Mactovascama tingma najan yoclhilhma Babilonia
1 Eycaso amyaa apquillhenacpo caldeos co Babilonia. Aptomjac nic nat Visqui ingac apcanya Jeremías elngacsic amyaa:
2 ¡Ellingas sat amyaa nipyesicsa enlhitaoc lhalhma anco! ¡Noelmiyov nasa amyaa, elyascasingvom sat enlhitaoc, yoyam melquinatsejec sat! Eltime sat elanic: ¡Apquilmacpec apyovoclhojo co Babilonia! Mepqui acmovan quilaycmasquiscama Bel, najan moc quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios Marduc actomja actovasomalhca. ¡Inatovasalhquic quilaycmasquiscama acyovoclhojo!
3 Apquililhyacmec cotnaja ingmoc payjoc nilhqueyja, enatovacsic sat yoclhilhma. Mepqui enlhit apuileyvam maa. Apquilinyajamquic apyovoclhojo, najan enlhit najan apnatoscama — alhta aptomjac Visqui ingac.
Apquiltajayclha israelitas apquilmomap
4 Aptomjac alhta mocjam Visqui ingac: Nalhit acnim sat cotnejic, eltajiclhac sat mocjam israelitas najan co Judá, elyinyoc sat yoclhilhma Babilonia. Eltingyac sat mocjam Dios Visqui apancaoc, naysicsa apyapcalhem jeltingyac sat coo. 5 Elpeyvojoc sat amay tingma Jerusalén, apquilpamejitsacpo nalhit amay: Pac ontingyac sat mocjam Visqui ingac najan pacto ningmiyovmalhca, jingilvoncamejec sat mataa — apquiltomjac maa.
6 Apquilyitsomacpo enlhit ajancaoc nipquesic apquillhinganyam, mepqui apquiltamilquiscama apquilancam. Apquillhinganacmec netin inquilhe, apquilvocmo moc inquilhe, inquilvoncacmec maa apquilinyemayaclha. 7 Apquilimpocjac maa cotnaja ingmoc, apquilpamejitsa: Jave ningilsilhnanomalhca inganco. Yitnec maa apquilsilhnanomap apanco, apquilyamasma Visqui apancaoc aptomja apquilmasma, apquillhanma nic nat apquilyeyjamcaa apvisay apquilmasma apancaoc — alhta apquiltomjac — alhta aptomjac Visqui ingac.
8 Aptomjac mocjam Visqui ingac: ¡Elinyajaoc sat quellhip! ¡Elyinyov sat Babilonia apquileyvomaclha caldeos! ¡Elyingacpojo sat, enaliclha sat apnaymacoc, acno apnalayclha apnatoscama!
9 Otnesquisic sat elimpocjac poc cotnaja ingmoc nipyesicsa co Babilonia, payjoc nilhqueyja. Elimpocjac sat tingma apvanyam, yoyam elmoc. Apquilimsec mataa yanca apancaoc, mepqui apquiltaticpongam.
10 Elmacpoc sat apyovoclhojo caldeos, elnatamacpoc sat apquilnatam. Eycaso sicpayvam sicvisay visqui apancaoc.
Apquilmomap co Babilonia
11 ¡Elitsovacsojo quellhip co Babilonia, apnatovascama alhta quellhip enlhit ajancaoc! ¡Elnilhtingaoclha quellhip, acno actemaclha vayqui ayitcoc najan apquilpayvascama apvajic nolhing!
12 Elmancangvomoc sat quellhip, etvasacpoc sat tingma apvanyam apyovoclhojo najan yoclhilhma apancaoc. Cotniclhac sat yoclhilhma actamopeycaoc, mepqui enlhit sat cotnejic.
13 Ayinyema coo siclom sicnatovascama enlhitaoc, cotniclhac sat yoclhilhma actamopeycaoc mepqui enlhit. Cotlapsic sat enlhit apquilyeycajay, apquilvita inlhojo acyanmongayclha apquiltemaclha apancaoc — alhta aptomjac Visqui ingac.
14 ¡Quellhip apquilmaycam pilhpaalh, elvocjingvom sat tingma apvanyam Babilonia! ¡Elyijing sat yanca apancaoc! ¡Eticyoc sat apquilinmelhaycam Visqui ingac!
15 ¡Elilpalhamam sat actemaclha apquilimpocjay lhalhma anco! ¡Apquilvatsamquic co Babilonia! ¡Apquilyaninquic tingma nitno! ¡Inquilyaninquic mataymong apjalhtam tingma! ¡Visqui ingac eyanmongsiclhac sat apquiltemaclha apancaoc, elimpocja sat quellhip! ¡Colhic sat acyanmongseclho apquiltemaclha apancaoc nano!
16 ¡Noelayim nasa enlhit, yoyam eltingya acyilhna amyip najan elquiniclha actic! ¡Quellhip metnaja israelitas, elinyajaoc sat apquilinyemayaclha!
Apquiltajayclha israelitas
17 Apquilyitsomacpo israelitas nipquesic aplhinganyam, acyamascam yamacmeyva. Apcaplhinquic alhta siclho apvisqui co Asiria, yoyam ingyajic. Natamin aptovquic alhta apilhquipcoc apvisqui co Babilonia Nabucodonosor. 18 Eycaso sicpayvam sicvisay Visqui sicyimtalhnamo nipyesicsa israelitas: Oyanmongsiclhac sat apquiltemaclha apancaoc co Babilonia, acno sicyanmongsayclha apquiltemaclha apancaoc co Asiria. 19 Otajicsojoc sat mocjam israelitas elhnam apquilaoclha, payjoc Carmel, najan payjoc Basán, najan payjoc inquilhe Efraín, najan payjoc Galaad. Colhojoc sat apquilvitay acyivey aptoycaoc apnatoscama nipquesic. 20 Mepqui apquilsilhnanomap najan mepqui melyascalhma elhnam sat israelitas najan co Judá, ayinyema siyasicjayquiclho mocjam enlhit apquilaymomap, sicmascosa melyascalhma — alhta aptomjac Visqui ingac.
Apquilingaycamco acmasom co Babilonia
21 Aptomjac alhta Visqui ingac apquilanya: ¡Elimpocja sat yoclhilhma Merataim najan apnaycam payjoc Pecod! (yoclhilhma Babilonia) ¡Elminlhinaoc sat maa, elnatovas sat, yoyam eticyoc, acno siyanama eltimjic! — alhta aptomjac.
22 Inlingalhquic apquilpalhamaycam apquilimpocjay, avanjec apnatovascama.
23 ¡Quellhip co Babilonia apquiltomja siclho malha martillo apticpaycam enlhitaoc lhalhma anco! ¡Apnatovasomap quellhip quilhvo nac jay! ¡Pilapcasquic enlhit lhalhma anco, apquilvita apnatovasomap co Babilonia!
24 Aptomjac mocjam Visqui ingac: Apquilmacpec quellhip co Babilonia, acmam tava apac trampa sicpicanma coo. Oyanmongsiclhac sat apquiltemaclha quellhip, apquiltomja selinmelhaycam siclho — alhta aptomjac.
25 Aptingyascasquic alhta Visqui ingac apquilmaycam naysicsa aplom pac. Apquilanyacpec alhta enlhitaoc lhalhma anco elimpocjac nipyesicsa caldeos.
26 Aptomjac Visqui ingac apquilanya: ¡Elimpocja sat quellhip! ¡Elnatamaoc sat apquilnatam najan acyilhna! ¡Elsavojo sat apquilvatnama talha, elnatovas maa! ¡Mengyaymacpejec sat lhama enlhit!
27 ¡Elnajap sat singilpilhtetemo, eticyoc sat malha vayqui! ¡Co Babilonia layi! ¡Quilhvo nac ja apquillingamco acyanmongayclha apquiltemaclha apancaoc! — alhta aptomjac.
28 (Apquilvaac tingma Jerusalén enlhit apquilinyem co Babilonia. Apquillingasquic alhta amyaa apyanmongsayclha Dios Visqui ingac apquiltemaclha co Babilonia, apnatovascama siclhoc nat tingma apponquinomap.)
29 ¡Elansiclha sat singilpilhtetemo, elimpocjac sat Babilonia! ¡Elvocja sat tingma, mengyinyejic sat lhama! ¡Elyanmongsiclha apquiltemaclha apancaoc! Apquilinmelham alhta Dios Visqui apyimtalhnamo, apvisay mayayo nipyesicsa israelitas.
30 Aptomjac mocjam Visqui ingac: Eticyoc sat apquilyimnanic co Babilonia apvalhoc tingma apvanyam, mengyaymacpejec sat lhama singilpilhtetemo as acnim.
31 Aptomjac Visqui ingac: ¡Quellhip co Babilonia, elavojo! Oyanmongsiclhac sat apquiltemaclha apancaoc quellhip quilhvo nac jay.
32 Elpalamoc sat quellhip, mepqui mataa apnalhaticjay, mepqui apmasma. Olvitic sat talha payjoc tingma apquilvanyam, enatovasacpoc sat apyovoclhojo lhalhma anco — alhta aptomjac.
33 Aptomjac mocjam Visqui ingac: Avanjec apquillingaycamco acyimtalhnama enlhitaoc Israel najan co Judá. Apquilmacpec alhta nipyesicsa cotnaja ingmoc, mepqui mataa apquiltajayclha. 34 Apyimnatem apanco apquilvomquiscama tap, apvisay Visqui apyimtalhnamo, aptemaclha appeyvomo. Olmeyvoc sat enlhit ajancaoc ontovacsic sat coo Babilonia — alhta aptomjac.
35 Aptomjac mocjam Visqui ingac: ¡Eticyoc sat co Babilonia! ¡Eticyoc sat apquilviscaa najan apquilyascamco!
36 ¡Eticyoc sat apquilyojolhma, apquilyitsomacpo ayanem!
37 ¡Eticyoc sat singilpilhtetemo naysicsa apquilpilhyinamam ayinyema apquilay! ¡Eticyoc sat nolhing apquilyinyovascama carros! ¡Eticyoc sat singilpilhtetemo apquiltomjayclho quilvanaa mepqui alyimnatem! ¡Eticyoc sat apquiltamilquiscama asoc acmamnave, colnatamalhcac sat!
38 ¡Coymac sat vatsam, mepqui yingmin ayinyem sat cotnejic! Cotlaycaoc quilaycmasquiscama acnaycaoc as yoclhilhma Babilonia, altomja allhinganimquiscama apquilvalhoc enlhitaoc — alhta aptomjac.
39 Coleyoc sat asoc navjac as yoclhilhma, najan quilhcalhic, najan chacales yamvavo, najan lhapin. Metyisamejec sat mataa enlhit as yoclhilhma cotmongvoycamlha nelha. 40 Enatovasacpoc sat tingma apno apnatovasomap tingma Sodoma najan Gomorra, najan poc tingma. Metyisamejec sat mataa enlhit cotmongvoycamlha nelha. Eycaso sicpayvam sicvisay Visqui apancaoc — alhta aptomjac.
41 Apquililhyacmec enlhit appintalhnama payjoc nilhqueyja, najan apquilviscaa apquilinyema nelha as nalhpop.
42 Yitnec apquilmaycam pilhpaalh najan sovjeva. Avanjec mataa apquillom, mepqui apquilasicjayclha. Apquililpalhamam malha yingmin acvanyam ayilhtingyovam. Apquililhyacmec netin nolhing apcapaoc, yoyam elimpocjac Babilonia.
43 Avanjec alhta apcay apvisqui co Babilonia, yiplovcoc appilhyinamam. Aplingamcoc acmasca malha quilvana actimquiscama ayitca.
44 Ongvilhyemoc sat coo, malha yamacmeyva actiyapma acmampanac payjoc vatsam Jordán. Elinyajamcoc sat coo Babilonia. Coo silyacyescama enlhit etnejic sat apvisqui maa. ¿Apne ya enlhit apmopvan? ¿Soc enlhit, yoyam jeyinmelham coo? 45 Quip elaylhojo aclhanmaclha evalhoc sictemaclha, yoyam ongvinmelham co Babilonia, yoclhilhma apquileyvomaclha caldeos: Elmacpoc sat, enalacpoc sat mocjay sicaa najan melyimnatem. Cotlapsic sat apquilvitacpo. 46 Elilpalhamam sat coo Babilonia, copilhyinamoc sat nalhpop, elilmalhnac sat, yoyam elpasingvota apnaymacoc, colngalhcac sat mocjay nipyesicsa enlhitaoc lhalhma anco — alhta aptomjac — nic nat aptomjac profeta.
Advertencia contra Babilonia
1 Dios me dio este mensaje acerca de Babilonia. Me dijo:
2 «A ti, Jeremías, te encargo
que se anuncie entre las naciones mi mensaje,
para que todos se enteren.
Que se agite la señal de victoria
y se dé a conocer la noticia:
“¡Babilonia será conquistada!
¡El dios Bel quedará en ridículo!
¡El dios Marduc temblará de miedo!
¡Todos los dioses de Babilonia
se asustarán y quedarán humillados!”
3 »Del norte vendrá una nación
que atacará y destruirá a Babilonia.
Hombres y animales saldrán corriendo,
y nadie volverá a vivir allí.
4 »Cuando todo esto suceda,
la gente de Israel y de Judá
vendrá llorando a buscarme,
pues yo soy el Dios de Israel.
5 Preguntarán cómo llegar a Jerusalén,
y hacia allá se dirigirán.
Al llegar, se reunirán conmigo
para que hagamos un pacto eterno,
del cual nunca más se olvidarán.
6 »Mi pueblo ha perdido el rumbo;
ha vivido como un rebaño perdido,
pues sus jefes no supieron dirigirlo.
Por eso anduvo por las montañas,
extraviado y sin rumbo fijo;
¡hasta olvidó su lugar de descanso!
7 Al verlos, sus enemigos se burlaban
y les decían:
“De esto no tenemos la culpa,
pues ustedes pecaron contra Dios;
contra el Dios que todo les daba,
y en quien confiaban sus antepasados”.
8 »Pueblo mío, ¡salgan ya de Babilonia!
¡Escápense de ese país!
¡Corran al frente de los que huyen!
9-10 Yo enviaré contra Babilonia
grandes naciones del norte
que la atacarán, la conquistarán
y se quedarán con todas sus riquezas.
Sus soldados son de lo mejor;
¡sus flechas siempre dan en el blanco!
11 »Y ustedes, babilonios,
que le han robado a mi pueblo,
¡ríanse si quieren, y hagan fiesta,
12 pero su patria quedará humillada
y al final morirá avergonzada
y hecha un desierto solitario!
13 »Yo haré que Babilonia
nunca más vuelva a ser habitada.
Estoy tan enojado con ella
que voy a destruirla.
Todos los que pasen por allí
se asustarán al ver sus ruinas.
14 »Y ustedes, guerreros,
¡prepárense para atacar a Babilonia!
¡Disparen contra ella sus flechas,
porque ha pecado contra mí!
15 Griten por todas partes:
“¡Babilonia se ha rendido!
¡Sus torres se derrumban!
¡Sus muros caen por los suelos!”
»¡Y ahora ustedes hagan con ella
lo mismo que ella hizo con ustedes!
¡Esta es mi venganza contra Babilonia!
16 ¡Que no quede en ese país
nadie que siembre ni coseche!
»Cuando Babilonia sea atacada,
los que fueron llevados prisioneros
huirán de allá y volverán a su país.
17 »Israel es un pueblo que ha vivido perdido como oveja, y siempre en peligro de que se lo devoren los leones. El primero en devorarlo fue el rey de Asiria, y a él le siguió el rey de Babilonia, que lo devoró hasta los huesos. 18 Pero yo soy el Dios de Israel, y así como antes castigué al rey de Asiria, castigaré al rey de Babilonia y a su nación. 19 Yo haré que Israel regrese a su propia tierra, y yo mismo le daré de comer en el monte Carmelo, en la región de Basán y en las montañas de Efraín y Galaad. 20 Cuando llegue ese día, perdonaré a los que aún queden con vida. A Israel y a Judá les perdonaré su maldad.
21 »Y a ustedes, enemigos de Babilonia,
les mando que ataquen y persigan
a estos despreciables babilonios.
22 »Ya se escuchan los gritos de guerra
y el ruido de una gran destrucción.
23 Tú, Babilonia, eras como un martillo
que golpeaba a todo el mundo,
pero ahora pareces un martillo inútil;
¡Has quedado hecha pedazos,
y todas las naciones están asombradas!
24 Al rebelarte contra mí,
tú misma te pusiste una trampa
y acabaste cayendo en ella.
25 »Yo soy el Dios de Israel;
yo soy el Dios todopoderoso.
Tengo algo pendiente con Babilonia.
Ya he abierto mi depósito de armas,
y sacaré las más destructivas.
Estoy muy enojado,
y haré pedazos a los babilonios.
26 »¡Vengan de todas partes
y ataquen a Babilonia!
¡Abran sus depósitos de trigo
y llévense todo ese grano!
¡Amontonen lo que encuentren
y destrúyanlo todo!
¡Que no le quede nada!
27 ¡Llegó la hora del castigo!
¡Maten a todos sus soldados!
¡Maten a toda su gente!
28 »Ahora escuchen a la gente
que ha escapado de Babilonia;
óiganlos hablar de mi venganza:
“¡Dios acabó con los babilonios
porque ellos destruyeron su templo!”
29 »¡Que vengan los guerreros,
y ataquen a Babilonia!
¡Que la rodeen
para que nadie se escape!
Babilonia se rebeló contra mí.
Por eso, ¡denle su merecido!
¡Trátenla como ella trató a otros!
Yo soy el Dios de Israel,
yo soy un Dios diferente.
30 »Yo les juro que en ese día
sus jóvenes y sus mejores soldados
caerán muertos por las calles.
31-32 »Babilonia, nación orgullosa,
cuando llegue el día de tu castigo,
vendré y te daré tu merecido.
Les prenderé fuego a tus ciudades
y a todos sus alrededores.
Tus habitantes tropezarán y caerán,
y nadie los ayudará a levantarse.
Yo soy el Dios todopoderoso,
yo soy el Dios de Israel,
y les juro que así lo haré.
33 »Ustedes los babilonios
han tratado muy mal
al pueblo de Israel y de Judá.
Los han hecho prisioneros
y no quieren dejarlos libres.
34 Yo soy el Dios todopoderoso,
y con mi poder les daré libertad
y los haré vivir en paz.
Pero a ustedes, los babilonios,
les voy a enviar un gran castigo.
35 »¡Que mueran los babilonios!
¡Que mueran sus jefes y sus sabios!
36 ¡Que todos sus profetas mentirosos
se vuelvan locos y pierdan la vida!
¡Que tiemblen de miedo sus soldados!
37 ¡Que se mueran sus caballos,
y sean destrozados sus carros de guerra!
¡Que todos sus soldados extranjeros
se acobarden y se mueran!
¡Que les roben todos sus tesoros!
¡Que se sequen sus ríos!
38 »Tantos ídolos hay en Babilonia
que la gente ha perdido la razón.
39-40 »Nunca más Babilonia
volverá a ser habitada.
Será como cuando destruí
a Sodoma y a Gomorra,
y las ciudades vecinas:
allí solo vivirán chacales,
lechuzas y perros salvajes.
Les juró que así será.
41 »¡Miren lo que viene del norte!
¡Es el ejército de una gran nación!
¡Viene desde muy lejos,
y se le han unido muchos reyes!
42 Son gente cruel y sanguinaria,
armada con arcos y lanzas;
vienen a todo galope
y dispuestos a atacarte,
bella ciudad de Babilonia.
El estruendo de sus gritos
resuena como las olas del mar.
43 El rey de Babilonia lo sabe,
y se muere de miedo;
se retuerce de angustia.
44 »¡No hay otro Dios como yo!
¡No hay quien me pueda desafiar!
¡No hay jefe que se me oponga!
Yo atacaré a Babilonia de repente,
como ataca el león a su presa.
Yo elegiré a su destructor.
45 »Presten atención al plan que tengo;
escuchen lo que voy a hacer
con Babilonia y sus habitantes:
hasta los niños más pequeños
serán llevados a rastras,
y la nación entera será destruida.
46 Babilonia caerá con tanta violencia
que la tierra misma se sacudirá,
y por todas las naciones
se escucharán sus gritos».