Actemaclha mongilyacyescama nipyesicsa enlhitaoc
1 Quellhip elyalhinga. Quellhip apquiltomja melyasquiyam Jesucristo Visqui ingac aptomja apyimtalhnamo. Noelyacyes nasa quellhip nipyesicsa enlhitaoc yoyam eltimjic apquilayo najan poc melayo. 2 Elaylhojo actemaclha sicyitquiscama. Apquililtamjoc elpasmoc apcaneyquiclhilha quellhip apcanit enlhit. Aptalhningvoctac lhama enlhit acma catquiscama apopjeoc najan apquilantalhnama apquiltamila. Aptalhningvoctac najan poc appaysacmo apquilantalhnama. 3 Cotlapsic sat quellhip elvitac enlhit acma apquilantalhnama apquiltamila. Yejemoc sat eltimjic elanic quellhip: “Ilhnata sat aso actamilaclha nintajanem” —sat eltimjic quellhip. Yejemoc sat eltimjic quellhip elanic enlhit mepqui apquilnatam: “Itningvoclhojo maa tap. Tasic najan elhic nalhpop” —sat eltimjic quellhip. 4 Yitne inyicje quellhip apquilvalhoc actemaclha apquilyacyescama. Yitne inyicje quellhip alquitamsama apquilvalhoc almasomcaa.
5 Quellhip elyalhinga. Dios Ingyapam aptomja apquilyacyescama enlhit mepqui apquilnatam as nalhpop. Apquiltamjoc coytic acyiviy melyasquiyam, malha acyitna apquilnatam. Apquiltamjoc ellhovangvomoc sat Dios apquilnancascama. Aplhanma ilhnic nat actomja nasoc anco yoyam elmesic apquiltomja apquilasicjayo. 6 Apquilvinéycam quellhip enlhit mepqui apquilnatam. ¿Jalhco ayinyema apnatovasomap quellhip najan macnalayclha apnamcaclha apquilyimtalhnamo yoyam colhic acyicpilco quellhip? ¿Jave ya ayinyema enlhit acma apquilnatam? 7 ¿Jalhco ayinyema apquilantipquiscama enlhitaoc apvisay apanco Cristo, apquiltomja apquilvisayo lhama quellhip? Nasoc anco ayinyema enlhit acma apquilnatam.
8 Nasoc sat ancoc quellhip elyiplovcasojo actemaclha singanamaclha ayimja amamyi: “Ingyasicjojo poc acno apcasicjamacpo apanco” —nic nat intomjac. Actamila sat cotnejic apquiltemaclha quellhip. 9 Apquiltimec sat ancoc apquilyacyescama quellhip nipyesicsa enlhitaoc, eycaso actomja melyascalhma quellhip. Apnatovasquic quellhip actemaclha singanamaclha Dios. 10 Apquilyiplovcasquic sat ancoc quellhip aclhamoclhojo singanamaclha Dios. Apquilayacmec sat ancoc lhama mepqui apquilyiplovquiscama singanamaclha. Colhojoc sat apnatovascama quellhip aclhamoclhojo actemaclha singanamaclha Dios. 11 Intomjac nic nat Dios appayvam actalhesomalhca: “Notvas nasa actemaclha alyimjapma”. Intomjac najan moc: “Nongyaa nasa poc” —nic nat intomjac. Am inyicje etvasac lhip actemaclha alyimjapma, acyitna inlhojo apcajem poc. Eycaso ayinyema aptovascama lhip actemaclha singanamaclha. 12 Collhen sat mataa apquilvalhoc lhama asoc naysicsa apquilpameteycam najan naysicsa apquiltamjaycam. Elyicpilcacpoc sat quellhip ayinyema singanamaclha actomja singmasma nincoo. 13 Am sat ancoc ongimlacmoc ingmoc, coyimtilhojoc sat ningyicpilcomalhca mepqui singamliyam. Yitnec sat ancoc ningamliyam ingmoc, ongilmiyovalhcac sat naysicsa ningyicpilcomalhca actemaclha acpayjayclha ingvalhoc.
Actemaclha mongyasquiyam najan actemaclha ningyiplovquiscama
14 Quellhip elyalhinga. Ninlhenam sat ancoc mongyasquiyam, am eyca coyitnac ningyiplovquiscama. ¿Intasi ya actema nac jay? ¿Avanqui ya jingvomsic tap acvamlha mongyasquiyam? Ayanayquic coo paj. 15 Quip elaylhojo sicyitquiscama. Paj sat ancoc aptalhnama ingyalhing najan paj actalhnama moc ingyalhinga. Paj sat ancoc aptoycaoc. 16 Sat otnejic ongvanic coo: “Itajojo sat lhip. Itamilsojo sat apvalhoc. Ingyalap sat lhip. Itasiclha aptom lhip” —sat otnejic coo. Acmiyovquic sat ancoc asoc ajancaoc yoyam olmesic ingilyalhing actomja ayaymomalhca asoc. ¿Intasi ya actema nac jay? 17 Eycaso actemaclha acyitsomalhca mongyasquiyam. Ayajemo actomja mongyasquiyam mepqui ningyiplovquiscama.
18 Sat otnejic ongvanic coo: “Yitnec lhip meyasquiyam, coo eyca acyitna sicyiplovquiscama. Jelhicmocsojo aptemaclha lhip meyasquiyam mepqui apyiplovquiscama. Coo eyca olhicmocsojoc sictemaclha moyasquiyam ayinyema sicyiplovquiscama” —sat otnejic coo. 19 Am eyascacmoc lhip Dios Ingyapam apvamlha pac lhama. Intasi nac. Am najan colyascacmoc somquic quilyicjamo, inyiplovcoc alpilhyinamam avalhaoc. 20 Acyeyjamelhma nac lhip. ¿Am ya eyasamcoc lhip actemaclha ayajemo mongyasquiyam mepqui ningyiplovquiscama? 21 Apyispaquic nic nat Dios Ingyapam aptemaclha ningilyeyjamcaa Abraham. Apcanyacpec nic nat Abraham ingyajic apquitca Isaac yoyam opquinic netin acvatnamalhquilha actemaclha macmescama Dios Ingyapam. Am nic nat eyascacmoc Abraham naysicsa apquilyajayquiclho Dios appayvam. 22 Apvita inyicje lhip meyasquiyam Abraham acyiplomo apyiplovquiscama. Apyiplovquiscama actomja acsovjongvaycmo meyasquiyam acyovoclhojo. 23 Invocmec nic nat aclhanmaclha Dios appayvam actalhesomalhca: “Am nic nat eyascacmoc Abraham Dios appayvam. Innec nic nat actimesa appeyvomo ayinyema meyasquiyam. Apquiltimec nic nat Dios Ingyapam apvisay aptimem poc Abraham” —nic nat intomjac.
24 Apquilvita inyicje quellhip actemaclha yoyam ontimjic ningilpeyvomo napato Dios Ingyapam ayinyema mongyasquiyam acyiplomo ningyiplovquiscama. 25 Apyispaquic nic nat Dios Ingyapam actemaclha ningilyeyjamcaa Rahab, alanatama ilhnic nat acvisay. Innec nic nat actimesa acpeyvomo ayinyema alyajayquiclho Dios appayvam. Inmec nic nat tacja enlhit macminlhinaycam yoyam eltiyoningvomjoc yoclhilhma. Inlhicmosquic nic nat moc amay yoyam elyacsic elinyejic. 26 Ningyovoclhojo actomja ayitsepma mepqui ningilvanmoncama. Najan lha ayajemo actomja mongyasquiyam mepqui ningyiplovquiscama.
Advertencia contra la discriminación
1 Si ustedes, hermanos míos, creen en nuestro glorioso Señor Jesucristo, ¿cómo pueden hacer discriminaciones entre una persona y otra? 2-3 Porque si ustedes estuvieran reunidos, y llegara un rico con anillos de oro y ropa lujosa, y lo atendieran bien y le dijeran: «Usted siéntese aquí, en un buen lugar», y al mismo tiempo llegara un pobre vestido con ropa harapienta, y a este le dijeran: «Tú quédate allá de pie, o siéntate en el suelo»; 4 ¿acaso no estarían haciendo discriminaciones y juzgando con mala intención?
5 Queridos hermanos míos, escuchen: Ustedes bien saben que Dios ha escogido a los que en este mundo son pobres, para que sean ricos en fe y para que reciban como herencia el reino que él ha prometido a los que lo aman; 6 ustedes, en cambio, los humillan. ¿Acaso no son los ricos quienes los explotan a ustedes, y quienes a rastras los llevan a los tribunales? 7 ¿No son ellos quienes hablan mal del precioso nombre del Señor que fue invocado sobre ustedes?
8 Ustedes hacen bien si de veras cumplen la ley suprema, tal como dicen las Escrituras: «Ama a tu prójimo como a ti mismo.» 9 Pero si hacen discriminaciones entre una persona y otra, cometen pecado y son culpables de violar la ley de Dios. 10 Porque si una persona obedece toda la ley, pero falla en un solo mandato, resulta culpable frente a todos los mandatos de la ley. 11 Pues el mismo Dios que dijo: «No cometas adulterio», dijo también: «No mates.» Así que, si alguien no comete adulterio, pero mata, ya ha violado la ley. 12 Ustedes deben hablar y actuar como quienes van a ser juzgados por la ley que nos hace libres. 13 Quienes no han tenido compasión de otros serán juzgados sin compasión, pero los que han tenido compasión saldrán victoriosos en la hora del juicio.
La verdadera fe
14 Hermanos míos, ¿de qué le sirve a uno decir que tiene fe, si sus hechos no lo demuestran? ¿Podrá acaso salvarlo esa fe? 15 Si a un hermano o a una hermana le faltan la ropa y la comida necesarias para el día, 16 y alguien de ustedes le dice: «Que te vaya bien; abrígate y come todo lo que quieras», pero no le da lo que su cuerpo necesita, ¿de qué le sirve? 17 Así pasa con la fe: si no se demuestra con hechos, por sí sola es una fe muerta.
18 Alguien podrá decir: «Tú tienes fe, y yo tengo hechos. Muéstrame tu fe sin hechos; yo, en cambio, te mostraré mi fe con mis hechos.» 19 Tú crees que hay un solo Dios, y en esto haces bien; pero los demonios también lo creen, y tiemblan de miedo. 20 ¡Qué insensato eres! ¿Quieres saber por qué la fe que uno tiene no sirve si no va acompañada de hechos? 21 Dios declaró justo a Abrahán, nuestro antepasado, por lo que él hizo cuando ofreció en sacrificio a su hijo Isaac. 22 Y puedes ver que, en el caso de Abrahán, su fe se demostró con hechos, y por sus hechos su fe se perfeccionó. 23 Así se cumplieron las Escrituras que dicen: «Abrahán creyó a Dios, y por eso Dios lo declaró justo.» Y Abrahán fue llamado amigo de Dios.
24 Ya ven ustedes, pues, que Dios declara justo al ser humano por sus hechos, y no solamente por su fe. 25 Lo mismo pasó con Rajab, la prostituta; Dios la declaró justa por sus hechos, porque dio alojamiento a los mensajeros y los ayudó a salir por otro camino. 26 De manera que, así como el cuerpo sin espíritu está muerto, así también la fe está muerta si no va acompañada de hechos.