Aptiyaycamlha Moisés
1 Apnec nic nat lhama enlhit, Leví apmolhama. Inquilyimjapquic nic nat quilvana ayinyema Leví apmolhama. 2 Inlovsoc nic nat intomjac. Aptiyacmec nic nat ayitca. Invitac nic nat ayitca aptamila apanco. Inposquic nic nat ayitca acvocmo apnatqui piltin. 3 Am nic nat covanac cocpocsic mocjam. Inmec nic nat tepo macyitnatem malha yamit aysicsic. Inquiltilhnamquic nic nat ayimpejic papa. Incalhimcasquic nic nat ayitca. Inpiquinquic nic nat nicja vatsam netin yingmin ayimjaclha tepo. 4 Mocjay nic nat inyilhanmac apyalho as sicaa yoyam colanam.
5 Invaac nic nat apvisqui faraón apquitca. Inquiltamjoc nic nat coyapacsic yingmin vatsam. Inquileyvec nic nat nicja yingmin quilvana allhalhmaa. Alancam nic nat as quilvanaa. Pilapcasquic nic nat acvita asoc acyitna naysicsa tepo. Yejemoc nic nat ayapajasa alancam coyamoc yoyam cosanta. 6 Inliquic nic nat ayapma atong. Pilapcasquic nic nat acvita sicaa. Apvinec nic nat sicaa. Apyovsec nic nat alano. Intomjac nic nat avalhoc:
Hebreo apquitca as sicaa — nic nat intomjac.
7 Invitac nic nat sicaa apyalho. Intomjac nic nat ayanya: —¿Evanqui ya oltimnacsic lhama quilvana hebrea yoyam covanimsic as sicaa? Lhiya sat cotnejic ayitca — nic nat intomjac.
8 Incatingmavoc nic nat faraón apquitca: —Coltimnasquiclha — nic nat intomjac.
Yejemoc nic nat aclhinga quilvana ayitcoc. Inquiltimnasquiclhec nic nat sicaa inquin.
9 Intomjac nic nat faraón apquitca ayanya sicaa inquin: —Cayin sat sicaa. Covanimquis sat lhiya. Coo sat otnejic sictamongvoyam. Coo sat oyanmongsic acyanmongam — nic nat intomjac.
Incaynec nic nat sicaa quilvana. Incamquic nic nat neme ac. 10 Apvanamyic nic nat sicaa. Inyantamaclhec nic nat acnaclha faraón apquitca. Ayitca ilhnic nat intomjac. Inquiltimec nic nat apvisay Moisés, moc ningiltimem: Apcaynomap nayingmin.
Apquinyem Moisés yoclhilhma Egipto
11 Apvanamyic nic nat Moisés. Nalhit acnim nic nat intomjac. Aptiyaningveclhoc nic nat apnaymacoc. Apquilanoc nic nat actemaclha acyimtalhnama apquiltamjaycam. Apvitac nic nat nipyesicsa apnaymacoc enlhit hebreo yoyam ematong. Co Egipto ilhnic nat apticpaycam. 12 Apsovjam nic nat nipyava Moisés. Am nic nat etac poc co Egipto. Yejemoc nic nat apcaja. Apquitsepquic nic nat co Egipto. Apcatoynacpec nic nat. 13 Moc acnim nic nat intomjac. Aptiyaningveclhoc nic nat apnaymacoc Moisés. Apvitac nic nat actemaclha apquilatingmomap apcanit apnaymacoc hebreos.
Aptomjac nic nat Moisés apcanya aptomja apsilhnanoncama: —¿Soctomja apticpamcaa poc apanco? — nic nat aptomjac.
14 Apcatingmavoc nic nat enlhit: —¿Soc lhac ayanem etnejic singyicpilquemo nincoo najan etnejic apquimja apmamyi? ¿Apquiltamjo ya jeyajic coo lha, acno apcajem alhta co Egipto? — nic nat aptomjac.
Apcacac nic nat Moisés. Intomjac nic nat apvalhoc: Nasoc lhaja aclingalhco amyaa — nic nat intomjac. 15 Aplingac nic nat apvisqui faraón as amyaa. Apquiltamjoc nic nat ingyajic Moisés.
Apquinyec nic nat Moisés. Apnacmec nic nat yoclhilhma Madián. 16 Apnacmec nic nat nicja yamilquit. Pilapcasquic nic nat apvita siete quilvana ayitcoc. Sacerdote co Madián apquitquic nic nat as quilvanaa. Inquilvoctac nic nat yamilquit yoyam colyatimsic yingmin inyap apnatoscama. 17 Yejemoc nic nat apquilvocta poc apquilancam nipquesic. Apquilmiyovcoc nic nat yingmin. Yejemoc nic nat apcapajasa Moisés. Appasmec nic nat quilvana ayitcoc. Apquilyatimcasquic nic nat yingmin acnatoscama.
18 Inquiltajaclhec nic nat quilvanaa ayitcoc. Inyap nic nat apvisay Reuel. Aptomjac nic nat apquilanya: —¿Soctomja alvactamo nac quilhvo? — nic nat aptomjac.
19 Inquilatingmavoc nic nat: —Apvocmec lhac lhama enlhit co Egipto. Ingmiyovquic lhac naysicsa singilinmelhaycam poc apquilancam nipquesic. Apquilyatimcasquic lhac yingmin lhip apnatoscama — nic nat inquiltomjac.
20 Aptomjac nic nat inyap apquilanya: —¿Jalhcojo apyasa as enlhit? ¿Soctomja colyantamantamo as enlhit? Coltimnasquiclha, ontaveclhac sat lhama — nic nat aptomjac.
21 Apnacmec nic nat Moisés tingma pac (sacerdote). Aplhocac nic nat quilvana ayitcoc Moisés acvisay Séfora. 22 Aptiyacmec nic nat ayitca. Apquiltimec nic nat apvisay Gersón. Intomjac nic nat apvalhoc Moisés: Actomjac coo maycaa cotnajaclha siyaoclha — nic nat intomjac.
23 Acvoncaclhojo ilhnic nat intomjac. Apquitsepquic nic nat apvisqui yoclhilhma Egipto. Inyimtilhec nic nat apquiltamjaycam enlhitaoc Israel. Invinec nic nat apquilvalhoc. Apquilpalhamam nic nat yoyam elngac Dios Apyimtalhnamo. 24 Aplingac nic nat Dios actemaclha apquiliclhangvoycam. Apyasingveclhoc nic nat Dios asoc monquinatquiscama actemaclha apmayjayoclha apvitay nic nat Abraham najan Isaac najan Jacob. 25 Apvitac nic nat Dios enlhitaoc Israel. Inlhenquic nic nat apvalhoc yoyam epasmoc.
El nacimiento de Moisés
1 Un hombre y una mujer se casaron. Los dos eran de la tribu de Leví. 2 Tiempo después ella quedó embarazada y tuvo un hijo. Al ver la madre que el niño era tan hermoso, lo escondió durante tres meses. 3 Como no pudo seguir escondiéndolo, tomó una canasta de juncos, le tapó las rendijas con asfalto y pasta de resina, y puso al niño adentro; después fue y dejó la canasta entre los juncos que crecían a la orilla del río Nilo. 4 Sin embargo, la hermana del niño se quedó a cierta distancia, para ver qué pasaba con él.
5 Más tarde, la hija del rey de Egipto bajó a bañarse al río. Mientras caminaba por la orilla con sus sirvientas, vio la canasta en medio de los juncos y mandó a una de sus sirvientas que fuera a traerla. 6 Cuando abrió la canasta, y vio al niño llorando, le dio lástima. Sorprendida gritó: «¡Es un niño israelita!»
7 En ese momento la hermana del niño salió y le dijo a la princesa:
—¿Quiere Su Majestad que llame a una mujer israelita para que alimente y cuide al niño?
8 Y ella contestó:
—Anda, ve a llamarla.
La hermana fue y llamó a su mamá. 9 Cuando la madre llegó, la princesa le dijo:
—Llévate a este niño a tu casa. Aliméntalo y cuídalo por mí, y yo te lo pagaré.
La madre se llevó al niño y lo cuidó. 10 Cuando el niño creció, se lo llevó a la princesa. Entonces ella lo adoptó como su propio hijo y le puso por nombre «Moisés», que quiere decir «Yo lo saqué del agua».
Moisés huye de Egipto
11 Años después, cuando Moisés ya era adulto, fue al lugar donde los hombres de su pueblo trabajaban como esclavos. De pronto vio que un egipcio maltrataba a un israelita; 12 miró a todos lados, y como no vio a nadie, mató al egipcio y lo enterró en la arena.
13 Al día siguiente Moisés volvió a salir, y al ver que dos israelitas se estaban peleando, le dijo al que golpeaba al otro:
—¿Por qué le pegas a uno de tu propio pueblo?
14 Aquel le respondió:
—¿Y quién te ha dicho que tú eres nuestro jefe o nuestro juez, y que puedes mandarnos? ¿Acaso piensas matarme como mataste al egipcio?
Al oír esto, Moisés se llenó de miedo y dijo: «Seguramente ya se supo que maté al egipcio».
15 En efecto, como el rey de Egipto se había enterado del asunto, mandó a buscar a Moisés para matarlo. Pero Moisés huyó y se fue a un lugar llamado Madián. Cuando llegó allá, se sentó a descansar junto a un pozo de agua.
16 Poco después llegaron siete muchachas a sacar agua para darles de beber a sus ovejas. Todas ellas eran hijas de Jetró, el sacerdote de Madián. 17 También llegaron unos pastores y les dijeron a las muchachas que se fueran de allí. Pero Moisés las defendió, y dio de beber a las ovejas.
18 Cuando las muchachas llegaron a su casa, su padre les preguntó:
—¿Por qué volvieron tan temprano?
19 Ellas le respondieron:
—Resulta que un egipcio nos defendió de unos pastores. Y no solo eso, ¡sino que también sacó agua del pozo y dio de beber a las ovejas!
20 —¿Y dónde está? —les preguntó su padre. ¿Por qué lo dejaron solo? ¡Vayan, invítenlo a comer con nosotros!
21 Durante la comida, Jetró invitó a Moisés a quedarse a vivir con ellos, y él aceptó. Tiempo después, Jetró dejó que su hija Séfora se casara con Moisés. 22 Cuando Séfora tuvo un hijo, Moisés le puso por nombre Guersón, que quiere decir «extranjero», pues dijo: «Aquí soy solo un extranjero».
Dios se preocupa por los israelitas
23 Muchos años después murió el rey de Egipto. Sin embargo, los israelitas seguían quejándose, pues sufrían mucho como esclavos. 24-25 Pero Dios vio sus sufrimientos y escuchó sus gritos de dolor, y se acordó del pacto que había hecho con los antepasados de los israelitas, es decir, con Abraham, Isaac y Jacob.