Maycaa apvisqui co Sabá
(2~Cr 9.1-12)
1-2 Inlingac nic nat quilvana avisqui co Sabá actemaclha mayayo Salomón. Impecjam nic nat copamejitsic, yoyam coyipconic aptemaclha apyimtalhnamo. Inmiyaclhec nic nat tingma Jerusalén. Apquillhalhmaa ilhnic nat aplhamoclhojo apquilancam. Voncayispoc nic nat alpatmeyquinta asoc masis, najan oro asoc alyinmom najan ningilnatanma alyinmom. Inmiyaclhec nic nat avisqui apnaclha Salomón. Inquilmalhnaquic nic nat aclhamoclhojo asoc aclhanma avalhoc. 3 Apcatingmavoc nic nat apvisqui Salomón aclhamoclhojo actemaclha almalhnaycam. Apyascamco ilhnic nat Salomón, mepqui lhama asoc ayaymomalhca. 4 Pilapcasquic nic nat avisqui co Sabá aclinga appayvam Salomón aptemaclha apyascamco. Pilapcasquic nic nat acvita aptemaclha tingma apquilanomap. 5 Pilapcasquic nic nat acvita cotlaycaoc nintom najan apquilyimtalhnamo, yoyam eltasomoc. Invitac nic nat apquilancam najan apava apquilantalhnama najan actemaclha apquilsayquinta ningyam. Invitac nic nat apnatoscama acticyovam macmescama Dios acyanmongam melyascalhma. Pilapcasquic nic nat quilvana avisqui acvita as asoc. 6 Intomjac nic nat ayanya Salomón: Nasoc anco amyaa siclhinga alhta siyaoclha, actemaclha lhip apmopvan najan lhip apyascamco apanco. 7 Am alhta oyascacmoc amyaa siclinga. Quilhvo eyca sicvactama, sicvita actomja nasoc anco. Asilhtec alhta siclingay aplhenamap lhip. Avanjec anco sicvita quilhvo nac jay, am colhno siclingay alhta aptemaclha apyascamco lhip najan acnaycaoc apquilnatam. 8 ¡Alinyejemo nac lhip apnatamcaa! Najan maa apquilancam apquilinyejemo. Apquiljalhnoc mataa apnaclha lhip alyascamco appayvam. 9 Innec ayaco lhip Dios apanco, aptomja apcasinancama lhip etnejic apvisqui nipyesicsa enlhitaoc Israel. Apcasicjayo Dios enlhitaoc Israel, ayinyema aptimesomap lhip visqui apancaoc. Aptomja lhip apyiplovquiscama actemaclha acpeyvomo najan actemaclha appeyvescasquiclha actemaclha amyaa— nic nat intomjac avisqui.
10 Intomjac nic nat avisqui acmesa Salomón asoc acmamnave: tres mil novecientos sesenta kilos oro asoc alyinmom. Najan asoc masis cotlaycaoc, najan alnatanma altamila anco. Am nic nat cotamalhca mocjam macmescama cotlaycaoc asoc masis. Quilhvoc anco aplhoy apvisqui Salomón acyivey ayaycaoc avisqui co Sabá. 11 Moc asoc alpatmeyquinta tiyascam nayingmin barco apancaoc Hiram, acvisay oro de Ofir. Najan alpatmeyquinta sándalo yamit najan alnatanma acmamnave. 12 Sándalo yamit apquillanay nic nat congne tingma apponquinomap najan congne apvisqui tingma pac. Apquillanac nic nat arpas, najan salterios de música. Am nic nat cotamalhca mocjam cotlaycaoc sándalo yamit. 13 Inlhocac nic nat avisqui co Sabá aclhamoclhojo asoc almalhnaycam, najan apmescama nasa apvisqui Salomón. Intajaclhec nic nat avisqui co Sabá najan aplhamoclhojo apquillhalhmaa.
Cascama apquilnatam Salomón
(2~Cr 9.13-24)
14 Aplhocac nic nat apvisqui Salomón moclhama año veintidós kilos oro alyinmom. 15 Aplhocac nic nat mocjam tributo acyanmongam apquilmescama enlhit apquilyanmongsomap, najan apquilmescama ayinyema apquilviscaa Arabia najan ayinyema apquilviscaa yoclhilhma. 16 Apcapajasquic nic nat Salomón colhic allana doscientos ningilmaycam ningajapsomalhca allanomalhca oro, seis kilos oro moclhama ningajapsomalhca. 17 Najan maa trescientos ningilmaycam ningajapsomalhca ayitcoc allanomalhca oro, un kilo y medio oro moclhama ningajapsomalhca. Inquilpiquenalhquic nic nat tingma apyivey apvisay Ayimjaclha Yamit Líbano. 18 Apcapajasquic nic nat Salomón colhic allana apvisqui aptajanem allanomalhca marfil najan ayimpejic oro alyinmom. 19 Yitnec nic nat apvisqui aptajanem seis apquiltameycaoc. Actamila anco payjoc apcapoc, najan anit nicja apnincanmaclha apectengaoc aptajanem. Moclhama nicja acyanca lhama yamacmeyva, lhama nicja najan moc nicja. 20 Inquilyancac nic nat doce yamacmeyva moclhama seis apquiltameycaoc, lhama nicja najan moc nicja. ¡Am nic nat cotamalhcac mocjam apvisqui aptajanem actamila anco lhalhma anco! 21 Acyovoclhojo apquilmaycam ingjaycoc nic nat allanomalhca oro, najan maa acyovoclhojo apquilmaycam congne Ayimjaclha Yamit Líbano allanomalhca oro. Paj nic nat lhama asoc allanomalhca plata, ayinyema cotnaja acmamnave plata naysicsa aptimem apvisqui Salomón. 22 Inlhamoc nic nat barcos de Tarsis actiyascam nayingmin apvisqui Salomón apanco. Inquilvoctac nic nat mataa natamin tres años, allhalhmaa mataa barcos apancaoc apvisqui Hiram, alpatmeyquinta oro, najan plata, najan marfil, najan quilinyamit (yatsene) najan pavos etnejic apnatoscama apvisqui.
23 Apyimtalhnamo apanco apvisqui Salomón najan acyascamco apvalhoc apanco, am nic nat elhno apquilviscaa moc yoclhilhma. 24 Apquilpecjam nic nat poc enlhitaoc elvita apvisqui najan elaylhojo aptemaclha apyascamco, ayinyema Dios apmescama. 25 Apquilsaclhec nic nat mataa apquilmescama nasa moclhama año: asoc allanomalhca plata najan oro, najan apava, najan apquilmaycam, najan asoc acmasis, najan nolhing apnatoscama najan yeyjaycoc.
Apvisqui apnatoscama nolhing najan carros
(2~Cr 1.14-172~Cr 9.25-28)
26 Apcansaclhec nic nat apvisqui Salomón carros najan nolhing apcapaoc. Yitnec nic nat mil cuatrocientos carros najan doce mil nolhing apcapaoc. Jave ilhnic nat apquilpalhcomap singilpilhtetemo netin carros, najan nolhing apcapaoc, eycaso apnam nic nat tingma Jerusalén apvisqui tingma pac. 27 Inlhamoc nic nat plata tingma Jerusalén, malha mataymong. Cotlaycaoc nic nat yamit cedro, malha yamit navjac ayimja anco. 28 Apvisqui Salomón apnatoscama nolhing apquilinyemac nic nat Egipto najan Cilicia, apquilmam nic nat enlhit apquilyanmongsomap. 29 Lhama carro colhojoc nic nat acyanmongam seiscientos solyayem plata, najan lhama nolhing nic nat acyanmongam ciento cincuenta solyayem plata. Apquilmec nic nat najan apquilviscaa nipyesicsa hititas najan nipyesicsa sirios, apquiltingyey nolhing apnaclha Salomón apquilasinancama.
La reina de Sabá conoce a Salomón
(2 Cr 9.1-12)
1 Cuando la reina de Sabá escuchó hablar de lo famoso que era Salomón, y que su sabiduría se debía al gran poder de Dios, decidió ir a visitarlo. Ella quería hacerle preguntas difíciles para ver si era tan sabio como decían. 2 Llegó a Jerusalén acompañada de sus consejeros y con camellos cargados de perfumes, y gran cantidad de oro y piedras preciosas.
Cuando se encontró con Salomón, ella le hizo todas las preguntas que había preparado. 3 ¡Y Salomón las contestó todas! No hubo nada que el rey no pudiera explicarle.
4-5 La reina quedó maravillada al ver lo sabio que era Salomón. También tuvo tiempo para admirar la hermosura del palacio, la rica comida que servían a la mesa, los asientos que ocupaban los asistentes, el aspecto y la ropa de todos los sirvientes y, en especial, la de los que servían el vino al rey. Se asombró al ver todos los animales que el rey daba como ofrenda en el templo de Dios. 6 Entonces le dijo a Salomón:

«Todo lo que escuché en mi país acerca de lo que has hecho y de lo sabio que eres, es cierto. 7 Yo no lo creía, pero ahora lo he visto con mis propios ojos, y sé que es verdad. En realidad, no me habían contado ni siquiera la mitad. ¡Eres más sabio y rico de lo que yo había escuchado! 8 ¡Qué felices deben ser tus esposas! ¡Y qué contentos deben estar todos tus servidores, pues siempre cuentan con tus sabios consejos! 9 ¡Bendito sea tu Dios, a quien le agradó tu conducta y te hizo rey de Israel para que gobiernes con justicia! No hay duda, ¡Dios ama a Israel!»

10-12 Después, la reina de Sabá le dio a Salomón tres mil novecientos sesenta kilos de oro, y gran cantidad de perfumes y piedras preciosas. Además, los barcos de Hiram, que habían traído desde Ofir el oro para Salomón, trajeron gran cantidad de madera de sándalo y piedras preciosas. Con esa madera el rey hizo barandas para el templo de Dios y para el palacio. También hizo para los músicos arpas y liras. Nunca antes se había visto tanto perfume y tanta madera de sándalo en Israel.
13 El rey Salomón le dio a la reina de Sabá todo lo que ella le pidió, además de los regalos que él ya le había preparado. Después ella volvió a su país con sus consejeros.
Sabiduría y riqueza de Salomón
(2 Cr 9.13-24)
14 Cada año el rey Salomón recibía alrededor de veintidós mil kilos de oro, 15 sin contar los impuestos que le pagaban los comerciantes, los reyes de Arabia y los gobernantes del país.
16-17 Salomón mandó a hacer doscientos escudos grandes y trescientos pequeños, y los puso en el palacio llamado «Bosque del Líbano». Cada uno de los escudos grandes pesaba seis kilos de oro, y los pequeños pesaban poco más de kilo y medio.
18 También mandó hacer un trono grande de marfil, recubierto con oro puro. 19 El respaldo era redondo y tenía dos brazos. Al lado de cada brazo había un león de pie. El trono tenía seis escalones 20 y a ambos lados de cada escalón había un león de pie. ¡Ningún otro rey tenía un trono tan hermoso!
21 Todas las copas del rey y todos los platos del palacio «Bosque del Líbano» eran de oro puro. En aquella época no había nada de plata porque no la consideraban de mucho valor.
22 Los barcos del rey Salomón y los del rey Hiram viajaban juntos, y cada tres años traían de Tarsis oro, plata, marfil, monos y pavos reales.
23 El rey Salomón era más sabio y más rico que todos los reyes de esa región. 24 Todo el mundo quería verlo y escuchar la sabiduría que Dios le había dado, 25 así que cada año le llevaban regalos de oro y plata, ropas, perfumes, caballos y mulas.
Salomón compra y vende carros y caballos
(2 Cr 1.14-172 9.25-28)
26 Salomón reunió mil cuatrocientos carros y doce mil jinetes. Algunos estaban en los cuarteles de carros de guerra y otros formaban su guardia personal en Jerusalén. 27-29 Los comerciantes de la corte compraban en Egipto y Cilicia los caballos para Salomón. El precio de un carro comprado en Egipto era de seiscientas monedas de plata, y el de un caballo, ciento cincuenta. El rey Salomón acumuló en Jerusalén grandes cantidades de plata, y sembró tantos árboles de cedro que llegaron a ser tan comunes como las flores del campo.
¡Hasta los reyes hititas y sirios compraban sus carros y caballos a los comerciantes de la corte de Salomón!