus riquezas y te dejarán en la pobreza. 40 Luego, esas naciones le dirán a la gente que te acuchille y te mate a pedradas, 41 y que les prenda fuego a tus casas. Así cumplirán tus amigas la sentencia contra ti, delante de muchas otras naciones. Solo así dejarás de portarte como una prostituta, y ya no les darás tus riquezas a los ídolos de esas naciones. 42 Una vez que se me pase el enojo, y que se hayan calmado mis celos por ti, volveré a estar tranquilo. 43 Pero yo te castigaré, porque has sido una ingrata. Tú, Jerusalén, te olvidaste de todo lo que hice por ti cuando no eras una ciudad importante. Me hiciste enojar con tus acciones tan repugnantes. Te juro que así es.
44 ”La gente dirá que en ti se cumple el dicho: ‘De tal madre, tal hija’, 45 pues eres igual que tus fundadores, los hititas y los amorreos. Ellos tampoco fueron fieles a sus fundadores, y nunca se preocuparon por sus descendientes. Tampoco a tus ciudades hermanas les importaban mucho sus fundadores y sus descendientes. 46-48 Tu hermana mayor es la ciudad de Samaria, que está al norte, y sus descendientes son los pueblos que la rodean. Tu hermana menor es la ciudad de Sodoma, que está al sur, y sus descendientes son también los pueblos que la rodean. Pero ni ella ni sus pueblos se portaron como tú y tus pueblos, porque tú empezaste por seguir su mal ejemplo y cometer sus mismas maldades, pero acabaste siendo peor que ella. Te juro que así es.
49 ”Sodoma y sus pueblos pecaron por creer que tenían demasiado, pues les sobraba comida y vivían sin preocupaciones; también pecaron porque nunca ayudaron a los pobres y necesitados. 50 Era tanto su orgullo que delante de mí cometían maldades repugnantes. Por eso las destruí, y tú lo sabes. 51-55 Pero ni Samaria ni sus pueblos llegaron a pecar como tú. Comparadas contigo, tus dos hermanas resultan dos blancas palomitas. ¡Así de graves son tus repugnantes acciones! Por todo eso, ahora tú tendrás que sufrir la vergüenza, y tu castigo será la humillación.
”Sin embargo, tu castigo les servirá de consuelo a Sodoma y a Samaria, y a sus pueblos, pues yo haré que ellas vuelvan a ser lo que antes fueron, ¡y lo mismo haré contigo y con tus pueblos! 56 Hubo un tiempo en que te burlabas de tu hermana Sodoma; ¡tan orgullosa eras! 57 Pero ahora son los pueblos edomitas los que se burlan de ti, junto con los filisteos y todos los pueblos vecinos, pues ya todo el mundo conoce tu maldad. 58 Ahora tienes que sufrir las consecuencias de tus repugnantes maldades. Te juro que así será.
59 ”Y también quiero decirte que te voy a castigar por no cumplir con tu parte de nuestro compromiso. 60-63 Sin embargo, yo sí cumpliré mi compromiso contigo, lo mismo que las promesas que te hice cuando aún no eras una ciudad importante. ¡Jerusalén, mi amor por ti será siempre el mismo! Así reconocerás que yo soy tu Dios.
»Yo haré también que Samaria y Sodoma lleguen a ser tuyas, aun cuando esto no formaba parte de mi compromiso contigo. Cuando yo te haya perdonado por completo, te acordarás de todos los pecados que cometiste. Y te sentirás tan avergonzada y humillada, que no volverás a abrir la boca. Te juro que así lo haré”».