1 Inlhenquic alhta evalhoc: Otingyac sat asoc altamila siltamjoclha otingyac — alhta intomjac evalhoc. Inyitsalhquic alhta sictemaclha sicpatjetma alhcajayam, alhto inyicje sictingyey asoc. 2 Ningitsovascama actomja acyeyjamelhma, asoc ningyisponcama comalhquejec mataa.
3 Sictemaclha sicyascamco altamjoc oyasingvomoc ningyam anmin, nasoc lhaja anmin ayinyema acpayjayclha ingvalhoc as nalhpop.
4 Actingyac alhta asoc alyivey. Allanac alhta tingma apquilyivey najan apquiltamila. Ayinaclhec alhta uva avjac, coo ajanco ayimjaclha uva. 5 Ayinaclhec alhta aclhamoclhojo altemaclha yamtaa acma acyilhna, coo ajanco ayimjaclha yamit. 6 Allanac alhta represa acyitnamaclha yingmin, yoyam oyesesic yamtaa acma acyilhna. 7 Acyinyovquic alhta acyanmongam sicmam enlhit seltimesaycam najan quilvanaa, sicpalhaquisa enlhit seltimesaycam apquilinyema siclhoc alhta tata ninga. Mengyascama alhta sicnatoscama nipquesic najan vayqui, am alhta elhno poc enlhit apnatoscama tingma Jerusalén. 8 Ayansaclhec alhta oro najan plata, ayinyema siclho poc apquilviscaa moc yoclhilhma. Apnam alhta tingma ajac coro apquilminaycmascama enlhit najan quilvanaa. Actingyac alhta quilvanaa moc enatamcaa mongmovan ongilyipsitic.
9 Cascama alhta silnatam, am elhno poc apvisqui ninga tingma Jerusalén, ayinyema acyivey sicyascamco (sicyascamcolhma). 10 Actingyac alhta aclhamoclhojo asoc alpayesayclha evalhoc coo, ayinyema ayitsepma enenyic. Avanjec alhta acpayjayclha evalhoc mepqui seyastingam, ayinyema sicvascapma sictingyey as asoc.
11 Inquitamquic alhta evalhoc sictomjaclha coo najan sictemaclha coo. Alhto inyicje sictingyey aclhamoclhojo asoc, acyitsomalhca sicpatjetma alhcajayam. Alhto inyicje sicvascapma sictamjaycam najan alquitamsama evalhoc as nalhpop.
12 Inlhenquic evalhoc aptemaclha enlhit apyascamco najan enlhit mepqui apyascamco. ¿Soc enlhit apmamyi? ¿Inlhenquic evalhoc apvisqui netamin coo, naso ya colhojoc sat aptemaclha apquilyeyjamcaa nano? 13 Acyasingvocmec alhta coo: Tasi nac nintemaclha ningyascamco, am colhno mepqui ningyascamco. Tasi nac ayitsay olhma, am colhno yatescama olhma.
14 Apvitac mataa amay enlhit apyascamco, am etaac amay naysicsa yatescama olhma enlhit mepqui apyascamco. Cotnejic sat nalhit acnim acno moc. 15 Inlhenquic alhta evalhoc coo: Enlhit aptemaclha mepqui apyascamco colhojoc sat sictemaclha sicyascamco. ¿So actomja yi sictingyey sictemaclha sicyascamco? Alhto inyicje sictemaclha sicyascamco, acyitsomalhca sicpatjetma alhcajayam. 16 Emasquingvomoc sat enlhit apyascamco najan mepqui apyascamco. Colvoncamoc sat apvisay apanco enlhit apyascamco najan enlhit mepqui apyascamco, acno moc sat cotnejic.
17 Actanovquic alhta sictiyascam as nalhpop. Alhto inyicje sicvascapma sictingyey asoc najan alhta aclhanma evalhoc. Acyitsomalhca sicpatjetma alhcajayam. 18 Actanovquic alhta acyovoclhojo sicvascapma sictamjaycam as nalhpop. Emiclhac sat poc netamin coo. 19 Etnejic sat apyascamco lhaja, etnejic sat mepqui apyascamco lhaja. Emiclhac sat netamin coo aclhamoclhojo asoc sictingyey coo naysicsa sictemaclha sicyascamco, najan naysicsa sicvascapma sictamjaycam. Alhto inyicje as nintemaclha as nalhpop.
20 Actanovquic alhta sictemaclha sicvascapma sictamjaycam as nalhpop. 21 Ayinyema poc enlhit netamin coo emiclhac asoc ajanco, sictingyey alhta naysicsa sicyascamco, naysicsa siltamsomalhca, naysicsa sicvascapma sictamjaycam. Emiclhac sat poc enlhit mepqui mataa aptamjaycam. Alhto inyicje as nintemaclha mepqui acpeyvomo.
22 ¿Soc sat ongmiclhac nincoo nimpenesa inlhojo acyivey nintamjaycam as nalhpop? 23 Avanjec mataa ninlingaycamco acyimtalhnama naysicsa ningilvascapma nintamjaycam, mepqui nintiyanma alhta. Alhto inyicje nintemaclha ningvascapma nintamjaycam.
24 Tasi inyicje ontovamcoc najan ongyinamcoc najan ongvitac asoc ayinyema nintamjaycam, acyiplomo acpayjayclha ingilvalhoc. Eycaso ayinyema Dios Visqui ingac, jave ayinyema nincoo. 25 ¿Ingvanqui ya nincoo mepqui Dios, yoyam ontovamcoc najan yoyam copayjiclhac mataa ingilvalhoc? Ayinayc coo paj. 26 Dios mataa aptimesquiscama ningyascamco najan acpayjayclha ingilvalhoc, aptomja inlhojo singilyacyescama. Evascapoc mataa aptamjaycam enlhit meyascalhma. Etingyac sat cotlaycaoc asoc enlhit meyascalhma, yoyam emiclhac sat Dios apquilyacyescama. Alhto inyicje aptemaclha apvascapma, acyitsomalhca appatjetma alhcajayam.
1 Entonces decidí ver qué de bueno ofrecen los placeres, ¡pero tampoco a esto le encontré sentido! 2 Y concluí que las diversiones son una locura, y que los placeres no sirven para nada.
3 Hice luego la prueba de beber mucho vino y de cometer las más grandes tonterías. Quería ver qué de bueno le encuentra la gente a sus pocos años de vida en este mundo. Pero hice esto sabiendo lo que hacía. Nunca perdí el control de la situación. 4 Todo lo hice en grande: construí mis propias casas, planté mis propios viñedos, 5 cultivé mis propios jardines, y en mis huertos planté toda clase de árboles frutales. 6 También mandé construir represas de agua para regar los árboles que allí crecían. 7 Llegué a tener muchos esclavos y esclavas, y también tuve más vacas y ovejas que todos los que reinaron en Jerusalén antes que yo. 8 Llegué a tener montones de oro y plata, y me quedé con las riquezas de otros reyes y de otras naciones. Tuve a mi servicio hombres y mujeres que cantaban para mí, y gocé de todos los placeres humanos, pues tuve muchas mujeres.
9 Entre los que reinaron en Jerusalén antes que yo, nunca nadie fue tan importante ni tan sabio. 10 Hice todo lo que quise, todo lo que se me ocurrió. Disfruté plenamente de todos mis trabajos, pues bien ganado me lo tenía.
11 Luego me puse a pensar en todo lo que había hecho, y en todo el trabajo que me había costado hacerlo, y me di cuenta de que nada de esto tenía sentido; todo había sido como querer atrapar el viento. ¡En esta vida nadie saca ningún provecho!
Nada nos llevamos de este mundo
12 Como yo era el nuevo rey, y no podía hacer más de lo que ya estaba hecho, me puse a pensar en lo que significa ser sabio y ser tonto. 13 Entonces me di cuenta de que ser sabio es como andar en la luz, y que ser tonto es como andar a oscuras, 14 pues el sabio sabe lo que hace, pero el tonto no sabe nada de nada.
Pero también me di cuenta de que todos tenemos un mismo final, 15 así que me puse a pensar: «¿Qué gano yo con ser tan sabio, si al fin de cuentas moriré igual que los tontos? ¡Esto no tiene ningún sentido!» 16 Como los sabios mueren igual que los tontos, y como todo se olvida con el tiempo, después nadie vuelve a acordarse ni de unos ni de otros.
17 Como nada en este mundo me causaba alegría, terminé por aborrecer la vida. Lo cierto es que nada tiene sentido; ¡todo es como querer atrapar el viento!
18 También terminé por aborrecer el haber trabajado tanto en esta vida, pues el fruto de todo mi trabajo tendría que dejárselo a quien reinara después de mí, 19 sin importar que ese nuevo rey fuera sabio o tonto. ¡Realmente no tiene sentido que alguien venga y se quede con todo lo que tanto trabajo nos ha costado llegar a tener!
20 Una vez más me desanimó el haber trabajado tanto en esta vida. 21 Resulta que algunos ponemos a trabajar nuestra sabiduría, nuestros conocimientos y experiencia, ¡tan solo para dejarle todos nuestros bienes a quien nunca hizo nada para ganárselos! ¡Eso está muy mal, y no tiene ningún sentido! 22 Después de tantos trabajos, esfuerzos y preocupaciones, ¿qué nos llevamos de este mundo? ¡Nada! 23 Nuestra vida está llena de dolor y sufrimiento; ni de noche logramos descansar. ¡Eso no tiene sentido!
24 Lo mejor que podemos hacer es comer y beber, y disfrutar de nuestro trabajo. He podido darme cuenta de que eso es un regalo de Dios, 25 pues si no fuera por él, ¿quién podría comer y estar alegre? 26 Cuando Dios quiere a alguien, le da sabiduría y conocimientos, y lo hace estar alegre; en cambio, al que desobedece lo hace trabajar y amontonar mucho dinero, para luego dárselo todo a quien él quiere. ¡Pero eso tampoco tiene sentido! ¡Es como querer atrapar el viento!