Saulo apminlhinaycam Jesucristo apmolhama
1 Apcavoc alhta Saulo apmatnam Esteban. Yejemoc alhta actomja macminlhinaycam acvanyam. Apquiltovasacpec alhta cristianos Jesucristo apmolhama apnaycam Jerusalén. Apquilhpanec alhta. Apquilyasquic alhta yoclhilhma Judea najan yoclhilhma Samaria. Apquilnaclhec alhta mocjam apóstoles apquilapajasomap. 2 Apquilatonquic alhta enlhit apquilpeyvomo Esteban apquitsepma. Avanjec alhta apyipcalhem. 3 Yejemoc alhta apnatovasamcaa Saulo Jesucristo apmolhama. Apquilantalhnam alhta mataa tingma. Apquilmec alhta enlhit najan quilvanaa. Apnescacmec alhta mataa singilpilhtetomaclha.
Apquililtimnaycam tasic amyaa yoclhilhma Samaria
4 Apquillhinquic alhta Jesucristo apmolhama co Jerusalén. (Apquilhpanec alhta). Apquililtimnasam alhta mataa tasic amyaa apquilyasaclha. 5 Apmiyaclhec alhta Felipe tingma apvisay Samaria. Aplhenquic alhta mataa apvisay Cristo. 6 Am alhta coyeycajalhca apquiljalhenmo Felipe apquiltimnaycam. Pilapcasquic alhta apquilvita asoc monquinatquiscama apquillanay. 7 Apquiltamilquiscacmec alhta aplhamoclhojo enlhit actovascama somquic quilyicjamo. Inquiliclhangvam alhta mataa alantepa somquic quilyicjamo. Apquiltamalvocmec alhta najan enlhit apquilyelcomap najan apquilyateyaycam. 8 Avanjec alhta apquilitsovascama tingma Samaria.
9 Apnec alhta lhama enlhit maa apvisay Simón. Apyojolhma alhta as enlhit. Apquilyinimcasquic alhta mataa enlhitaoc co Samaria. Apyimtalhnesomacpo apanco mataa. 10 Apquiljalhnoc alhta mataa appayvam aplhamoclhojo najan apquitcaoc najan apquilvanyam.
—Apmopvan innac as enlhit ayinyema Dios aptomja Apyimtalhnamo —alhta intomjac amyaa aplhenacpo. Apquiltimec alhta acvisay Acyiviy Apmopvan.
11 Apquiljalhnoc alhta mataa. Apcacpec alhta. Acvoncaclhojo alhta apquilyinimcascam aptimem apyojolhma. 12 Am alhta elyascacmoc apquiltimnaycam tasic amyaa Felipe. Apquiltimnam alhta actemaclha Dios apquilnancascama najan apvisay Jesucristo. Inyiplovcoc alhta apquilyapascaseycaoc yingmin enlhit najan quilvanaa. 13 Am alhta eyascacmoc amyaa Simón. Inyiplovcoc alhta najan macyapasquiscama yingmin. Yejemoc alhta apyipitcaclho Felipe. Pilapcasquic alhta Simón apvita asoc monquinatquiscama alyiviy najan asoc sinpilapquiscama.
14 Apquillingangvocmec alhta amyaa apóstoles apquilapajasomap apnaycam tingma Jerusalén. “Dios appayvam inquilmac apquilvalhoc co Samaria” —alhta intomjac amyaa apquilanyacpo. Yejemoc alhta apquilapajasa Pedro najan Juan. 15 Lhama alhta apquilvocmo maa. Yejemoc alhta apquilmalhnesquisa, yoyam ellhovac Espíritu Santo. 16 Am alhta eyca evayventac mocjam Espíritu Santo tacjaplhit. Acvamlha macyapascaseycaoc yingmin ayinyema apvisay Visqui ingac Jesús. 17 Apninquinquic alhta apmeoc apyitsicsaoc Pedro najan Juan as enlhitaoc. Apquillhocac alhta Espíritu Santo.
18 Apvitamcoc alhta Simón aptomjaclha apóstoles apquilapajasomap. Lhama alhta apninquina apmeoc apyitsicsaoc, apquillhoca eyca Espíritu Santo. Yejemoc alhta apsantamo solyayem Simón. 19 Aptomjac alhta apquilanya Simón:
—Ingyane sat coo lha colhic sicmovan. Acninquinquic sat ancoc emeoc apyitsicsaoc enlhitaoc, yejemoc sat elmoc Espíritu Santo —alhta aptomjac.
20 Apcatingmavoc alhta Pedro:
—Ingyitsapojo sat lhama solyayem pac. Apcanayquic lhip emoc Dios apcaycaoc acyanmongam solyayem. 21 Copvanquejec lhip jinpasmoc nincoo as asoc. Am copeyvoc aclhanma apvalhoc napato Dios Ingyapam. 22 Iyanmonquis apvalhoc lhip. Ilvates aptamjaycam acmasom. Ilmalhna sat Dios Ingyapam, yoyam emascocsic actemaclha alquitamsama apvalhoc. 23 Acvitac coo lhip aptomja apmapsom. Appilhquetacpec lhip aptamjaycam acmasom. Lanoc lhip apvalhoc asoc acmasom —alhta aptomjac.
24 Apcatingmavoc alhta apyojolhma Simón:
—Jelmalhnesquis sat quellhip Visqui ingac. Nolane nasa jetnejic asoc apquillhena lhac —alhta aptomjac.
25 Lhama alhta appenesa apquillingascama Dios appayvam Pedro najan Juan. Apquiltajavoc alhta mocjam tingma Jerusalén. Apquililtimnasquic alhta mataa tasic amyaa aplhamoclhojo tingma nalhit amay yoclhilhma Samaria.
Felipe najan co Etiopía
26 Yejemoc alhta apvitacpo lhama ángel apquinyema Visqui ingac. Aptomjac alhta apcanya Felipe:
—Ingva, iyas sat nipiyam. Eyipjongvomoc sat lhip moc amay ayinyema tingma Jerusalén acyascama tingma Gaza.
Amay acyeycajangvoyacmo nac yoclhilhma actamopeycaoc. 27 Yejemoc alhta aplhinga Felipe. Aptajanyavoc alhta nalhit amay enlhit co Etiopía. Enlhit apyimtalhnamo alhta. Quilvana avisqui yoclhilhma Etiopía alhta ayasinancama as enlhit najan aptamilquiscama alnatam. Quilvana avisqui alhta acvisay Candace. Lhama alhta apvocmo tingma Jerusalén. Apquilmalhnescasquic alhta Dios Ingyapam. 28 Aptajavoc alhta mocjam apcaoclha. Apnec alhta netin calo (talelhcapoc) apquilyipsata vaycajac Isaías profeta Dios aplingascama apnatalhescama. 29 Yejemoc alhta aptomjac Espíritu apcanya Felipe:
—Iyipitcangvomjo, iyiplaclha sat as talelhcapoc (calo) —alhta aptomjac.
30 Lhama alhta apyipitcangvocmo Felipe. Aplingac alhta apquilyipsatem vaycajac Isaías apnatalhescama. Aptomjac alhta apcanya Felipe:
—¿Apyasamco ya lhquip actomjaclha apquilyipsatem? —alhta aptomjac.
31 Apcatingmavoc alhta enlhit:
—¿Jalhco sat otnejic oyasamcojo? Paj selhicmoscama coo —alhta aptomjac.
Yejemoc alhta apcanyacpo Felipe, yoyam elhojoc lhama netin talelhcapoc (calo).
32 Eycaso actomja alhta alyipsatomalhca vaycajac:

Innec alhta acyantama malha nipquesic yoyam ematong.
Apvanmaquic alhta malha nipquesic apquitcoc copayjeycam apatong naysicsa macyesescama.
33 Apvinacpec alhta. Am alhta etac nintemaclha acpeyvomo.
Melvitacpejec sat aptovana niptamin. Mellhenacpejec sat nipyesicsa enlhit. Ayinyemaclha inmasquec alhta aptiyascam as nalhpop

—alhta intomjac vaycajac.
34 Aptomjac alhta as enlhit apcanya Felipe:
—Jeltimnas siclho. ¿Soc enlhit aplhena nac profeta Dios aplingascama? ¿Aplhenacpe ya apanco, inlhoyqui laa poc? —alhta aptomjac.
35 Yejemoc alhta apquiltimnasamcaa Felipe actemaclha appeyvasquiclha vaycajac actalhesomalhco. Apquiltimnasamcaa tasic amyaa actemaclha aplhenamap Jesús. 36 Lhama alhta apquilyeycajangvocmo acyitnamaclha yingmin. Yejemoc alhta aptomja apcanya as enlhit:
—Quip ilanojo, yingmin nac jay. ¿Movanqueje ya otingya yapasquiscama yingmin? —alhta aptomjac.
37 Apcatingmavoc alhta Felipe:
—Apvanqui inyicje. ¿Am ya eyascacmoc lhip? —alhta aptomjac. Yejemoc alhta apcatingmavo:
—Moyascacmoc coo Jesucristo Dios Apquitca —alhta aptomjac.
38 Yejemoc alhta apcanya coytic talelhcapoc (calo). Apquilantalhningvocmec alhta yingmin Felipe najan aplhalhma. Apyapascasquic alhta yingmin Felipe as enlhit. 39 Lhama alhta apquilantepa nayingmin. Pilapcasquic alhta apvonquepa Felipe. Espíritu Santo Visqui ingac alhta apyantamac. Am alhta etamcoc apvonquepa. Yejemoc alhta apquimpaclho as enlhit. Payjeclhec alhta apvalhoc. 40 Apvitacpec alhta Felipe tingma Azoto. Apquiltimnasam alhta mataa tasic amyaa moclhama tingma apyeycajangvomlha acvocmo apmiyaclhilha tingma Cesarea.
1-2 Saulo vio cómo mataban a Esteban, y le pareció muy bien.
Más tarde, unos hombres que amaban mucho al Señor recogieron el cuerpo de Esteban, lo enterraron, y durante varios días lloraron su muerte.
La iglesia empieza a sufrir
A partir de ese día, mucha gente comenzó a maltratar a los seguidores de Jesús que vivían en Jerusalén. Por eso todos tuvieron que separarse y huir a las regiones de Judea y de Samaria. Solamente los apóstoles se quedaron en Jerusalén.
3 Mientras tanto, Saulo seguía maltratando a los miembros de la iglesia. Entraba en las casas, sacaba por la fuerza a hombres y a mujeres, y los encerraba en la cárcel.
Felipe en Samaria
4 Sin embargo, los que habían huido de la ciudad de Jerusalén seguían anunciando las buenas noticias de salvación en los lugares por donde pasaban.
5 Felipe fue a la ciudad de Samaria, y allí se puso a hablar acerca de Jesús, el Mesías. Felipe era uno de los siete ayudantes de la iglesia. 6 Toda la gente se reunía para escucharlo con atención y para ver los milagros que hacía. 7 Muchos de los que fueron a verlo tenían espíritus impuros, pero Felipe los expulsaba, y los espíritus salían dando gritos. Además, muchos cojos y paralíticos volvían a caminar. 8 Y todos en la ciudad estaban muy alegres.
9 Desde hacía algún tiempo, un hombre llamado Simón andaba por ahí. Este Simón asombraba a la gente de Samaria con sus trucos de magia, y se hacía pasar por gente importante. 10 Ricos y pobres le prestaban atención, y decían: «Este hombre tiene lo que se llama el gran poder de Dios.»
11 Toda la gente prestaba mucha atención a los trucos mágicos que realizaba. 12 Pero llegó Felipe y les anunció las buenas noticias del reino de Dios. Les habló acerca de Jesús, el Mesías, y todos en Samaria le creyeron. Y así Felipe bautizó a muchos hombres y mujeres.
13 También Simón creyó en el mensaje de Felipe, y Felipe lo bautizó. Y Simón estaba tan asombrado de los milagros y las maravillas que Felipe hacía, que no se apartaba de él.
Pedro y Juan viajan a Samaria
14 Los apóstoles estaban en Jerusalén. En cuanto supieron que la gente de Samaria había aceptado el mensaje de Dios, mandaron allá a Pedro y a Juan. 15 Cuando estos llegaron, oraron para que los nuevos seguidores recibieran el Espíritu Santo, 16 porque todavía no lo habían recibido. Y es que solo habían sido bautizados en el nombre de Jesús. 17 Entonces Pedro y Juan pusieron sus manos sobre la cabeza de cada uno, y todos ellos recibieron el Espíritu Santo.
18 Al ver Simón que la gente recibía el Espíritu Santo cuando los apóstoles les ponían las manos sobre la cabeza, les ofreció dinero a los apóstoles y les dijo:

19 —Denme ese mismo poder que tienen ustedes. Así yo también podré darle el Espíritu Santo a quien le imponga las manos.

20 Pero Pedro le respondió:

—¡Vete al infierno con todo y tu dinero! ¡Lo que Dios da como regalo, no se compra con dinero! 21 Tú no tienes parte con nosotros, pues bien sabe Dios que tus intenciones no son buenas. 22-23 Claramente veo que tienes envidia, y que no puedes dejar de hacer lo malo. Tienes que dejar de hacerlo. Si le pides perdón a Dios por tus malas intenciones, tal vez te perdone.

24 Simón les suplicó:

—¡Por favor, pídanle a Dios que me perdone, para que no me vaya al infierno!

25 Antes de volver a Samaria, Pedro y Juan compartieron con la gente el mensaje del Señor. Después regresaron a la ciudad de Jerusalén, pero en el camino fueron anunciando a los samaritanos las buenas noticias del reino de Dios.
Felipe y un oficial etíope
26 Un ángel del Señor se le apareció a Felipe y le dijo: «Prepárate para cruzar el desierto, y dirígete al sur por el camino que va de la ciudad de Jerusalén a la ciudad de Gaza.»
27-28 Felipe obedeció. En el camino se encontró con un hombre muy importante, pues era oficial y tesorero de la reina de Etiopía. Ese oficial había ido a Jerusalén para adorar a Dios, y ahora volvía a su país.
El oficial iba sentado en su carruaje, leyendo el libro del profeta Isaías. 29 Entonces el Espíritu de Dios le dijo a Felipe: «Acércate al carruaje, y camina junto a él.»
30 Felipe corrió para alcanzar el carruaje. Cuando ya estuvo cerca, escuchó que el oficial leía el libro del profeta Isaías. Entonces le preguntó:

—¿Entiende usted lo que está leyendo?

31 Y el oficial de Etiopía le respondió:

—¿Y cómo voy a entenderlo, si no hay quien me lo explique?

Dicho esto, el oficial invitó a Felipe a que subiera a su carruaje y se sentara a su lado. 32-33 En ese momento el oficial leía el pasaje que dice:

«Fue llevado al matadero,
como se lleva a las ovejas
para cortarles la lana.
Como si fuera un cordero,
él ni siquiera abrió su boca.
Fue maltratado y humillado,
pero nunca se quejó.

»No lo trataron con justicia;
no llegó a tener hijos
porque le quitaron la vida.»

34 El oficial le preguntó a Felipe:

—Dígame usted, por favor: ¿está hablando el profeta de él mismo, o de otra persona?

35 Entonces Felipe, partiendo de ese pasaje de Isaías, le explicó las buenas noticias acerca de Jesús. 36-37 En el camino pasaron por un lugar donde había agua. Entonces el oficial dijo: «¡Allí hay agua! ¿No podría usted bautizarme ahora?»
38 Enseguida el oficial mandó parar el carruaje, bajó con Felipe al agua, y Felipe lo bautizó. 39 Pero cuando salieron del agua, el Espíritu del Señor se llevó a Felipe; y aunque el oficial no volvió a verlo, siguió su viaje muy contento.
40 Más tarde, Felipe apareció en la ciudad de Azoto y se dirigió a la ciudad de Cesarea. Y en todos los pueblos por donde pasaba, anunciaba las buenas noticias acerca de Jesús.