Quilvana co Sunem najan profeta
1 Innec nic nat quilvana najan ayitca aplhaticjangviyam, profeta ilhnic nat aplhaticjasquiyam. Aptomjac nic nat profeta apcanya quilvana: Coyinyov sat lhiya tingma ac, cosavojo apquilmolhama, colhniclhac sat moc yoclhilhma. Mayic ataoc sat ongvitac acvaycmo siete años as yoclhilhma — nic nat aptomjac. 2 Inquilyajaclhoc nic nat quilvana profeta appayvam. Inmiyaclhec nic nat acyiplomo familia yoclhilhma Filistea, yoyam colhic maa siete años. 3 Natamin nic nat siete años actajaclho mocjam quilvana. Inmiyaclhec nic nat apnaclha apvisqui co Israel, yoyam etajicsojoc mocjam tingma ac najan amyip acyamasma siclho. 4 Appamejitcasquic nic nat apvisqui profeta apquilancam apvisay Giezi. Apcanyacpec nic nat Giezi eltimnacsic acyovoclhojo simpilapquiscama ayinyema mataa profeta Eliseo. 5 Apquiltimnasquic nic nat Giezi aptemaclha profeta Eliseo aplhaticjascama quilvana ayitca. Pilapcasquic nic nat acvaa quilvana, coltimnacsic apvisqui, yoyam etajicsojoc mocjam tingma ac najan amyip acyamasma siclho.
Aptomjac nic nat Giezi apcanya apvisqui: —Lhip visqui ingac, quip ilanojo as quilvana najan ayitca aplhaticjasomap alhta — nic nat aptomjac.
6 Appamejitcasquic nic nat apvisqui as quilvana. Inquiltimnasquic nic nat actemaclha maclhaticjascama ayitca. Apcanyacpec nic nat singilpilhtetemo apvisqui, yoyam colhic actajesa alnatam as quilvana najan actomja anco amyip, najan acyilhna ayinyema as amyip, acvaycmo as ningvamlha nac jay.
Apvisqui co Siria apvisay Hazael
7 Apmiyaclhec profeta Eliseo tingma Damasco. Acmasca apyimpejic nic nat apvisqui Ben-adad, apvisqui co Siria. Innec nic nat altimnasa apvactama profeta.
8 Aptomjac nic nat apvisqui apcanya Hazael: —Itingya sat apmescama nasa esaclhesic apnaclha profeta. Ingyane sat profeta eyasamcojo napato Visqui ingac Dios, actemaclha acmasca eyimpejic coo — nic nat aptomjac.
9 Aptiyaningvocmec nic nat Hazael, apsayclha apquilmescama nasa altamila anco asoc alinyema Damasco. Appatmaoclhec nic nat cuarenta camellos voncayispoc.
Apvocmec nic nat apnaclha profeta, aptomjac apcanya: —Apquiltamjoc eyasamcojo Ben-adad apvisqui co Siria, actemaclha acmasca apyimpejic. Naso ya etamalvomoc sat mocjam — nic nat aptomjac Hazael.
10 Apcatingmavoc nic nat Eliseo: —Ilhing maa, iltimnas sat apvisqui, yoyam etamalvomoc sat mocjam. Eyascasingvocmec alhta Dios Visqui ingac, yoyam ingyitsapoc sat apvisqui rey — nic nat aptomjac.
11 Apquilanoc nic nat Eliseo napaat Hazael, acyiplomo apvinama profeta:
12 Aptomjac nic nat Hazael apcanya: —¿Co laa ayinyema apvinama visqui ajac? — nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat Eliseo: —Acyasamcoc coo lhip aptemaclha, yavamlha etnejic lhip nipyesicsa enaymacoc israelitas. Enatovacsic sat lhip tingma apquilvanyam elvitic sat talha. Eticyoc sat apquilyimnanic najan apquitcavoc. Epalhcatic sat avocmo quilvana inlovsavo — nic nat aptomjac.
13 Apcatingmavoc nic nat Hazael: —¡Mepqui sicyimtalhnamo coo, sicyitsomalhca simjing! ¡Movanquejec otnejic actema nac lha! — nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat Eliseo: —Eyascasingvocmec alhta Dios Visqui ignac, etniclhac sat lhip apvisqui co Siria — nic nat aptomjac.
14 Appayvasquic nic nat Hazael apnaclha Eliseo, apmiyaclho apnaclha apvisqui pac, aptomjac nic nat apcanya poc: —¿Yitne ya amyaa Eliseo? — nic nat aptomjac apvisqui.
Apcatingmavoc nic nat Hazael: —Aplhenquic alhta comascoc sat acmasca apyimpejic lhip — nic nat aptomjac.
15 Moc acnim nic nat intomjac. Aptingyac nic nat Hazael manta apcalomap, aplovquisa congne yingmin. Apcapquic nic nat napaat apvisqui, yoyam ingyitsapoc. Natamin apquitsepma aptomjayclho apvisqui Hazael, apya'monquiscama apvisqui ninga Ben-adad.
Apvisqui Joram nipyesicsa co Judá
(2~Cr 21.1-20)16 Aptimec nic nat apvisqui co Israel Joram, Acab apquitca, acvaycmo cinco años. Apvisqui co Judá aptimesacpoc nic nat Joram, Josafat apquitca. 17 Vocmec nic nat treinta y dos años aptiyascam Joram. Aptimec nic nat apvisqui co Jerusalén acvaycmo ocho años. 18 Joram aptava ilhnic nat Acab apquitca. Apvajanamquic nic nat Joram apquiltemaclha Acab aptovana najan apquiltemaclha poc apquilviscaa co Israel. Somcoc nic nat aptemaclha apanco napato Dios Visqui ingac. 19 Am nic nat eltamjoc Visqui ingac enatovacsic enlhitaoc co Judá, ayinyema ilhnic nat apvisqui David najan aptovana, yoyam elmiyovacpoc mataa, eltimjic sat malha calevascama nipyesicsa co Judá.
20 Naysicsa aptimem nic nat apvisqui Joram, apquilinmelham apnaymacoc co Edom, apquiltingyasquisa apvisqui apancaoc. 21 Apnalaclhec nic nat carros apancaoc apvisqui Joram apquilmiyaclho tingma Zair. Apquilvitac nic nat apquilvocjay tingma cotnaja ingmoc edomitas. Alhtaa ilhnic nat intomjac. Aplhaticjac nic nat apvisqui najan capitanes netin carros, yoyam elimpocjac nipyesicsa edomitas cotnaja ingmoc. Apquilinyajamquic nic nat cotnaja ingmoc. 22 Am nic nat elpalhavocmoc mocjam edomitas nipyesicsa co Judá, acvaycmo as ningvamlha nac jay. Am nic nat elpalhavocmoc mocjam apnaycam tingma Libna.
23 Yitnec nic nat actalhesomalhca mocjam amyaa aptemaclha apvisqui Joram, acvisay vaycajac crónicas apquilviscaa co Judá. 24 Apquitsepquic nic nat Joram, apcatoynacpec nic nat Tingma David, apcatoynamacpilha apquilyeyjamcaa. Aptimesacpec nic nat apvisqui Ocozías, apya'monquiscama apyap ninga.
Apvisqui Ocozías nipyesicsa co Judá
(2~Cr 22.1-6)25 Aptimec nic nat apvisqui co Israel Joram, Acab apquitca, acvaycmo doce años. Aptimesacpec nic nat apvisqui co Judá Ocozías, Joram apquitca. 26 Vocmec nic nat veintidós años aptiyascam Ocozías aptimesacpo apvisqui co Jerusalén. Acvaycmo un año aptimem apvisqui nipyesicsa co Judá. Inquin nic nat acvisay Atalía, acyeyjamcaa ilhnic nat Omri, apvisqui nipyesicsa co Israel. 27 Apyiplovcasquic nic nat Ocozías aptemaclha ilhnic nat Acab, ayinyemayaclha apmolhama. Somcoc nic nat aptemaclha apanco apvisqui Ocozías napato Dios Visqui ingac.
28 Appasmeclhec nic nat Ocozías najan Joram, Acab apquitca, elimpocjac sat tingma Ramot yoclhilhma Galaad, elinmelham sat apvisqui co Siria apvisay Hazael. Innec nic nat acyimsasa Joram nipyesicsa sirios. 29 Aptajaclhec nic nat tingma Jezreel, ayinyema apquilyimsem apquiltimesquiscama co sirios naysicsa apquilimpocjay tingma Ramot. Elhic sat maa, yoyam etamalvomoc sat mocjam. Apmiyaclhec nic nat Ocozías etnejic maycaa apnaclha Joram apna Jezreel.
La mujer de Sunem recupera sus bienes
1 Dios había anunciado que todo el país iba a pasar hambre durante siete años. Por eso Eliseo le aconsejó a la madre del niño que resucitó: «Vete con tu familia a otro lugar».
2 La mujer siguió el consejo del profeta, y se fue con su familia a vivir en el país de los filisteos. Allí vivió siete años. 3 Al final de esos siete años, abandonó el territorio de los filisteos, y se fue a hablar con el rey de Israel para que le devolviera su casa y sus tierras.
4-5 El rey le había pedido a Guehazí, el sirviente del profeta Eliseo, que le contara todas las maravillas que había hecho el profeta. Y en el momento en que Guehazí le estaba contando cómo Eliseo había resucitado al hijo de la mujer de Sunem, esta llegó buscando al rey. Entonces Guehazí le dijo: «Majestad, ¡aquí tiene usted a la madre y al muchacho de quienes le hablaba!»
6 El rey le hizo unas preguntas a la mujer y ella las contestó. Después, el rey llamó a uno de sus ayudantes y le dijo: «Devuélvanle a esta mujer todo lo que le pertenecía y todo lo que han producido sus campos desde el momento en que se fue hasta ahora».
Hazael mata a Ben-hadad
7 Tiempo después, Eliseo se fue a la ciudad de Damasco. Ben-hadad, el rey de Siria, estaba enfermo, y cuando le dijeron que el profeta había llegado, 8 le dijo a Hazael: «Toma un regalo y llévaselo al profeta. Dile que le pregunte a Dios si voy a sanar».
9 Hazael fue a buscar a Eliseo, y en cuarenta camellos, le llevó de regalo de lo mejor que había en Damasco. Cuando llegó delante de Eliseo, le dijo:
—Ben-hadad, rey de Siria, te considera como un padre. Me envía para que me digas si él va a sanar de su enfermedad.
10 Eliseo le contestó:
—Ve y dile que sí va a sanar, aunque Dios me hizo saber que muy pronto morirá.
11 Después Eliseo miró fijamente a Hazael hasta que este se sintió incómodo. El profeta se puso a llorar 12 y Hazael le preguntó:
—Señor, ¿por qué llora?
Eliseo le respondió:
—Porque yo sé todo el mal que vas a causarle a mi pueblo Israel. Vas a quemar sus ciudades amuralladas, y acabarás por completo con todos sus habitantes.
13 Hazael dijo:
—¿Por qué me crees capaz de algo tan terrible? Yo valgo menos que un perro.
Eliseo contestó:
—Ya Dios me hizo saber que tú serás el próximo rey de Siria.
14 Después de eso, Hazael se despidió de Eliseo y fue a ver al rey Ben-hadad, quien le preguntó:
—¿Qué te dijo Eliseo?
Hazael le respondió:
—Me dijo que usted va a sanar de su enfermedad.
15 Pero al día siguiente Hazael tomó un paño, lo mojó en agua y se lo puso en la cara a Ben-hadad hasta asfixiarlo. Después de esto, Hazael se convirtió en el nuevo rey de Siria.
Joram, rey de Judá
(2 Cr 21.1-20)16 Joram hijo de Josafat comenzó a reinar en Judá cuando Joram hijo de Ahab ya tenía cinco años de gobernar en Israel. 17 Joram hijo de Josafat tenía treinta y dos años cuando comenzó a reinar. La capital de su reino fue Jerusalén, y su reinado duró ocho años. 18 Joram desobedeció a Dios, al igual que los otros reyes de Israel, y en especial los de la familia de Ahab, porque se casó con la hija de Ahab. 19 A pesar de eso, Dios no quiso destruir a Judá por amor a David, quien le fue fiel, y a quien Dios le había prometido que su familia siempre reinaría.
20 Durante el reinado de Joram, el país de Edom se rebeló contra Judá. Los edomitas ya no querían seguir bajo el dominio de Judá, y por eso nombraron su propio rey. 21 Joram se puso en marcha hacia Saír con todos sus carros de combate. Los edomitas los rodearon, pero Joram y los capitanes de sus carros de combate se levantaron de noche y los atacaron. Sin embargo, el ejército de Edom logró escapar. 22 Hasta el momento en que esto se escribió, Judá no pudo volver a dominar a los edomitas, como tampoco volvió a controlar la ciudad de Libná.
23 Todo lo que hizo Joram está escrito en el libro de la historia de los reyes de Judá. 24 Cuando murió, lo enterraron en la Ciudad de David, en la tumba de sus antepasados. Después, su hijo Ocozías reinó en su lugar.
Ocozías, rey de Judá
(2 Cr 22.1-6)25 Ocozías hijo de Joram comenzó a reinar en Judá cuando Joram hijo de Ahab ya tenía doce años de gobernar en Israel. 26 Ocozías tenía veintidós años cuando comenzó a reinar. La capital de su reino fue Jerusalén, y su reinado duró un año. Su madre se llamaba Atalía y era nieta de Omrí, que fue rey en Israel. 27 Ocozías desobedeció a Dios, pues siguió el mal ejemplo de Ahab y su familia, pues eran parientes.
28 Ocozías se unió con Joram hijo de Ahab, para luchar en Ramot de Galaad contra Hazael, rey de Siria. Pero los sirios hirieron a Joram, 29 y este regresó a Jezreel para que le curaran las heridas. Entonces Ocozías, rey de Judá, fue a Jezreel a visitar a Joram.