Pacto ningmiyovmalhca yoclhilhma Moab
1 Eycaso appayvam ayinyema Dios Apyimtalhnamo aplhanma pacto ningmiyovmalhca apcanyacpo Moisés elngacsic nipyesicsa israelitas yoclhilhma Moab. Najan maa pacto siclhoc nat ayinyema apquilpamejitsomap payjoc inquilhe acvinatem Horeb (Sinaí). 2 Apcansaclhec nic nat Moisés apyovoclhojo israelitas, aptomja apquilanya:
Apquilvitac nat quellhip aptomjaclha Dios Apyimtalhnamo yoclhilhma Egipto apnaclha apvisqui faraón najan apquillhalhmaa najan apyovoclhojo egipcios. 3 Quellhip apquiltomja apquilvitaycamco asoc monquinatquiscama najan aptamjaycam simpilapquiscama Dios. 4 Am alhta elyasingvocmoc quellhip aptomjaclha Dios. 5 Coo alhta sicnalayclha quellhip yoclhilhma actamopeycaoc acvaycmo cuarenta años ningileyvam. Am alhta elyaptacpoc mataa apava apquilantalhnama quellhip, am alhta colyancalhcatac mataa tiyayipeoc apmancoc quellhip. 6 Am alhta eltavac quellhip pan, am alhta elyinamcoc quellhip uva ayingmenic najan anmin, yoyam elyasingvomoc aptomja nasoc anco Dios Visqui apancaoc quellhip.
7 Ningilvocmec alhta as yoclhilhma, pilapcasquic alhta singilimpocja apvisqui Sehón de Hesbón najan apnaymacoc, najan apquilinyema moc yoclhilhma apvisqui Og de Basán najan apnaymacoc. Ningilyimnatem nincoo naysicsa ningilnapomalhca. , 8 Ningilmec alhta yoclhilhma maa, yiplovcoc ningmilasictem amyipayc nipyesicsa apquilmolhama tribu Rubén, najan apquilmolhama tribu Gad, najan apquilmolhama media tribu Manasés. 9 Elsavojo sat quellhip apquilyiplovquiscama singanama pacto ningmiyovmalhca, yoyam elmiyovacpoc sat quellhip naysicsa apquileyvam acvoncaclhojo— nic nat aptomjac Moisés.
10 Aptomjac nic nat mocjam Moisés: —Apnam quellhip apyovoclhojo quilhvo nac jay napato Dios Apyimtalhnamo: apquilviscaa tribus apquilmolhama, najan apquilvanyam apnaymacoc, najan apquilimja apmamyi, najan apyovoclhojo enlhitaoc Israel. 11 Najan acyovoclhojo quilvanaa, najan ayitquic, najan metnaja israelitas apquilpalhaviyam nipyesicsa quellhip, najan maa enlhit apquiltamjaycam nalhma, najan enlhit apquilyajangviyam. 12 Ongillhenic sat mepqui ningyeycajascaoc ongyiplocasojoc sat mataa singanama pacto ningmiyovmalhca, ayinyema appayvam Dios Apyimtalhnamo quilhvo nac jay. 13 Quellhip apquillhanma nasoc anco Dios aptomja Visqui apancaoc quellhip, apquiltomja Dios apquilyacyescama, najan apquilmasma quellhip Dios, acno ilhnic nat aplhanma Dios mepqui apyeycajascaoc napato Abraham, najan Isaac, najan Jacob, apquilyeyjamcaa ilhnic nat quellhip. 14 Jave apquilvamlha quellhip apquillhenacpo pacto ningmiyovmalhca najan aplhanma Dios mepqui apyeycajascaoc. 15 Apquillhenacpec najan apnaymacoc melvactama as acnim nac jay ninganeyquiclha napato Dios. 16 Apquilyasamcoc quellhip actemaclha ningileyvam alhta yoclhilhma Egipto, najan maa nalhit amay ningillhingam cotnajaclha ningilaoclha, ningvitay mataa enlhit cotnaja nimpayvomó lhama. 17 Najan actemaclha ningvitay mataa quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios, allanomalhca yamit, najan allanomalhca mataymong, najan allanomalhca oro najan plata, apquiltemaclha enlhitaoc apquilayo as quilaycmasquiscama. 18 Elavojo quellhip, noelyinyov nasa Dios, najan enlhitaoc, najan quilvanaa, najan apquilmolhama familias, najan apquilmolhama tribus. Noeltime nasa apquilayo quilaycmasquiscama apancaoc enlhit metnaja israelitas. Noellhojo nasa quellhip panatem acmascama najan veneno singajem — nic nat aptomjac Moisés.
19 Aptomjac nic nat mocjam Moisés: —Apquiljalhno inyicje quellhip apquilanyacpo elavojo. Noncolhen nasa apquilvalhoc apquiltamila apancavo quellhip, coymalhquejec mataa elavojoc quellhip, ellingamcojoc sat macnatovascama. 20 Mengyasicjiclhejec sat mocjam Dios, eyanmongsiclhac sat aptemaclha apanco enlhit apmapsom, elngamcojoc sat acyimtalhnama aclhanma as vaycajac, elmasquingvomoc sat aptovana as enlhit apmapsom, ayinyema Dios. 21 Etipsacpoc sat enlhit apmapsom nipyesicsa apquilmolhama tribu israelita. Elngamcojoc sat acyimtalhnama, acno aclhanma as pacto vaycajac singanamaclha, aplhenacpo enlhit apmapsom. 22 Elvitac sat quellhip aptovana apquileyvam nanoc sat, najan metnaja israelitas apquileyvam moc yoclhilhma, actemaclha ningmasquem najan acmasca apyimpeoc enlhit, yoyam ingyapajacsic sat as nalhpop Dios Apyimtalhnamo. 23 Cotalhcac sat nalhpop azufre acpayesayclha talha, najan yasic, najan lhopactic acmeta. Mepqui actictiyapma ninganma sat cotnejic, mepqui acyilhna, mepqui paat ayimja, acno ilhnic nat macnatovascama tingma apquilvanyam Sodoma, najan Gomorra, najan Adma, najan Zeboim. Naysicsa aplom pac Dios, aptomja apnatovascama as tingma.
24 Sat eltimjic elanic enlhitaoc: ¿So actomja yi? ¿Co laa ayinyema aplom pac Dios? — sat eltimjic. 25 Elyasingvomoc sat maa: Ayinyema alhta apquilyamasma Dios Visqui apancaoc, mepqui apquilyiplovquiscama pacto singanamaclha, aplhanma ilhnic nat Dios napatavo apquilyeyjamcaa, apquilantiyapma yoclhilhma Egipto. 26 Najan ayinyema apquilayo quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios mepqui acmovan. 27 Eycaso ayinyema aplom pac Dios, apyanmongsayclha apquiltemaclha apancaoc enlhit, acno aclhanma as vaycajac actalhesomalhca. 28 Apyinyovcasquic alhta apquileyvomaclha Dios, naysicsa aplom, naysicsa apvennécam as enlhitaoc apquilmapsomcaa, naysicsa mepqui apquilmasma. Apquilhpancasquic alhta eltimjic apquilmomap moc yoclhilhma, ningvitay nac lha — sat eltimjic elatingmojo.
29 Yitnec mocjam moc asoc mepqui ningilyascamco. Apyasamcoc apvamlha apanco Dios Apyimtalhnamo. Yitnec mataa asoc singlingascama nincoo najan inquitquic, yoyam ongilyiplovcasojo mataa: acvisay singanamaclha ayinyema Dios — nic nat aptomjac Moisés.
Nuevo pacto de Dios con Israel
1-3 1-3 (28.69—29.2) Moisés terminó de dar a los israelitas todas las instrucciones del pacto que Dios había hecho con ellos en el monte Horeb. Entonces Dios le ordenó que hiciera un nuevo pacto con ellos en el país de Moab. Moisés los reunió y les dio las instrucciones del nuevo pacto. Les dijo:
«Ustedes han sido testigos de las muchas maravillas que Dios hizo para castigar a los egipcios. Ustedes vieron cómo trató al rey de Egipto, a sus oficiales y a todo el pueblo. 4 4 (3) Hasta ahora Dios no ha permitido que ustedes entiendan por qué hizo todo eso. 5-6 5-6 (4-5) Durante cuarenta años los ha guiado por el desierto, y nunca les ha faltado alimento. En todo ese tiempo no se les han gastado los zapatos ni la ropa, y esto lo ha hecho para que ustedes se den cuenta de que él es su Dios.
7 7 (6) »Cuando veníamos hacia esta región, el rey de Hesbón y el rey de Basán nos salieron al paso y nos atacaron. Sin embargo, nosotros los derrotamos 8 8 (7) y les quitamos su territorio, para dárselo a las tribus de Rubén y Gad, y a la media tribu de Manasés. 9 9 (8) Por eso les pido que cumplan con todas las instrucciones de este pacto, y les irá bien en todo lo que hagan.
10 10 (9) »Todo Israel se encuentra hoy reunido aquí, delante de Dios. Aquí están los jefes de las tribus, los líderes, las autoridades, y hombres, 11 11 (10) mujeres y niños. También están aquí los extranjeros que les cortan la leña y les acarrean el agua. 12 12 (11) Están aquí para hacer un juramento. Van a comprometerse a cumplir con el pacto que hoy Dios hace con ustedes. 13 13 (12) Dios se compromete hoy a ser nuestro Dios, tal como se lo prometió a nuestros antepasados Abraham, Isaac y Jacob, y nosotros nos comprometemos a ser su pueblo. 14-15 14-15 (13-14) Pero este pacto no es solamente para nosotros. Dios se compromete también con todos nuestros descendientes.
La adoración de dioses falsos
16 16 (15) »Acuérdense de lo que vivimos en Egipto, y de cómo tuvimos que cruzar muchos países para llegar hasta aquí. 17 17 (16) Esa gente adora dioses falsos, y nosotros vimos sus imágenes de madera, piedra, oro y plata, ¡ídolos que Dios aborrece! 18 18 (17) Por eso les ruego que ninguno de ustedes, sea hombre o mujer, familia o tribu, deje a nuestro Dios para adorar a esos dioses falsos. Quienes lo hagan serán como plantas venenosas, que solo producen muerte.
19 19 (18) »Se equivoca quien escuche las instrucciones de este pacto y crea que nada le sucederá si desobedece. Esa persona será culpable de que Dios castigue a todo Israel, 20-21 20-21 (19-20) pero Dios no la perdonará; al contrario, hará que vengan sobre ella todas las maldiciones anunciadas en este libro, que sea separada de su tribu, y que muera hasta el último de sus descendientes. ¡Dios la castigará con furia!
22 22 (21) »Los israelitas que nazcan después, y los extranjeros que vengan de países lejanos, verán los terribles castigos y enfermedades que Dios enviará sobre nuestro país. 23 23 (22) Cuando miren nuestras tierras, no verán más que azufre, sal y tierra quemada. No podremos cultivar nuestros terrenos, pues la tierra no producirá nada, ni siquiera hierba. Será como ver la furiosa destrucción que Dios envió sobre Sodoma, Gomorra, Admá y Seboím.
24 24 (23) »Todo el mundo preguntará: “¿Por qué Dios castigó así a este país? ¿Qué lo hizo enojarse tanto?” 25 25 (24) Y no faltará quien responda: “Su Dios los libró de la esclavitud en Egipto, pero ellos no obedecieron las instrucciones del pacto que su Dios hizo con ellos. 26 26 (25) Al contrario, adoraron a dioses falsos que ni siquiera conocían, y que nunca hicieron nada por ellos. 27 27 (26) Por eso Dios se enojó con ellos y les envió todas las maldiciones anunciadas en este libro. 28 28 (27) Fue tal su enojo, que los expulsó de su país y los envió a los países donde ahora viven”.
29 29 (28) »Hay cosas que Dios mantiene en secreto, y que solo él conoce, pero a nosotros nos ha dado todos estos mandamientos, para que nosotros y nuestros descendientes los obedezcamos siempre».