Dios nipyesicsa ningilyeyjamcaa
1 Quellhip enaymacoc.
Elaylhojo sicpayvam sillhicmoscama.
Elaylhojo sicpayvam siltimnascama.
2 Oltimnacsic sat actemaclha nano, amyaa acyilhamalhca.
3 Ayinyema siclhoc nat singiltimnascama ningilyeyjamcaa.
Ningyasamcoc as amyaa.
4 Ongillhicmocsic sat mataa inquitquic.
Ontimjic sat ningayo Visqui ingac.
Onlingacsic sat apmopvan aptamjaycam simpilapquiscama.

5 Dios Visqui ingac ayinyema apcanamaclha.
Elyiplovcasojoc Jacob apquilmolhama.
Najan actemaclha apquiltamilcasomacpo apanco Israel apquilmolhama.
Apquilanyacpec ningilyeyjamcaa ellingacsic Dios appayvam nipyesicsa aptovana.
6 Ellingac sat mataa aptovana niptamin mepaliyam mocjam (metyaycamlha).
Ellingacsic sat Dios appayvam nipyesicsa aptovana (apquitquic).
7 Melyascamejec sat mataa aptovana aptemaclha Dios apyimtalhnamo.
Colvoncamejec sat mataa aptamjaycam simpilipquiscama.
Elilyejiclhojoc sat mataa aptovana apcanamaclha Dios Visqui ingac.
8 Melvajanamquejec sat mataa apquiltemaclha apancaoc apquilyeyjamcaa.
Apquiltemaclha nic nat apquilinmelhaycam Dios Visqui ingac.
Apquiltemaclha nic nat apquilyinimquiscama.
Mepqui nic nat actamilaycam apquilvalhoc.
Apquiltemaclha nic nat apquilyeycajascama apquilpayvam.

9 Apquillhenacpec nic nat Efraín apquilmolhama acma apquilmaycam.
Apquinyajamquic nic nat apquilvita inlhojo apquilnapomacpilha.
10 Am nic nat elyiplovcasac appayvam apmayjayoclha Dios.
Am nic nat elilyajaclhoc apcanamaclha Dios yoyam elyiplovcasojo.
11 Inquilvoncacmec nic nat aptamjaycam simpilapquiscama Dios Visqui ingac.
Inquilvoncacmec nic nat asoc alvitamalhca.
12 Aptamjaycam simpilapquiscama nic nat Dios napatavo apquilyeyjamcaa.
Payjoc nic nat Zoán yoclhilhma Egipto.
13 Apquilhpancasquic nic nat yingmin yoyam elmilanic enlhitaoc.
Nitnoc nic nat yingmin lhama nicja najan moc nicja.
14 Asoc monquinatquiscama nic nat yipjopay ayimja acvitamalhca acnim anco.
Asoc monquinatquiscama nic nat talha actotseycaoc acvitamalhca alhtaa.
15 Dios Visqui ingac appalhcatma nic nat mataymong acyivey yoclhilhma actamopeycaoc.
Aptipcasquic nic nat yingmin acyivey elyinamcoc apyovoclhojo.
16 Aptipcasquic nic nat ayinyem yingmin actiyapma mataymong.

17 Am nic nat elvatsamcoc apquiltemaclha acmasom ningilyeyjamcaa napato Dios.
Apquilinmelham nic nat Dios apyimtalhnamo apnaycam yoclhilhma actamopeycaoc.
18 Apquilyipconquic nic nat Dios, memyovejec sat lhaja nintom.
Apquilanayquic nic nat nintom actamila yoyam elyacyecsic.
19 Apquilpamejitsacpec nic nat:
—Apvanqui ya Dios jingilmecsic acyivey nintom yoclhilhma actamopeycaoc.
20 Ningvitac alhta inyicje aptipquiscama yingmin ayinyema mataymong acyivey.
Malha yingmin ayinyem alhta intomjac.
¿Apvanqui ya jingamcoc nintom pan najan apitic ontovamcoc ningyovoclhojo? — nic nat apquiltomjac.

21 Aplovquic nic nat Dios Visqui ingac aplinga apquiltemaclha Jacob apquilmolhama.
Inlovquic nic nat apvalhoc aplinga inlhojo Israel apquilmolhama.
22 Ayinyema ilhnic nat apquilyasquiyam.
Apquilanem mepasmeje Dios Visqui ingac.
23 Apcanayquic nic nat Dios Visqui ingac conyemac sat netin nintom (yipjopay).
24 Impalacmec nic nat nintom maná (sepo apnic) yoyam eltovamcoc.
25 Apquiltovcamquic nic nat nintom ayinyema ángeles Dios apquilasinancama.
Mepqui apquilsovjomo nic nat aptoycaoc.
26 Inquilhcajacmec nic nat ayinyema actiyapmaclha acnim.
Apquilhcajacmec nic nat piyam apquinyema apmopvan apanco Dios Visqui ingac.
27 Impalacmec nic nat apitic, eltovamcoc enlhitaoc.
Ayinyema Dios Visqui ingac.
Appalacmec nic nat senjic mongmovan ongilyipsitic.
Apquilinyema Visqui ingac.
28 Appalacmec nic nat senjic natingma.
Ningatoc carpa apponquinomap apquilvita.
29 Inquilastinquic nic nat aptoycaoc.
Ayinyema ilhnic nat ayitsepma apnenyaoc enlhitaoc.
30 Am nic nat comascac mocjam ayitsepma apnenyaoc.
Am nic nat elsovjac aptoycaoc.
31 Aplovquic nic nat mocjam Dios Visqui ingac.
Apquilnapquic nic nat Dios.
Apticyovquic nic nat enlhitaoc apquilyimnatem.

32 Am nic nat elvatsamcoc apquiltemaclha apancaoc enlhitaoc (apquilsilhnanomap apanco).
Apquilyascacmec nic nat aptamjaycam simpilapquiscama Dios.
33 Apmascosquic nic nat Dios apquiltiyascam as nalhpop.
Apquillingamcoc nic nat acyivey ayay apquilvalhoc.
34 Pilapcasquic nic nat apquilvita apticyovam.
Dios nic nat aplhenacpoc.
Apquilpecjasquic nic nat aptingyeycaoc mocjam Dios Visqui ingac.
35 Inyasingveclhoc nic nat apquilvalhoc Dios Visqui apyimtalhnamo.
Aptomja ilhnic nat apquilmasma najan apquilvomquiscama tap.
36 Apquiltemaclha apancaoc apquilmopvan amyaa najan apquilyinimquiscama.
37 Am nic nat elyiplovcasac apmajayoclha Dios.
Apquilvatsamquic nic nat.

38 Moc aptemaclha apanco Dios.
Aptomja apcasicjayquiclho mocjam.
Am nic nat elnapac mocjam.
Apmascosquic nic nat apquilsilhnanomap apanco.
Apquilasicjaclhec nic nat.
Apmiyovquic nic nat colvoc apvalhoc.
Am nic nat cotalhca mocjam aplom yoyam elnapoc.
39 Inlhenquic nic nat apvalhoc Dios actemaclha mepqui apquilyimnatem enlhit.
Apquilyitsomacpo enlhitaoc alhcajayam.
Inmasquec mataa acvonquepma.

40 Aplingamcoc nic nat mataa Dios apquiltemaclha melilyajayquiclho enlhit.
Siclhoc nic nat apquileyvam yoclhilhma actamopeycaoc.
41 Apquiltovasquic nic nat mocjam apvalhoc Dios ayinyema apquiltemaclha apancaoc.
Aplingamcoc nic nat acmayovsa apvalhoc Dios apyimtalhnamo.
42 Inquilvoncacmec nic nat mataa aptamjaycam simpilapquiscama Visqui ingac.
Apquilmasma nic nat apquilnapomacpilha cotnaja ingmoc.
43 Invitalhquic nic nat aptamjaycam simpilapquiscama Egipto, payjoc Zoán.
44 Ema ilhnic nat actomjayclho yingmin vatsam, mongmovan ongyinamcoc.
45 Invitalhquic nic nat ascoc (sempeje) acnatovascama enlhitaoc (co Egipto).
Najan lha napnicting acnatovascama nic nat enlhitaoc (co Egipto). ,
46 Apquilvaac nic nat sova apquilsovjomo ayimjaclha ninganma.
Alhto ilhnic nat inyicje apquiltamjaycam co Egipto.
47 Apyacmec nic nat piyam.
Impalacmec nic nat yingmin alyayem.
Inquiltovasalhquic nic nat uva avjac najan yamtaa acma acyilhna.
48 Inquilitsepquic nic nat vayqui najan apnatoscama nipquesic.
Yingmin alyayem nic nat alnapma najan tacja ayajem (alnapma).
49 Apquillingamcoc nic nat aplom pac Dios apyimtalhnamo.
Apquillingamcoc nic nat apyanmongsayclha apquiltemaclha apancaoc Dios.
Ayinyema ilhnic nat ángeles Dios apquilasinancama.
50 Am nic nat emyavac aplom pac Dios apyimtalhnamo.
Am nic nat elasicjaclhac mocjam.
Ningmasquem nic nat inquilnapac.
51 Apmatnec nic nat aptiyam apmamyi co Egipto apquitquic (Cam aptovana).

52 Apyinyovcasquic nic nat yoclhilhma Egipto.
Malha apnatoscama apnalayclha.
Apnalaclhec nic nat apyovoclhojo enlhitaoc yoclhilhma actamopeycaoc.
53 Innec nic nat acnalantama mepqui apquilay enlhitaoc.
Yingmin nic nat alnapma (Mar Rojo) cotnaja ingmoc (co Egipto).
54 Innec nic nat acnalantama Dios apquilyacyescama moc yoclhilhma.
Innec nic nat acnalantama inquilhe alvinatem, actomja Dios apanco.
55 Apquilantipsacpec nic nat actomja apquilaoclha napatavo enlhitaoc Israel.
Apquillhocac nic nat amyipayc malyipsateycaoc moclhama apquilmolhama.
Apquilmaclhec nic nat tingma aptamopeycaoc (co Canaán).

56 Am nic nat elyiplovcasac mocjam apcanamaclha Dios Visqui ingac.
Apquilinmelham nic nat Dios apyimtalhnamo ayinyema apquiltemaclha apancaoc.
57 Apquilvatsamquic nic nat apquiljalhenmo appayvam ayinyema Dios.
Apquilno ilhnic nat apquilyeyjamcaa apquiltemaclha apquilmapsomcaa.
58 Apquiltingyac nic nat quilaycmasquiscama yoyam elpayicsojo.
Apquiltimescasquic nic nat aclhenseycam apvalhoc Dios yoyam elvoc.
59 Aplovquic nic nat Dios apvita apquiltemaclha apancaoc.
Apyamasmec nic nat Dios, mepasmejec sat mataa enlhitaoc Israel.
60 Apyamasmec nic nat Dios tingma pac apponquinomap payjoc tingma Silo.
Tingma pac siclhoc nic nat nipyesicsa enlhitaoc.
61 Inmalhquic nic nat yamit aysicsic acyitnamaclha Dios appayvam.
Moc acvisay nic nat gloria najan apmopvan apanco Dios.
62 Yiplovcoc nic nat acyivey aplom Dios aptanoncama enlhitaoc.
Am nic nat elmiyavac Dios, apvita inlhojo apticyovam enlhitaoc.
63 Apquilhacpec nic nat natilh quilyimnanic yoyam elmetic.
Mepqui nic nat alyimjapeycaoc quilvana ayitcoc.
Mepqui alminaycmascama.
64 Apticyovquic nic nat sacerdotes.
Mepqui nic nat alyapcalhem lhintampaa.

65 Aplhaticjac nic nat Visqui apyimtalhnamo, malha aptiyanma siclho.
Malha enlhit nic nat anmin ayajem naysicsa aptiyanma.
66 Apquinyajasquic nic nat cotnaja ingmoc.
Avanjec nic nat apquilmancactama apquilinyem.
67 Apquiltovasacpec nic nat José apquilmolhama.
Am nic nat elyacyesacpoc Efraín apquilmolhama.
68 Innec nic nat alyacyesa Judá apquilmolhama, najan maa tingma Sión.
69 Innec nic nat alana tingma apponquinomap nitnoc anco.
Mepqui nic nat apyovjeycam as tingma apponquinomap apyimnatem.
70 Innec nic nat alyacyesa apquilancam David.
Apquilancam nic nat nipquesic.
71 Apyinyovcasquic nic nat aptimem quilancam nipquesic.
Etnejic apvisqui nipyesicsa enlhitaoc apquiltomja apquilyacyescama.
Etnejic sat apvisqui nipyesicsa Israel apquilmolhama.
72 Apvisqui nic nat David.
Aptomja apquilancam enlhitaoc malyacyescama.
Mepqui ilhnic nat ayajamalhco apvalhoc David naysicsa aptimem apvisqui.
SALMO 78 (77)
Acciones de Dios en favor de su pueblo
1a (1a) Poema didáctico de Asaf.
1 1 (1b) Pueblo mío, atiende a mi enseñanza;
¡inclínate a escuchar lo que te digo!
2 Voy a hablar por medio de refranes;
diré cosas que desde tiempos antiguos
han estado en secreto.
3 Lo que hemos oído y sabemos,
y nuestros padres nos han contado,
4 no lo ocultaremos a nuestros hijos.
Con las generaciones futuras alabaremos al Señor
y hablaremos de su poder y maravillas.

5 Dios estableció una ley para Jacob;
puso una norma de conducta en Israel,
y ordenó a nuestros antepasados
que la enseñaran a sus descendientes,
6 para que la conocieran las generaciones futuras,
los hijos que habrían de nacer,
para que, a su vez, ellos enseñaran a sus hijos
7 a tener confianza en Dios
y no olvidaran lo que él había hecho;
para que obedecieran sus mandamientos
8 y no fueran como sus antepasados,
rebeldes y necios,
faltos de firmeza en su corazón y espíritu;
¡generación infiel a Dios!

9 Los de la tribu de Efraín,
que estaban armados con arcos y flechas,
dieron la espalda el día del combate;
10 no respetaron su alianza con Dios
ni quisieron obedecer sus enseñanzas.
11 Se olvidaron de lo que él había hecho,
de las maravillas que les hizo ver.
12 En la región de Soán, que está en Egipto,
Dios hizo maravillas delante de sus padres;
13 partió en dos el mar, y los hizo pasar por él,
mientras detenía el agua como un muro.
14 De día los guiaba con una nube,
y de noche, con luz de fuego.
15 En el desierto partió en dos las peñas,
y les dio a beber agua en abundancia.
16 ¡Dios hizo brotar de la peña
un torrente de aguas caudalosas!

17 Pero ellos siguieron pecando contra Dios;
en el desierto se rebelaron contra el Altísimo.
18 Quisieron ponerlo a prueba
y pidieron comida a su antojo.
19 Murmuraron contra él, diciendo:
«¿Acaso puede Dios servir una mesa en el desierto?
20 Es verdad que Dios partió la peña,
y que de ella brotó agua como un río,
y que la tierra se inundó;
pero, ¿podrá también darnos pan?
¿Podrá darle carne a su pueblo?»

21 Cuando el Señor oyó esto, se enojó;
¡su furor, como un fuego,
se encendió contra Jacob!
22 Porque no confiaron en Dios
ni creyeron en su ayuda.
23 Sin embargo, Dios dio una orden a las nubes
y abrió las puertas del cielo;
24 ¡hizo llover el maná sobre su pueblo,
trigo del cielo les dio a comer!
25 ¡Y los mortales comieron pan de ángeles!
¡Dios les dio de comer en abundancia!
26 En el cielo soplaron
el viento del este y el viento del sur,
que Dios con su poder hizo venir,
27 y sobre su pueblo hizo llover carne;
¡llovieron aves como arena del mar!
28 Dios las hizo caer en medio del campamento
y alrededor de las tiendas de campaña.
29 Y comieron hasta hartarse,
y así Dios les cumplió su deseo.
30 Pero aún no habían calmado su apetito,
todavía tenían la comida en la boca,
31 cuando el furor de Dios cayó sobre ellos
y mató a los hombres más fuertes;
¡hizo morir a los mejores hombres de Israel!

32 A pesar de todo, volvieron a pecar;
no creyeron en las maravillas de Dios.
33 Por eso Dios acabó con ellos
como si fueran un suspiro,
y en medio de un terror espantoso.
34 Si Dios los hacía morir, entonces lo buscaban;
se volvían a él y lo buscaban sin descanso;
35 entonces sí, se acordaban del Dios altísimo
que los protegía y los rescataba,
36 mientras con su boca y su lengua
le decían hermosas mentiras,
37 pues nunca le fueron sinceros,
¡nunca fueron fieles a su alianza!

38 Pero Dios les tenía compasión,
perdonaba su maldad y no los destruía;
muchas veces hizo a un lado el enojo
y no se dejó llevar por la furia,
39 pues se acordaba de que eran simples mortales;
de que eran como el viento, que se va y no vuelve.

40 ¡Cuántas veces desobedecieron a Dios
y le causaron dolor en el desierto!
41 Pero volvían a ponerlo a prueba;
¡entristecían al Santo de Israel!
42 No se acordaban de aquel día
cuando Dios, con su poder, los salvó del enemigo;
43 cuando en los campos de Soán, en Egipto,
hizo cosas grandes y asombrosas;
44 cuando convirtió en sangre los ríos,
y los egipcios no pudieron beber de sus aguas.
45 Mandó sobre ellos tábanos y ranas,
que todo lo devoraban y destruían;
46 entregó a la langosta las cosechas
por las que ellos habían trabajado.
47 Con granizo y escarcha
destruyó sus higueras y sus viñas;
48 sus vacas y ovejas murieron
bajo el granizo y los rayos.
49 Como mensajeros de calamidades,
Dios les envió la furia de su enojo,
de su furor, condenación y angustia.
50 ¡Dio rienda suelta a su furor!
No les perdonó la vida,
sino que los entregó a la muerte;
51 ¡hizo morir en Egipto mismo
al primer hijo de toda familia egipcia!

52 Sacó a Israel como a un rebaño de ovejas;
llevó a su pueblo a través del desierto.
53 Los llevó con paso seguro
para que no tuvieran miedo,
pero a sus enemigos el mar los cubrió.
54 Dios trajo a su pueblo a su tierra santa,
¡a las montañas que él mismo conquistó!
55 Quitó a los paganos de la vista de Israel;
repartió la tierra en lotes entre sus tribus,
y las hizo vivir en sus campamentos.

56 Pero ellos pusieron a prueba al Dios altísimo;
se rebelaron contra él
y desobedecieron sus mandatos,
57 y lo mismo que sus padres,
lo abandonaron y le fueron infieles;
¡se torcieron igual que un arco falso!
58 Lo hicieron enojar con sus altares paganos;
adoraron ídolos y lo provocaron a celos.
59 Dios se enojó al ver esto,
y rechazó por completo a Israel,
60 y abandonó el santuario de Silo,
que era su casa en esta tierra;
61 ¡permitió que sus enemigos capturaran
el símbolo de su gloria y su poder!
62 Tan furioso estaba contra su pueblo,
que los entregó a la espada del enemigo.
63 Los mejores jóvenes murieron quemados;
¡no hubo canción de bodas para las novias!
64 Los sacerdotes murieron a filo de espada,
y sus viudas no los lloraron.

65 Pero despertó el Señor, como de un sueño,
como guerrero que vuelve en sí del vino,
66 y derrotó a sus enemigos, y los hizo huir;
¡los cubrió de vergüenza para siempre!
67 Rechazó además a la casa de José,
y no escogió a la tribu de Efraín;
68 eligió en cambio a la tribu de Judá
y a su amado monte Sión.
69 Construyó un santuario, alto como el cielo,
y lo afirmó para siempre, como a la tierra.
70 Escogió a su siervo David,
el que era pastor de ovejas;
71 lo quitó de andar tras los rebaños,
para que cuidara a su pueblo,
para que fuera el pastor de Israel.
72 Y David cuidó del pueblo de Dios;
los cuidó y los dirigió
con mano hábil y corazón sincero.