Apvisqui Joacaz nipyesicsa co Israel
1 Aptimec nic nat Joás, Ocozías apquitca veintitrés años apvisqui co Judá. Aptimesacpec nic nat apvisqui co Israel Joacaz, Jehú apquitca. Tingma pac nic nat Samaria, aptimem apvisqui acvaycmo diecisiete años. 2 Somcoc nic nat aptemaclha apanco napato Dios Visqui ingac. Apyiplovcasquic nic nat aptemaclha melyascalhma Jeroboam, Nabat apquitca, apsilhnanimquiscama nic nat enlhitaoc Israel. Am nic nat elvatasac aptemaclha apcayo quilaycmasquiscama. 3 Aplovquic nic nat Dios Visqui ingac apvita apvisqui najan apquiltemaclha enlhitaoc Israel. Apquilmacpec nic nat mataa apquilimpocjay cotnaja ingmoc Hazael, apvisqui co Siria, najan apquitca Ben-adad najan apnaymacoc, apquilimpocjay israelitas.
4 Apquilmalhnaquic nic nat Joacaz Dios Visqui ingac, yoyam epasmoc. Apjalhnoc nic nat Dios apquilmalhnancama, apvita apquillingaycamco israelitas nipyesicsa co Siria. 5 Aptingyascasquic nic nat Dios lhama apquilvomquiscama tap, aptomja apmascoscama apquillingaycamco acyimtalhnama nipyesicsa co Siria. Apquilnaclhec nic nat mocjam israelitas tingma apancaoc, actemaclha nano actamilaycam apquilvalhoc. 6 Yitnec nic nat apquiltemaclha apquilyiplovquiscama melyascalhma, ayinyema ilhnic nat aptovana apvisqui Jeroboam, aptomja ilhnic nat apsilhnanimquiscama enlhitaoc Israel. Apquiltimec nic nat apquilayo quilaycmasquiscama Asera, acyitnamaclha tingma Samaria.
7 Mepqui ilhnic nat apquillhalhmaa mocjam apvisqui Joacaz, apquilvamlha cincuenta singilpilhtetemo nolhing apcapaoc, najan diez carros, najan diez mil singilpilhtetemo nalhapaoc. Apyimnatem apanco ilhnic nat apvisqui co Siria, aptomja apnatovascama israelitas, malha aptoyam lhopactic nic nat intomjac.
8 Yitnec nic nat mocjam amyaa actalhesomalhca aptemaclha apvisqui Joacaz, acvisay vaycajac crónicas apquilviscaa co Israel. 9 Apquitsepquic nic nat, apcatoynacpec nic nat tingma Samaria. Aptimesacpec nic nat apquitca Joás, etnejic apvisqui apya'monquiscama apyap ninga.
Apvisqui Joás nipyesicsa co Israel
10 Aptimec nic nat Joás apvisqui co Judá acvaycmo treinta y siete años. Aptimesacpec nic nat apvisqui co Israel apvisay Joás, Joacaz apquitca, payjoc tingma Samaria, acvaycmo dieciséis años aptimem apvisqui. 11 Somcoc nic nat aptemaclha apanco napato Dios Visqui ingac. Am nic nat elvatasac apyiplovquiscama melyascalhma ayinyema Jeroboam, Nabat apquitca, aptomja ilhnic nat apquilsilhnanimquiscama enlhitaoc Israel.
12 Yitnec nic nat mocjam amyaa actalhesomalhca apvisqui Joás, aptemaclha apquilimpocjay nipyesicsa apnaymacoc Amasías, apvisqui ilhnic nat co Judá, acvisay vaycajac crónicas apquilviscaa co Israel. 13 Apquitsepquic nic nat Joás, apcatoynacpec nic nat tingma Samaria, apquilatoynamacpilha apquilviscaa. Aptimesacpec nic nat apquitca Jeroboam, etnejic apvisqui apya'monquiscama apyap ninga.
Apquitsepma profeta Eliseo
14 Ningmasquem nic nat incajac profeta Eliseo. Inquitlhincasquic nic nat ingyitsapoc. Apyoctac nic nat apvisqui Israel apvisay Joás. Apvinec nic nat apyitnaclha profeta.
Aptomjac nic nat apvisqui apcanya profeta: —¡Ingilyap Eliseo, ingilyap Eliseo! Carro pac Israel najan nolhing apcapaoc — nic nat aptomjac.
15 Aptomjac nic nat profeta apcanya apvisqui: —Ivoclha sat yanca pac najan pilhpaalh — nic nat aptomjac. Apvoclhec nic nat yanca pac apvisqui.
16 Aptomjac nic nat profeta apcanya apvisqui: —Ininquin sat apmeoc netin pilhpaalh — nic nat aptomjac.
Apninquinquic nic nat apmeoc apvisqui netin pilhpaalh. Netin nic nat apninquinac apmeoc profeta.
17 Aptomjac nic nat profeta apcanya: —Ingyajalhtapong yanca — nic nat aptomjac. Ilic sat atong ayitcoc payjo actiyapmaclha acnim — nic nat aptomjac. Apliquic nic nat atong ayitcoc apvisqui. Apjalhtaponquic nic nat yanca.
Aptomjac nic nat profeta: —Lhama yanca actomja acsoyam ningilvomsomalhca tap ayinyema Dios. Moc yanca actomja singmasma naysicsa ningilnapomalhca co Siria. Elnapacpoc sat co Siria, eticyoc sat tingma Afec — nic nat aptomjac.
18 Aptomjac nic nat profeta mocjam: —Ilic sat mocjam yanca pac. Iticpam sat lhop — nic nat aptomjac.
Apliquic nic nat yanca pac apvisqui Israel. Apticpamquic nic nat, natqui apticpongam lhop nic nat aptomjac. Apquilvatasquic nic nat.
19 Aplovquic nic nat profeta, aptomja apcanya: —Elnapacpoc sat quellhip co Siria. Acvaycmo natqui apquilnapomap co Siria. Comascoc sat apquilyimnatem quellhip. ¿Soctomja meticponga nac lhip yanca lhopactic acvaycmo cinco najan seis? Yoyam esovjacpoc sat apticyovam co Siria — nic nat aptomjac profeta.
20 Apquitsepquic nic nat profeta Eliseo. Apcatoynacpec nic nat. Apquillanac nic nat quimpocjacme enlhitaoc moabitas as yoclhilhma. Apquiltemaclha nic nat mataa moclhama año. 21 Nalhit acnim nic nat intomjac. Apquiltamjoc nic nat elatoynic lhama enlhit apquitsepma. Pilapcasquic nic nat apquilvita apquilimpocjay cotnaja ingmoc. Apquilyinyovquic nic nat apjápac macpicanmaclha profeta apquitsepma. Apyipitcangvocmec nic nat poc apquitsepma. Yejemoc nic nat aplhaticjangvocmo apjápac. Aptipquic nic nat tacjalhop, aptomjayclho apjalhnancoc.
22 Avanjec nic nat apquilinmelhaycam apvisqui Hazael najan co Siria, naysicsa aptimem apvisqui Joacaz. 23 Aptomjac nic nat Dios Visqui ingac apquilmasma israelitas, ayinyema aptemaclha apcasicjayo najan apcamliyam. Najan ayinyema apquillanay nic nat pacto ningmiyovmalhca napatavo ningilyeyjamcaa Abraham, najan Isaac, najan Jacob. Apmiyovquic nic nat Dios, yoyam melnatovasacpejec sat israelitas, acvaycmo as ningvamlha nac jay.
24 Apquitsepquic nic nat apvisqui co Siria apvisay Hazael. Aptimesacpec nic nat apvisqui apquitca Ben-adad apya'monquiscama apyap ninga. 25 Apquilimpocjac nic nat apvisqui Joás, Joacaz apquitca, najan apnaymacoc tingma apquilvanyam apancaoc, apquilmam siclho cotnaja ingmoc Ben-adad najan apnaymacoc. Apquilinmelham nic nat cotnaja ingmoc, apquinyem nic nat apvisqui Joacaz, Joás apyap. Tres nic nat apquilimpocjay Joás najan apnaymacoc, elnapacpoc apvisqui Ben-adad najan apnaymacoc. Apquilvomsacpec nic nat tap tingma apancaoc apquileyvomaclha israelitas.
Joacaz, rey de Israel
1 Joacaz hijo de Jehú comenzó a reinar sobre Israel cuando Joás hijo de Ocozías ya tenía veintitrés años de gobernar en Judá. La capital de su reino fue Samaria, y su reinado duró diecisiete años. 2 Joacaz desobedeció a Dios y cometió los mismos pecados que Jeroboam, quien hizo que los israelitas pecaran, y nunca se arrepintió de hacerlo. 3 Por eso Dios se enojó y permitió que Hazael, rey de Siria, y su hijo Ben-hadad, vencieran a Israel en varias oportunidades.
4-7 Hazael destruyó el ejército de Joacaz, y solo le dejó cincuenta jinetes, diez carros de combate y diez mil soldados de infantería.
Preocupado por esto, Joacaz oró a Dios, pues Hazael estaba haciendo sufrir mucho a los israelitas. En respuesta a su oración, Dios envió a un hombre que los libró del poder de los sirios, y así volvió a reinar la paz en los hogares israelitas. A pesar de esto, los israelitas no dejaron de cometer los mismos pecados que habían cometido los descendientes de Jeroboam, quien había hecho pecar a Israel. Al contrario, continuaron pecando y no quitaron de Samaria la imagen de la diosa Astarté.
8 Todo lo que hizo Joacaz, y cómo demostró su poder, está escrito en el libro de la historia de los reyes de Israel. 9 Cuando Joacaz murió, lo enterraron en Samaria. Su hijo Joás reinó en su lugar.
Joás, rey de Israel
10 Joás hijo de Joacaz comenzó a reinar sobre Israel cuando el rey de Judá, que también se llamaba Joás, tenía ya treinta y siete años de gobernar. La capital de su reino fue Samaria, y su reinado duró dieciséis años. 11 Joás desobedeció a Dios, y cometió los mismos pecados que Jeroboam había cometido, con los cuales hizo pecar a los israelitas.
12 Todo lo que hizo Joás, y el poder con que luchó contra Amasías, rey de Judá, está escrito en el libro de la historia de los reyes de Israel. 13 Cuando Joás murió, lo enterraron en Samaria, en la tumba de los reyes de Israel. Su hijo Jeroboam reinó en su lugar.
Muerte de Eliseo
14 Eliseo se puso tan enfermo que estaba a punto de morir. Joás, rey de Israel, fue a verlo, y lloró por él, diciendo: «¡Mi señor, mi señor! ¡Fuiste más importante para Israel que los carros de combate y los soldados de caballería!»
15 Eliseo le dijo:
—Toma un arco y algunas flechas.
El rey así lo hizo, 16 y Eliseo le dijo:
—Prepara el arco para disparar.
Él lo preparó. Entonces Eliseo puso sus manos sobre las de Joás, 17 y le ordenó:
—Abre la ventana que da al este.
El rey la abrió, y Eliseo le dijo:
—¡Dispara!
El rey disparó la flecha, y Eliseo exclamó:
—¡Esa flecha es una señal de Dios! Él te dará la victoria sobre Siria. Lucharás contra los sirios en Afec, y los vencerás por completo.
18 Después Eliseo le dijo al rey:
—Toma las flechas.
El rey las tomó, y Eliseo le dijo:
—¡Golpea el piso con las flechas!
El rey golpeó el piso tres veces y se detuvo. 19 Entonces el profeta se enojó con él y le dijo:
—¡Tendrías que haber golpeado el piso cinco o seis veces! Si lo hubieras hecho así, habrías podido vencer a Siria de una vez por todas. Pero ahora solo vas a derrotarla tres veces.
20-21 Después de esto Eliseo murió, y lo enterraron.
Tiempo después, en cierta ocasión, unos israelitas estaban enterrando a un hombre, y de repente fueron atacados por un grupo de bandidos moabitas que todas las primaveras atacaban el país de Israel. Así que, para huir rápidamente, los israelitas arrojaron al muerto en la tumba de Eliseo. En cuanto el cuerpo tocó los huesos de Eliseo, el muerto volvió a vivir y se puso de pie.
22 Hazael, rey de Siria, había hecho sufrir a Israel durante todo el reinado de Joacaz. 23 Pero Dios demostró su amor por los israelitas, y los ayudó, pues había hecho un pacto con Abraham, Isaac y Jacob. Por eso no destruyó a Israel por completo, y hasta el momento en que esto se escribió, Dios siguió protegiendo a los israelitas.
24 Cuando murió Hazael, su hijo Ben-hadad reinó en su lugar. 25 Entonces Joás, rey de Israel, se enfrentó a Ben-hadad en tres batallas, y en todas lo derrotó. Así recuperó las ciudades que Hazael le había quitado en la guerra a Joacaz, su padre.