1 Ningyinyec mataa mepqui singya'mascam, ningiltomja inlhojo ningmasomcaa. Mepqui mataa ningyinyem, mepqui ningay malha yamacmeyva, ningiltomja inlhojo ningilpeyvomo.
2 Aplhameclhec mataa apquilviscaa, acyitna inlhojo apquilinmelhamap enlhit. Apnec sat ancoc apvisqui rey apyascamco, emascocsic sat apquilnapomacpilha.
3 Yitnec sat ancoc ningyimtalhnescama apquilvalhoc enlhit mepqui apquilnatam, colhojoc sat nintemaclha acmamay acmasom, actovascama acyilhna amyip.
4 Ningyinyovquic sat ancoc singanamaclha, ongilpasmiclhac sat apquilmapsomcaa. Ningyiplovcasquic sat ancoc singanamaclha, ongilinmelham sat apquilmapsomcaa.
5 Paj ongilyasamcoc mataa actemaclha acpeyvomo, ningiltomja inlhojo ningilmasomcaa. Ongilyasamcojoc sat actemaclha acpeyvomo, nintingya inlhojo Dios.
6 Actamila anco mepqui ningilnatam najan mepqui ningilsilhnanomalhca inganco. Am colhno acma ningilnatam mepqui ningiltamilcasomalhco inganco.
7 Apvisay inquitca apyascamco, aptomja apyiplovquiscama singanamaclha Dios. Singmanquescama inquitca, aptomja appalhaviyam enlhit melyascalhma.
8 Ningillhamaseclhec sat ancoc ningilnatam ayinyema nintingyey interés acvoncapaycaoc, coyangvomoc sat ningimlayquiclha enlhit mepqui asoc.
9 Am sat ancoc ongyiplovcasac singanamaclha Dios, colhic sat actanova ningilmalhnancama napato Dios.
10 Ningnalaclhec sat ancoc enlhit apquilpeyvomo amay acmasom, ongilmalhcac sat singilmam trampa inganco. Ongmiyovalhcac sat, mepqui inlhojo ningilsilhnanomalhca inganco.
11 Ninganayquic mataa ningyascamco nincoo, acyitna inlhojo cascama ningilnatam. Apyasamcoc enlhit mepqui apquilnatam actemaclha ingvalhoc, ayinyema acyascamco apvalhoc apanco.
12 Ningvitac sat ancoc apquilyimtalhnamo enlhit apquilpeyvomo, colhic sat allana fiesta. Ningvitac sat ancoc apquilyimtalhnamo apquilmapsomcaa, elinyajamcoc sat enlhitaoc.
13 Am sat ancoc ongillhenac ningilsilhnanomalhca inganco, ongiltanovalhcac sat nincoo. Ningillhenquic sat ancoc ningilsilhnanomalhca inganco (ningilvatesa nintemaclha), ongmiyovalhcac sat nincoo.
14 Ningilinyejemo nincoo ningiltomja ningayo Visqui ingac. Am sat ancoc colcac ingilvalhoc, mongmiyovalhquejec sat nincoo.
15 Apyitsomacpo apvisqui apmapsom nipyesicsa apnaymacoc mepqui apquilnatam, malha asoc navjac aclom, actemaclha yamacmeyva najan aptemaclha oso aclom.
16 Inyangvocmec mataa aptemaclha apanco apvisqui mepqui apyascamco. Apnec sat ancoc apvisqui mepqui ayitsepma apnenyic asoc, emyovacpoc sat acvoncaclhojo.
17 Ningyinyec mataa acvaycmo ningitsepma, acyitna inlhojo ningajem poc. Colapvanquejec jingilmeyvoc ingnaymacoc.
18 Ongmiyovalhcac sat mataa, mepqui inlhojo ningilsilhnanomalhca inganco. Mongmiyovalhquejec sat, acyitna inlhojo anit ingilvalhaoc.
19 Coytic nincoo cotlaycaoc nintom, acyitna inlhojo nintamjaycam amyip. Onlhic sat mataa mepqui asoc najan mepqui nintom, jingilyacmo inlhojo ongiltamjam.
20 Colhic sat singaco, acyitna inlhojo ningiltamilcasomalhco inganco. Onlingamcojoc sat acyanmongayclha, nintingya inlhojo cascama ningilnatam.
21 Mongvanquejec ongilmeyvoc ingmoc, ningiltanova inlhojo poc. Acyanmongam pan apquitcoc ningillhoy nincoo, ongilsilhnanalhcac sat inganco.
22 Nintingyey cascama ningilnatam ayinyema ayitsepma ingnenyic. Pilapcasquic nincoo ningvita mepqui asoc nincoo.
23 Colhic sat singaco, ningiltamesa inlhojo ingmoc. Mepqui mataa singayo, acyitna inlhojo anit ingilvalhaoc.
24 Yitnec sat ancoc ningminyilhma asoc apanco tata ingac najan meme ingac, ninganem mepqui ningilsilhnanomalhca inganco, onlhojoc sat enlhit apminyilhma.
25 Ningilatingmomalhca ayinyema ayitsepma ingnenyic asoc altamila. Colhic mataa actamilaycam ingvalhoc, acyitna inlhojo mongyasquiyam Dios.
26 Acyeyjamelhma nincoo, ningyiplovquisa inlhojo aclheneycam ingvalhoc. Ongmiyovalhcac sat nincoo, ningyiplovquisa inlhojo actemalcha acyascamco ingvalhoc.
27 Cosovjalhquejec sat mataa asoc ingac, acyitna inlhojo ningamliyam enlhit mepqui asoc. Onlingamcojoc sat singvenéycam, mepqui inlhojo ningamliyam.
28 Ningvitac sat ancoc apquilyimtalhnamo apquilmapsomcaa, elinyajamcoc sat enlhitaoc. Apticyovquic (apquilmasquingvocmec) sat ancoc apquilmapsomcaa, eltimjic sat apquilyimtalhnamo enlhit apquilpeyvomo.
Haz el bien y bien te irá
1 El que nada debe, nada teme,
pero el malvado siempre huye
aunque nadie lo persiga.
2 En un país lleno de maldad
todos se creen líderes,
pero el gobernante capaz
logra poner el orden.
3 El pobre que maltrata a otro pobre
es como una tormenta
que acaba con las cosechas.
4 Los que se apartan de la ley
aplauden a los malvados,
pero los que la obedecen
se oponen a ellos.
5 Los malvados no entienden nada
acerca de la justicia,
pero los que obedecen a Dios
demuestran que sí la entienden.
6 Vale más el pobre honrado,
que el rico malvado.
7 El que es inteligente
obedece la ley;
el que todo lo malgasta,
llena de vergüenza a su padre.
8 Al que presta dinero
y luego exige que
le devuelvan el doble,
Dios le quitará todo
y hará que alguien
de buen corazón
se lo dé a los pobres.
9 Dios rechaza las oraciones
de los que no lo obedecen.
10 Quien hace pecar al hombre honrado
quedará atrapado en su propia trampa.
Los que hacen el bien
recibirán como premio el bien.
11 Aunque el rico se crea muy sabio,
el pobre con su inteligencia
se da cuenta que el rico
no es más que un tonto.
12 El triunfo de los justos
siempre es motivo de fiesta;
el triunfo de los malvados
espanta a todo el mundo.
13 Quien esconde su pecado
jamás puede prosperar;
quien lo confiesa y lo deja,
recibe el perdón.
14 ¡Dios bendice a quienes lo obedecen!
Pero los necios caen en la desgracia.
15 El gobernante malvado
que maltrata a un pueblo pobre
es como un león hambriento
que despedaza a su presa.
16 El gobernante estúpido
solo piensa en maltratar y robar;
pero el que no lo hace
vivirá muchos años.
17 El que mata a otro
no merece ayuda.
¡Tarde o temprano
le pasará lo mismo!
18 El hombre honrado quedará a salvo;
el de mala conducta un día caerá.
19 El que trabaja
tendrá suficiente comida;
el que no trabaja
acabará en la pobreza.
20 El hombre digno de confianza
siempre será alabado;
el que solo quiere hacerse rico
no quedará sin castigo.
21 No aceptes ser testigo falso
contra ninguna persona;
porque hay quienes lo hacen
hasta por un pedazo de pan.
22 Quien solo vive
pensando en dinero,
acabará más pobre
de lo que se imagina.
23 El tiempo te demostrará
que vale más
una crítica sincera
que un elogio.
24 Amigo de gente malvada
es quien roba a sus padres
y alega que no ha hecho nada.
25 El amor al dinero es causa de pleitos.
Confía en Dios, y prosperarás.
26 El necio confía en sí mismo;
el sabio se pone a salvo.
27 El que ayuda al pobre
siempre tendrá de todo;
el que no ayuda al pobre
terminará en la desgracia.
28 Cuando triunfan los malvados,
todo el mundo corre a esconderse;
pero cuando son destruidos,
prosperan los hombres buenos.