Apquilmolhama Judá
1 Aptomjac nic nat profeta apyitquiscama:
Pac omnaycmacsic sictimem emoc aptamila. Ayimjaclha uva alhta innac. Inlhenalhquic as uva avjac actamila anco.
2 Apquilcaquic alhta amyip, apcansaclhec alhta acyovoclhojo mataymong. Apquinaclhec alhta uva alhquipcoc altamila. Apquillanac alhta appaclhanma nitno. Mataymong avalhoc alhta apquillanay ayajapsomalhquilha acyilhna. Apquiltamjoc alhta sictimem emoc etac acyilhna acmasis anco. Pilapcasquic alhta apvita acyilhna acmasca, mepqui actamila.
3 Quip elaylhojo quellhip co Jerusalén najan co Judá — alhta aptomjac sictimem emoc: ¿Co laa ayinyema alhta? ¿Naso ya ayinyema uva avjac? ¿Naso ya ayinyema coo?
4 ¿Incaymalhqui ya lhama asoc yoyam colhic allana? ¿Incaymalhqui ya coo, yoyam ollana moc actemaclha? Aljalhnec alhta coo acyilhna acmasis anco. ¿Co laa ayinyema acyilhna acmasca, mepqui actamila?
5 Tasi. Pac oltimnacsic quellhip yavamlha otnejic ayimjaclha uva. Oljalhyovacsic sat acjalhtam, colhic sat actovasa ayimjaclha uva ayinyema ninatoscama. Otvacsic sat acjalhtam, colhic sat actovasa ayimjaclha uva altoyam ninatoscama.
6 Oyamyiclhac sat maa, coctong sat panatem acma amaoc. Omyoc sat acmamay, comacyejec sat mataa.
7 Visqui ingac Apyimtalhnamo apanco as uva avjac, apquilyitsomacpo enlhitaoc Israel najan enlhitaoc Judá. Apquiljalhnec Dios Visqui ingac, yoyam elyiplovcasojo apcanamaclha. Apvitac mataa apquilnapma poc. Apquiljalhnec Dios actemaclha acpeyvomo. Aplingac mataa apquilpalhamaycam naysicsa apnatovascama poc — nic nat aptomjac profeta.
Enlhit layi
8 Enlhit layi apquilmam aplhamoclhojo tingma, apquilyamasma acyanmongam apquilmam aclhamoclhojo amyipayc. ¡Colapvanquejec elhnam poc enlhit, ayinyema apquillhenamap apanco apquilvamlha avotpayc as yoclhilhma apquileyvomaclha!
9 Aptomjac alhta seyanya Visqui ingac, actomja nasoc anco appayvam: Enatovasacpoc sat aplhamoclhojo tingma, mepqui enlhit sat cotnejic tingma apquilyivey najan apquiltamila.
10 Uva acyilhna acyajapsomalhca ayingmenic, malha lhama valde aclaneyo, conyemac sat tres hectáreas ayimjaclha uva. Trigo apactic diez costales apquilquinayclha amyip, elvitac sat apyilhna lhama costale — alhta aptomjac seyanya — nic nat aptomjac profeta.
11 Enlhit layi apyinaycaoc anmin alhtoo najan uva ayingmenic colnapoc alhtaa.
12 Apquilyispaquic música apquilpayvascama arpa, najan salterio, najan tambores najan flautas. Acyivey mataa aptoycaoc najan apyinaycaoc uva ayingmenic. Am colhenac mataa apquilvalhoc aptomjaclha Dios Visqui ingac, mepqui apquilay.
13 Aptomjac mocjam appayvam Visqui ingac: Am colyacmoc elyasingvomoc enlhit ajancaoc, elmacpoc sat maa, colhic sat acnaliclha cotnajaclha apquilaoclha. Apyovoclhojo enlhitaoc najan apquilviscaa apancaoc elmasquingvomoc sat, ayinyema mayic alnapma najan acnim alnapma — alhta aptomjac Dios.
14 Malha asoc navjac aclom acmayescama atong, sat cotnejic acmayjem as nalhpop, elpalamoc sat congne apyovoclhojo enlhitaoc najan apquilviscaa, naysicsa apquilnayvom, najan apquilitsovascama, najan apquiltemaclha apancaoc.
15 Comascoc sat ayajamalhco apquilvalhoc, colvayventac sat apcatcoc enlhit apquilyimtalhnesomacpo apanco.
16 Cotalhcac sat mayayoclha Dios naysicsa apyicpilquemo. Cotalhcac sat appeyvescasquiclha Dios aptomja Santo mayayo.
17 Enatovasacpoc sat tingma apquilvanyam, cotnejic sat apquileyvomaclha apnatoscama nipquesic najan yataay.
18 ¡Enlhit layi, quellhip layi! Apquiltemaclha quellhip apquilmopvan amyaa, malha apquilyinyovascama quellhip acmasom, najan malha apquilyinyovascama carro quellhip, apquiltomja apquilyinyovascama melyascalhma apancaoc.
19 Yitnec mataa apquillhanma quellhip: Incaymalhquic epecjicsojo Dios aptomja apvisqui apancaoc Israel, ongvitac sat aptomjaclha. Incaymalhquic quilhvo ongilyasamcojo aptemaclha apanco Dios Santo mayayo nipyesicsa israelitas — apquiltomjac mataa quellhip.
20 Quellhip layi apquiltimem actamila, yoyam cotniclha acmasom, najan apquiltimem acmasom, yoyam cotniclha actamila. Apquiltimem ayitsay, yoyam cotniclha yatescama olhma, najan yatescama olhma, yoyam cotniclha ayitsay. Apquiltimem asoc acmasca, yoyam cotniclha acmasis, najan acmasis yoyam cotniclha acmasca.
21 ¡Quellhip layi apquiltimesomacpo apanco apquilyascamco!
22 Quellhip layi apyinaycaoc acyivey anmin, apquilmopvancaa elpalhaquisic yamanmin, yoyam cajic naysicsa apyinaycaoc.
23 Quellhip apquilmam solyayem acyanmongam naysicsa apquilyicpilquemo enlhit. Emyovacpoc sat apsilhnanomap apanco, etanovacpoc sat enlhit appeyvomo.
24 Enatovasacpoc sat, colhojoc sat talha acsovjomo paat acyamay, najan talha acsovjomo yamit ava alyamay. Enatovasacpoc sat quellhip, colhojoc sat yamit ayquipmenaoc altajapma, najan malha yamit ilhnamoc, yoyam colmasquingvomoc sat. Quellhip alhta ayinyema apnatovascama singanamaclha, najan apquilvenéycam Dios apyimtalhnamo, najan apvisay Dios Santo mayayo nipyesicsa enlhitaoc Israel.
25 Aplovquic alhta Dios, eyanmongsiclhac sat apquiltemaclha apancaoc enlhit. Colpilhyinamoc sat mataymong alvinatem, elvitacpoc sat enlhit apjapaoc apvalhoc tingma, malha asoc apac alhamalhca. Am comascac mocjam aplom pac Dios.
26 Etnimsic sat Visqui ingac lhama bandera, epayvacsic sat monquinatquiscama elilhyemoc metnaja israelitas mocjam, elilhyemoc sat nelha lhopactic. Elvac sat quilhvoc anco, avanjec apquilpecjescama apquililhyam.
27 Paj lhama meyimnatem nipyesicsa cotnaja ingmoc, mepqui lhama apyampay. Moclhama apnalhaticjay mepqui tiyin alnapma, apnatetomap cinturón apquilyapmam. Mepqui lhama alyityepma alhataoc tiyayipeoc apancaoc.
28 Ajamtic anco yanca apancaoc, alyimnatem anco pilhpaalh apquilmaycam. Malha mataymong altomja alyimnatem apopjeoc nolhing apquilquinamtem. Najan carros amancoc altomja alyeyjam, malha yatepiyam.
29 Apquilpalhamaycam actomja malha acpáyvam yamacmeyva, actomja ayajem acyamonquilhma, actomja acyinyovascama moc nicja, conatamalhquejec sat maa.
30 Elvac sat as enlhitaoc metnaja israelitas, colhojoc sat ayilhtingyovam yingmin acvanyam, elnapacpoc sat israelitas. Cotalhcac sat actemaclha as nalhpop acyivey yatescamalhma, najan yipjopay alpasyam, mepqui ayitsay olhma sat cotnejic — nic nat aptomjac profeta.
El canto de la viña
1 Dios dijo:
«Esta canción habla de una viña,
y quiero dedicársela a mi pueblo.
»Mi amigo plantó una viña
en un terreno muy fértil.
2 Removió la tierra, le quitó las piedras
y plantó semillas de la mejor calidad.
Puso una torre en medio del terreno
y construyó un lugar para hacer el vino.
Mi amigo esperaba uvas dulces,
pero solo cosechó uvas agrias.
3 »Ahora, díganme ustedes,
habitantes de Jerusalén y de Judá,
digan quién tiene la culpa,
si ustedes o yo.
4 ¿Qué no hice por ustedes?
Lo que tenía que hacer, lo hice.
Yo esperaba que hicieran lo bueno,
pero solo hicieron lo malo.
5 »Pues bien, ustedes son mi viña,
y ahora les diré lo que pienso hacer:
dejaré de protegerlos para que los destruyan,
derribaré sus muros para que los pisoteen.
6 Los dejaré abandonados,
y pasarán hambre y sed,
y no los bendeciré.
7 »Mi viña, mi plantación más querida,
son ustedes, pueblo de Israel;
son ustedes, pueblo de Judá.
Yo, el Dios todopoderoso,
esperaba de ustedes obediencia,
pero solo encuentro desobediencia;
esperaba justicia,
pero solo encuentro injusticia».
Seis amenazas
Contra los que abusan de los pobres
8 El profeta Isaías anunció seis amenazas contra Judá:
«¡Qué mal les va a ir a ustedes!
Compran casas y más casas,
campos y más campos,
y no dejan lugar para nadie más.
Se creen los únicos dueños del país.
9 El Dios todopoderoso me ha prometido:
“Todas esas casas grandes y hermosas,
serán destruidas y nadie podrá habitarlas.
10 Tres hectáreas plantadas de uvas
no darán más que un barril de vino;
diez bolsas de semilla
solo producirán una bolsa de trigo”.
Contra los desenfrenados
11 »¡Qué mal les va a ir a ustedes!
Muy temprano empiezan a emborracharse,
y todavía de noche siguen tomando.
12 En sus fiestas se oye música
de arpas, tambores y flautas,
y abunda el vino.
Ustedes nunca se fijan
ni toman en cuenta
todo lo que Dios ha hecho.
13 Por eso, el pueblo y sus jefes
serán llevados a un país extraño,
y allí morirán de hambre y de sed.
14 »Les aseguro que las tumbas se abrirán
para tragarse al pueblo y a sus jefes,
porque se divierten haciendo el mal.
15 El pueblo quedará humillado,
y sus jefes agacharán la cabeza.
16-17 Las ciudades serán destruidas,
y ovejas y cabras
comerán pasto entre sus ruinas.
Así el Dios todopoderoso
mostrará su grandeza y santidad
cuando haga justicia.
Contra los malvados
18 »¡Qué mal les va a ir a ustedes!
¡El pecado los tiene atrapados!
19 »Para colmo, ustedes se animan a decir:
“Que Dios nos demuestre que cumplirá
todo lo que ha prometido;
que el Dios único y todopoderoso
se apresure a cumplir sus planes,
para que podamos conocerlos”.
Contra los que engañan
20 »¡Qué mal les va a ir a ustedes!
Dicen que lo malo es bueno,
y que las tinieblas son luz.
También dicen que lo amargo es dulce.
Contra los creídos
21 »¡Qué mal les va a ir a ustedes!
¡Se creen muy sabios
y muy inteligentes!
Contra los que practican la injusticia
22 »¡Qué mal les va a ir a ustedes!
¡Para beber vino y mezclar licores
son unos campeones!
23 ¡Pero en realidad,
son todos unos corruptos!
Por dinero dejan en libertad al culpable,
y no respetan los derechos del inocente.
24 Rechazan la enseñanza
del Dios santo de Israel;
desprecian los mandamientos
del Dios único y perfecto.
Por eso, así como el fuego quema la paja
así también desaparecerán ustedes:
serán como plantas que se pudren de raíz
y sus flores se convierten en polvo.
El enojo de Dios
25 »Por eso Dios se enojó con ustedes,
que son su pueblo,
y levantó su mano poderosa para castigarlos.
Temblaron las montañas,
y los cadáveres quedaron tirados
como basura en las calles.
Pero Dios sigue muy enojado,
su mano está lista para seguir con el castigo.
La invasión del enemigo
26 »Dios llama a una nación lejana
para atacar a su pueblo.
Los soldados de esa nación
atienden pronto a su llamado.
27 Son fuertes y no se cansan;
están siempre alertas
y listos para la guerra.
28 »Ya han preparado sus arcos,
y han afilado sus flechas.
Los cascos de sus caballos
son duros como las piedras;
las ruedas de sus carros
avanzan con rapidez.
29 Los soldados lanzan gritos de guerra;
parecen leones feroces
que arrastran la presa y se la llevan;
¡nadie se las puede quitar!
30 En el momento indicado,
esa nación atacará a Israel
con la fuerza de un mar tormentoso.
Entonces la tierra
quedará envuelta en tinieblas,
y la luz del día se perderá
entre oscuros nubarrones.
¡Israel quedará muy angustiada!»