Actemaclha ningillanayclha
1 Yitnec sat ancoc apminyilhma vayqui, inlhojo laa nipquesic. Apcajac siclho, apyinyovquic lhaja. Apcanyacpec apminyilhma eyinyoc (etajicsojoc) acyanmongam 5 vayqui, najan maa acyanmongam 4 nipquesic. 2 Apmacpec sat ancoc apminyilhma acyiplomo apmatnam. Mesilhnanacpejec apanco aptomja apcajem. 3 Apmacpec sat ancoc apminyilhma acnim anco, colhic sat acyanmongseclho aptemaclha. Eyinyoc sat acyanmongam asoc acminyilhamalhca. Am sat ancoc coyitnac solyayem, eyinyovacpoc sat as enlhit acyanmongam asoc acminyilhamalhca. 4 Inyancac sat ancoc as enlhit vayqui acminyilhamalhca, najan yamelyeyjaycoc, najan nipquesic apminyilhamap. Etlhajac sat anit acyanmongam vayqui, anit acyanmongam yamelyeyjaycoc, najan anit acyanmongam nipquesic.
5 Appanamaclhec sat ancoc apnatoscama coleyo amyip. Intovcamquic sat ancoc amyip actomja poc enlhit apanco. Esilhnanacpoc sat ayinyema mepqui aptamilquiscama apnatoscama. Incaymalhquic eyinyoc acyanmongam acyilhna altamila anco ayinyema amyip apanco najan uva avjac apanco. 6 Apvatnec sat ancoc talha enlhit. Inpayjeclhec sat ancoc talha amyip actomja poc apanco. Inmetquic sat ancoc ayimjaclha (trigo) acyiplomo acyilhna, cotnejic apsilhnanomap apanco enlhit. Eyinyoc sat acyanmongam, colhojoc sat asoc acmeta.
7 Apcanyacpec sat ancoc enlhit etamilsic poc apanco solyayem najan asoc acmamnave. Inminyilhalhquic sat ancoc as asoc, emacpoc sat apminyilhma apvitamap. Eyinyoc sat anit acyanmongam moclhama acminyilhamalhca. 8 Am sat ancoc etacpoc apminyilhma, eyipconacpoc sat napato Dios. Elhenic sat aptamilquisquiscama asoc acmamnave (solyayem).
9 Apquilatingmacpec sat ancoc apcanit enlhit apquillhanma apnatoscama, vayqui, yamelyeyjaycoc, nipquesic, najan apcalomap, najan moc asoc. Apcanayquic mataa actomja apanco najan actomja aptoscama. Elyicpilcacpoc sat napato Dios apsilhnanomap. Eyinyoc sat anit acyanmongam moclhama apnatoscama, najan moc aclhinganyam.
10 Apcanyacpec sat ancoc enlhit etamilsic aptoscama, yamelyeyjaycoc, vayqui, nipquesic, moc aptoscama. Inquintec sat ancoc amnic, inquitsepquic lhaja, inminyilhalhquic lhaja, mongvitay intomjac. 11 Eyicpilcacpoc sat napato Dios. Elhenic appayvam mepqui apyeycajascaoc, aptomja mepqui apsilhnanomap apanco. Colhejec sat acyascacmo appayvam. Meyinyovejec sat acyanmongam aptoscama aclhinganyam. 12 Nasoc sat ancoc acminyilhamalhca aptoscama, incaymalhquic eyinyoc acyanmongam macmescama avtip. 13 Nasoc sat ancoc asoc navjac aclom ayajem aptoscama (acyitna ápac). Meyinyovejec sat acyanmongam, apvita inlhojo acmatnam ápac.
14 Aptomjac sat ancoc apmaycam siclho poc enlhit aptoscama. Inquintec sat ancoc amnic, inquitsepquic lhaja. Eyinyoc sat acyanmongam, metay inlhojo aptomja aptoscama. 15 Apnec sat ancoc avtip naysicsa ayintem, naysicsa ayitsepma, meyinyovejec sat acyanmongam. Eyinyoc sat acyanmongam actemaclha ningmaycam siclho.
Actemaclha ningilsilhnanomalhca inganco
16 Impatjetamalhquic sat ancoc quilvana ayitcoc cotnaja acponquinomalhca. Eyinyoc sat acyanmongam actemaclha ningmam intava. Etnejic aptava as quilvana ayitcoc. 17 Apmiyovquic sat ancoc quilvana inyap. Incaymalhquic eyinyoc acyanmongam actemaclha ningmam intava. Copvanquejec etnejic aptava as quilvana ayitcoc.
18 Quilvana malha acyojolhma, incaymalhquic comatong. Cotyisamejec sat as quilvana.
19 Enlhit aptomja apminsovm aptoscama. Incaymalhquic ematong. Metyisamejec sat as enlhit.
20 Enlhit aptomja apcajem aptoscama macmescama quilaycmasquiscama, cotnaja macmescama Dios, incaymalhquic ematong. Metyisamejec sat as enlhit.
21 Noelane nasa ellingamcojo acyimtalhnama metnaja apquiltemolhama nipyesicsa quellhip. Colyit apatic quellhip apquileyvam nic nat cotnajaclha apquilaoclha Egipto.
22 Noelane nasa ellingamcojo acyimtalhnama apquilyeyjeycam najan lhintampaa. 23 Inlingalhquic sat ancoc allingaycamco acyimtalhnama, ongvaylhojoc sat selmalhnaycam, yoyam opasmoc. 24 Colvoc sat evalhoc siclinga. Eticyoc sat maa. Otnesquisic sat cotniclhac tampeyi quilvana najan apquilyeyjeycam apquitquic.
25 Apnec sat ancoc enlhit mepqui asoc, aptomja apmaycaoc siclho solyayem. Noellhojo nasa enlhit apquilmasma solyayem. Eltime sat mepqui acvoncapaycaoc solyayem (mepqui interés). 26 Apquilmec sat ancoc apcalomap enlhit apmaycaoc siclho solyayem. Eltajicsojo apcalomap yicpintama actalhnama acnim. 27 Copvanquejec mataa mepqui apcalomap alhtaa. Inlingalhquic sat ancoc apquilmasma quellhip, ongvaylhojoc sat selmalhnaycam, yoyam opasmoc. Coo sicvisay siyimlaycmo (siyamliyam).
28 Noelvenam nasa apvisay Dios apyimtalhnamo. Noelyimtalhnesacpojo apanco napatavo ningayo apquilviscaa.
29 Noelmiyov nasa jelmecsic acyanmongam acyilhna ayinyema apquilcaycaoc. Noelmiyov nasa jelmecsic apquitca aptiyam apmamyi, otnejic ajanco. 30 Noelmiyov nasa jelmecsic aptoscama aptiyam apmamyi nipquesic najan vayqui. Cotoc sat neme ac inyapmoc 7 acnim. Jelmes sat ayitcoc acvocmo 8 acnim.
31 Quellhip apquilvisay enlhit apquilponquinomap. Noeltovaoc nasa acyamonquilhma ayajem asoc navjac aclom. Elane sat coltovamcoc simjing.
Leyes para reparar daños
1 1 (21.37) »En caso de que alguien robe un buey o una oveja, y mate o venda al animal, tendrá que pagar cinco reses por el buey y cuatro ovejas por la oveja.
2 2 (1) »Si un ladrón es sorprendido en el momento del robo, y se lo hiere y muere, su muerte no será considerada un asesinato. 3 3 (2) Pero si ya es de día, su muerte sí se considerará un asesinato.
»El que robe tendrá que pagar el precio de lo que haya robado, pero si no tiene dinero, él mismo será vendido para pagar lo robado.
4 4 (3) »Si se le encuentra el animal robado en su poder y con vida, tendrá que pagar el doble, ya sea un buey, un asno o una oveja.
5 5 (4) »Si alguien suelta a sus animales para que pasten en un campo o viñedo, y sus animales pastan en el campo de otro, tendrá que pagar el daño con lo mejor de su propio campo o de su propio viñedo.
6 6 (5) »Si alguien hace fuego, y el fuego se extiende a las zarzas y quema el trigo amontonado o el que está por cosecharse o toda la siembra, esa persona tendrá que pagar los daños causados por el fuego.
7 7 (6) »Si alguien le confía dinero u objetos de valor a otra persona, y a esa persona le roban de su propia casa lo confiado, el ladrón tendrá que pagar el doble, si es que lo encuentran; 8 8 (7) pero si no lo encuentran, entonces el dueño de la casa será llevado ante Dios para ver si no ha echado mano de lo que el otro le confió.
9 9 (8) »Si alguien se apropia de un buey, un asno o una oveja, o de algún vestido o cualquier otra cosa que se haya perdido y que alguien reclame como suyos, el caso de esas dos personas se llevará ante Dios, y el que resulte culpable pagará el doble al otro.
10 10 (9) »Si alguien le confía a otra persona un asno, un buey o una oveja, o cualquier otro animal, y ese animal muere o es lastimado o es robado sin que nadie lo vea, 11 11 (10) esa persona hará un juramento al dueño, en el nombre del Señor, de que no echó mano de lo que el otro le confió. El dueño aceptará su palabra, y el otro no pagará nada. 12 12 (11) Pero si le robaron el animal ante sus propios ojos, tendrá que pagárselo al dueño. 13 13 (12) Si el animal fue despedazado por un animal salvaje, no pagará nada si presenta como prueba los restos del animal muerto.
14 14 (13) »Si alguien pide a otro que le preste un animal, y el animal muere o resulta lastimado sin estar presente el dueño, el que lo pidió prestado tendrá que pagar el daño; 15 15 (14) pero si el dueño está presente, no tendrá que pagar nada. Si el animal había sido alquilado, el costo del alquiler será el único pago.
Leyes morales y religiosas
16 16 (15) »En caso de que alguien seduzca y deshonre a una mujer virgen y no comprometida, tendrá que pagar la compensación acostumbrada y casarse con ella. 17 17 (16) Aun si el padre de la joven no quiere dársela como esposa, tendrá que pagar la dote que se acostumbra dar por una mujer virgen.
18 18 (17) »No dejes con vida a ninguna hechicera.
19 19 (18) »El que se entregue a actos sexuales con un animal será condenado a muerte.
20 20 (19) »El que ofrezca sacrificios a otros dioses, en vez de ofrecérselos solamente al Señor, será condenado a muerte.
21 21 (20) »No maltrates ni oprimas al extranjero, porque ustedes también fueron extranjeros en Egipto.
22 22 (21) »No maltrates a las viudas ni a los huérfanos, 23 23 (22) porque si los maltratas y ellos me piden ayuda, yo iré en su ayuda, 24 24 (23) y con gran furia, a golpe de espada, les quitaré a ustedes la vida. Entonces quienes quedarán viudas y huérfanos serán las mujeres y los hijos de ustedes.
25 25 (24) »Si le prestas dinero a alguna persona pobre de mi pueblo que viva contigo, no te portes con ella como un prestamista, ni le cobres intereses. 26 26 (25) Si esa persona te da su ropa como garantía del préstamo, devuélvesela al ponerse el sol, 27 27 (26) porque esa ropa es lo único que tiene para protegerse del frío. Si no, ¿sobre qué va a acostarse? Y si ese pobre me pide ayuda, en su ayuda iré, porque yo soy misericordioso.
28 28 (27) »Nunca ofendas a Dios, ni maldigas al que gobierna a tu pueblo.
29 29 (28) »No tardes en traerme ofrendas de todas tus cosechas y de todo tu vino.
»Tu primer hijo me lo darás, 30 30 (29) lo mismo que la primera cría de tus vacas y de tus ovejas. Podrán quedarse siete días con su madre, pero a los ocho días de nacidos me los darás.
31 31 (30) »Ustedes deben ser hombres consagrados a mí.
»No coman la carne de animales despedazados por las fieras en el campo; échensela a los perros.