Segunda colección singiltamsoycaoc Salomón
(Caps 25.1—29.27)1 Mocjam singiltamsoycaoc apnatalhescama nic nat apvisqui Salomón. Apquilansaclhec nic nat apquiltimesaycam apnaclha Ezequías, apvisqui co Judá:
2 Innec mataa ayaco Dios Visqui ingac, allhenamalhca asoc alyilhamalhca. Innec mataa ayaco apvisqui rey, aptomja appiquinayclha ayalhnaclhojo asoc acyilhamalhca.
3 Mongvanquejec ongilyasamcojo actemaclha apquilvalhoc apquilviscaa, paj najan acvamlha nitno netin, paj najan acvamlha congno nalhpop co congne.
4 Onlicoc siclho asoc apac naysicsa plata acpayjayclha, natamin ellanac sat ingjaycoc ningilmaycam, enlhit apvisay platero.
5 Ongilantipsic sat enlhit apquilmapsomcaa apquiltimesaycam apvisqui rey, ongvitac sat aptemaclha appeyvomo apvisqui cotmongvoycamlha nelha.
6 Incaymalhquic ontimjic mepqui ningyimtalhnamo napato apvisqui rey, mongilpalhavomejec sat mataa nipyesicsa enlhit apquilyimtalhnamo.
7 Intasi inyicje jingilanic ongilpalhavomoc nipyesicsa apquilyimtalhnamo. Somco inyicje jingilapajacsic, ongyinyoc enlhit apquilyimtalhnamo.
8 Mongvanquejec ongiltimnasiclhac quilhvoc anco singyicpilquemo, ningvita inlhojo asoc acmasom. Poc sat epeyvescasiclha amyaa, cotnejic ningmovan amyaa, ongilmancangvomoc sat nincoo.
9 Yitnec sat ancoc ningilatingmomalhca poc, mongvanquejec onlhenic apvisay ingmoc, 10 aptomja singiltimnascama asoc acyilhamalhca, colhic sat singilmanquesa. Cotipsalhcac sat ningilvisay lhalhma anco.
11 Yitnec sat ancoc ninlhanma nimpayvam acpayjoclha momento, cotnejic acyitsomalhca acyilhna manzana de oro avalhoc asoc payjem de plata.
12 Malha ningilnatanma anillo najan collar de oro, cotnejic acyitsomalhca singiltamescama actamila, yoyam ongyiplovcasojo.
13 Payjeclhec apvalhoc apvisqui, apvita inlhojo ningiltimesaycam ningvascapma malha ninsoycam amyaa ningilpeyvomo. Colhojoc sat ningyam acmalhalhama naysicsa acmajat.
14 Ningyeycajasquic sat ancoc ninlhanma, onlhojoc sat yipjopay najan alhcajayam mepqui acmamay.
15 Actamilaycam ingvalhoc actomja acmascoscama aplom enlhit. Altamila nimpayvam ninlhanma actomja acmascoscama singinmelhaycam.
16 Montovejec sat yamyovjene acvaycmo singastingam, ongilyiclhic sat nintova apyivey yamyovjene.
17 Montimjic mataa maycaa ingmoc tingma pac acvaycmo ayastingam ingmoc, ongiltanovalhcac sat maa.
18 Yitnec sat ancoc ningmovan amyaa napato singyicpilquemo, ninlhanma apvisay ingmoc, colhojoc sat ningilmaycam martillo, najan sovo, najan yanca.
19 Ningiltamjoc sat ancoc jingilpasmoc enlhit apmapsom, colhojoc sat ninlhingam acmasca ingminic, najan nintom acmasca ingmaoc.
20 Ningminaycmascama napato enlhit cotamilaycam apvalhoc, colhojoc sat asoc acmasca ningiltilhnama ningyimsem, colhojoc sat ningyamasma apava ningalomalhca nipyesicsa piyam.
21 Ongilmecsic sat aptom cotnaja ingmoc, ningvita inlhojo mayic ayajem. Ongilmecsic sat apyam cotnaja ingmoc, ningvita inlhojo acnim ayajem.
22 Emancangvomoc sat cotnaja ingmoc, apvita inlhojo nintemaclha ningamliyam. Colhic sat singaco napato Visqui ingac.
23 Ongvitac sat acmamay, apquilhcajacmo inlhojo piyam. Ongvitac sat aclom apquilvalhoc ingnaymacoc, ningilantipquisa inlhojo apquilvisay.
24 Tasi inyicje onlhic tingma aplhancoc ayitcoc, am colhno nimpasmeyquiclha tingma apyivey, acmaclha quilvana acmasom.
25 Amyaa actamila ayinyema mocjay, colhojoc sat ningyam acmalhquem naysicsa acnim singajem.
26 Ningilsilhnanalhquic sat ancoc ayinyema enlhit apmapsom, onlhojoc sat yingmin acmasom najan yamilquit acmasom, comopvan eynic ingmoc.
27 Somco inyicje ontoc acyivey yamyovjene, somcoc najan acyivey singayo.
28 Am sat ancoc ongiltamilcasalhcac inganco, onlhojoc sat tingma apjalhtam acyityepma, najan malha mepqui apjalhtam.
Quinta colección: otros «dichos de Salomón»
1 También estos son dichos de Salomón, recopilados por gente al servicio de Ezequías, rey de Judá:
2 Es gloria de Dios tener secretos,
y honra de los reyes penetrar en ellos.
3 La altura del cielo,
la profundidad de la tierra
y los pensamientos de los reyes
son misterios impenetrables.
4 Si se apartan de la plata las impurezas,
el platero producirá una copa;
5 si se aparta del servicio del rey al malvado,
su trono se afirmará en la justicia.
6 No te des importancia ante el rey,
ni tomes el lugar de la gente importante;
7 vale más ser invitado,
que ante los grandes ser humillado.
Aunque seas testigo de algo,
8 no acudas en seguida a los tribunales,
porque otro testigo puede desmentirte
y al final no sabrás qué hacer.
9 Defiéndete de quien te acuse,
pero no descubras secretos ajenos;
10 alguien puede oírte y ponerte en vergüenza,
y tu mala fama ya no tendrá remedio.
11 Las palabras en el momento oportuno
son valiosas manzanas de oro incrustadas en plata.
12 La sabia reprensión, bien recibida,
es un anillo, o collar, del oro más fino.
13 Quien cuenta con un mensajero fiel
cuenta con el ánimo y la frescura
que da la nieve en un día caluroso.
14 Nubes y viento, y de lluvia nada,
eso es quien dice dar y nunca da nada.
15 La paciencia calma el enojo;
las palabras suaves vencen la resistencia.
16 Si encuentras miel, no comas más de la cuenta,
no sea que de mucho comer la vomites.
17 La visita al amigo no la hagas frecuente,
pues puede cansarse y llegar a odiarte.
18 Mazo, espada y aguda flecha,
¡eso es el falso testimonio contra un amigo!
19 No se puede andar con una pierna rota,
ni comer con un diente picado,
ni confiar en un traidor en momentos de angustia.
20 Los cantos son, para un corazón afligido,
como echarle vinagre a una llaga
o andar desnudo en tiempos de frío.
21 Si tu enemigo tiene hambre, dale de comer;
si tiene sed, dale de beber;
22 así harás que le arda la cara de vergüenza,
y el Señor te lo pagará.
23 Por el viento del norte viene la lluvia,
y por las malas lenguas, las malas caras.
24 Más vale vivir en un rincón de la azotea,
que compartir una mansión con una mujer pendenciera.
25 Como agua fresca en garganta sedienta,
así caen las buenas noticias de lejanas tierras.
26 Manantial de agua turbia y revuelta,
eso es el justo que tiembla ante el malvado.
27 No conviene comer mucha miel,
pero es un honor investigar lo difícil.
28 Como ciudad sin murallas y expuesta al peligro,
así es quien no sabe dominar sus impulsos.