Moclhama nincoo
1 Aptomjac alhta Dios Apyimtalhnamo seyanya coo: 2 ¿So actomja yi? Inlingalhquic mataa nipyesicsa co Israel apquillhanmaclha nano: Aptovcamquic alhta enlhitaoc uva acyilhna lapamcaa, apquilvita apquitquic asic apmaoc — intomjac apquillhanmaclha. 3 Nasoc sicpayvam silanya quellhip: Mellhenejec sat mataa apquillhanmaclha nano nipyesicsa quellhip. 4 Coo ajancaoc apyovoclhojo enlhitaoc as nalhpop, najan apyapmayc, najan apquitquic. Enlhit apsilhnanomap apanco, ematong sat.
5 Enlhit appeyvomo aptingyac mataa nintemaclha acpeyvomo. 6 Mepasmejec mataa aptoycaoc apitic netin inquilhe, naysicsa apquilayo quilaycmasquiscama. Metnejec mataa apcayo quilaycmasquiscama nipyesicsa co Israel. Metingyejec mataa quilvana cotnaja aptava. Mepatjetamquejec mataa aptava naysicsa acyamasma actom. 7 Metvacsejec mataa poc, acyitna inlhojo apmaycaoc nasa. Aptajesquic mataa aplhoy asoc monquinatquiscama apmaycaoc nasa. Meminyilhejec mataa. Memyovejec mataa aptom, napato mayic ayajem. Memyovejec mataa aptalhnama, napato mepqui aptalhnama enlhit. 8 Memejec mataa intereses ayinyema apmaycaoc nasa poc. Impeyvoc mataa apyicpilquemo naysicsa apquilpeyvescasquiclha amyaa. 9 Aptomja apyiplovquiscama siyanamaclha najan siyascamaclha. Nasoc anco aptomja appeyvomo, emyovacpoc sat naysicsa aptiyascam — alhta aptomjac Dios.
10 Apnec sat ancoc apquitca apmapsom apticyovam inyap, acyitna aptemaclha apanco. 11 Mepqui alhta aptemaclha apanco apyap. Appasmec mataa aptoycaoc apitic netin inquilhe, acyiplomo apcayo quilaycmasquiscama. Aptingyac mataa quilvana cotnaja aptava. 12 Aptovasquic mataa enlhit mepqui asoc, mepqui apquilnatam, aptomja apminyilhma. Mepqui aptajescama asoc monquinatquiscama apmaycaoc nasa. Aptomja apyiplovquiscama najan apcayo quilaycmasquiscama. 13 Apmam mataa intereses ayinyema apmaycaoc nasa poc. Copvanquejec etyisam mocjam as enlhit. Apyiplovcasquic mataa actemaclha sictanoncama coo, ematong sat as enlhit, ayinyema apsilhnanomap apanco — alhta aptomjac Dios.
14 Aptomjac alhta mocjam: Apnec lhaja apquitca as enlhit, apvita inlhojo aptemaclha apanco apyap, aptemaclha apanco apsilhnanomap apyap. Am eyiplovcasac mataa aptemaclha apanco apyap. 15 Mepasmejec mataa aptoycaoc apitic netin inquilhe, naysicsa apquilayo quilaycmasquiscama. Metnejec mataa apcayo quilaycmasquiscama nipyesicsa co Israel. Metingyejec mataa quilvana cotnaja aptava. 16 Metvacsejec mataa poc, acyitna inlhojo apmaycaoc nasa poc. Aptajesquic mataa aplhoy asoc monquinatquiscama apmaycaoc nasa poc. Meminyilhejec mataa. Memyovejec mataa aptom napato mayic ayajem. Memyovejec mataa aptalhnama, napato mepqui aptalhnama enlhit. 17 Metvacsejec mataa poc. Memejec mataa intereses ayinyema apmaycaoc nasa poc. Aptomja apyiplovquiscama siyanamaclha najan siyascamaclha coo. Emyovacpoc sat as enlhit. Mematnejec sat acya'mongam apsilhnanomap apanco apyap — alhta aptomjac.
18 Aptomjac alhta mocjam: Apyap alhta aptovascama mataa poc, aptomja apminyilhma, aptomja apmapsom nipyesicsa apnaymacoc. Ematong sat ayinyema apsilhnanomap apanco. 19 Eltimjic selanya quellhip: ¿So actomja yi? ¿Apsilhnanomap apanco apyap, mematneje ya lhama apquitca? — sat eltimjic. Aptingyac mataa nintemaclha acpeyvomo apquitca, apyiplovquiscama mataa siyanamaclha coo: naso etyisam sat, mematnejec sat. 20 Ematong sat aptomja apsilhnanomap apanco. Mematnejec mataa apquitca ayinyema apsilhnanomap apanco apyap. Mematnejec mataa apyap ayinyema apsilhnanomap apanco apquitca. Elhcac sat acyanmongam enlhit appeyvomo. Colhic sat acyanmongseclho aptemaclha apanco apmapsom — alhta aptomjac Dios — nic nat aptomjac profeta.
Aptemaclha appeyvomo Dios
(Ez 33.10-20)
21 Aptomjac alhta mocjam: Apyanmoncasquic sat ancoc moc apvalhoc enlhit apmapsom, apquilvatesa aptemaclha apanco. Apyiplovcasquic sat ancoc siyanamaclha najan siyascamaclha najan nintemaclha acpeyvomo, nasoc anco emyovacpoc, mematnejec sat maa. 22 Melhenejec sat mataa aptemaclha apmapsom nano. Emyovacpoc sat ayinyema aptemaclha appeyvomo. 23 Altamjoc coo mengyitsepejec enlhit apmapsom, omyoc sat mataa sicvita inlhojo apyanmonquiscama moc apvalhoc. Eycaso sicpayvam sicvisay Dios — alhta aptomjac.
24 Aptomjac alhta mocjam: Apquilvatasquic sat ancoc apyiplovquiscama enlhit nintemaclha acpeyvomo. Nasoc anco apyiplovquiscama nintemaclha acmasom. ¿Apvanqui ya emyovacpoc as enlhit? Coyitnamejec mocjam ejatic aptemaclha alhta appeyvomo. Ingyitsapoc sat ayinyema apsilhnanomap apanco najan aptemaclha apquilvatescama appeyvomo. 25 Apquilanayquic quellhip motnaja sicpeyvescasquiclha acpeyvomo. Quip elaylhojo quellhip enlhitaoc Israel. ¿Apquilanayqui ya quellhip motnajac sicpeyvomo? Jave coo sicmasom, quellhip eyca apquilmapsomcaa. 26 Apquilvatasquic sat ancoc enlhit aptemaclha appeyvomo, etniclhac mocjam apmapsom. Ingyitsapoc sat ayinyema aptemaclha apanco apmapsom. 27 Moc actemaclha. Apquilvatasquic sat ancoc aptemaclha apanco apmapsom enlhit. Apyiplovcasquic sat ancoc nintemaclha acpeyvomo, emyovacpoc sat. 28 Apyicpilcangvocmec sat ancoc acvisay acmasom, apquilvatasquic sat ancoc aptemaclha apanco apmapsom mengyitsepejec sat maa, emyovacpoc sat — alhta aptomjac.
29 Aptomjac alhta mocjam: Quellhip enlhitaoc Israel apquilanem motnaja sicpeyvomo coo. Quellhip eyca meltomja apquilpeyvomo. 30 Olyicpilcojoc sat quellhip, opquiniclhac sat ayalhnaclhojo apquilvalhoc moclhama quellhip, ayinyema apquiltemaclha apancaoc. Eycaso sicpayvam sicvisay Dios. Vamlha eltime quellhip apquiltemaclha apancaoc, vamlha otnesquisic actemaclha apquilsilhnanomap apanco, elmiyvacpoc sat maa. 31 Elvatsaoc sat quellhip apquiltemaclha apancaoc, actomja seyinmelhaycam coo. Eltingya sat apquilvalhoc alhnancoc, acyiplomo apquiltemaclha alhnancoc. ¿Apquililtamjo ya elmasquingvomoc quellhip? 32 Coo eyca altamjoc olmeyvoc quellhip. Elvatsaoc quellhip apquiltemaclha acmasom, elmiyovacpoc sat — alhta aptomjac Dios — nic nat aptomjac profeta.
El que peque, morirá
1 Dios también me dijo:

2 «Los israelitas repiten a todas horas ese refrán que dice: “Los padres la hacen, y los hijos la pagan”. Pero yo me pregunto por qué lo repiten. 3 Porque yo les aseguro que ese refrán no volverá a repetirse en Israel. 4 La vida de todo ser humano me pertenece, tanto la de los padres como la de los hijos. Sólo morirá aquel que peque.
Cualidades del justo
5 »La persona que es justa sabe lo que es justo, y lo hace.
6 »No se junta con los que van a los pequeños templos de las montañas, ni adora a dioses falsos, ni pone en ellos su confianza.
»No sostiene relaciones sexuales con la mujer de otro hombre.
»No tiene relaciones sexuales con su esposa cuando ella tiene su período de menstruación.
7 »No es injusta con nadie, sino que devuelve a su deudor lo que recibió en garantía de pago.
»No le roba a nadie, sino que comparte su pan con el que tiene hambre, y su ropa con el que está desnudo.
8 »No cobra intereses cuando presta su dinero.
»No le hace daño a nadie.
»No tiene favoritos cuando tiene que juzgar en un pleito entre dos personas.
9 »Esa persona vivirá porque es justa y porque obedece fielmente todos mis mandamientos. Les juro que así será.
Defectos del pecador
10 »Pero puede suceder que esa persona justa tenga un hijo violento y asesino que, en vez de seguir el ejemplo de su padre, 11 se junta con los que van a los pequeños templos y adoran a los dioses falsos; sostiene relaciones sexuales con la mujer de otro hombre; 12 maltrata a los pobres y les roba a los demás; no le devuelve a su deudor lo que recibió en garantía de pago; adora a dioses falsos y comete pecados repugnantes, 13 y cobra intereses muy altos cuando presta dinero.
»Pues bien, esa persona no puede seguir viviendo, pues ha cometido acciones repugnantes. Yo les aseguro que esa persona morirá, y que solo ella será culpable de su muerte.
A cada quien su merecido
14 »Supongamos ahora que ese malvado tiene un hijo que no sigue el mal ejemplo de su padre. Aunque sabe que su padre es un pecador, él, por su parte, 15 no se junta con los que van a los pequeños templos en los cerros, ni adora a dioses falsos, ni pone en ellos su confianza.
»No sostiene relaciones sexuales con la mujer de otro hombre.
16 »No maltrata a nadie, sino que le devuelve a su deudor lo que recibió en garantía de pago.
»No le roba a nadie, sino que comparte su pan con el que tiene hambre, y su ropa con el que está desnudo.
17 »Se aparta de la maldad, y no cobra intereses cuando presta su dinero.
»Esa persona no merece morir por culpa de los pecados de su padre. Al contrario, merece vivir, pues vive obedeciendo fielmente todos mis mandamientos. 18 En cambio, su padre morirá por culpa de sus propios pecados, pues es un malvado, un ladrón y un malhechor.
19 »Tal vez ustedes me pregunten: “¿Y por qué no es castigado el hijo por los pecados del padre?” Y yo contesto: “Porque el hijo llevó una vida recta y justa, y obedeció todos mis mandamientos. Ese hijo merece vivir. 20 Ni el hijo tiene que ser castigado por los pecados del padre, ni el padre tiene que ser castigado por los pecados del hijo. Solo morirá la persona que peque. Quien haga lo bueno recibirá lo que merecen sus buenas acciones; quien haga lo malo recibirá lo que merece su maldad”.
Esperanza y peligro
21 »Sin embargo, puede ser que el malvado se arrepienta de todos los pecados que cometía, y se aparte de la maldad. Pues yo les aseguro que si realmente obedece todos mis mandamientos, y vive una vida recta y justa, no morirá. 22 Al contrario, vivirá por causa de su rectitud, y yo no volveré a acordarme de todos los pecados que cometió. 23 Les doy mi palabra: yo no quiero que la gente malvada muera; más bien, quiero que se aparte de la maldad y viva.
24 »Pero si la persona justa deja de hacer lo bueno y comienza a comportarse como un malvado, y hace cosas malas y repugnantes, no esperen que yo la deje seguir viviendo. Al contrario, no tomaré en cuenta sus buenas acciones, y morirá por culpa de sus pecados y por desobedecerme.
25 »Ustedes me critican y piensan que soy injusto. Pero escúchenme bien, israelitas, y respóndanme: ¿De veras soy injusto? ¿No será, más bien, que son ustedes los injustos?
26 »Si una persona justa deja de serlo, y comienza a hacer lo malo, morirá por culpa de su maldad. 27-28 Por el contrario, si una persona malvada deja de hacer lo malo, y comienza a hacer lo que es recto y justo, yo les aseguro que vivirá, si es que reconoce su maldad y se aparta de ella.
29 »Sin embargo, ustedes los israelitas no dejan de criticarme y siguen pensando que soy injusto. Pues yo insisto en mi pregunta: ¿De veras soy injusto? ¿No será, más bien, que son ustedes los injustos?
30 »Israelitas, yo juzgo a cada uno de ustedes de acuerdo con su conducta. Yo soy el Dios de Israel, y les aseguro que si dejan de portarse mal y se apartan de sus maldades, no sufrirán las consecuencias de sus pecados. 31 Arrojen a la basura todas las maldades que cometieron contra mí. Vuelvan a amarme de todo corazón, y busquen recibir nueva vida. ¡Ustedes, israelitas, no tienen por qué morir! 32 ¡Yo no quiero que mueran! ¡Apártense de la maldad, y vivirán! Yo soy el Dios de Israel, y cumpliré mi palabra.