Apyicpilcoc Dios actemaclha actomja nasoc anco
1 Iyasamcojo sat lhip. Appejescacmec lhip poc apcanem eyicpilco aptemaclha. Ayinyemaclha lhip najan aptomja apsilhnanomap. Aplhenquic sat ancoc lhip aptemaclha poc, cotnejic sat aplhanma apanco aptemaclha lhip. Ayinyemaclha apyiplovcasquic lhip lha aptemaclha apanco naysicsa aplhanma aptemaclha poc. 2 Ningyasamcoc nincoo, apyicpilcoc Dios actemaclha aptomja nasoc anco, yoyam enatovacsic apquiltomja apquilyiplovquiscama actemaclha acmasom. 3 ¿Apcanayqui ya lhquip ingyinquitacpoc acvaa sat apyanmongsayclha Dios? Copvanquejec sat. Lhip aptomja apcanem eyicpilco aptemaclha poc naysicsa apyiplovquiscama lhip aptemaclha. 4 ¿Aptomja ya lhquip apvinéycam Dios aptomja singasicjayo najan aptomja singiljalhanma? ¿Apyasamco ya lhquip aptemaclha Dios? Apquiltamjoc Dios yoyam eyanmongsic apvalhoc lhip ayinyema singasicjayo. 5 Acyimnatem apvalhoc lhip. Copvanquejec eyanmongsic apvalhoc. Etac sat apyanmongsayclha Dios acvocmo sat acnim ningyicpilcomalhcoclha. Etacpoc sat Dios aptomja appeyvomo. 6 Colhojoc sat acyanmongam apquiltemaclha moclhama enlhit. 7 Apquilyiplovcasquic sat ancoc actemaclha actamila naysicsa apquiltingyey acyimnatem apnenyaoc, coyanmongentac sat. Eltimjic sat apquilyimtalhnamo ayinyema Dios najan colhic sat alaco najan ellhovac sat acyimnatem apnenyaoc cotmongvoycamlha nelha. 8 Apquilyiplovcasquic sat ancoc actemaclha apquilatingmoctamo najan actemaclha acmasom. Am sat ancoc elilyajaclhoc amyaa actomja nasoc anco, covac sat apyanmongsayclha Dios. 9 Colyimtilhojoc sat apquilvalhoc najan apquilminay moclhama enlhit apquiltomja apquilyiplovquiscama actemaclha acmasom. Apmamyi apquilvitay sat cotnejic judíos, natamin elvitac sat najan metnaja judíos. 10 Colhic sat alaco najan colhic sat actamilaycam apquilvalhoc moclhama enlhit apquiltomja apquilyiplovquiscama actemaclha actamila. Apmamyi apquilvitay sat cotnejic judíos, natamin elvitac sat najan metnaja judíos.
11 Am colhenac apvalhoc Dios apquilvisay enlhitaoc. Apnoc mataa poc judíos najan metnaja judíos. 12 Am sat ancoc elyasamcoc enlhitaoc singanamaclha Moisés, elnatovasacpoc sat acnim ningyicpilcomalhcoclha ayinyema melyascalhma. Apquilyasamcoc sat ancoc enlhitaoc singanamaclha Moisés, elnatovasacpoc sat ayinyema singanamaclha Moisés. 13 Jave ayinyema aplingay enlhit singanamaclha yoyam etnejic appeyvomo napato Dios. Apvamlha apquiltomja apquilyiplovquiscama singanamaclha eltimjic sat apquilpeyvomo napato Dios. 14 Am elyasamcoc enlhitaoc lhalhma anco actemaclha singanamaclha. Apquiltimem apanco altamila, malha apquilyiplovquiscama singanamaclha. 15 Yitnec apquilvalhoc as enlhitaoc singanamaclha, malha actalhesomalhca apquilvalhoc. Apquilyiplovcasquic as enlhitaoc naysicsa apquileyvam. Anit actemaclha aclhanma apquilvalhoc asoc enlhitaoc. Yitnec aclhanma apquilvalhoc yoyam colsilhnanac mataa, najan moc yoyam melsilhnanacpeje. Inyasingvoclhoc mataa moc aclhanma apquilvalhoc actemaclha apquileyvam. 16 Covac sat acnim yoyam elyicpilcojo Dios apquiltemaclha enlhitaoc. Epquiniclhac sat ayalhnaclhojo alquitamsama apquilvalhoc enlhitaoc ayinyema Jesucristo. Acno mataa sillhicmoscama quellhip tasic amyaa.
Enlhitaoc judíos najan singanamaclha Moisés
17 Actomjac coo siyanya lhip apvisay judío: Apcajamacpo apanco lhip apvisay judío. Apyiplovcasquic lhip mataa singanamaclha Moisés. Apyimtalhnesacpec apanco lhip aplhanma apvisay Dios. 18 Apyasamcoc lhip apmayjayoclha Dios. Apyasingvocmec lhip acvisay actemaclha actamila najan acvisay actemaclha acmasom. 19 Apcanayquic lhip nasoc anco apmopvan eyantimiclha mepqui apataoc. Najan ingyipvanic ingyitsasquisic olhma enlhitaoc apnaycam yatescamalhma. 20 Apquiltamjoc lhip etnejic apquillhicmoscama nipyesicsa apquitcaoc. Apquiltamjoc lhip etnejic apcanem elilyejiclhojo enlhitaoc melyascamco. Ayinyemaclha apyasingvocmec lhip actemaclha ningyascamco najan actomja nasoc anco naysicsa apquilyipsatem singanamaclha. 21 Actomjac coo siyanya lhip: Apquiltamjoc lhip eyascasingvomoc poc. ¿Soctomja meyasingvocmo nac lhip apanco? Aptomjac mataa lhip apcanya poc: “Nominyilh nasa”. ¿Soctomja apminyilha nac lhip? 22 Aptomjac mataa lhip apcanya poc: “Notvas nasa actemaclha singilyimjapma”. ¿Soctomja aptovasa nac lhip singilyimjapma? Aptanovqui inyicje lhip quilaycmasquiscama acyitsomalhca Dios. ¿Soctomja apminyilha nac lhip asoc acnaycaoc acyitnaclha quilaycmasquiscama? 23 Apcajamacpo apyascamco lhip singanamaclha. ¿Soctomja aptomja nac lhip apvinéycam Dios naysicsa meyiplovquiscama singanamaclha?
24 Intomjac nic nat Dios appayvam actalhesomalhca: “Apquilvinéycam apquiltomja metnaja judíos apvisay Dios, quellhip ayinyemaclha melyiplovquiscama apcanamaclha” —nic nat intomjac.
25 Naso, apyiplovcasquic sat ancoc lhip apvisay judío singanamaclha Moisés, actamila sat cotnejic asoc monquinatquiscama apyimpejic. Am sat ancoc eyiplovcasac lhip apvisay judío singanamaclha Moisés, alhtoc sat cotnejic asoc monquinatquiscama apyimpejic. 26 Apyiplovcasquic sat ancoc singanamaclha Moisés metnaja judío mepqui asoc monquinatquiscama apyimpejic, ¿pa ya elhojoc sat enlhit acma asoc monquinatquiscama apyimpejic napato Dios? 27 Apyiplovcasquic sat ancoc actemaclha singanamaclha metnaja judío mepqui asoc monquinatquiscama apyimpejic. Eycaso etnejic sat apyicpilquemo lhip aptemaclha. Ayinyemaclha am eyiplovcasac lhip singanamaclha apvisay judío acma asoc monquinatquiscama apyimpejic. 28 Jave apvisay judío apanco lhip napato Dios ayinyema acma asoc monquinatquiscama apyimpejic najan ayinyema apyeyjamcaa. 29 Judío apanco napato Dios apvisay enlhit acyitna apvalhoc asoc monquinatquiscama. Eycaso ayinyema Espíritu apanco Dios, cotnaja ayinyema singanamaclha actalhesomalhca. Eyca as enlhit etnejic appeyvomo napato Dios, colhic sat ayaco ayinyema Dios, cotnaja ayinyema enlhit.
Dios juzga conforme a la verdad
1 Por eso tú, quienquiera que seas, no tienes excusa cuando juzgas a los demás. Al juzgar a otros te condenas a ti mismo, pues haces precisamente las mismas cosas. 2 Pero sabemos que cuando Dios condena a quienes así se comportan, juzga conforme a la verdad. 3 Y en cuanto a ti, que juzgas a otros y haces lo mismo que ellos, ¿crees que vas a escapar del juicio de Dios? 4 Tú desprecias la inagotable bondad de Dios, su tolerancia y paciencia, y no te das cuenta de que es precisamente su bondad la que te lleva a arrepentirte de tu maldad. 5 Pero tú, como eres obstinado y no has querido retomar los caminos de Dios, estás provocando su gran ira para el día del juicio, cuando Dios se manifieste y dicte su justa sentencia, 6 y pague a cada cual conforme a lo que haya hecho. 7 Dios dará vida eterna a quienes, con la esperanza de alcanzar la gloria, el honor y la inmortalidad de parte de Dios, no hayan dejado de hacer el bien; 8 pero castigará con toda su ira a quienes por ambición personal no siguieron la verdad, sino que más bien se pusieron a favor de la injusticia. 9 Habrá sufrimiento y angustia para todo ser humano que haga el mal, para los judíos en primer lugar, pero también para los que no lo son. 10 En cambio, Dios dará gloria, honor y paz a quienes hacen el bien, a los judíos en primer lugar, pero también a los que no lo son. 11 Porque Dios no juzga con favoritismos.
La ley
12 Quienes pecan sin estar sujetos a ninguna ley perecerán sin la ley; y quienes pecan a pesar de tener la ley serán juzgados por medio de esa misma ley. 13 Pues ante Dios no son justos quienes solamente oyen la ley, sino quienes la cumplen. 14 Incluso, quienes no tienen ley, porque no son judíos, pero hacen por naturaleza lo que la ley manda, son ellos mismos su propia ley, 15 pues por su conducta muestran que llevan la ley escrita en el corazón. Su propia conciencia da testimonio de ello, y sus propios pensamientos los acusarán o los defenderán 16 el día en que, por medio de Cristo Jesús, Dios juzgará los secretos de todos los seres humanos, conforme al evangelio que yo anuncio.
17 ¿Y qué en cuanto a ti? Tú te reconoces como judío, confías en la ley y estás orgulloso de Dios. 18 Conoces su voluntad, y sabes distinguir lo que es mejor porque la ley así te lo ha enseñado. 19 Estás convencido de que puedes guiar a los ciegos y alumbrar a cuantos viven en la oscuridad; 20 de que puedes instruir a la gente insensata y orientar a los sencillos, ya que en la ley tienes la expresión completa del conocimiento y de la verdad. 21 Pues bien, si tú enseñas a otros, ¿por qué no te enseñas a ti mismo? Si predicas que no se debe robar, ¿por qué robas? 22 Si dices que no se debe cometer adulterio, ¿por qué lo cometes? Si odias a los ídolos, ¿por qué robas las riquezas de sus templos? 23 Tú te jactas de la ley, pero deshonras a Dios porque no la cumples. 24 Con razón dicen las Escrituras: «Por causa de ustedes, los que no son judíos ofenden a Dios.»
25 Es cierto que, a quien cumple la ley, la circuncisión le sirve de algo; pero si no la cumple, es como si no estuviera circuncidado. 26 En cambio, si el que no está circuncidado actúa como la ley ordena, es como si estuviera circuncidado, aun cuando no lo esté. 27 Y aún más, quien cumple la ley, aunque no esté circuncidado en su cuerpo, juzgará a quien, a pesar de tener la ley y de estar circuncidado, no la cumple. 28 Porque el ser judío no radica en lo externo, y el estar circuncidado no significa tener una marca en el cuerpo solamente. 29 El verdadero judío lo es en su interior, y el estar circuncidado es cosa del corazón, pues depende del Espíritu y no de reglas escritas. Un judío así es aprobado por Dios mismo, y no por ningún ser humano.